Actieplan om nu en in de toekomst voldoende goed opgeleid personeel te hebben voor bedrijven in de Greenport

1. Naar een toekomst met goed
opgeleid vakpersoneel voor de
Greenport
Iris Goedhart |24 maart 2011| Stuurgroep Greenport Aalsmeer

2. Economie is ons uitgangspunt…
Uitdagingen en kansen van ondernemers

3. Inleiding
Een gezamenlijke aanpak
Het is niet meer te ontkennen, voor
de economische stilstand maar Alle acties zoals deze zijn verwoord in dit
ook tijdens, was het voelbaar dat Eind 2009 hebben een aantal verschillende werkboek sluiten aan op acties en projecten
de sierteeltsector behoefte heeft werkgroepen vanuit Greenport Aalsmeer, van partners in de sector. De HortiFair
aan goed opgeleid vakpersoneel. Blooming Breeders, HortiFair Carrièreplaza Carrièreplaza is als uitgangspunt genomen
Het gaat om veredelaars, waarvan gezamenlijk richting gegeven aan de voor zinvolle acties naar het regionale
bouwstenen voor een actieplan. Dit actieplan onderwijs. HFCP is het knooppunt in de
er slechts een handjevol per jaar
is vertaald in het werkboek dat nu voor u ligt. kennismaking met de sierteeltsector en de
afstuderen aan Wageningen Hierin zijn een aantal acties voorgesteld en keuze voor een vervolgopleiding en carrière in
University. Maar ook om opgenomen om met alle partijen: het ‘groen’. Programma’s van de partners van
commercieel talent, dat geen ondernemers, onderwijs én overheden te HFCP zijn als elementen opgenomen
bezwaar heeft tegen het reizen borgen dat wij in de toekomst ook kunnen (inventarisatie KvK Amsterdam, Sense
over de wereld en goed de talen beschikken over het personeel dat nodig is Marketing & More, juni 2010). Dit werkboek is
spreekt. En om mensen die bereid voor het voortbestaan van de sierteeltsector in een levend document en zal zich ontwikkelen
zijn met de ‘voeten in de klei’ te Nederland. De acties zijn vertaald naar tot een leidraad voor een aanpak.
staan. Om mensen die kennis van doelgroepen: kinderen op het basisonderwijs,
leerlingen van het vmbo, HAVO en VWO,
zaken hebben als het gaat om Een gezamenlijke visie en aanpak is
studenten aan het MBO, HBO en de
personeel of financiën. Er zijn veel Universiteiten. Alle acties gaan uit van een noodzakelijk voor het voortbestaan
professionals nodig in de actieve en betrokken inzet van het van deze sector die zo belangrijk is
Greenport, met het oog op de bedrijfsleven en het onderwijs, met een voor onze internationale
vergrijzing en ontgroening, maar ondersteunende rol van de overheden. Iedere concurrentiekracht als regio, als
zeker voor behoud van onze partij is gecommitteerd om (financiële) Nederland.
internationale concurrentie positie. middelen en menskracht in te zetten.

4. Urgentie
Een overzicht van 2010
Vacatures in Aalsmeer e.o. Instromers op de arbeidsmarkt
Aalsmeer e.o.
Veredeling 49
Onderzoek 22 MBO Plantenteelt (open/gesloten
Marketing 34 & bollen, potplanten en snijbloemen) 4
Verkoop 30 HAS (niet indirecte omgeving)
Management 28 HBO Economische studies 600
(niet benut)
Supply Chain
Area Manager Noord-Amerika & Mexico WUR Plantenkunde (veredeling) 15*
Manager Seed Production Pathologist Area
Manager Oost-Europa Inkoper Planner
Bloemzaaizaden Veredelaar tuinplanten
* Waarvan 7 naar buitenland
Retailspecialist bloemen en planten Veredelaar Analist
Fytopathologie Laborant Microbiologie

6. Triple Helix
van ondernemerschap naar kennis naar onderwijs
Trends en ontwikkelingen spelen Innovatieklas en Greenport Campus • Betrokkenheid van bestuurders (inclusief
een belangrijke rol bij Aalsmeer middelen en menskracht) en
ondernemen. Of het nu gaat om werkorganisaties van onderwijs (PO, VO,
Binnen de projecten Innovatieklas en MBO, HBO en WO), van ondernemers
nieuwe milieuwetgeving, schaarste
Greenport Campus Aalsmeer worden vertegenwoordiging (FMA, Blooming
of stagnerende demand. Breeders, Kamer van Koophandel
Ondernemers en bedrijven zijn zogeheten Arenasessies of Tuinderscafés
gehouden om heersende uitdagingen en Amsterdam, PT, Plantum, LTO). Maar ook
flexibel op de wereldmarkt maar van de centrale en decentrale overheden
kansen met ondernemers te bespreken, en de
ook naar restricties die worden rol die HBO’s (lectoraten) en WUR (EL&I, Provincies, gemeenten).
opgelegd vanuit verdragen of (onderzoek) hierin kunnen vervullen.
Nederlandse wet en regelgeving. Daarnaast organiseert Blooming Breeders • Denken vanuit gezamenlijke visie naar
Oplossingen die worden gevonden Netwerkavonden voor haar leden waar ook inzet van eigen producten en diensten of
zijn vaak procesverbeteringen, actuele thema’s worden besproken. Deze zichtbaarheid. En met nieuwe inzichten
kostenbesparende maatregelen of kansen, uitdagingen en actuele thema’s zijn de eigen producten en diensten verder
nieuwe producten of rode draad door alle projecten en initiatieven ontwikkelen.
product/marktcombinaties. Deze voor arbeidsmarkt en onderwijs. Opgedane
kennis door onderzoek van de GreenID • Bouwen van een netwerk van regionale
kennis lijkt normaal maar is niet
hogescholen of Wageningen University of ondernemers en onderwijsinstellingen om
vanzelfsprekend, zeker niet oplossingen die door het bedrijfsleven zelf projecten ‘dichtbij’ te houden.
wanneer WUR heeft bijgedragen worden bedacht moeten worden teruggeleid
aan een ontwikkeling. Deze kennis, naar het onderwijsprogramma van de Kamer van Koophandel Amsterdam
dit ondernemerschap moet regionale scholen. Daarvoor zijn een aantal ontwikkelt voor Greenport Aalsmeer het
teruggeleid worden naar randvoorwaarden van groot belang. programma Arbeidsmarkt &
onderwijsprogramma’s. Alleen op Onderwijs/Kennis & Innovatie
dit manier sla je een brug tussen
onderwijs en ondernemers.

7. PT
Plantum
TTI
INHolland
CAH/HAS/vHL Rabobank
WUR
FMA
Schiphol
H’meer
Plantum
Proces
INHolland HortiFair
veredelaars
Wellant Wellant 2009-2011
WUR
veredelaars
Ledenvergadering
Werkgroep Projectgroep
Blooming
Blooming Breeders Carriereplaza
Breeders
DEC 2009 JAN 2010
APR 2010
Regiegroep Flower Stuurgroep
Greenport Mainport Greenport
Aalsmeer Aalsmeer Aalsmeer
DEC 2010 MRT 2010 24 MRT 2010
LTO Noord
VGB
FloraHolland
Rabobank
TLN
VNO NCW
West
WUR

8. Financiën
Projectnaam Doelgroep Doel 2011 Ambitie 2015 Financiering
(p/j)
Innovatieklas AOC 80 studenten gaan Jaarlijks € 100.000
HBO/HAS 10 weken extracurriculair Afgedekt
WO/WUR innovatievragen van topprogramma € 35.000
ondernemers waarvoor
beantwoorden studenten worden Open €65.000
geselecteerd
Harvard HBO/HAS 400 studenten Alle studenten van € 80.000
Businesscase WUR/WO bedrijfseconomie School of Economics Afgedekt
Flowers werken aan kennen het sierteelt € 50.000
interactieve & state- cluster in Aalsmeer
of-the-art e.o. Open €30.000*
businesscase
sierteelt *) 2012-2015
€10.000
HortiFair HAVO/VWO 1500 leerlingen Ingebed programma €160.000
Carriereplaza maken kennis met in VO onderwijs met Afgedekt
opleidingen en duurzaam €105.000
bedrijfsleven tijdens ondernemersnetwerk
HF2011 Open €55.000
Greenport HBO/WO/WU 3 arenasessies om Innovatievragen €45.000
Campus R innovatievragen te hebben geleidt tot
(concept) inventariseren en per nieuwe producten,
sessie 1 vraag aan PMC’s of nieuwe
onderzoeksinstellinge markten
n voor gelegd

9. Ontdekken en ervaren
Greenport in primair en voortgezet onderwijs

10. Basisonderwijs (2012)
Kennismaken met en ontdekken van Flowers
Kinderen in het basisonderwijs Het kweken van een bloem, een
zijn bezig met het ontdekken en leerproces van zaadje tot bloem
ontwikkelen van talent, naast taal
en rekenen. Het basisonderwijs is Basisscholen krijgen een lespakket In 2011 zal vooralsnog geen nadere invulling
niet ‘naar buiten’ gericht. Toch is toegestuurd om samen met de leerlingen van worden gegeven aan projecten op het
het van belang om juist op deze de groepen 7 en 8 een bloem te kweken. basisonderwijs.
jonge leeftijd kinderen Tijdens het groeiproces zullen de leerlingen
spelenderwijs kennis te maken toezien op de verzorging van de bloemen. • Netwerk van deelnemende
Daarnaast zullen leerlingen kennismaken met basisscholen
met de wereld waarin zij
het proces van zaadje tot bloem door • Netwerk van deelnemende
opgroeien. Ouders, vriendjes en excursies naar ondernemers uit de keten en ondernemers
vriendinnetjes maar ook een bezoek aan de veiling. Op het moment dat • Samenstellen en verzenden van het
leerkrachten zijn bepalende de bloemen klaar zijn voor het gebruik in een lespakket inclusief
factoren in de keuze van een kind bos, kunnen de leerlingen in groepjes (online)werkmateriaal
voor een beroep dat zij leuk boeketten maken voor de verkoop. In het • Organiseren van een slotevenement
vinden. De acties die genomen wedstrijdelement is het groepje met de meest (tijdens HFCP)
worden richting het omzet winnaar en wordt extra in het zonnetje
basisonderwijs zullen zich dus ook gezet. Een andere variant betreft een jury van Betrokken partijen: Ondernemersnetwerk van
regionale ondernemers die de bossen met Flower Mainport Aalsmeer, Blooming
moeten richten op deze
bloemen gaat beoordelen tijdens een Breeders. Regionaal basisonderwijs en
‘peergroup’. slotevenement. Bijvoorbeeld FlowerTradeFair. pabo’s. Ondersteuning door (p.m)

11. Ontmoetingsplek voor Carriereplaza
HortiFair
talent

12. Vmbo, HAVO en VWO
Ervaren van en nadenken over Flowers
Jongeren zijn bezig met de De toekomst van de sector door de
voorbereiding op hun studiekeuze ogen van toekomstig personeel
in de bovenbouw van HAVO en
VWO. Op een AOC (vmbo) worden Na een bezoek aan de HortiFair en In de bijlage wordt een nadere begroting
leerlingen klaar gemaakt voor het Carriereplaza krijgen docenten en leerlingen opgenomen, hieronder zijn de te nemen acties
vakgerichte MBO, op reguliere de mogelijkheid om een profielwerkstuk te en te betrekken partijen opgesomd.
vmbo’s is de overstap naar een schrijven over de sierteeltsector in Aalsmeer.
groen MBO minder Dit kan een toekomstbeeld zijn aan de hand • Netwerk van deelnemende scholen
van trends en ontwikkelingen en een SWOT (ingezet door KvK november 2010)
vanzelfsprekend, maar ook vmbo
analyse. Dit kan een plantkundig onderzoek • Netwerk van deelnemende
opleidingen van AOC’s zien zich zijn. Informatie en ondersteuning bij het ondernemers
geconfronteerd met veelvuldig schrijven van een profielwerkstuk worden door • Samenstellen en verzenden van het
overstappen van groen onderwijs de groene Hogescholen (HAS Den Bosch, lespakket inclusief
naar ‘grijs’ onderwijs. Om deze CAH Dronten, INHolland en Van Hall (online)werkmateriaal
jongeren vanuit carrièrekansen te Larenstein) en WUR samen met ondernemers • Organiseren van een Kick Off (tijdens
laten kiezen voor een aangeboden. De presentatie kan afsluitend HFCP)
vervolgopleiding moet worden met ondernemers worden georganiseerd,
aangesloten op het reguliere waarbij er een ondernemers/wedstrijd element Betrokken partijen: Ondernemersnetwerk van
kan worden ingebouwd. Flower Mainport Aalsmeer, Blooming
lesprogramma met aandacht voor
de regionale economie in lessen Breeders. Regionaal voortgezet onderwijs
biologie, natuurkunde, economie (technasium Keizer Karel College).
Ondersteuning door (p.m)
en management & organisatie.

13. Door kennis naar cocreatie
Innovatieklas en Groene Hart Academie

14. MBO/HBO
Vakkennis en ondernemerschap in Flowers
Studenten in het MBO zijn voor de Innovatieklas, een aanmoediging om In de bijlage wordt een nadere begroting
sierteeltsector van belang als het door te studeren of te ondernemen opgenomen, hieronder zijn de te nemen acties
gaat om vakmanschap. Echter door en te betrekken partijen opgesomd.
de terugloop van het aantal Studenten in deze fase van hun
leerlingen in de opleidingen als studieloopbaan zijn zich aan het oriënteren op • Netwerk van deelnemende scholen
Plantenteelt, is de uitstroom van de een stageplaats en/of een vervolgstudie. (GreenID)
benodigde vakmensen in de Helaas stromen zeer weinig studenten van • Netwerk van deelnemende
groene MBO opleidingen door in groene HBO ondernemers (projectgroep HFCP)
toekomst niet geborgd. Ook zien
opleidingen en gaan ook nogal wat • Ontwikkelen van een inhouse
tuinderfamilies steeds minder de
vakmensen verloren in een andere sector. programma door groene hogescholen
vanzelfsprekendheid van Tijdens de HFCP kunnen zij informatie opdoen (Innovatieklas)
bedrijfsopvolging, waardoor bij de aanwezige hogescholen voor het • Interessante masterclasses bij
bedrijfsovername of beëindiging voortzetten van hun studieloopbaan of voor ondernemers
noodzakelijk is. Er liggen kansen het kiezen van de juiste specialisatie in de • Organiseren van (stage) vraag en
voor MBO studenten binnen de eerste baan. Daarnaast gaan zij op bezoek bij aanbod (tijdens HFCP 2010)
sierteelt. Deze studenten zijn in hun ondernemers uit de regio om in gesprek te
beroepsvormende deel van hun gaan wat zij verwachten van studenten in hun Betrokken partijen: Ondernemersnetwerk van
studieloopbaan en kunnen tijdens eerste baan of tijdens hun stage. Flower Mainport Aalsmeer, Blooming
Ondernemers kunnen tijdens de beursdagen Breeders. Regionaal (groen) MBO onderwijs.
stages praktisch worden ingezet.
vragen bij de studenten neerleggen die Ondersteuning door (p.m)
Grootste belang voor de benadering kunnen worden uitgewerkt tot een project
van deze doelgroep is het binnen het reguliere onderwijs (Innovatieklas).
bestendigen van de instroom in
arbeidsmarktrelevante opleidingen.

15. Crossover tussen sectoren
Harvard Businesscase Flowers

16. HBO
Professionals in opleiding in Flowers
Voor de Harvard Businesscase Flowers zijn de
acties geformuleerd en betrokken partijen
aangewezen.
•Vooroverleg met INHolland en Hogeschool
van Amsterdam over benodigde middelen en
Ondernemers hebben niet alleen Harvard Business Case voor niet groen menskracht (mei 2010), INHolland neemt pilot
behoefte aan professionals met studenten, importeren van kennis
‘groen’ verstand van de business, er •Een brochure of flyer met herkenbaar
is ook dringend behoefte aan Om studenten van brede en generieke beeldmerk naar regionale ondernemers om
dieptekennis van HRM vraagstukken, opleidingen zoals commerciële economie, het belang kenbaar te maken en ze te
commerciële economie en bedrijfseconomie, management, economie en mobiliseren voor deelname
accountancy. De studenten aan recht, personeel en arbeid, kennis te laten
maken met de sierteeltsector kan invulling •Netwerk vormen van betrokken ondernemers
hogescholen (INHolland en
gegeven aan het projectonderwijs. In het om te komen tot een fictieve businesscase
Hogeschool van Amsterdam) in de (bijvoorbeeld ook filmen voor opname in online
projectonderwijs wordt gedurende 8 tot 12
regio hebben geen kennis van de weken een fictieve case uitgewerkt, cursushandboek, deelname aan jury, bedrijf
mogelijkheden die de sector biedt uiteenlopend van een exportwens tot een openstellen voor bezoek van projectgroepen)
voor hun carrière. De sector interne reorganisatie of fusie. Een uitwerkte
kenmerkt zich veelal door het hoge case wordt gepresenteerd in een •Opstellen van HBC door lectoraat en
gehalte aan familiebedrijven en zijn onderzoeksrapport met aanbevelingen en docenten in samenwerking met Wageningen
daardoor niet altijd even zichtbaar implementatieadvies. Een dergelijke case is UR en regionaal bedrijfsleven (voorjaar 2011)
voor studenten van niet groene een prima instrument om studenten te laten
kennis maken met de sector en zal worden •Ontwikkelen van een online en interactief
opleidingen die op zoek zijn naar een
uitgebreid met bezoek aan ondernemers en handboek voor studenten gekoppeld aan
stage, afstudeeronderzoek of bijvoorbeeld de website van Greenport
presentatie van de adviezen aan
startersfunctie. Om deze partijen tot ondernemers. Op deze wijze hebben Aalsmeer (GNR8 Amsterdam, Jolijn Landheer)
elkaar te brengen is een crossover ondernemers een verfrissende kijk op
van de sector met multidisciplinaire bedrijfsvraagstukken en studenten een diepte
generiek functies noodzakelijk. kennismaking met de bedrijven in de sector.

17. Verbinden vanuit kennis
Greenport Campus

18. Universiteiten
Innovatie met Flowers
Niet behoud van bestaande kennis Concept Greenport Campus in In het innovatieprogramma Greenport
is essentieel voor de internationale Aalsmeer, een gezicht geven aan Aalsmeer zijn de acties geformuleerd en
concurrentiekracht van de samenwerking betrokken partijen aangewezen.
sierteeltsector maar innovatie.
Quickscan van de vraagstukken in de regio die
Voor blijvend innoverend Een online portaal blijkt uit bepalend
zich lenen voor een innovaties (reeds
vermogen van bedrijven is onderzoek (Kennisoverdracht naar MKB, KvK
geïdentificeerd zijn grondontsmetting,
intensief contact met Amsterdam 2009) niet de juiste manier om de
afzetproblematieken van potplanten, telen op
twee werelden voor afstand en kennisniveau
kennisinstellingen van belang. afstand, tegengaan van
dichterbij elkaar te brengen. Er is behoefte aan
Grote ondernemers en bedrijven direct contact met kennisinstellingen om te
assortimentsverschraling).
weten hun weg te vinden naar ‘sparren’ over mogelijke innovaties, er is
Wageningen UR, maar voor kleine 4 of 5 bijeenkomsten met ondernemers en
behoefte aan contact met personen die begrip
ondernemers is de relatie met een bedrijven uit de regio met als doel elkaar te
hebben voor de business. Wageningen UR
inspireren en te komen tot
universiteit om enige afstand niet heeft tot beleid om geen leerstoelen of
innovatievraagstukken (bijvoorbeeld door
vanzelfsprekend. Een andere onderzoeksdependances in de regio te
middel van speeddates tussen ondernemers
uitdaging voor kleinere bedrijven plaatsen vanuit het kostenaspect, maar heeft
en medewerkers/onderzoekers van de WUR)
is het komen tot een goede wel tot doel om regionaal te opereren. Zij doet
dit op dit moment via Greenport Campus, waar
onderzoeksvraag die kan leiden tot Opzet en beheer van een (online)backoffice
onderzoeksvragen van bedrijven bij de juiste
daadwerkelijke innovaties in persoon binnen de WUR geformuleerd worden
voor ondernemers en WUR die duurzaam
product of proces. Om te komen faciliteert bij innovatievraagstukken in de regio.
tot onderzoeksvragen compleet met
tot een beter regionaal subsidieaanvragen. Voor Aalsmeer is naar het
innovatievermogen moeten naar Betrokken partners zijn LTO Noord, Flower
model van Greenport Campus een
Mainport Aalsmeer, Blooming Breeders,
creatieve oplossingen worden innovatieprogramma in ontwikkeling.
Syntens, Kamer van Koophandel Amsterdam,
gezocht. Wageningen University.