Ikuspuntu sozioekonomikotik horren txarra izan denurte honen amaieran, arartekoaren lanaren balantzeak, nahitaez, krisiaren ondorioen inguruan izan dugun eskaera-mordoan jarri behar du arreta. 3 Enero 2013 Berria

1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
IñakiPetxarroman
Edizioarduraduna:
AndoniAlvarez
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:Bidera
publizitatea
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:03/01/2013
Exemplaire:2.957
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Krisiaren
ezkutuko aldea
I
kuspuntu sozioekonomiko-
tik horren txarra izan den
urte honen amaieran, arar-
tekoaren lanaren balantze-
ak, nahitaez, krisiaren
ondorioen inguruan izan dugun
eskaera-mordoan jarri behar du
arreta. Martxoan Eusko Legebil-
tzarrari —haren ordezkari gara
herritarren eskubideak behar
bezala bermatzeko— emango dio-
gun urteko txostenean datu zeha-
tzak eskainiko ditugu, baina ego-
kitzat jotzen dut diru-sarrerarik ez
duten edo diru-sarrera gutxi dituz-
ten pertsonen oinarrizko beharrak
estaltzera bideratutako izaera eko-
nomikoko gizarte laguntzen siste-
maren funtzionamenduari buruz-
ko hainbat kontu aurreratzea.
Sistema horren laguntzarik
garrantzitsuena diru-sarrerak ber-
matzeko errenta da. Laguntza
hori, etxebizitzarako laguntza osa-
garria bezalaxe, 2011ko abendura
arte udaletako gizarte zerbitzue-
tan eskatzen zen eta foru aldun-
diek ebazten eta kudeatzen zuten.
2012. urtearen hasieratik Eusko
Jaurlaritzak, Lanbide Euskal En-
plegu Zerbitzuaren bidez, hartu
izan du horiek kudeatzeko esku-
mena. Kudeaketa eredu berriaren
funtzionamenduan egon den na-
hasmendu handiak informazio eta
laguntza eskaeren eta Arartekoa-
ren aurrean egindako erreklama-
zioak izugarri igo dira. 884 kexa-es-
pedienteegondiralaguntzaekono-
mikohorieninguruanabenduaren
21era arte; 2011n, 2009an eta
2010ean, berriz, 32 egon ziren. Era
berean, euskal herritarrek gizarte
laguntzen inguruan egin dituzten
kontsultenhazkundeaikaragarriz-
koa izan da: une honetan, Ararte-
koarenhirubulegoetanbideratzen
direnarreten%60kinguruklagun-
tza horiei dagozkien kontuekin ze-
rikusiadute.
Kexak, laguntza onartzearekin
edo etetearekin loturikoez gain,
neurri handi batean Lanbideren
funtzionamenduari buruzkoak
dira. Gizarte bazterkeriaren espa-
rruan lan egiten duten gizarte era-
kundeek zein Arartekora jo duten
pertsona eta familiek, besteak
beste, izapidetzean egondako atze-
rapen handiak, Lanbideren jar-
dueran akats ugari eragin dituz-
ten aplikazio informatikoen
arazoak edo bulego batzuetan egu-
nero arreta jasotzen duten pertso-
na kopuru mugatua salatu dituzte.
Azken horren ondorioz, herrita-
rrek goizaldetik jartzen dira erren-
kadan, eta horrek, gainera, ez du
bermatzen arreta jasoko dutenik;
hori ez da batere ohikoa honelako
herrialde batean eta administra-
zioaren funtzionamendu egokiare-
kin. Oinarrizko beharrak betetze-
ko baliabide nahikorik ez
izateagatik eta bizitza duina ber-
matuta ez edukitzeagatik izaera
ekonomikoko laguntza publikoak
jasotzeko eskubidea duten pertso-
nek, kudeaketa eredua aldatu
aurretik, udaletako gizarte zerbi-
tzuetara jotzen zuten, eta gizarte
lanean prestakuntza eta bokazioa
zuen erreferentziako pertsona bat
izaten zuten. Gizarte zerbitzu
horiek hurbiltasunari, gizakiekiko
arreta- kalitateari, pertsona bakoi-
tzaren egoeraren ezagutzari eta
informazioaren kudeaketari dago-
kionez eskaintzen zuten ekarpena-
ri buruzko gogoeta bat egitea
beharrezkotzat jotzen dugu. Hala
eta guztiz ere, Lanbideko langileen
ardura azpimarratu behar dugu,
izan ere, neurri handi batean
euren lan bolumenak gainezka
egiten du, esleituta duen politika
aktiboei buruzko eskumenetik
sortutako zereginak ere bete
behar dituztelako.
Ez dugu eskatzen berriro ere
aurreko eredura itzul gaitezen
(kontu hori erabaki politikoko ere-
muari dagokio guztiz), baina bai
laguntza horiek eskatzen dituzten
pertsonen arretak izan beharko
lituzkeen ezaugarrien dimentsioa
kontuan har dadin, izan ere, per-
tsona horietako askoren profilek
gizarte langileen esku-hartzea eta
parte-hartzea beharrezkoa bihur-
tzen dute.
Gure autonomia erkidegoko
pertsona askok krisiaren ondorio
larriak paira ditzakete eta izaera
ekonomikoko laguntza ekonomiko
bat eskatzeko beharra izan deza-
kete bizi ahal izateko. Horregatik,
garrantzitsua da diru-sarrerak
bermatzeko sistema ona izan deza-
gun. Diru-sarrerak bermatzeko
errenta jasotzeko eskubidea izate-
ko hainbat baldintza bete behar
dira, hala nola gutxienez hiru
urtez erroldatuta egon izana. Bal-
dintza horiek bete behar izateak
pobreziaren atalasean dauden
baliabiderik gabeko pertsona
kopuru handia kanpo uzten du.
Pertsona horiek, kasu batzuetan,
foru aldundien beste laguntzak
edo GLL (gizarte larrialdietarako
laguntza) eskura ditzakete, edo
gobernuz kanpoko erakundeen
arreta jasotzen dute. Azken horie-
tako boluntarioei ezin izango
diegu inoiz behar bezala eskertu
premian dauden pertsonei lagun-
tzeko egiten duten lan itzela eta
beharrezkoa. Gizarte dimentsioa
duen demokrazia baten printzipio
etiko eta juridikoak eta oinarrizko
eskubideak betetzeko (gizartera-
tzea, justizia soziala, bizitza duin
baterako eskubidea, premiarik
gehien dutenekiko laguntza,
etab.), herri administrazioek siste-
ma ederto funtzionatzen duela eta
lan eske, eta, lortzen ez badute,
laguntza ekonomikoaren eske doa-
zen pertsonak behar bezalako
arreta jasotzen dutela bermatu
behar dute. Behar bezalako arreta
eskaini ahal izateko beharrezkoak
diren bitarteko materialak eta
giza baliabide kualifikatuak eskai-
ni behar dira gizarte behar horri
zehaztasunez eta azkar erantzuna
eman ahal izateko. Ezin dugu
ahaztu premian dauden familiek
laguntza horiek etxebizitzaren alo-
kairua, janaria, arropa, eta abar.
ordaintzeko erabiltzen dituztela,
hau da, Nazio Batuen Erakundeak
pertsonak duintasunez bizi
daitezen ezinbestekotzat jotzen
dituen oinarrizko beharrak
ordaintzeko.
2013.urtea gogorra izango da,
eta, bereziki, krisiaren kolpea pai-
ratu duten edo pairatu behar
duten milaka pertsonarentzat:
norberaren konturako langileak,
merkatariak, enpresari txikiak
edo langabezian edo ekonomia
ezegonkortasun handiko egoeran
dauden edo egongo diren profesio-
nalak. Espero dezagun krisi mada-
rikatu hau gainditzea; betiere, guz-
tien artean ahalegin eta lan
handia eginez eta elkartasunaren
gizarte balioak indartuz.
Gure ustez, 2013an garrantzi
handikoak izango dira honako
politika publiko hauek: enpleguari
buruzkoak eta beharrak dituzten
pertsona eta familientzako lagun-
tza ekonomikoen sistema Bi tres-
na horiek txanpon beraren bi alde-
ak dira, eta ahalik eta
eraginkortasun eta efizientzia
handienarekin funtzionatu behar
dute.
IñigoLamarcaIturbe
Arartekoa
Berrituak
E
rrituakikustendituzubazterguztie-
tan,zaharrak,berrituak.Izugarriada
errituenindarra,ordenaezartzendute,
erritmoa,aurrekoekinlotzengaituzte,
hurrengoekin;gizarteberribatekbiau-
keraditu,errituakbaztertzeaedobe-
rriaksortzea,etabiakdirazailak,baina
akasozailagoadaerrituakbazter-
tzea,ezegitea,ezezartzeaordena
etaerritmoabizitzari,iaezinezkoa
da.
Ezkerreko ikuspegi batetik,
izanzenesatebaterako
homosexualek eta lesbia-
nek ezkontzeko eskubi-
dea aldarrikatzea atzera-
pausotzat hartu zuenik,ez
noski eskubide hori ez zutenik uste zue-
lako,baizik eta nolabait betiko ordena-
ren indartzea zekarrela uste zuelako,
aurretik hainbatetan kritikatu moldea
ontzat ematea zeharka bada ere,bes-
telako eredu batzuen ezina erakustea.
Errituak behar ditugu ordea.Bizitzari
ordena eta erritmoa ezarriko dioten
errituak behar ditugu,jaio,hazi,ezkon-
du,ugaldu,hil.Eta baita beste asko ere,
baita gauzarik tontoenetan ere:
urteberri egunean ez dakit nongo
orkestra entzutea,ski saltoei
begira egotea.
Errituaksegurtasunaeskain-
tzendu,betibezalaegiten
direlaoraineregauzak,ja-
rraitasuna;segurantzia
guztiakgaldudituen
mundubateksegurusen-
titzekoduenmoduadira.
Jira
XabierGantzarain
Garbiak
G
ureamonakarretabizizeta,hainba-
tetan,hunkitutasegitzenzituentele-
bistakofoiletoilatinoamerikarretako
maiteetalarrukontusarrietagrinatsuak.
IritsizenGoenkale,ordea,etahaserretu
egitenzenhangolizunkeriarakojoerare-
kin:banatzenzirenmatrimonioak,le-
henenkontruanoheratzenziren
gazteak,etxekoandrejatorreise-
narraklapurtzenzizkietenkuba-
tarrak...Sutanjartzenzen,katea
aldatzeraino.Etaesatenge-
nioneanArraldekogorabe-
herakumejolasakzirelaVe-
nezuelakotelesailetakoe-
kinalderatuta,erantzuten
zigunaldeazelaGoenkale-
koakeuskaldunakzirelaetabesteakez;
eta,noski,euskaldunakezginelahorrela-
koak,garbiakginela.
Adiskideasko—gehienakfutbolzale-
ak—amonazenarentankeransumatu
ditutegunotan,EuskalSelekzioarenpar-
tidangertatutakoistiluekinberenonetik
aterata;areezinsinetsietaulertuta.Iduri
lukeezdutelainoizikusifutbolarenbuel-
tansortutakoliskarriketahincha,tifosi
zeinhooliganenjardunik;ezdakitelaes-
kolaartekopartidetatikhasitaelka-
rreneskutikdabiltzalafutbola,iraina
etabortxa..«bainaeuskaldunakez
garahorrelakoak»,ohartarazidit
X-ek,«ezdaukaguindarke-
riamerkeetaalferrikakora-
kojoerarik;garbiakgara».
«Arrazistaketamatxistak
ezgarenbezala»,errema-
tatudualbotikY-k.
Bira
IdurreEskisabel
Harian›Iritzia
4 berria 2013kourtarrilaren3a,osteguna