Tilhulpmiddelen om het werk lichter te maken Prenne 2015 Prebes

© Amelior – geen kopie toegelaten – no copy allowed 1
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, digitale kopie, scan of op welke wijze
dan ook en voor gelijk welke doeleinden, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Amelior. Het gedeeltelijk of volledig gebruik van de
inhoud van deze uitgave is verboden, tenzij met uitdrukkelijke voorafgaande schriftelijke toestemming van Amelior.
No part of this edition can be multiplied and/or made public by means of print, photocopy, digital copy, scan or by any other means and for any
purpose, without prior written consent by Amelior. The partial or full use of the contents of this edition is forbidden, except in case of express
prior written consent by Amelior
Tilhulpmiddelen om het werk
lichter en ergonomisch te maken
22 jaar na het KB 12/08/1993
manueel hanteren van lasten

WETGEVING EN KEURINGEN

Definities
 ARAB Art. 267.2.1. Hefwerktuigen: de hijswerktuigen, de
hoogwerkers, de personenliften, de goederenliften, de
personenbouwliften, de materiaalliften en de toestellen die
tijdelijk of bij gelegenheid als dusdanig gebruikt worden.
 ARAB Art. 267.2.2. Hijswerktuig: een werktuig met
intermitterend bedrijf ingericht en bestemd voor het hijsen en
het eventueel verplaatsen van opgehangen lasten.

Definities
 Behandelingstoestellen zijn machines, apparaten die
gebruikt worden voor het verplaatsen of behandelen
van goederen en materialen zonder dat er sprake is van
hef- en hijswerkzaamheden zoals in de zin van de
wetgeving.
 Voorbeelden : heftrucks, reachtruck, industrietrekkers,
stapelaars, …

Keuring hefwerktuigen
 ARAB Art. 281
 De hefwerktuigen dienen minstens om de 12 maanden
onderworpen aan een nauwkeurig en volledig onderzoek,
uitgevoerd door een erkend organisme.
 Dit onderzoek omvat, inzonderheid, het nazien van het
geraamte, van het mechanisme en van de verschillende
onderdelen, van de rolbanen en, in het algemeen, van al de
delen welke zonder voorafgaand demonteren te bereiken zijn.
 Daarenboven moeten de kabels, kettingen, haken, stangen,
schijven, zwengels, remmen, slagnokken en andere om het
even welke delen die, ten opzichte van de veiligheid, van belang
zijn, ten minste om de 3 maanden onderzocht worden.

Stalen verpleegster
 De patiënten-tillift van het type rail
aan het plafond met een takel
voldoet zeker aan de definitie van
hijswerktuigen: een werktuig met
intermitterend bedrijf ingericht en bestemd
voor het hijsen en het eventueel verplaatsen
van opgehangen lasten.
 Standpunt afdeling Algemene
Directie Humanisering van de arbeid
van FOD WASO :
1. deze toestellen worden in de handel
gebracht als medische hulpmiddelen in
de zin van de Europese richtlijn
93/42/EG;
2. de EG-verklaring van overeenstemming
die de toestellen vergezeld verwijst naar
de richtlijn 93/42/EG en niet naar de
richtlijn machines 98/37/EG;

Stalen verpleegster
3. de conformiteit met de richtlijn wordt
verzekerd door de norm EN ISO 10.535:2006
die geharmoniseerd is op basis van de
richtlijn medische hulpmiddelen;
4. het KB van 18 maart 1999 tot omzetting van
de richtlijn 93/42/EG vermeldt in zijn bijlage
XIII expliciet de patiëntenhijstoestellen.
 Rekening houdende met deze vaststellingen
is FOD WASO van oordeel dat het niet
aangewezen is deze installaties als
hefwerktuigen te bezien, maar wel als
arbeidsmiddelen.
 En dus volgens art. 11 van het KB
arbeidsmiddelen, zijn dergelijke
patiëntenhijstoestellen onderworpen aan een
controle na installatie en voor de eerste
ingebruikneming, en daarna aan periodieke
controles en zonodig aan bijzondere
controles.

Keuring arbeidsmiddelen, zoals
behandelingstoestellen
KB arbeidsmiddelen
 Art. 11.- De werkgever ziet erop toe dat de arbeidsmiddelen
waarvan de veiligheid afhangt van de wijze van installatie,
worden onderworpen, na de installatie en vóór de eerste
ingebruikneming, aan een eerste controle, alsmede aan een
controle na elke montage op een nieuwe locatie of een nieuwe
plek, teneinde ervoor te zorgen dat deze arbeidsmiddelen op
de juiste wijze worden geïnstalleerd en goed functioneren.
 De werkgever ziet erop toe dat de arbeidsmiddelen die
onderhevig zijn aan invloeden die leiden tot verslechteringen
welke aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van
gevaarlijke situaties, worden onderworpen aan:
 1° periodieke controles en, in voorkomend geval, aan
periodieke proeven;

Keuring arbeidsmiddelen, zoals
behandelingstoestellen
 2° bijzondere controles, telkens wanneer zich uitzonderlijke
gebeurtenissen hebben voorgedaan die schadelijke gevolgen
kunnen hebben voor de veiligheid van het arbeidsmiddel, zoals
ombouw , ongevallen, natuurverschijnselen en lange perioden
van buitengebruikstelling.
 De in het tweede lid bedoelde controles hebben tot doel te
garanderen dat de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften
worden nageleefd en deze verslechteringen tijdig worden
opgespoord en hersteld.
 Deze controles worden uitgevoerd door deskundige personen,
intern of extern aan de onderneming of inrichting.

Keuring van behandelingstoestel
 Voor behandelingstoestellen zoals een heftruck : geen
wettelijke verplichting tot keuring door een externe
dienst voor technische controle (E.D.T.C.)
 Wel periodieke controle, door een bevoegd persoon.

Verandering van functie van een
behandelingstoestel
 Opgelet voor de wijziging van de functie van en toestel !
ARAB Art. 267.2.1. Hefwerktuigen: de hijswerktuigen, de
hoogwerkers, de personenliften, de goederenliften, de
personenbouwliften, de materiaalliften en de toestellen die
tijdelijk of bij gelegenheid als dusdanig gebruikt worden.

Verandering van functie van een
behandelingstoestel
 Uitzonderingen waarvoor de verplichte keuring door een EDTC
wel geldt, zijn bijvoorbeeld heftrucks die gebruikt worden en
uitgerust zijn voor het verplaatsen van opgehangen lasten
(eventueel met behulp van accessoires zoals een hijshaak)
of van personen (bijvoorbeeld met een werkbak op de vorken).
Idem voor bvb. graafmachines.

PREVENTIE

Preventie van MSA (musculoskeletale
aandoeningen)
 Link naar de website van Beswic (Belgian Safe Work
Information Center) van FOD WASO :
www.preventievanmsa.be
 Goede praktijkvoorbeelden, deelpagina van bovenstaande
website : www.beswic.be/nl/topics/msa-tms/goede-
praktijkvoorbeelden

aandoeningen)
FOD WASO
 Sectorspecifieke brochures:
 36 verschillende beroepenfiches voor
werknemers (A5)
 9 verschillende uitgaven voor
preventieactoren (A4)
 Gratis downloadbaar
www.werk.belgie.be
> rubriek “Publicatie”

aandoeningen)
FOD WASO
Film - “Wat kunnen we doen om MSA te voorkomen?”
Beschikbaar op en af te laden : www.preventievanmsa.be

aandoeningen)
 Goede praktijkvoorbeelden zoals
 In de logistieke sector (foto’s copyright Prevent/Van
Dievel)
 Transportsector

aandoeningen)
 Goede praktijkvoorbeelden
 Transportsector
rollenbaan (copyright Nike/
Prevent)
 Destuff IT
(Amerikaans)
www.destuffit.com
 Zie ook bij www.alvey.be -------------
 Automatisatie

aandoeningen) : Destuff it

ERGONOMISCHE AANPASSINGEN
SECTOR : INDUSTRIE

Goede praktijken TNO
www.fysiekebelastingbeoordelen.tno.nl
3 voorbeelden :
1. Montagewagen bij de bouw van elektr. borden
2. Glasrobot
voor na

3 voorbeelden :
2. Glasrobot
 Over het gebruik van
zuignappen voor
glas en ramen, zie
SUVA (Fr, D, It)
zoek op “Palonniers
à ventouses”
https://goo.gl/bKIj8T

3 voorbeelden :
3. Plaatsen van dakplaten
Voor : handmatig
Na : met kraan

Bevestiging van veren: een innovatie die de
rug spaart (Quebec)
 Op de montagelijn voor sneeuw- en waterscooters bij BRP in
Quebec was de montage van veren vroeger bijzonder
belastend voor de nek, de schouders en de rug.
 Jarenlang werden handwerktuigen gebruik om gemiddeld tien
veren per voertuig te monteren. De werkmethode, die erin
bestond de veren uit te rekken en vast te haken, was niet
optimaal. De werknemer bevond zich in een positie die niet
ergonomisch was. En deze taak vergde een grote fysieke
inspanning in een hoog tempo.
 Ze bedachten en ontwierp een elektrisch werktuig om veren te
installeren op moeilijk bereikbare plaatsen. Na een groot
aantal tests, fouten en validaties werd dit werktuig ontwikkeld.
 Het team ontving een prijs van de Canadese Commission de la
santé et de la sécurité au travail (CSST) 2015.
 www.csst.qc.ca/salle_de_presse/actualites/2015/Pages/13-
mai-sherbrooke.aspx

Bevestiging van veren: een innovatie die de
rug spaart (Quebec)
 CSST Youtube-videokanaal met de laureaten 2014 en
2015 : http://goo.gl/aO528s
voor
na

Montage van draadbundels: een uitvinding
die de aandoeningen van het
bewegingsapparaat beperkt (Quebec)
 De monteurs van draadbundels bij een onderneming in
Quebec werden vroeger blootgesteld aan het risico van
bepaalde letsels aan het bovenlichaam en de romp. Een
werknemer van de productieafdeling kreeg een ingeving die
hem in staat stelde een oplossing uit te vinden.
 Ze ontwierpen een haspel voor elektrische kabels die aan een
houten paal bevestigd was. Met een onderstel op wieltjes kan
de steun gemakkelijker van één werkpost naar een andere
worden verplaatst.
 Ook deze innovatie werd bekroond met een prijs van de
Commission de la santé et de la sécurité au travail (CSST).
 Video https://goo.gl/pBF3WB

Montage van
draadbundels
voor
na
na

SECTOR : BOUW

Goede praktijken in de bouw
 Boordstenen plaatsen met een
traditionele klem is een
tijdrovende taak waarbij de
wervelkolom van de betrokken
werknemers zwaar belast wordt.
 Vorkheftruck (type Transmanut)
met hydraulische arm en
zuignap om boordstenen te
plaatsen. Dit type vorkheftruck
kan ook zeer nuttig zijn voor
het transport en het laden en
lossen van boordstenen.
 Bron : goede
praktijkvoorbeelden bij NAVB
http://navb.constructiv.be/nl/
Acties_op_de_bouwplaats.aspx

Goede praktijken in de bouw
 Gebruik van specifieke klemmen
voor de uitvoering van
onderdelen van inspectieputten
en rioleringsbuizen.
 Bron : goede
praktijkvoorbeelden bij NAVB
http://navb.constructiv.be/nl/
Acties_op_de_bouwplaats.aspx
 Klemmen worden natuurlijk op
veel plaatsen gebruikt

Riooldeksel-lichter
Aquafin

Riooldeksel-lichter (eigen ontwerp Guy
Debusscher, preventdienst Cofely Services)

Riooldeksel-lichter
Interesse?
Bestellen kan op
www.aquafin.be
> Informatie voor
technische
partners
> Veilig werken
Hier staan ook nog
andere interessante
documenten zoals
veilig afdalen (over
besloten ruimte),
werf-signalisatie
(verkeerssignalisatie
), leermodule
biologische agentiaAquafin

Riooldeksel-lichter
www.riolift.nl

Riooldeksel-lichter
Lève tampon
liftplaq
www.liftplaq.fr

Niet alleen deksel ‘lichter’ maar ook
deksel ‘plaatser’
zoekterm arrache tampon of lève tampon

Riooldeksel-lichter
 Nog een hele reeks websites
 Zoek ook op termen zoals manhole buddy, manhole
cover lifter
 www.pwm-
distribution.com/html/manhole_buddy_nederlands.html
 www.manholecoverlifter.co.uk
 Video :
https://goo.gl/ufjoam
 Verenigde Staten :
www.magnetics.com/
product.asp?ProductID=7

Vacuümsystemen
 In het Technisch Dossier 136 van het NAVB staat er een zeer
kleine paragraaf 12.4 Vacuümsystemen met volgende info :
 “Als er vacuümsystemen worden gebruikt, moet de
zuignap aangepast zijn aan de ruwheid van het
oppervlak en aan het te hijsen gewicht.
Belangrijke punten hierbij zijn:
– de oppervlakte van de zuignap: hoe zwaarder het te heffen
stuk, hoe groter het oppervlak moet zijn
– de afdichting en de onderdruk
– de gladheid van het oppervlak van het stuk”
 De voor de machinerichtlijn geharmoniseerde norm is
EN 14238 “Hijskranen - Met de hand bestuurde
lastmanipulatoren”.
 Overzicht geharmoniseerde normen machinerichtlijn
http://ec.europa.eu/growth/single-market/european-
standards/harmonised-standards/machinery/index_en.htm

Vacuümsystemen
Constructeurs:
 Probst Greiftechnik (Duitsland) : voor
zeer zware elementen (10 ton)
www.probst.eu
 Aero-lift (Duitsland)
niet alleen voor de bouw
www.aero-lift.de
 Alle links ook op
www.beswic.be/nl/news_board/ergonomic_help
 Webshop
www.hst.be/webshop/hijsmaterialen/vacuumsystemen

Vacuümsystemen
Constructeurs:
 Vaculyft (Zweden): Belgische verdeler www.statech.be

Vacuümsystemen Vaculyft
Filmpje http://goo.gl/MeqHvw

Vacuümsystemen
Constructeurs:
 Optimas
(Duitsland)
www.optimas.de/
en/products/
vacuum-
technology.php
 Transmunut
(Frankrijk)
www.transmanut.com/pose-bordures-eurotranspose/

Vacuümsystemen
Constructeurs:
 Rabaud (Frankrijk)
www.rabaud.com/fr/materiels/pose-bordure/pose-bordures-a-
air-pose-bord-air.html

Vacuümsystemen
 Tilhulpmiddel
(Nederland)
 Arbovriendelijke
hulpmiddelen
voor de bouw en
afbouw sector
-
Figuren en
soms ook
filmpjes
Eerder van het
‘hobby-type’
www.tilhulpmidd
el.nl

Unieke ontwikkeling
Sijnja-42 Street Designer Sijnja Konstruktie B.V. (Nederland)
Te huur (250 €/dag) + 25€/gedraaid uur of te koop
De legcapaciteit van de machine is ongeveer 200 tot 250 m2 per dag
met 3 arbeidskrachten.

Machinaal bestraten
 www.rpsystems.be (België) tot 6 meter breed en tot
300m² per dag
 Ook http://tigerstoneverhuur.nl/tigerstone/
 Huur 250€/dag (excl. BTW)

RoadPrinter bricklayer paving machine by
RP Systems
Filmpje http://goo.gl/olWUko

Kegelzetter, pionnenplaatser
 Filmpje http://goo.gl/72ruHP
 De demo is gefilmd
zonder
veiligheden
(valrisico)

SECTOR : LOGISTIEK

Magazijn ergonomie
 www.logistiekprofs.nl/kennisbank/
ergonomische-aspecten-magazijn-en-productielogistiek

Magazijn ergonomie : Eco-Pick lift
 Zie ergonomische bespreking op
http://ergonomiesite.be/
literatuur/eco-picklift.htm
 http://goo.gl/9uUNEE

Magazijn ergonomie (vaten)
 Filmpje http://goo.gl/8wqISc
 http://distributionpropertysolutions.com/beverage-storage-
systems/keg-storage-systems/
gravitaire rollenbanenvacuumlift

SECTOR : ZORG

Zorgsector
 Goede praktijken in ergonomie
Herontwerp afdeling Geriatrie
 Spreker Michiel Dierickx, Sint-
Vincentiusziekenhuis Antwerpen
 Studiedag BES Belgian
Ergonomics Society
Goede praktijken in ergonomie
 www.besweb.be/nl/node/365
 Zie ook de e-learning
manoeuvreren met tilliften op
www.gezondenzeker.nl/elearning_
manoeuvreren_tilliften.html
 En algemeen :
www.ergonomiesite.be/zorg/
hulpmiddelen.htm

Zorgsector
 www.gezondenzeker.nl
 Een handige zoekplek van allerlei werkwijzen en ervaringen
met betrekking tot fysieke belasting en agressie in zorg en
welzijn.
 Over een glijzeil (met filmpjes)
www.gezondenzeker.nl/prego_tips/6/9/tip.html

QR(Quick Response)-code helpt bij tillen
 In de zorgsector maken de werknemers al eens gebruik van
een tillift of een tilband. Via een QR-code kunnen de
werknemers met hun smartphone opzoeken hoe zo’n
tilhulpmiddel precies werkt. Deze QR-code breng je gewoon
aan op het toestel.
 De QR-code is gewoon een
link naar een website.
Daarop kan je natuurlijk
meer kwijt dan enkel
de gebruiksaanwijzing,
zoals een overzicht van
andere tilbanden,
inspectie-checklist, …
www.goedgebruik.nl/
filmpjes

Zelf een QR-code aanmaken
 Dat is heel eenvoudig (14 dagen gratis test)
 Surf naar http://nl.qr-code-generator.com/
 Geef de naam van de website in en klik links onder

SECTOR : KANTOOR

Ergonomie op kantoor
 FCOS-Box - prevention instrument online
Online e-learning module in En, Fr, D en It
 www.praevention-im-buero.ch/en/
 Sensibilisatie voor laptop-
en mobiel gebruik
 https://goo.gl/DzHG75

Rechtstaande werken
 www.want.nl/leanchair-ideale-kruising-tussen-staand-
en-zittend-werken (prototype)

Sommige werknemers kunnen nooit
gaan zitten … of toch ?
An Exoskeleton That Acts Like a Wearable Chair
www.wired.com/2015/03/exoskeleton-acts-like-wearable-chair/
Creatie : www.noonee.ch

TOEKOMST

Gerobotiseerde exoskeletten voor
productiearbeiders
 Robo-mate kan de fysieke belasting tijdens montage- en
demontagewerkzaamheden met een factor tien verlichten.
 Het project Robo-Mate is het resultaat van een samenwerking
tussen 12 onderzoeksinstituten en bedrijven uit 7 Europese
landen. Op 12 juni 2015 werd het eerste prototype van het
exoskelet Robo-Mate in Stuttgart aan het publiek voorgesteld.
 Het idee was om een gemotoriseerd exoskelet te produceren
dat arbeiders helpt bij de uitvoering van hun werk. Het skelet
zou de fysieke belasting tijdens montage- en demontage-
handelingen met een factor tien kunnen verlichten.
 Dat exoskelet heeft 2 gemotoriseerde armen die vertrekken
van de rug en zijn bevestigd aan de polsen van de gebruiker.
Ze ondersteunen actief de bewegingen waardoor de gebruiker
slechts een tiende van het reële gewicht van de opgetilde last
voelt. Een verbindingsmodule tussen beide armen ondersteunt
de wervelkolom en de rug om overbelasting te voorkomen.

productiearbeiders
 Het is momenteel nog maar een prototype. Er is immers
nog een lange weg af te leggen om tot een optimaal product
te komen dat perfect is afgestemd op de dagelijkse
handelingen van een werknemer. Men onderzoekt ook nog de
veiligheidseisen.
 Filmpje op
Youtube :
http://goo.gl/jPhYyA
 Algemene
website
www.robo-mate.eu

dokwerkers
 Robotic exoskeletons give
dock workers
superhuman lifting
abilities (07/2014)
 Daewoo has been testing
suits that let shipyard workers
carry objects as heavy as 30 kg
like they're nothing. The key is
support for task-specific frames
that put virtually all the load on
the machine, giving you full
dexterity.
 The hardware isn't ready to
enter full service just yet. It
doesn't currently cope well with
slippery floors or twisting
movements, and its 3-hour
battery life isn't enough to cover
someone's entire shift.
 Article : https://goo.gl/K7mmpY

Hulpmiddelen in digitaal formaat
 Heb je een smartphone ?
 Er is daar veel mee mogelijk
 Slideshare presentatie http://goo.gl/5QLtjK
 Arbo-apps
 Geluid
 Trillingen
 Spiro-
metrie
 …

Scalevo: slimme rolstoel beklimt trappen
met een rupsband (prototype)
 Scalevo rijdt als een normale elektrische rolstoel, tot je een
trap tegenkomt. Je rijdt de rolstoel achterwaarts tegen de
eerste trede, waarna er een rupsband tevoorschijn komt die je
naar boven trekt!
 www.want.nl/scalevo-slimme-rolstoel-beklimt-trappen-
met-een-rupsband/

Vergeet Napo niet
www.napofilm.net
Nieuw : elektriciteit

Vragen, suggesties, extra info ?
Contacteer me gerust
Ben Breeur
Consultant veiligheid, gezondheid
en milieu
Amelior
bb@amelior.be
@breeur
www.linkedin.com/in/benbreeur

Tilhulpmiddelen om het werk lichter te maken Prenne 2015 Prebes

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Destacado

Destacado (8)

Tilhulpmiddelen om het werk lichter te maken Prenne 2015 Prebes