Pesca marítima en España. Acuicultura.

1. A actividade pesqueira
Lonxa da Coruña

2. Introdución (páx. 183)
►No hay quien pueda,
►No hay quien pueda...
►Con la gente marinera.
►Proverbio elviñés.
►...Por agora!

3. ► Aínda que a flota pesqueira ocupa o primeiro lugar dentro da
Unión Europea, a aportación ao PIB é só dun 0,09% (non chega
aos 1.000 €) e o persoal embarcado, suxeito a fortes variacións
estacionais, algo máis de 30.000 traballadores (0,19% da
poboación ocupada) (2015).
► Aínda así, o sector pesqueiro fai posible a existencia dunha boa
parte de industrias alimentarias, conserveiras e redes de
distribución, destacando por outro lado, que o peixe ten un
papel fundamental na dieta da poboación española en conxunto
(26,4 kg/hab/ano en 2014). Superior á media europea e
mundial.
► España, que ao longo da historia sempre viviu mirando cara o
mar, é unha das primeiras potencias mundiais, tanto no valor
das capturas (15), como por tonelaxe e flota (18) e volume de
pesca (21).
► Se o peso en España é pobre. O peso deste sector en Galicia é
fundamental (máis do 40% da flota, da tripulación e da pesca
desembarcada dase nesta CC.AA.
Introdución (páx. 183)

4. EVOLUCIÓN DA PESCA
DESEMBARCADA
1930-34 325
1940-44 450,7
1950-54 560,9
1955-59 702,5
1960-64 993,2
1965-69 1162,6
1970-74 1301,4
1975-79 1298,3
1995-99 1133,4
2000-04 859,4
2005-07 744,1
2009-2013 938,1
(miles de toneladas)
2015
PESCA MARÍTIMA
%
PIB (millóns €) 957,22 0,09%
OCUPADOS
(miles) 33,29 0,19%
% maior de 40 anos 63,6%
Fte. INE, FAO e MAGRAMA
PESCA
MARÍTIMA
HOMES MULLERES
32.600 97,91% 693 2,08%

5. Pesca desembarcada 1961 (miles tn.)
1º China 12.000
2º Xapón 6.701
3º Perú 3.531
4º URSS- Rusia 3.250
5º EEUU 2.874
6º Noruega 1.509
7º Canadá 1.021
8º España 1.015
9º Reino Unido 897
10º Islandia 703
11º Sudáfrica 653
12º Dinamarca 637
13º Alemaña 619
14º Portugal 570
15º Francia 568
16º Filipinas 475
17º Corea do Sur 436
18º Chile 430
PESCA 2009: TOTAL DE CAPTURAS (Fte. FAO)
PAÍSES CAPTURAS % TOTAL
1. CHINA 14.919.596 16,78%
2. PERÚ 6.914.452 7,78%
3.INDONESIA 5.099.355 5,73%
4. USA 4.222.052 4,75%
5. INDIA 4.053.251 4,56%
6. XAPÓN 3.847.017 4,33%
7. RUSIA 3.828.129 4,31%
8. CHILE 3.453.796 3,88%
9. MYANMAR 2.766.940 3,11%
10. FILIPINAS 2.602.454 2,93%
11. NORUEGA 2.524.437 2,84%
12. VIETNAM 2.243.100 2,52%
13. COREA SUR 1.850.615 2,08%
14 BANGLADESH 1.821.579 2,05%
15. TAILANDIA 1.741.662 1,96%
16. MÉXICO 1.611.106 1,81%
17. MALAiSIA 1.395.589 1,57%
18. MARROCOS 1.161.980 1,31%
19. ISLANDIA 1.141.869 1,28%
20. CANADÁ 939.078 1,06%
21. ESPAÑA 904.959 1,02%
TOTAL MUNDO 88.918.040 100%
Fte. FAO

6. Destino das capturas pesqueiras (2014)
Moluscos frescos
2,08%
Crustáceos
frescos
0,37%
Outros conxelados
0,04%
Outros frescos
0,10%
Consumo non
humano
0,12%
Peixe conxelado
60,04%
Moluscos
conxelados
3,98%
Crustáceos
conxelados
1,00%
Peixe fresco
32,27%
Fte. MAGRAMA

7. ► Os 7.879 km de costa explican a importancia histórica
desta actividade, pero nas súas proximidades (caladoiros
nacionais) só reviste certa importancia as capturas de
atún, sardiñas e anchoas, principais especies por tonelaxe
nos litorais atlántico e cantábrico. As sardiñas, cigalas,
lagostinos, luras, ameixas..., no litoral atlántico andaluz. En
xeral, toda a costa mediterránea atópase nun proceso de
esgotamento, con producións moi baixas.
► Este sector concéntrase en determinadas áreas do litoral,
xogando nelas un destacado e importante papel
económico, un bo exemplo témolo en Galicia que, con
máis de 1.200 km de costa, unhas condicións naturais
magníficas, e unha tradición mariñeira xa moi vella, pode
considerarse hoxe en día unha potencia pesqueira, iso si,
atravasando unha profunda crise.
Introdución (páx. 183)

8. Zona Económica
Exclusiva de Pesca
española (0 a 200 millas)
Lonxitude de costa
Milla naútica
Mn: 1852, 21 m
7.879 km
Área explotable 862.459 km

9. Breve evolución histórica do sector pesqueiro (1)
► Dende o século XIX destaca o predominio das áreas
pesqueiras atlánticas por encima das mediterráneas que
amosan signos de esgotamento.
► A pesca en caladoiros afastados (pesca de altura e grande
altura) quedou consolidada dende mediados do s. XX,
cando os adiantos técnicos introducidos nas embarcacións,
como os sistemas de conxelación ou os motores de
combustible, permitiron a captura de grandes cantidades en
zonas afastadas.
► Este impulso será moi grande na década dos sesenta: o
aumento do nivel de vida permitiu un maior consumo de
peixe, a flota (lei de renovación 1961) crece
espectacularmente. No ano 1973, esta política acadou os
resultados máis brillantes co desembarco de máis de millón e
medio de toneladas de peixe (cifra record en España en
canto a pesca desembarcada que non se volveu a
superar), pero a partir desta data a pesca española
enfróntase a unha crise difícil de resolver.

10. Breve evolución histórica do sector pesqueiro (2)
► Dúas son as causas fundamentais:
a) a aprobación por parte da ONU das 200 millas xurisdicionais por parte
dos países ribeireños á costa.
b) A sobreexplotación ou overfishing e contaminación do mar que acaba
cos recursos pesqueiros. Tres potencias pesqueiras mundiais son as
principais responsables desta debacle: China, Xapón e Rusia. Esta
redución de capturas obsérvase no seguinte dato dende o 2005: non
chega ó millón de toneladas.
► Por outro lado o ingreso de España na UE é positivo en parte: as
augas xurisdicionais europeas entran en xogo para a flota española,
subvencións e melloras técnicas á flota pesqueiras, instalacións
portuarias, lonxas... e sistemas de comercialización a traverso dos
fondos estruturais pero hai un aspecto moi negativo: a perda de
soberanía por parte do goberno español na negociación de acordos
bilaterais con terceiros países que se traslada á Comisión europea e
onde entran en xogo excesivos apartados económicos para que o da
pesca sexa o máis fundamental. Por outro lado, a pesar de que no mar
comunitario, pódese faenar, restrínxense as licencias.

11. Poboación ocupada na pesca (1965-2015)
(miles de persoas) (FTE. MAGRAMA)
100,00
112,60
101,00
69,00
60,10
33,29
0,00
20,00
40,00
60,00
80,00
100,00
120,00
1965 1975 1985 1995 2005 2015

12. 2015
Barcos % Capacidade (GT) % Antigüidade
media
UE 84.592 1.606.432,32 29
España 9.409 11,1% 342.568,58 21,3% 30
Reino Unido 6.230 7,4% 187.607,63 11,7% 25
Francia 6.957 8,2% 172.254,29 10,7% 24
Italia 12.389 14,6% 162.184,36 10,1% 32
Países Baixos 830 1,0% 126.848,00 7,9% 33
Portugal 8.099 9,6% 95.737,60 6,0% 32
Grecia 15.431 18,2% 74.320,77 4,6% 29
Dinamarca 2.374 2,8% 70.578,46 4,4% 32
Alemaña 1.458 1,7% 64.229,00 4,0% 31
Irlanda 2.153 2,5% 63.675,34 4,0% 27
Resto (13 países) 19.262 22,8% 246.428,29 15,3% 27
Fte. MAGRAMA

13. Con placer
Imprescindible

14. Estrutura da actividade pesqueira:
técnicas de pesca, tipos de flota
►A estrutura da actividade
pesqueira estúdase a partir das:
►Técnicas de pesca empregadas
para obter recursos mariños e
►Tipos de flota.

15. Técnicas de pesca
► Segundo o instrumental usado clasificámolas como artes
de rede ou de anzó.
► Redes:
► Redes e técnica de cerco. (Cerco) (de xareta, tarrafa, tarrafilla,
almadraba)
► Redes e técnica de arrastrado. (Arrastre) arrastre de fondo
(parella, bou, vaca), arrastre peláxico, arrastre semipeláxico.
► Redes e técnica de enmalle (Enmalle) de deriva (xeito),
fondeadas (trasmallo, miño, veta, volanta, raeiro).
► Anzois:
► Palangre. palangres e palangrillos (de fondo: do róbalo..., de superficie: da
castañeta, intermedios: de merluza, da robaliza. Liñas para o badeixo, para o
pancho.

16. Técnicas de pesca con redes
(Cerco)
► Rede de forma rectangular,
cuxas dimensións varían entre
250 e 1000 metros de lonxitude e
ao redor de 40 de profundidade.
Na parte superior da rede
dispose dun número axeitado de
flotadores que a manteñen en
posición vertical, cando se utiliza.
Na parte inferior leva una serie
de chumbos que axudan ó
mantemento vertical, contando
ademais cun conxunto de aneis
polos que pasa un cabo
resistente chamado "xareta", que
se encarga de pechar a rede e
por isto se lle coñece co nome de
"rede de cerco de xareta". Arte
que se utiliza para a captura de
peixes cuxo costume é nadar
formando densos cardumes ou
bancos,. Ver arte de cerco

17. Técnicas de pesca con redes
(Cerco: almadraba)
Ver almadraba

18. Técnicas de pesca con redes
(Arrastre)
► Tamén coñecido como retropesca.
Consiste no emprego dunha rede
lastrada que barre o fondo do mar
capturando todo o que atopa o seu
paso. Trátase dunha arte activa, no
senso de que non espera os
movementos do peixe para a súa
captura.
► A pesca de arrastre, xunto coa
pesca con redes de deriva, é das
menos selectivas que existe, é moi
daniña para os fondos oceánicos;
de feito, na maioría dos países está
regulada, pero en moi poucos está
prohibida. O modo de arrastre de
fondo é un dos métodos máis
invasivos de pesca, pois está en
contacto co fondo mariño e destrúe
algas e outros organismos
indiscriminadamente. Por esta
razón cuestionase o seu uso e
esixese unha maior regulación.
Ver arrastre

19. Técnicas de pesca con redes
(Enmalle)
► Arte pesqueira consistente
en calar verticalmente
unha rede formando unha
parede que obstaculiza o
paso das especies
mariñas, quedando estas
embolsadas ou atrapadas
nas mallas ó intentar
atravaselas. Estas artes
poden ser fixas (ó fondo
con chumbos) ou de
deriva (só fixas na
embarcación).
Ver enmalle

20. Técnicas de pesca con anzois
(Palangre)
► Arte pesqueira consistente no
uso de anzois. Consiste nunha
liña principal (cabo) ó que se
enganden moitos ramais
dotados de anzol cebado no
extremo libre. Dependendo da
situación pode ser de fondo,
intermedio ou de superficie.
Trátase dun tipo de pesca
selectiva (para unha especie)
dado que é determinante o tipo
de anzol e de cebo. Leva
utilizándose dende o século XIX
e España é precursora deste
tipo de arte no mundo.
Ver palangre

21. Tipo de flota
► O afastamento ou proximidade dos bancos determina a división da
flota en dúas categorías: baixura e altura. No primeiro caso a
actividade pesqueira é xeralmente de tipo artesanal, cun réxime de
propiedade familiar e onde practicamente non existe a división do
traballo nin a xerarquización nas relacións laborais. Na pesca de
altura, o modelo é de tipo industrial, cun réxime xurídico de sociedade
anónima como forma predominante na titularidade das empresas. A
división do traballo está moi desenvolvida tanto na especialización
profesional dos traballadores, coma no grao de xerarquización das
relacións a bordo.
► Os diferentes tipos de embarcacións descritas poden agruparse, á
marxe das artes utilizadas, polas (TRB ou GT*) dos buques. Así,
considérase pesca de baixura cando o arqueo non supera as 25
toneladas, de litoral cando está comprendido entre 25 e 100, de altura
cando oscila entre 100 e 500 e de grande altura cando supera os 500.
► GT: Gross Tonnage ou tonelada bruta. Capacidade de carga (arqueo) volume de espazo pechado
deste, expresado en toneladas brutas do Sistema Imperial Británico equivalente a 1016 kg.

22. Tipo de flota
► En relación á distancia en millas mariñas que hai á costa podemos
distinguir entre pesca de: baixura, altura e grande altura.
► A pesca de baixura realízase con pequenas embarcacións, durante
unha xornada preto do litoral. O peixe captúrase con técnicas
tradicionais e con sinxelos instrumentos cana, arpón, trampa ou rede,
e véndese fresco nos mercados.
► A pesca de altura practícase lonxe da costa e adoita durar de dez a
quince días. As embarcacións son de tonelaxe medio e saen
organizadas en flotiñas. Os peixes que habitan os fondos mariños
péscanse con técnicas de arrastre; os peixes que viven en augas
preto da superficie (atún, sardiña, arenque), péscanse con técnicas de
palangre e de cerco.
► A pesca de grande altura practícase en tódolos mares e dura varios
meses. As embarcacións son de grande tonelaxe e saen ó mar
organizadas en flotas. Están formadas por quince ou máis barcos que
traballan a carón dun barco nai. Neste barco depositase diariamente o
peixe capturado para ser transformado en productos conxelados e
fariñas para penso.

23. Tipo de flota: baixura

24. Tipo de flota: altura

25. Tipo de flota: gran altura
barco factoría

26. FLOTA PESQUEIRA ESPAÑOLA (2015)
Barcos % Capacidade
(GT)
%
Galicia 4.562 48,49% 148.687 43,40%
Pais Vasco 201 2,14% 69.157 20,19%
Andalucía 1.493 15,87% 36.457 10,64%
Canarias 800 8,50% 22.889 6,68%
Cataluña 796 8,46% 20.961 6,12%
C. Valenciana 588 6,25% 18.108 5,29%
Ceuta 24 0,26% 7.982 2,33%
Cantabria 133 1,41% 7.123 2,08%
Asturias 272 2,89% 5.072 1,48%
Baleares 352 3,74% 3.414 1,00%
Murcia 188 2,00% 2.720 0,79%
Total 9.409 100% 342.570 100%
Fte. MAGRAMA

27. NÚMERO DE BARCOS
2015 Arrastre Cerco Palangre Rede enmalle Artes fixas Artes menores Total %
Caladoiro
Nacional
Cantábrico-NW 80 264 68 72 4.400 4.884 51,91%
Mediterráneo 617 234 125 1.612 2.588 27,51%
Golfo Cádiz 137 84 563 784 8,33%
Canarias 12 751 763 8,11%
Calquera zona 79 79 0,84%
Caladoiros UE Atlántico UE 55 57 112 1,19%
Outros
caladoiros
internacionais
Atlántico Norte 25 25 0,27%
Outras augas 64 26 84 174 1,85%
Total 978 620 356 72 57 7.326 9.409 100%
ARQUEO (GT)
Arrastre Cerco Palangre Rede enmalle Artes fixas Artes menores Total %
Caladoiro
Nacional
Cantábrico-NW 18.183 22.068 2.845 3.858 11.782 58.736 17,15%
Mediterráneo 36.087 9.825 2.313 6.214 54.439 15,89%
Golfo Cádiz 5.864 2.328 2.975 11.167 3,26%
Canarias 165 4.933 5.098 1,49%
Calquera zona 13.679 13.679 3,99%
Caladoiros UE Atlántico UE 16.269 15.276 31.545 9,21%
Outros
caladoiros
internacionais
Atlántico Norte 30.336 30.336 8,86%
Outras augas 35.109 70.554 31.907 137.570 40,16%
Total 141.848 104.940 50.744 3.858 15.276 25.904 342.570 100%
Fte. MAGRAMA

28. 2017
FLOTA PESQUEIRA DE GALICIA DESCRIPCIÓN Nº BARCOS GT
PESQUERÍA
INTERNACIONAL
(Grande altura) ARRASTRE
BACALLADEIROS 2 3.955,00
CONXELADORES 16 21.438,35
NAFO
CONXELADORES 15 18.349,34
CERCO 3 8.002,00
PALANGRE SUPERFICIE 68 27.244,40
PESQUERIA UE
(Altura)
PALANGRE FONDO
NEAFC PALANGRE
FONDO 38 10.916,01
NEAFC 6 945,20
ARRASTRE
NEAFC ARRASTRE 21 6.749,82
PORTUGAL 3 693,94
CALADOIRO
NACIONAL
(Cantábrico/
Noroeste)
ARRASTRE 67 15.272,31
ARTES MENORES 3.929 8.777,95
CERCO 148 6.004,25
PALANGRE FONDO 28 1.486,68
PALANGRE SUPERFICIE 52 11.416,90
ENMALLE
RASCOS 4 122,86
VOLANTAS 28 1.811,71
Totais 4.428 143.186,72
BUQUES DEDICADOS A ACUICULTURA/AUXILIARES 1.275
Fte. Plataforma tecnolóxica Consellería de Pesca

29. Características xerais da actividade pesqueira
(páx. 183)
► Caracterízase polos seguintes trazos:
► Destino: consumo humano. Peixe fresco (34,7%
en 2014), crece a transformación industrial
(conxelación, conserva, salgadura e redución
(aceites ou fariñas a partir de refugallos ou peixes
en mal estado)).
► Especies: peixe (90%) resto moluscos e
crustáceos. Destacan a pescada, anchoa, atún,
bonito e sardiña.
► Rexións pesqueiras: a máis importante é a
galega, seguida das outras rexións atlánticas.
Menor peso as mediterráneas.

30. Os caladoiros: características xerais
►Non tódolos puntos do mar son ricos en pesca.
As capturas son máis abundantes en
determinadas zonas onde se adoitan faenar
preferentemente os barcos de pesca, estes
lugares chámanse caladoiros. Os criterios van
ser:
a) Zonas onde a plataforma continental é
extensa e as augas pouco profundas.
b) Zonas onde se establece contacto entre
correntes mariñas cálidas e frías.
c) Zonas ricas en plancto como as correntes
frías.

31. Caladoiros nacionais
► Os caladoiros nacionais poden ser Mediterráneo ou Atlántico diferenciados
no seguinte:
► O Mediterráneo a temperatura media é superior ao Atlántico, a salinidade
maior, existe menos fitoplancto (as Rías Baixas galegas teñen 15 veces máis
que o mar de Castellón que é o punto máis rico neste organismo), a plataforma
continental é maior e as mareas son case inexistentes. Por iso a riqueza
pesqueira é menor, aínda que destaca a captura de peixes migrantes (sardiña,
bocarte, atún e bonito) capturados con aparellos de cerco e arrastre, así como
redes fixas (almadrabas).
► O Atlántico-Cantábrico a temperatura media é inferior ao Mediterráneo, a
salinidade menor, existe máis fitoplancto, a plataforma continental e menor.
Por iso a riqueza pesqueira é maior. Destacan o atún, o bonito, o peixe
espada, a sardiña, o bocarte, a meiga, o peixe sapo, a pescada, o ollomol e o
xurelo.
► Costa atlántico andaluza: ten as mesmas características que o atlántico-
cantábrico pero cunha plataforma continental maior pero compartida con
Marrocos, onde se pescan sardiña, bocarte, xurelo, salmonete, ameixa,
navalla, lura, gamba, cigala e lagostino. Pero empregándose dun xeito
indiscriminado tódalas artes de pesca que acusan síntomas de esgotamento.

32. Caladoiros internacionais (altura): UE
►Augas europeas do océano Atlántico
Norte suma: gran plataforma continental,
augas axitadas polas corrente mariña do
Golfo que provoca temperaturas suaves,
plancto.
►Algúns puntos como o Gran Sol (Great
Sole) considéranse excelentes caladoiros
para a pesca da pescada e do arenque.
Noutros lugares faenan tradicionalmente as
flotas de altura do Cantábrico e de Galicia,
pero hoxe a pesca nestas augas da UE
está estrictamente regulamentada.

33. Gran Sol: toponimia dos mariñeiros recopilada por Xurxo Souto

34. Os caladoiros internacionais (gran altura)
► Nestas zonas de contacto entre correntes mariñas
converxen gran variedade de peixes. Un bo exemplo
son as costas de Terranova (NAFO) onde conflúen
as augas frías da Corrente do Labrador e as cálidas
da Corrente do Golfo; ademais contan cunha
plataforma continental extensa. As augas de
Terranova son frecuentadas polos barcos españois de
grande altura en campañas de pesca que duran
moitos meses e que se dedican preferentemente á
captura de bacallao e de fletán. Hoxe, Canadá
reserva os mellores caladoiros e limitou os permisos
de pesca e mailas capturas.

35. ► O banco sahariano-canario (atlántico centro) son un exemplo deste
tipo de zonas; deben a súa riqueza pesqueira ás correntes frías que
corren xunto ás costas orientais no chamado banco sahariano. Hai
unha serie de peixes como o atún, o arenque ou a sardiña que se
alimentan exclusivamente de plancto. Outras especies, como o
bacallao, a pescadiña ou a raia, acoden ás augas frías para devorar
os peixes que se alimentan de plancto. Estas augas tamén son ricas
en pescada e gamba. A flota española comparte a pesca nesta zona
con barcos doutros países como por exemplo, con barcos
conxeladores rusos e xaponeses. Ademais, os pesqueiros que faenan
no banco sahariano teñen frecuentes conflitos con países africanos
limítrofes, polo que se chegou a acordos con Marrocos, Senegal e
Mauritania.
► A importante flota pesqueira española de grande altura buscou novos
caladoiros en correntes frías en países afastados como son as costa
de Angola e Namibia e o canal de Mozambique, onde buscan
pescada, marisco, lagostino e gambas. Tamén frecuentan as costas
próximas a Boston onde pescan lura e pota.
Os caladoiros internacionais
(altura e gran altura)

36. Caladoiros
internacionais
da frota pesqueira
española

37. e
e

38. ZONA Z_Nº ÁREA Nº B ESPECIE
Atlántico noreste (NEAFC) 5 Great Sole e Atlántico 112 Bacallao e bocarte
Atlántico noreste (NEAFC) 4 Noruega e Savalbard Fletán
Atlánticonoroeste (NAFO) 3 Groenlandia Fletán
Atlántico noroeste (NAFO) 2 Terranova Fletán
2,3,4 47
Atlántico central 1 Marrocos 700 Cefalópodos e
pescada
Atlántico central 7 Mauritania e Senegal 138 Pescada
Atlántico central 8 Cabo Verde 9 Marisco
Atlántico central 9 Guinea-Bissau 27 Peixe espada e
atún
Atlántico central 10 Costa de Marfil e
Guinea Ecuatorial
54 Peixe espada e
atún
Atlántico sudoriental 11 Angola e Namibia 26 Marisco e pescada
Atlántico interior 12 81 Peixe espada
Atlántico sudoccidental 13 Illas Malvinas 5 Cefalópodos
Pacífico 6 Costa do sur de Chile 2 Peixe espada
Índico
14,15,16
Madagascar, Comores,
Seychelles 58
Atún e pescada
1.147

39. 2015 CANTIDADE E VALOR DAS CAPTURAS
Peso (t) % Valor (miles €) %
Atlántico Norte Occidental 25.429 2,6% 55.275,21 2,7%
Atlántico Norte Oriental 362.346 37,6% 836.398,18 40,9%
Atlántico Centro Occidental 1.845 0,2% 2.866,91 0,1%
Atlántico Centro Oriental 125.679 13,0% 250.867,21 12,3%
Mediterráneo 76.416 7,9% 295.015,81 14,4%
Atlántico Sur Occidental 128.309 13,3% 145.514,85 7,1%
Atlántico Sur Oriental 54.208 5,6% 97.127,59 4,8%
Atlántico Antártico 0,0% 0,0%
Total Atlántico 774.232 80,3% 1.683.065,76 82,4%
Índico Occidental 130.588 13,5% 267.116,07 13,1%
Índico Oriental 3.181 0,3% 9.965,37 0,5%
Índico Antártico 0,0% 0,0%
Total Índico 133.769 13,9% 277.081,44 13,6%
Pacífico Norte Occidental 0,0% 0,0%
Pacífico Norte Oriental 0,0% 0,0%
Pacífico Centro Occidental 2.710 0,3% 1.075,37 0,1%
Pacífico Centro Oriental 34.338 3,6% 17.274,54 0,8%
Pacífico Sur Occidental 3.052 0,3% 8.900,44 0,4%
Pacífico Sur Oriental 16.055 1,7% 54.960,76 2,7%
Pacífico Antártico 400 0,0% 1.098,54 0,1%
Total Pacífico 56.555 5,9% 83.309,65 4,1%
Total xeral 964.556 100% 2.043.456,85 100%
Fte. MAGRAMA

40. REXIÓNS PESQUEIRAS (ESPAÑA CLASIFÍCASE EN OITOS REXIÓNS)
CANTÁBRICA Euskadi, Cantabria,
Asturias
Pasajes, San Sebastián, Ondárroa e
Bermeo (Euskadi), Santoña e Santander
(Cantabria), Avilés e Xixón (Asturias)
NOROESTE Galicia Vigo, A Coruña, Celeiro-Viveiro, Vilagarcía
de Arousa, Ribeira.
SURATLÁNTICA Huelva e Cádiz Illa Cristina, Huelva, Cádiz, Barbate,
Alxeciras.
SURMEDITERRÁNEA Granada, Málaga e
Almería, con Ceuta
e Melilla.
Ceuta, Melilla, Estepona, Málaga, Almería.
LEVANTE Cabo de Gata-Cabo
da Nao
Cartagena, Torrevieja, Sta. Pola, Alicante.
TRAMONTANA Cabo da Nao-
Catalunya
Valencia, Castellón, San Carlos de la Rápita,
Tarragona, Vilanova i la Geltrú, Barcelona,
San Feliu de Guixols.
BALEARES Arquipiélago Balear Eivissa, Palma e Ciutdadella.
CANARIAS Illas Canarias Sta. Cruz de Tenerife, Palmas de Gran
Canaria, S. Sebastián de la Gomera,
Lanzarote.

42. Principiais portos
pesca fresca
(2014)
(toneladas)
Vigo 79.983
A Coruña 56.474
Pasajes 22.739
Avilés 15.893
Gijón 6.701
Fte. Mº Fomento
Conservación, destino e
grupo de especies
2015
Peso (t) Valor (miles €)
Fresco,
consumo
humano
Peixes 403.698 895.365,94
Crustáceos 6.875 118.595,53
Moluscos 26.392 137.970,83
Outros 649 2.650,22
Total 437.614 1.154.582,52
Conxelado e
outros.
Consumo
humano
Peixes 484.105 812.415,78
Crustáceos 5.335 29.968,09
Moluscos 35.028 45.444,95
Outros 56 114,40
Total 524.524 887.943,22
Total consumo humano 962.138 2.042.525,74
Total consumo non humano 2.417 931,09
Total xeral 964.555 2.043.456,83
Cantidade de pesca desembarcada por rexións 2011 (miles de toneladas)
Total Fresco Conxelado
Noroeste 384 47,8% 234 39,8% 150 70,1%
Cantábrica 108 13,4% 108 18,3%
Suratlántica 83,7 10,4% 69,3 11,8% 14,4 6,7%
Canarias 83 10,3% 33,3 5,7% 49,7 23,2%
Tramontana 76 9,5% 76 12,9%
Levante 34 4,2% 34 5,8%
Surmediterránea 29 3,6% 29 4,9%
Baleares 5 0,6% 5 0,8%
TOTAL 803 100% 589 100% 214 100%
Fte. MAGRAMA

43. Vigo
Zona I
Pontevedra
Zona II
Arousa
Zona III
Muros
Zona IV
Fisterra
Zona V
Costa da Morte
Zona VI
Golfo Ártabro
Zona VII
Ortegal
Zona VIII Mariña
Zona IX
ZONAS
PESQUEIRAS

44. PORTOS PESQUEIROS Nº
BARCO
S %
CAPACIDADE
(GT) %
ARTES
MENOR
ES %
C.
NACIO-
NAIS %
C.
U
E %
C.
INTER-
NACION
AIS %
AUXI
-
LIAR
ES %
GALICIA 4.429 100% 143.186,72 100% 3.930 100% 327 100,0% 68 100% 104 100% 1.277 100%
ZONA I (VIGO) 703 15,9% 63.255,42 44,2% 556 14,2% 64 19,6% 15 22,1% 68 65,4% 109 8,5%
Vigo 115 2,6% 47.894,39 33,4% 27 0,7% 30 9,2% 15 22,1% 43 41,3% 7 0,5%
Guarda, A 77 1,7% 9.158,28 6,4% 36 0,9% 21 6,4% 0,0% 20 19,2% 0,0%
Cangas 145 3,3% 5.442,14 3,8% 139 3,5% 1 0,3% 0,0% 5 4,8% 21 1,6%
Resto (13 portos) 366 8,3% 760,61 0,5% 354 9,0% 12 3,7% 0 0,0% 0 0,0% 81 6,3%
ZONA II (PONTEVEDRA) 339 7,7% 12.456,04 8,7% 307 7,8% 19 5,8% 4 5,9% 9 8,7% 82 6,4%
Marín 47 1,1% 11.287,85 7,9% 28 0,7% 6 1,8% 4 5,9% 9 8,7% 0,0%
Resto (9 portos) 292 6,6% 1.168,19 0,8% 279 7,1% 13 4,0% 0 0,0% 0 0,0% 82 6,4%
ZONA III (AROUSA) 1.709 38,6% 25.780,91 18,0% 1.632 41,5% 61 18,7% 5 7,4% 11 10,6% 891 69,8%
Ribeira 251 5,7% 22.339,65 15,6% 201 5,1% 34 10,4% 5 7,4% 11 10,6% 3 0,2%
Resto (14 portos) 1.458 32,9% 3.441,26 2,4% 1.431 36,4% 27 8,3% 0 0,0% 0 0,0% 888 69,5%
ZONA IV (MUROS) (4 portos) 617 13,9% 3.857,44 2,7% 584 14,9% 33 10,1% 0 0,0% 0 0,0% 29 2,3%
ZONA V (FISTERRA) (4 portos) 130 2,9% 903,54 0,6% 126 3,2% 3 0,9% 1 1,5% 0 0,0% 1 0,1%
ZONA VI (COSTA DA MORTE) (9) 296 6,7% 3.955,32 2,8% 249 6,3% 47 14,4% 0 0,0% 0 0,0% 5 0,4%
ZONA VII (CORUÑA-FERROL) 333 7,5% 5.974,76 4,2% 297 7,6% 29 8,9% 2 2,9% 5 4,8% 148 11,6%
Coruña, A 98 2,2% 4.677,10 3,3% 82 2,1% 9 2,8% 2 2,9% 5 4,8% 2 0,2%
Resto (11 portos) 235 5,3% 1.297,66 0,9% 215 5,5% 20 6,1% 0 0,0% 0 0,0% 146 11,4%
ZONA VIII (CEDEIRA) (4 portos) 124 2,8% 1.810,21 1,3% 97 2,5% 25 7,6% 2 2,9% 0 0,0% 2 0,2%
ZONA VIII (MARIÑA LUCENSE) 178 4,0% 25.193,08 17,6% 82 2,1% 46 14,1% 39 57,4% 11 10,6% 10 0,8%
Burela 76 1,7% 13.128,21 9,2% 26 0,7% 27 8,3% 18 26,5% 5 4,8% 1 0,1%
Celeiro (Viveiro) 60 1,4% 11.233,26 7,8% 20 0,5% 14 4,3% 21 30,9% 5 4,8% 1 0,1%
Resto (7 portos) 42 0,9% 831,61 0,6% 36 0,9% 5 1,5% 0 0,0% 1 1,0% 8 0,6%

45. Rexión Noroeste
►Na rexión Noroeste (Galicia desde a
ría do Eo ata a desembocadura do
Miño) conta con máis de 80 portos
destacando os de Vigo, A Coruña,
Ribeira, Burela, Marín, A Guarda e
Cangas. Os dous primeiros centralizan
máis do 70% das actividade de tódolos
portos galegos situándose en primeiro
e segundo lugar respectivamente
dentro do conxunto do Estado.

46. VENDAS NAS LONXAS 2016 (Estimación) (Ftes. Lonxas de Galicia)
Lonxa Quilos Importe €
TOTAL 188.598.355,98 491.070.853,27
Vigo 38.197.326,93 20,3% 116.394.682,60 23,7%
Burela 23.519.008,11 12,5% 76.696.414,75 15,6%
Coruña, A 40.073.762,43 21,2% 76.496.097,28 15,6%
Celeiro (Viveiro) 16.544.344,62 8,8% 53.440.738,49 10,9%
Ribeira 31.834.787,11 16,9% 43.262.014,83 8,8%
Resto (54 lonxas) 38.429.126,78 20,4% 124.780.905,32 25,4%

47. Poboación ocupada embarcada (2015)
Andalucía 6.544 19,40%
Asturias 1.202 3,56%
Baleares 655 1,94%
Canarias 2.702 8,01%
Cantabria 815 2,42%
Cataluña 2.718 8,06%
Ceuta 101 0,30%
Galicia 12.552 37,21%
Murcia 735 2,18%
País Vasco 3.202 9,49%
Valencia 2.505 7,43%
TOTAL 33.731 100%
Fte. MAGRAMA

48. Poboación ocupada no sector pesqueiro en Galicia (2013)
Total Homes Mulleres
Total do sector pesqueiro 34.353 20.358 59,26% 13.995 40,74%
Pesca extractiva 12.552 12.034 95,87% 518 4,13%
Caladoiros do Estado 9.981 9.468 94,86% 513 5,14%
Caladoiros da UE 1.249 1.244 99,60% 5 0,40%
Caladoiros Internacionais 1.322 1.322 100% 0 0%
Conserveiras 10.630 2.976 28,00% 7.654 72,00%
Acuicultura 6.432 4.802 74,66% 1.630 25,34%
Bateas 4.947 3.888 78,59% 1.059 21,41%
Parques de cultivos 896 478 53,35% 418 46,65%
Granxas e criadeiros 589 436 74,02% 153 25,98%
Marisqueo 3.954 475 12,01% 3.479 87,99%
Redeiras/os 785 71 9,04% 714 90,96%
Fonte: Centro Tecnolóxico do Mar

49. Conserveiras
Boiro
Marisqueiras
Moaña
Redeiras
Fieital (Malpica)
Percebeiras
Baiona
Non son fada nin princesa

50. Problemas actuais da pesca marítima
(186-189 NE)
► Problemas dos caladoiros:
► Nacionais: recursos modestos. Recuperación integral de
recursos.
► UE: ata 12 millas pescas exclusiva de cada país, a máis
fixadas pola UE plurianualmente, de acordo aos informes
científicos e distribúeos mediante concesión entre os
propietarios de barcos de máis de 12 m de eslora.
► Internacionais: restricións. Zonas Económicas Exclusivas
desde 1974 e sancionadas pola ONU (1982). Regulacións
impostas polas Organizacións Xerais de Pesca. Depende
dos acordos da UE con terceiros países e coas ORP.
España promove a continuidade dos acordos subscritos; a
firma doutros novos e a defensa dos intereses
comunitarios nas ORP. Creación de sociedades
pesqueiras mixtas.

51. Problemas actuais da pesca marítima
(186-189 NE)
► Problemas demográficos: envellecemento, falta de
cualificación e competitividade.
► Problemas económicos: Modernización da frota
pesqueira (supresión das subvencións á construción de
barcos 2004 e desguace 2013), custo dos combustibles,
transferencias da tecnoloxía e innovación, diminución dos
custos de produción. Diversificación económica dos
espazos pesqueiros é escasa. Adaptar normas de
seguridade, sanidade e benestar animal promovidas pola
UE.
► Problemas sociais: consolidación da pesca, creación de
emprego estable e seguro (principalmente nas comarcas
onde a pesca é moi importante).
► Problemas medioambientais: sobrepexplotación,
contaminación, deterioro paisaxístico dos fondos mariños.

52. A acuicultura
►A acuicultura é o cultivo con fins
comerciais de organismos acuáticos
mariños. Nas dúas últimas décadas
acada unha importancia decisiva
porque a poboación precisa recursos
supletorios unha vez que as súas
fontes de riqueza habituais se esgoten.

53. A acuicultura
► A acuicultura en augas continentais presenta na
actualidade un importante desenvolvemento, con máis de
180 piscifactorías en funcionamento ben dedicadas á
produción de peixe para o consumo humano (centros de
piscicultura privados) ou orientada cara á produción de
ovos e alevíns para a repoboación (centros públicos).
Dentro dos primeiros destacan a produción de troitas arco
iris en Galicia, seguida de Catalunya.
2015 ACUICULTURA %
PIB 210,26 0,02%
OCUPADOS 18,08 0,10%
Fte. MAGRAMA

54. ACUICULTURA Peso (kg) Valor (€)
2015 Galicia % G/E Outras CCAA % G/E Galicia % G/E Outras CCAA % G/E
ACUICULTURA PEIXES CONTINENTAIS E MARIÑOS
SALMÓN 7.785,50 100% 34.336,95 100%
TROITA ARCO IRIS 2.993.180,40 18,5% 13.185.718,00 81,5% 13.572.591,23 26,9% 36.840.861,18 73,1%
OUTROS PEIXES 211.813.316,10 85.449.326,80
LUBINA 18.600.352,55 127.371.197,99
OLLO MOL 171.000,00 100% 1.688.578,23 100%
DOURADA 20.069.223,40 98.934.303,68
ATÚN VERMELLO 4.690.737,00 71.210.042,00
LINGUADO 356.846,00 61,3% 224.947,30 38,7% 3.548.459,91 31,7% 7.644.329,00 68,3%
RODABALLO 7.360.983,00 98,6% 103.000,00 1,4% 60.285.377,30 98,6% 825.924,00 1,4%
OUTROS PEIXES 13.965.818,57 73.838.332,48
TOTAL PEIXES GA/ES 7.888.829,00 12,0% 57.654.078,82 88,0% 65.522.415,44 14,7% 379.824.129,15 85,3%
TOTAL PEIXES 65.542.907,82 445.346.544,59
ACUICULTURA CRUSTÁCEOS, MOLUSCOS, OUTROS INVERTEBRADOS E PRANTAS
OSTRA PLANA 430.787,08 98,3% 7.400,00 1,7% 2.118.525,47 97,9% 45.000,00 2,1%
OSTRA RIZADA 171.000,00 29,3% 412.022,51 70,7% 611.487,92 28,0% 1.571.371,58 72,0%
VOLANDEIRA 2.970,20 92,3% 248,00 7,7% 17.524,00 92,2% 1.488,00 7,8%
MEXILLÓN 217.999.768,23 99,9% 224.947,30 0,1% 106.898.644,68 93,6% 7.307.614,14 6,4%
AMEIXA BABOSA 195.173,47 100% 3.057.016,39 100%
AMEIXA FINA 71.280,97 83,6% 13.992,57 16,4% 1.590.933,20 90,0% 176.377,00 10,0%
AMEIXA XAPÓNICA 600.460,88 90,1% 66.270,00 9,9% 5.132.648,72 88,4% 675.560,00 11,6%
BERBERECHOS 416.718,55 97,9% 8.994,00 2,1% 1.939.555,71 98,5% 29.820,00 1,5%
POLBO 238,90 100% 1.576,00 100%
OUTRAS ESPECIES 7.386.702,24 2.438.296,77
ALGAS 83,00 4,9% 1.624,00 95,1% 694,00 0,1% 716.979,83 99,9%
TOTAL CRUSTÁCEOS... GA/ES 219.888.481,28 96,4% 8.122.200,62 3,6% 121.368.606,09 90,4% 12.962.507,32 9,6%
TOTAL CRUSTÁCEOS… 228.010.681,90 134.331.113,41
ACUICULTURA 227.777.310,28 77,6% 65.776.279,44 22,4% 186.891.021,53 32,2% 392.786.636,47 67,8%
TOTAL 293.553.589,72 579.677.658,00

55. A acuicultura
► En España, a meirande parte dos cultivos mariños sitúanse na costa galega
especialmente nas Rías Baixas, seguida polo Golfo de Cádiz e algúns sectores
da costa mediterránea.
► A acuicultura proporciona emprego directa e indirectamente a unhas 100.000
persoas. Só a ría de Arousa produce ao ano marisco por un importe de 30, 05
millóns de €. A importancia deste tipo de cultivo está reflectida na produción
dos parques (áreas areosas) e viveiros (plataformas flotantes-bateas), dos que
o cultivo do mexillón (miticultura) é o máis importante: a produción do mexillón
supón o 95% do total obtido da acuicultura. Na actualidade prodúcense máis
de 200.000 toneladas anuais situando a Galicia como o maior produtor de do
mundo. As cantidades xeradas por outros tipos de cultivos coma os da ostra,
vieira, zamburiña, ameixa, berberecho... son menores, pero nestes últimos
anos están en auxe.
► Outro tipo de cultivos mariños cunha dimensión empresarial considerable son
os dos peixes (piscicultura), sobre todo o rodaballo e o salmón, con especial
importancia nas costas galegas, en Santander e nas costas gaditanas. Tamén
as algas son un dos recursos quizais con máis futuro e aínda insuficientemente
explotados.

56. Granxa acuicola de linguado (cabo Vilano-Camariñas)
Bateas de mexillón (Ría de Arousa)

57. Industria pesqueira 2014
España Galicia %
Empregos 15.000 12.000 80,0%
Cantidade Tm 343.427 296.034 86,2%
Valor (millóns €) 1.495 1.226 82,0%
Achega ao PIB 2,8%
Fábricas 60
Emprego industrial 6,5%
Fte. Consellería do Mar

58. PAU XUÑO 2012