1. www.i-maintain.nl
02
13
iMaintain Nr. 02 - 2013
tiende JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 16,-
handen ineen voor maintenance in procesindustrie

2. 50 jaar NVDO
‘Minder onderhoud,
meer geld in je zak’
De NVDO bestaat vijftig jaar. Een mooie gelegenheid om terug te Er is bij de bedrijfs- en ondernemingslei-
blikken met een aantal maintenance-experts van het eerste uur. Zij ding te weinig inzicht in de relatie tussen
vereiste technische systeemprestaties en
vertellen onder meer hoe onderhoud zich heeft ontwikkeld. ‘Er is
de hiervoor noodzakelijke onderhoudskos-
veel bereikt de afgelopen jaren, maar er is ook nog veel te doen’, ten, meent Smit. ‘Omdat die inzichten ont-
reageren oud-voorzitter en erelid van de NVDO Em. prof. ir. Klaas breken, zien we dingen gebeuren die niet
Smit en Ing. Jos Boode, voormalig maintenance manager bij Shell goed zijn voor onderhoud, bijvoorbeeld het
te veel uitbesteden van de uitvoerende en
Moerdijk. Ingrid Rompa
de indirecte taken onder vaak te simpele
contractvormen.’ Een ander punt waar hij
zich druk om maakt, is het verknippen van
Volgens Smit hebben onze productiemid- gesteund door de Europese aanbestedings- de onderhoudsverantwoordelijkheden van
delen een aanzienlijk hogere technische regels. Deze stimuleren de keuze voor de de TD-manager. ‘Deze wordt in sommige
beschikbaarheid en bedrijfszekerheid aanbieding met de laagste aanschafprijs. bedrijven gedegradeerd tot een interne
gekregen. ‘En veel lagere onderhoudskos- Goedkoop blijkt echter al gauw duurkoop.’ uitvoerder.’
ten per eenheid product. Het is spectacu-
lair hoe deze bij bepaalde industrietakken Onderhoudskosten reduceren
zijn gedaald, met name in de elektriciteits- De technische beschikbaarheid en bedrijfs-
‘Wanneer je tijdens
opwekking en de chemische procesindus- zekerheid kunnen in bepaalde branches het ontwerp voldoende
trie.’ Niet alleen de ontwikkeling van de aanzienlijk worden verbeterd, stelt Smit.
techniek en de ervaringsopbouw met het ‘En daarmee kunnen de onderhoudskosten
aandacht besteedt aan het
onderhoudsgedrag van de machines zijn verder worden gereduceerd. We moeten toekomstig onderhoud,
hiervoor verantwoordelijk. ‘De professiona- daartoe beter gebruik maken van de onder-
lisering van de onderhoudsfunctie speelt houdsgegevens in het onderhoudbestu-
zullen de meerkosten
zeker een belangrijke rol.’ ringssysteem (OBS, red.).’ Smit vindt daarvan zich in veelvoud
bovendien dat de ervaringskennis van de
Goedkoop blijkt duurkoop eigen vaklieden beter moet worden benut
terugverdienen. We
Smit noemt hierbij de luchtvaartindustrie, bij oorzaakanalyse en het vaststellen van belijden het over de jaren
waar hij zelf jarenlang werkzaam was. Hij het vereiste en noodzakelijke preventieve
was onder meer technisch officier bij de onderhoud. ‘Een deel van de maintenance
heen met de mond, maar
Koninklijke Luchtmacht. Van 1985-2006 was en reliability engineers kennen de praktijk we doen het niet.’
Smit hoogleraar onderhoudsmanagement onvoldoende en maken veel te weinig
aan de TU Delft en daarnaast raadgevend gebruik van de kennis van technici en ope- Ambachtsschool
ingenieur. Sinds 1970 is hij lid van de NVDO. rators.’ Smit maakt zich grote zorgen over de ver-
‘Het eerste jaarcongres dat ik meemaakte, Volgens Smit heeft gemiddeld twee derde grijzing, de afname van beschikbare vaklie-
ging over onderhoudsbewust ontwerpen. van de vermeende technische storingen den en het vakmanschap. ‘En wat nóg erger
Professor Van der Mooren pleitte daar toen geen technische oorzaak. ‘Ze zijn een is, is het feit dat vaklieden die van het
al voor. Wanneer je tijdens het ontwerp vol- gevolg van foutieve procesinstellingen, vmbo en mbo komen over te weinig techni-
doende aandacht besteedt aan het toekom- bedieningsfouten of onjuiste specificaties. sche kennis en basisvakvaardigheden
stig onderhoud, zullen de meerkosten daar- Juist daarom moeten we bij oorzaak- en beschikken.’ Volgens Smit moeten we terug
van zich in veelvoud terugverdienen in risicoanalyses een beroep doen op opera- naar de ambachtsschool. ‘Het niveau van
lagere exploitatiekosten gedurende de tors en procestechnologen in de bedrijven het technisch onderwijs is onvoldoende.
levensduur. We belijden het over de jaren die beschikken over de kennis van de pro- De overheid heeft gefaald.’ Bedrijven heb-
heen met de mond, maar we doen het niet.’ ducten en processen. Want onder hun ver- ben daar ook een eigen verantwoordelijk-
Een actueel voorbeeld is de Fyra. ‘Het strate- antwoording vinden we veel oorzaken van heid in, meent Smit. ‘Er moet een nog
gisch management wordt daarin niet technische storingen terug.’ betere samenwerking plaatsvinden tussen
48 MaintNL 02 – 2013
048_49_51_ML_NVDO-artikel.indd 48 19-02-13 14:45

3. D
m
D
n
D
k
n
g
v
Z
Meer life cycle costing, integratie van onderhoud en operatie en meer technici om tekorten op te vullen: er valt nog veel te verbeteren in de
maintenancewereld, zeggen Klaas Smit en Jos Boode. Gelukkig is de conditiemonitoring verbeterd en speelt veiligheid een steeds grotere rol.
interne bedrijfsopleidingen, bedrijfsscho- onderhoudskosten.’ Het heeft volgens Smit hebben geleid tot veel meer positieve aan-
len en basisopleidingen zoals de ROC’s, allemaal te maken met bewustwording, dacht voor maintenance als vakgebied.’ De
maar het is een taak van de overheid men- bedrijfscultuur, werkdiscipline en werken bedrijven moeten zélf echter ook actiever
sen in voldoende mate op te leiden en dat volgens werkprocessen. Niet alleen uit het worden, meent Boode. ‘Toen ik nog bij Shell
gebeurt niet.’ oogpunt van veiligheid, maar ook vanuit het werkte, organiseerde ik onder meer mainte-
Als positief punt noemt Smit de aandacht oogpunt van operationele effectiviteit en nancestages voor mbo-docenten. Dat is
voor onderwijs op hbo- en TU-niveau. ‘Dat is doelmatigheid. belangrijk, want dan kunnen ze beter ken-
echt heel hard nodig, want we zien bij som- nismaken met het toekomstige werkveld
mige overheidsorganisaties dat men nieuw- Aandacht van hun studenten.’ Bedrijven zouden wat
bouw en onderhoud in hoge mate heeft Onderhoud is cruciaal voor het behoud hem betreft meer moeten samenwerken
uitbesteed en dat de verantwoordelijkhe- van de industriële bedrijvigheid in met onderwijsinstellingen. ‘Dat komt uit-
den bij procesmanagers zonder technische Nederland, meent Jos Boode, voormalig eindelijk de vakopleidingen ten goede.’
achtergrond zijn neergelegd. En daar wor- maintenance manager bij Shell Moerdijk. Boode heeft nog meer wensen voor de toe-
den we nu mee geconfronteerd. Dat is geen Ook hij maakt zich zorgen over de vaktech- komst. ‘Meer focus op life cycle costing is
goede ontwikkeling.’ nische kennis in de komende jaren van- iets waar nog heel veel winst te behalen is.
Smit is tevens van mening dat men vol- wege de vergrijzing en de beperkte Maintainability and operability moeten, net
doende moet investeren in veiligheid. ‘Er instroom. ‘Goed onderhoud kun je alleen als veiligheid en kwaliteit, onderdeel zijn
zijn recente voorbeelden van calamiteiten plegen met goede mensen en daarvoor van het ontwerp van een installatie. Bij de
bij industrieën die te weinig zorg besteed- heb je goed onderwijs nodig.’ huidige engineeringbedrijven werken nau-
den aan de technische integriteit van hun Hij wijst onder meer op het feit dat veel welijks mensen met operationele - of
productiemiddelen. Investeren in onder- bedrijven in de jaren 90 hun bedrijfsscho- onderhoudservaring. Daar zou dus samen-
houd voor borging van technische integri- len hebben gesloten. ‘En de onderwijsin- werking gewenst zijn. Onderhoudsaspecten
teit verdient zich ook terug in de operatio- stellingen zijn niet meegegroeid om dat gat moéten worden meegenomen in het ont-
nele - en kostensfeer. Er ontstaan minder te vullen. Gelukkig zijn er de laatste jaren werp. We hebben niets aan ‘salontechneu-
productiedervingen en uiteindelijk lagere veel initiatieven geweest die onder meer ten’.’
MaintNL 02 – 2013 49
048_49_51_ML_NVDO-artikel.indd 49 19-02-13 14:45

4. Verbeteringen dat je het gedrag van je apparatuur kent. ‘Ik zoals infrastructuur en kennis. Maar je zult
In de loop der jaren zijn al veel verbeterin- deed vroeger bijvoorbeeld aan handopleg- ook efficiënt en effectief moeten zijn in het
gen doorgevoerd op het gebied van onder- ging’, lacht hij. ‘Door even je hand op het onderhoud, want anders raak je tóch je
houd, vindt Boode. ‘Het grappige is wel dat lagerhuis van een pomp te leggen, wist je al marktaandeel kwijt aan de landen waar nu
het veelal gaat om dezelfde installaties als meer over de conditie van het lager. Wanneer nieuwe fabrieken worden gebouwd, zoals
veertig á vijftig jaar geleden. Dat betekent je regelmatig een condition monitoring- in het Midden-Oosten.’
dat je nog steeds dezelfde installaties rondje loopt en de data goed vastlegt, zie je
onderhoudt, maar wel op een andere wat de ontwikkeling is betreffende de degra- Veiligheid
manier. Natuurlijk wist men vroeger ook dat datie van je apparatuur. Op die manier kun Wat veiligheid betreft is er ook ontzettend
alles zonder onderhoud uiteindelijk stil je het onderhoud veel beter voorspellen.’ Hij veel veranderd, aldus Boode. ‘Er was
komt te staan, maar toen werd onderhoud herinnert zich de tijd nog goed dat een werk- natuurlijk altijd al veel aandacht voor veilig-
aangestuurd als ‘de partij die het maar in order op een briefje werd geschreven. ‘Maar heid, maar vroeger werd er meer geaccep-
orde moest maken’. De technische afdelin- wanneer je tegenwoordig een werkorder in teerd. ‘Waar gehakt wordt, vallen spaan-
gen en de operationele afdeling leefden het systeem zet, dan koppel je dat meteen ders.’ Tegenwoordig heb je meer en betere
destijds in separate werelden. Nu wordt aan de naam van het equipement en de veiligheidsprocedures. En de stelregel is
alles veel meer geïntegreerd.’ onderliggende data en historie.’ nu: je werkt hier veilig of je werkt hier niet.
Dat men zich meer bewust is van het feit dat Men is zich veel bewuster geworden van de
onderhoud en de operatie van een fabriek risico’s en het feit dat alle ongevallen in
een gezamenlijke job is, heeft volgens
‘Goed onderhoud kun je principe kunnen worden voorkomen. Het is
Boode grote invloed op de onderhoudsin- alleen plegen met goede onderdeel van het denken geworden.’
tensiteit van de installaties. ‘In de drie jaar Er is ook meer aandacht gekomen voor de
dat ik als maintenance manager heb
mensen en daarvoor heb integriteit van de installatie. ‘Er wordt
gewerkt in Moerdijk zijn de onderhoudskos- je goed onderwijs nodig.’ gelukkig ook meer aandacht besteed aan
ten met zo’n 25 procent gedaald, voorna- MOC (management of change, red.). Dat
melijk door efficiënter te werken en betere Ook de integratie met de operatie is fors betekent dat mensen die in het onderhoud
kwaliteit te leveren.’ verbeterd, meent Boode. ‘Het is belangrijk werken zich vooraf moeten realiseren - en
De laatste jaren is er steeds meer aandacht om dicht bij je collega’s van operatie te dat is dat bewustwordingsproces - wat de
gekomen voor bad actors in de installaties, staan. Ik vind dat onderhoudsmensen op potentiële consequenties kunnen zijn wan-
weet Boode. ‘Je verdient meer wanneer je de plant moeten zijn en dáár hun belang- neer zij wijzigingen toepassen. Dat geldt
onderhoud kunt voorkomen, dan wanneer je rijkste voorzieningen moeten hebben. Men ook voor ogenschijnlijk kleine wijzigingen
onderhoud efficiënt uitvoert. Door veel meer moet het werk goed voorbereiden en goed in de fabriek, en daardoor wordt er minder
gegevens vast te leggen en condition moni- communiceren met de klant. Als wij de olie- gefaald. En als je minder faalt, heb je min-
toring te doen, kom je het onderhoud eerder en de chemische industrie willen behouden der onderhoud, en als je minder onderhoud
op het spoor en wordt het voorspelbaarder voor Nederland, moeten we gebruikmaken hebt is je installatie betrouwbaarder en
en planbaarder.’ Het is daarom belangrijk van alle goede dingen die we hier hebben, houd je je geld in de zak.’ n
MaintNL 02 – 2013 51
048_49_51_ML_NVDO-artikel.indd 51 19-02-13 14:45