Arpan 10

1. ● Ang listahan ng mga pinakamahahalagang karapatan ng
isang mamamayan.
● Nagsisilbi itong proteksyon ng mga Filipino mula sa mga
pang-aabuso ng estado at iba pang mga indibidwal.
Bill of Rights

2. SEKSYON 1.
Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o
ariarian ang sino mang tao nang hindi sa
kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino
mang tao ng pantay na pangangalaga ng
batas.
Bill of Rights

3. Section 1.
No person shall be deprived of life,
liberty, or property without due process of
law, nor shall any person be denied the
equal protection of the laws.
Bill of Rights

4. SEKSYON 2.
Ang karapatan ng mga taong-bayan na magkaroon
ng kapanatagan sa kanilang sarili, pamamahay,
papeles, at mga bagaybagay laban sa hindi
makatwirang paghahaluglog at pagsamsam sa ano
mang layunin ay hindi dapat labagin, at hindi dapat
maglagda ng warrant sa
Bill of Rights

5. SEKSYON 2.
pagdakip maliban kung may malinaw na
dahilan na personal na pagpapasyahan ng hukom
matapos masitasat ang mayhabla at ang mga
testigong maihaharap niya sa ilalim ng panunumpa
ang lugar na hahalughugin, at ang mga taong
darakpin
Bill of Rights

6. Section 2.
The right of the people to be secure in their
persons, houses, papers, and effects against
unreasonable searches and seizures of whatever
nature and for any purpose shall be inviolable, and
no search warrant or warrant of arrest shall issue
except upon probable cause to be determined
Bill of Rights

7. Section 2.
personally by the judge after examination
under oath or affirmation of the complainant and
the witnesses he may produce, and particularly
describing the place to be searched and the
persons or things to be seized.
Bill of Rights

8. Section 2. Rights against unlawful search and
seizures.
Bill of Rights

10. ● Custom Search- maaring maghaluhog ang isang
autoridad sa isang establisyimento o pribadong lugar
bilang bahagi ng isang “routine check”
Halimbawa:
Section 2

11. ● Checkpoints –maaring magsagawa ang paghalughog ang
mga awtoridad sa checkpoint.
● Dapat hindi invasive/ hanggang visual search lamang.
Section 2

12. ● Maaring kumpiskahin ang isang bagay para gawing
ebidensya kung ito ay nakalantad.
Section 2

13. ● Consent Searches- maaring maghalughog ang isang
awtoridad kapag pumayag kang gawin ito.
Section 2

14. SEKSYON 3.
(1) Hindi dapat labagin ang pagiging lihim ng
komunikasyon at korespondensya maliban sa legal
na utos ng hukuman, o kapag hinihingi ang naiiba
ng kaligtasan o kaayusan ng bayan ayon sa
itinatakda ng batas.
Bill of Rights

15. SEKSYON 3.
(2) Hindi dapat tanggapin para sa ano mang layunin
sa alin mang hakbangin sa paglilitis ang ano mang
ebidensya na nakuha nang labag dito sa
sinusundang seksyon.
Bill of Rights

16. Section 3.
(1) The privacy of communication and
correspondence shall be inviolable except upon
lawful order of the court, or when public safety or
order requires otherwise, as prescribed by law.
Bill of Rights

17. Section 3.
(2) Any evidence obtained in violation of this or the
preceding section shall be inadmissible for any
purpose in any proceeding.
Bill of Rights

18. Section 3. Right to Privacy of Communication and
Correspondence
Bill of Rights

19. ● Fruit of the poisonous trees-
is a doctrine that extends the
exclusionary rule to make
evidence inadmissible in
court if it was derived from
evidence that was illegally
obtained.
Bill of Rights

20. SEKSYON 4.
Hindi dapat magpatibay ng batas na
nagbabawas sa kalayaan sa pananalita,
pagpapahayag, o ng pamahayagan, o sa karapatan
ng mga taong-bayan na mapayapang magkatipon
at magpetisyon sa pamahalaan upang ilahad ang
kanilang mga karaingan.
Bill of Rights

21. Section 4.
No law shall be passed abridging the
freedom of speech, of expression, or of the press,
or the right of the people peaceably to assemble
and petition the government for redress of
grievances.
Bill of Rights

22. ● Kalayaan sa Censorship
- hindi maaring pagkaitan ang mga mamamayan
ang karapatang punain ang pamahalaan (Isagani
Cruz, associate justice, 1986-1994).
Bill of Rights

23. ● Kalayaan sa Censorship
-mailalapat lamang sa mga pahayag na may
kinalaman sa pampublikong interes, hindi
batikusin ang iyang mga personal na kaaway.
Bill of Rights

24. ● Kalayaan sa kaparusahan dahil sa pagsasalita
-hindi maaaring parusahan ang isang tao
nagpapahayag lamang ng kanyang saloobin ukol
sa mga isyung panlipunan.
Bill of Rights

25. ● Right to assemble
-ang bawat mamamayan ay may karapatan na
magsama-sama upang ipahayag ang kanilang
mga hinaing at humingi ng pagbabago o aksyon
sa pamahalaan
Bill of Rights

26. SEKSYON 5.
Hindi dapat magbalangkas ng batas
para sa pagtatatag ng relihiyon, o nagbabawal sa
malayang pagsasagamit nito. Dapat ipahintulot
magpakailanman ang malayang pagsasagamit at
pagtatamasa ng pagpapahayag ng relihiyon at
pagsamba nang walang pagtatangi o pamimili.
Bill of Rights

27. Section 5.
No law shall be made respecting an
establishment of religion, or prohibiting the free
exercise thereof. The free exercise and enjoyment of
religious profession and worship, without
discrimination or preference, shall forever be
allowed. No religious test shall be required for the
exercise of civil or political rights.
Bill of Rights

28. Section 5. Freedom of Religion
Bill of Rights

29. SEKSYON 6.
Hindi dapat bawalan ang kalayaan sa
paninirahan at ang pagbabago ng tirahan sa
saklaw ng mga katakdaang itinatadhana ng
batas maliban sa legal na utos ng hukuman.
Bill of Rights

30. SECTION 6.
The liberty of abode and of changing the same
within the limits prescribed by law shall not be
impaired except upon lawful order of the court.
Neither shall the right to travel be impaired except
in the interest of national security, public safety, or
public health, as may be provided by law.
Bill of Rights

31. SECTION 6. Liberty of Abode and the right to
travel.
Bill of Rights

32. SEKSYON 6.
Hindi dapat bawalan ang karapatan sa
paglalakbay maliban kung para sa kapakanan
ng kapanatagan ng bansa, kaligtasang
pambayan, o kalusugang pambayan ayon sa
maaaring itadhana ng batas.
Bill of Rights

33. SEKSYON 7
Dapat kilalanin ang karapatan ng mga taong
bayan na mapagpabatiran hinggil sa mga bagay-
bagay. Ang kaalaman sa mga opisyal na record, at
sa mga dokumento at papeles tungkol sa mga
opisyal na Gawain, transaksyon, o
Bill of Rights

34. SEKSYON 7
pasya, gayon din sa mga datos sa pananaliksik
ng pamahalaan na pinagbabatayan ng patakaran sa
pagpapaunlad ay dapat ibigay sa mamamayan sa
ilalim ng mga katakdaang maaaring itadhana ng
batas.
Bill of Rights

35. Section 7.
The right of the people to information on matters of
public concern shall be recognized. Access to official
records, and to documents and papers pertaining to official
acts, transactions, or decisions, as well as to government
research data used as basis for policy development, shall be
afforded the citizen, subject to such limitations as may be
provided by law.
Bill of Rights

36. Section 7. Right to Information
● Ang mga mamamayan ay may karapatang tingnan,
basahin at suriin ang record ng gobyerno na may
kinalaman sa publiko.
● Eksklusibo sa mga mamamayang Filipino. Maari din ito
gamitin ng mga dayuhan kung kinakailangan ito sa mga
pagdinig ng kasong kanilang nasasangkutan.
● Simbolo ng Demokrasya
Bill of Rights

37. ● Hindi lahat ng pamahalaan ay dapat isiwalat sa publiko
dahil sa pagiging sinsitibo nito. Kagaya ng:
Income Tax Return
Military Intelligence funds
Record na may kinalaman sa sandatahang lakas
at iba pa.
Bill of Rights

38. SEKSYON 8
Hindi dapat hadlangan ang Karapatan ng mga
taong-bayan kabilang ang mga naglilingkod sa
publiko at pribadong sektor na magtatag ng mga
asosasyon, mga unyon, o mga kapisanan sa mga
layuning hindi lalabag sa batas.
Bill of Rights

39. Section 8.
The right of the people, including those employed
in the public and private sectors, to form unions,
associations, or societies for purposes not contrary
to law shall not be abridged.
Bill of Rights

40. Section 8. Right to Assembly and Association
Bill of Rights

41. Section 8.
● Ang pagsali o hindi pagsali sa isang pangkat ay
maituturing na pagpapahayag mo sa isang isyu.
Bill of Rights

42. Section 8.
● Halimbawa:
Ang pagsali mo sa mga animal welfare
organizations ay nagpapakita ng iyong pakikialam
sa isyung ito.
Bill of Rights

43. Section 8.
● Mas mabisa ang pagpapahatid ng mensahe sa
pamahalaan kung isang grupo ang mapapadala
nito kaysa indibidwal.
Bill of Rights

44. SEKSYON 9
Ang mga pribadong ariarian ay hindi
dapat kunin ukol sa gamit pambayan nang
walang wastong kabayaran.
Bill of Rights

45. Section 9.
Private property shall not be taken for public
use without just compensation.
Bill of Rights

46. Section 9.
● Ang pamahalaan ay may kapangyarihan na
kuhain ang isang pribadong lupain para
pampublikong gawain.
● Power of Eminent Domain
Bill of Rights

47. Bill of Rights
INHERENT POWERS OF THE STATE
Power of
Eminent
Domain
Police Power Power of
Taxation

48. Bill of Rights
Power of Eminent Domain
● The private owner may be compelled to sell his
property against his will but that does not mean that his
property will be taken for free or that he cannot
reacquire his property in the future.
● Ito ay hawak ng kongreso, ngunit maaari itong ibahago
sa presidente, mga sangguniang bayan at mga quasi-
public corporations (e.g. Meralco, PLDT)

49. Section 9.
● Just compensation / makatarungang
kabayaran
● Isaalang-alang ang:
 Inflation
 Appreciation value
 At potensyal na kapakinabangan.
• Due process.
Bill of Rights

50. SEKSYON 10
Hindi dapat magpatibay ng
batas na sisira sapananagutan ng mga
kontrata.
Bill of Rights

51. Section 10.
No law impairing the obligation of contracts
shall be passed.
Bill of Rights

52. Section 10.
● Hindi maaring magpasa ng batas ang
pamahalaan na sumisira o nagpapawalang
bisa ng mga kontratang nagawa.
Bill of Rights

53. Section 10.
● Mawawala ang bisa ang kontrata kung ang
batas naipasa ay may kinalaman sa
papatupad ng Police Power ng estado.
Bill of Rights

54. SEKSYON 11
Hindi dapat ipagkait sa sino mang tao ang
malayang pagdulog sa mga hukuman at sa mga
kalupunang malapanghukuman at sa sat na tulong
pambatas nang dahil sa karalitaan.
Bill of Rights

55. Section 11.
Free access to the courts and quasi-judicial bodies
and adequate legal assistance shall not be denied
to any person by reason of poverty.
Bill of Rights

56. Section 11.
● Magbigyan ang mga mahihirap ng libre serbisyu
ng manananggol/ abogado sa kataon ng PAO
(Public Attorney’s Office)
Bill of Rights

57. SEKSYON 12
Ang sino mang tao na sinisiyasat dahil sa
paglabag ay dapat magkaroon ng karapatang
mapatalastasan ng kaniyang karapatang
magsawalang-kibo at magkaroon ng abogadong
may sapat na kakayahan at malaya na lalong
kanais-nais kung siya ang maypili.
Bill of Rights

58. SEKSYON 12
Kung hindi niya makakayanan ang
paglilingkod ng abogado, kinakailangang
pagkalooban siya ng isa. Hindi maiuurong ang mga
karapatang ito maliban kung nakasulat at sa harap
ng abogado.
Bill of Rights

59. SEKSYON 12
● Miranda Rights
Bill of Rights

61. SEKSYON 13
Ang lahat ng mga tao, maliban sa mga nahahabla
sa mga paglabag na pinarurusahan ng reclusion
perpetua kapag matibay ang ebidensya ng
pagkakasala, bago mahatulan, ay dapat mapyansahan
ng sapat ng pyador, o maaaring palayain sa bisa ng
panagot ayon sa maaaring itadhana ng batas.
Bill of Rights

62. SEKSYON 13
Hindi dapat bawalan ang karapatan sa pyansa
kahit na suspendido ang pribilehiyo ng writ of
habeas corpus. Hindi dapat kailanganin ang
malabis na pyansa.
Bill of Rights

63. Section 13.
All persons, except those charged with offenses
punishable by reclusion perpetua when evidence of guilt is
strong, shall, before conviction, be bailable by sufficient
sureties, or be released on recognizance as may be provided
by law. The right to bail shall not be impaired even when the
privilege of the writ of habeas corpus is suspended. Excessive
bail shall not be required.
Bill of Rights

64. Section 13. Right to Bail
● Piyansa (bail)- ay isang anyo ng pag-aari na
dineposito o ipinangako sa hukuman upang
hikayatin itong palabasin ang isang suspek sa
bilangguan sa pagkaunawang ang suspek ay
babalik para sa isang paglilitis o isusuko ang
piyansa (at posibleng dalhin sa kaso ng
krimen ng pagkabigong humarap sa korte).
Bill of Rights

65. Section 13. Right to Bail
● Hindi lahat ng pagkakataon maggagamit ang karapatang mag
piyansya.
 Ang nasasakdal ang inakusahan ng paglabag na may
parusang kamatayan/ reclusion perpetua
● reclusion perpetua- When a person commits a crime, the
court of law will punish which later imprison them,
depriving them of their freedom and removing them from
society.
Bill of Rights

66. Section 13. Right to Bail
 Kung lubos na matibay ang ebidensya ng
nasasakdal
Bill of Rights

67. Section 13. Right to Bail
● Ang halaga ng piyansya ay nakadepende sa:
 Kakayahan ng nasasakadal na magbayad
 Kalikasan ng kanyang paglabag
 Bigat ng kaparusahan
 Karater o reputasyon ng nasasakdal
 Kalusugan
Bill of Rights

68. SEKSYON 14
Hindi dapat papanagutin sa pagkakasalang
kriminal ang sino mang tao nang hindi kaparaanan
ng batas.
Bill of Rights

69. Section 14.
(1) No person shall be held to answer for a criminal
offense without due process of law.
Bill of Rights

70. Section 14.
(2) In all criminal prosecutions, the accused shall be
presumed innocent until the contrary is proved, and shall
enjoy the right to be heard by himself and counsel, to be
informed of the nature and cause of the accusation against
him, to have a speedy, impartial, and public trial
Bill of Rights

71. Section 14.
to meet the witnesses face to face, and to have compulsory
process to secure the attendance of witnesses and the
production of evidence in his behalf. However, after
arraignment, trial may proceed notwithstanding the
absence of the accused provided that he has been duly
notified and his failure to appear is unjustifiable.
Bill of Rights

72. Section 14. Right to Due Process
● Karapatang ipagtanggol ang kanyang panig.
 Presumption of Innocence- ang bawat
nasasakdal ang inosente hanggat hindi pa
napapatunayan na siya nagkasala
Bill of Rights

73. Section 14. Right to Due Process
 Right to be heard by himself/ counsel –
tumutukoy sa pagkakaroon ng abogado na
magtatanggol sa nasasakdal.
Bill of Rights

74. Section 14. Right to Due Process
 Karapatang malaman ang mga akosasyon ng
nasasakdal
 Right to speedy, impartial and public trial-
Bill of Rights

75. Section 14. Right to Due Process
 Ang nasasakdal ay may karapatang makaharap
ang saksi (witness) upang mataya ang kanyang
kredibilidad
Bill of Rights

76. Section 14. Right to Due Process
● Kung ang nasasakdal ang hindi dumadalo sa
paglilitis:
● Maari pa ding gumulong ang kaso kahit wala ang
taong kinakasuhan sa bisa ng Trial in Absentia
Bill of Rights

77. SEKSYON 15
Hindi dapat suspindihin ang pribilehiyo
ng writ of habeas corpus, maliban kung may
pananalakay o paghihimagsik, kapag
kinakailangan ng kaligtasang pambayan.
Bill of Rights

78. Section 15.
The privilege of the writ of habeas corpus shall not
be suspended except in cases of invasion or
rebellion when the public safety requires it.
Bill of Rights

79. Section 15.
habeas corpus-
● Latin word meaning “ produce the body”
Bill of Rights

80. Section 15.
writ of habeas corpus- a court order demanding
that a public official (such as a warden) deliver an
imprisoned individual to the court and show a valid
reason for that person's detention.
Bill of Rights

81. Section 15.
● Sino mang alagad ng batas na umaresto sa isang
tao, ay may responsibilidad na dalhin ang
katawan ng kanyang inaresto sa harap ng
husgado kasama ang mga ebidensya laban sa
kanya
Bill of Rights

82. Section 15.
● Ginawa bilang proteksyon ng mga tao mula sa
pag-aresto ng walang basehan.
Bill of Rights

83. SEKSYON 16
Dapat magkaroon ang lahat ng mga tao
ng karapatan sa madaliang paglutas ng
kanilang mga usapin sa lahat ng mga
kalupunang panghukuman.
Bill of Rights

84. Section 16.
All persons shall have the right to a speedy
disposition of their cases before all judicial, quasi-
judicial, or administrative bodies.
Bill of Rights

85. Section 16.
● Bawat tao ay may karapatan na magkaroon ng
mabilis na kaliwanagan ng mga kaso na kanilang
kinasasangkutan
Bill of Rights

86. Section 16.
● Mahalaga na magarantiya ng mga hukuman ang
mabilisang pagbibigay linaw at hatol sa mga
kaso.
● “Justice delayed is justice denied.”
Bill of Rights

87. Section 16.
● Article VIII. section XIV
 Supreme Court – 24 months
 Court of Appeals- 12 months
 Lower Courts- 3 months
Bill of Rights

88. SEKSYON 17
Hindi dapat pilitin ang isang tao na
tumestigo laban sa kanyang sarili.
Bill of Rights

89. Section 17.
No person shall be compelled to be a witness
against himself.
● Right against self incrimination
Bill of Rights

90. Section 17.
● Iyong karapatan na hindi tumistigo laban sa
iyong sarili
Bill of Rights

91. Section 17.
1. Kung pipiliting tumistigo ang isang nasasakdal
laban sa kanyang sarili, malaki ang tyansa na
magsinungaling para iligtas ang kanyang sarili
Bill of Rights

92. Section 17.
2. Maaari itong abusuhin ng mga alagad ng batas at
pilitin ang isang tao na tumistigo
Bill of Rights

93. SEKSYON 18
(1) Hindi dapat ididiin ang sino
mang tao dahil lamang sa kanyang
paniniwala at hangaring pampulitika.
Bill of Rights

94. SEKSYON 18
(2) Hindi dapat pairalin ang ano mang anyo ng
sapilitang paglilingkod, maliban kung kaparusahang
pataw ng hatol ng pagkakasala.
Bill of Rights

95. Section 18.
(1) No person shall be detained solely by reason of
his political beliefs and aspirations.
(2) No involuntary servitude in any form shall exist
except as a punishment for a crime whereof the
party shall have been duly convicted.
Bill of Rights

96. Section 18.
September 21, 1972-
● Proclamation No. 1081, s. 1972
● Batas Militar
● Idineklara ni dating Pangulong Marcos
Bill of Rights

97. ● Mga kalaban sa politika at mga kritiko ang
kanyang ipina-aresto
● Maging mga ordinaryong mamamayan na
pumuna o mga kritiko na nagbibigay lamang sa
mga polisiya ng pamahalaan ay kasamang
kinulong bilang mga “political prisoners”
Bill of Rights

98. ● Hindi maaaring aretuhin/ kasuhan ang isang tao
dahil lamang sa kanyang politikal na paniniwala.
Bill of Rights

99. Section 18.
● (2) Right against involuntary servitude
● Ipinagbabawal ang:
 Sapilitang paggawa, pang-aalipin (slavery)
 Peonage- boluntaryong maninilbihan bilang
pangbayad utang.
Bill of Rights

100. Section 18.
● Kung ito kaparusahan sa isang krimen
● Kung ipatawag ang mga mamamayan para
depensahan ang ating bansa.
● Kapag inuutusan ng magulang ang kanilang anak
ng mga bagay na angkop sa kanyang kapasidad.
Bill of Rights

101. SEKSYON 19
Dapat lapatan ng kaukulang batas ang
pagpapahirap na pisikal sa sino mang bilanggo ang
paggamit ng mga kaluwagang penal ay di-makatao.
Bill of Rights

102. Section 19.
(1) Excessive fines shall not be imposed, nor cruel,
degrading or inhuman punishment inflicted. Neither
shall the death penalty be imposed, unless, for
compelling reasons involving heinous crimes, the
Congress hereafter provides for it. Any death penalty
already imposed shall be reduced to reclusion
perpetua.
Bill of Rights

103. Section 19.
(2) The employment of physical, psychological, or
degrading punishment against any prisoner or
detainee or the use of substandard or inadequate
penal facilities under subhuman conditions shall be
dealt with by law.
Bill of Rights

104. Section 19.
● Ipinagbabawal ang labis na pagpapataw ng
multa.
● Hindi pinahihintulutan ang anumang parasuha
na may kahalong torture.
● Ipinagbabawal ang kaparusahan na makasisira sa
dignidad at self-respect na convicted na criminal.
Bill of Rights

105. Section 19.
● Heinous Crimes- typically involve some form of
extraordinary personal injury or death. Prominent
heinous crimes include murder, forcible rape and sexual
molestation, aggravated or felonious assault, robbery,
and first-degree arson with serious injury or death
resulting.
Bill of Rights

106. Section 19.
● (2) resposibilidad ng mga opisyal ng mga bilangguan na
pagkalooban ng sapat na pagkain, serbisyong medical, at
ang angkop na rehabilitasyon
Bill of Rights

107. Bill of Rights

108. SEKSYON 20
Hindi dapat ibilanggo ang isang tao nang dahil sa
pagkakautang o hindi pagbabayad ng sedula.
Bill of Rights

109. Section 20.
No person shall be imprisoned for debt or non-
payment of a poll tax.
Bill of Rights

110. SEKSYON 21
Hindi dapat na ang isang tao ay makalawang
kaparusahan sa iisang paglabag. Kung
pinarurusahan ng batas at ng ordinansa ang
isang paglabag,
Bill of Rights

111. SEKSYON 21
ang pagkaparusa sa ilalim ng
alin man dito ay magiging hadlang sa iba
pang pag-uusig sa gayon ding paglabag.
Bill of Rights

112. Section 21.
No person shall be twice put in jeopardy of
punishment for the same offense. If an act is
punished by a law and an ordinance, conviction or
acquittal under either shall constitute a bar to
another prosecution for the same act.
Bill of Rights

113. Section 21. Right against Double Jeopardy
● Kung ang isang tao ay sinampahan ng kaso at ito
ay napasawalang bisa/ napatunay na “not
guilty”, hinhi na maaring isampa ang parehong
kaso sa hinaharap.
Bill of Rights

114. SEKSYON 22
Hindi dapat magpatibay ng batas ex post
facto o bill of attainder.
Bill of Rights

115. Section 22.
No ex post facto law or bill of attainder shall
be enacted.
Bill of Rights

116. Section 22.
(1) Ex post facto law - “from a thing done
afterward.”
● Batas na maaring kasuhan ang mga
aksyong ginawa bago pa ito naisulat.
Bill of Rights

117. Section 22.
(2) Bill of Attainder-
● Isang legislative act na nagbibigay parusa
sa tao na walang paglillitis ng hukuman
Bill of Rights