1. CICLO CELULAR E DIVISIÓNS CELULARES:
MITOSE E MEIOSE
1) O CICLO CELULAR
pódese definir coma o conxunto de procesos
biolóxicos que teñen lugar no período de tempo da vida dunha célula, quer dicir, no tempo que
transcorre desde que se forma, por división doutra célula preexistente, até que ela mesma se
divide e dá orixe a dúas novas células fillas.
No ciclo celular dunha célula eucariota distinguimos dúas etapas: a interfase [que
comprende os períodos G1, S e G2] e a fase M ou división celular [que comprende os períodos
de mitose e citocinese).
Durante as fases G1, G0, S e G2, o núcleo celular non cambia de forma e denomínase núcleo
interfásico .
INTERFASE
A interfase é a etapa máis longa do ciclo
celular, dura entre o 90%–95% do seu
tempo total e transcorre entre dúas divisións
celulares consecutivas.
Distinguimos tres períodos: G1, S e
G2 (G do inglés gap, intervalo, lapso; S de
síntese).
 G1. Período de crecemento inicial
inmediatamente despois da división
celular. Intensa actividade metabólica
onde os xenes se transcriben e
traducen para sintetizar as proteínas.
(Existen células nas que o ciclo celular se
detén temporalmente, despois de iniciado o
período G1, e entran nun período especial
chamado G0 (período de repouso) no que
vai sufrir unha serie de transformacións que
conducen á súa diferenciación celular . Hai
células que poden permanecer en G0 días, semanas ou mesmo anos, esperando a actuación de
activadores mitóticos que promovan a continuación do seu ciclo celular.)
 S. Período de replicación do ADN. Duplícase o ADN do núcleo e polo tanto o número de
cromosomas, fórmanse dúas fibras, chamadas cromátidas, que quedan unidas polo
centrómero. Iníciase a duplicación dos centríolos. Cando a célula atinxe un determinado
tamaño debe prepararse para a súa división; evidentemente precisa duplicar o seu material
xénico co fin de que cada célula filla conteña unha copia idéntica do xenoma.
.
 G2. Período no que se produce un
lixeiro
crecemento.
Remata
a
duplicación
dos
centríolos
e
sintetízanse as proteínas necesarias
para a división mitótica. Este período
conclúe
cando
os
cromosomas
principian o seu enrolamento e
condensación, momento que marca o
inicio da mitose.

2. http://stemcellizpisua.blogspot.com.es/2011/01/division-y-envejecimiento-celular.html

3. O NÚCLEO INTERFÁSICO
A ENVOLTURA NUCLEAR
A existencia de envoltura nuclear é
unha das principais diferenzas entre as
células procariotas e eucariotas, as
células procariotas carecen dela.
A envoltura nuclear deriva do
retículo endoplasmático e está formada
por dúas membranas concéntricas de 60
Å de grosor, separadas por un espazo
perinuclear de arredor de 200 Å de
grosor.
A membrana interna mira para o
nucleoplasma e a membrana externa
mira para o citosol e presenta ribosomas
adheridos.
O
espazo
perinuclear
comunica coas cavidades do RE.
Poros nucleares: as membranas externa e interna únense cada certo treito constituíndo
unha serie de perforacións circulares chamadas poros nucleares.
Complexo do poro nuclear: cada poro está case totalmente ocluído por un complexo
proteico formado por oito solapas cónicas. O furado central aparece frecuentemente pechado por
unha proteína central. Toda esta estrutura regula o paso de substancias.
Lámina nuclear (ou lámina fibrosa): capa de material proteico adherido á membrana
interna.
O NUCLEOPLASMA
É o medio interno do núcleo. Está limitado pola
envoltura nuclear. Consiste nunha disolución
coloidal composta por proteínas, nucleótidos, ácidos
nucleicos, lípidos, glícidos, ións, etc.. No seo do
nucleoplasma realízase a síntese de ácidos
nucleicos.
A CROMATINA
A cromatina é a substancia fundamental do
núcleo. Está constituída pola asociación de ADN
con proteínas básicas chamadas histonas.
Xa vimos que a fibra de cromatina consta de
diferentes niveis de organización: nucleosoma, colar
de perlas (100 Å), solenoide (300 Å), ... que permite
empaquetar grandes cantidades de ADN asociado a histonas no interior do reducido volume
nuclear.
Nos núcleos interfásicos distinguimos dous tipos de cromatina (que se tingue
doadamente con colorantes básicos):
► Eucromatina: é unha cromatina que está pouco condensada:ADN activo.
► Heterocromatina: é a parte da cromatina que está máis condensada ou
empaquetada co fin de que o ADN non se transcriba e permaneza funcionalmente inactivo. Hai
dúas clases de heterocromatina.

4. NUCLÉOLO
E un corpúsculo esférico sen membrana que se atopa no interior do núcleo interfásico.
Cando se inicia a división nuclear fragméntase e desaparece, volvendo a se reconstruír ao final
da división.
No nucléolo realízase a transcrición e a maduración do ARN-ribosómico, así como a súa
ensamblaxe con proteínas para formar as subunidades ribosómicas
OS CROMOSOMAS
Durante a DIVISIÓN CELULAR a envoltura nuclear desaparece e a cromatina
transfórmase nun conxunto de filamentos independentes que van condensando e dan unhas
estruturas alongadas en forma cilíndrica, chamadas cromosomas.
Cando remata a división celular os cromosomas descondensan e perden a súa
individualidade para formar de novo as fibras de cromatina (de 100Å e 300Å) que constitúen os
cromosomas interfásicos que se atopan tan estendidos e enmarañados que resulta imposíbel
distinguilos individualmente. Na división celular seguinte volven a aparecer.
Os cromosomas son os responsábeis da almacenaxe, da transmisión e da expresión
da información hereditaria.
MORFOLOXÍADO CROMOSOMA
Existen
dous
tipos
cromosomas:
de
► Cromosoma metafásico, ten unha
estrutura dobre por ter sufrido o ADN
unha autoduplicación durante a
interfase.
O cromosoma metafásico está
constituído por dúas unidades idénticas
asociadas que se chaman cromátidas.
► Cromosoma anafásico, formado
exclusivamente por unha cromátida.
Cada cromátida ten forma de moca
(caxato,
bastón)
cos
extremos
arredondados; o diámetro varía de 0,25
a 2 μm, e a úa lonxitude de 0,25 e 30
s
μm.

5. O aspecto xeral do cromosoma vai depender da situación que teña a constrición primaria,
tamén chamada CENTRÓMERO: estrangulamento, estreitamento, do cromosoma por onde se
unen as cromátidas do cromosoma metafásico. O centrómero divide o cromosoma en dúas partes
chamadas brazos, que poden ser iguais ou desiguais.
metacéntricos, brazos iguais.
submetacéntricos,brazos lixeiramente desiguais.
acrocéntricos, brazos moi desiguais.
telocéntricos, o cromosoma posúe un só brazo porque
o centrómero localízase nun dos seus extremos.
Os
extremos
dos
cromosomas
denomínanse
telómeros: (os telómeros son secuencias de ADN sin información
útil, altamente repetitivo, que se encontran nos extremos destas
moléculas e que se localizan nos extremos dos cromosomas. O seu
papel é manter a integridade estrutural dos cromosomas en células
eucariotas, e evitar que se perda información relevante en cada
replicación de ADN do ciclo celular.)
A nivel da constrición primaria cada cromátida presenta un centro organizador de
microtúbulos chamado CINETOCORO; a partir do cinetocoro fórmanse os microtúbulos que
dirixen os movementos cromosómicos durante a meiose e a mitose.
http://inmahriblog.wordpress.com/2014/01/22/tarea-2o-bach-2/

6. FASE M OU DIVISIÓN CELULAR (M) é a etapa final do ciclo celular. A división
celular é un proceso que permite, a partir dunha célula nai, a formación de dúas células fillas
xeneticamente idénticas á proxenitora. Nela se distinguen dous períodos:
a) A mitose ou cariocinese que consiste na división do núcleo.
b) A citocinese que consiste na división do citoplasma.
As células fillas van ser xeneticamente idénticas pois van posuír idéntica dotación cromosómica,
quer dicir, o mesmo número de cromosomas.
MITOSE OU CARIOCINESE
A mitose permite que a célula nai forme dúas células fillas que presentan o mesmo número
de cromosomas que a célula proxenitora (idéntica dotación xenética).
A mitose, ou división nuclear, é o proceso utilizado polos organismos eucariotas
unicelulares para reproducirse asexualmente. Nos organismos pluricelulares a mitose serve para
medrar a partir do cigoto.
APARELLO MITÓTICO ( en células eucariotas animais)
O aparato mitótico está constituído polo fuso mitótico, ou fuso acromático, dous pares
de centríolos [dous diplosomas] e os ásteres que rodean cada diplosoma.
O fuso mitótico está formado por:
microtúbulos cinetocóricos, unidos aos
cinetocoros;
microtúbulos polares, discorren entre os
centríolos e non están unidos aos cinetocoros; e
microtúbulos astrais, parten dos
centríolos e son exteriores ao fuso.
Os cinetocoros son pequenos discos
proteicos, localizados xunto aos centrómeros dos
cromosomas, onde se unen os microtúbulos do
fuso aos cromosomas
Atendendo á estrutura do aparello mitótico
distinguimos :
 Mitose astral, propia das células
animais e dos vexetais inferiores; aquí o aparello
mitótico é completo.
 Mitose anastral, propia dos vexetais superiores (ximnospermas e anxiospermas)
e dalgúns fungos; o aparello mitótico carece de centríolos e de ásteres.
O aparato mitótico en células vexetais: ao carecer de centrosoma, o fuso mitótico
fórmase a partir dun centro organizador de microtúbulos situado nos extremos opostos da célula.

7. AS ETAPAS DA MITOSE
Aínda que a mitose é un proceso continuo, convén dividila en etapas por razóns didácticas:
Profase, Prometafase ou Profase serodia, Metafase, Anafase e Telofase

8. A CITOCINESE
Consiste na segmentación ou división do citoplasma da célula que se está a dividir.
Mentres que a cariocinese, mitose ou división do núcleo é exacta, a citocinese é desigual,
formándose células fillas con citoplasmas algo distintos. As células animais presentan un
mecanismo de fragmentación diferente ao das células vexetais.
CITOCINESE NAS CÉLULAS ANIMAIS
Nas células animais: ten lugar un estrangulamento do citoplasma na zona ecuatorial da
célula debido á formación dun anel contráctil na cara citosólica da membrana plasmática; este
anel está formado por microfilamentos de actina e miosina
CITOCINESE NAS CÉLULAS VEXETAIS
Como as células vexetais posúen unha
parede celular ríxida, a citocinese non se
produce por estrangulación, senón que se forma
un tabique diviso ou fragmoplasto , que está
formado por unhas vesículas que proceden do
aparato de Golgi, e por cisternas do retículo
endoplasmático que formarán os futuros
plasmodesmos.
Ao cabo dun tempo, o fragmoplasto
transfórmaseen lámina media,

9. MEIOSE
O mecanismo de división celular que chamamos meiose permite que a partir dunha única
célula diploide 1 (2n). se formen catro células haploides 2 (n) chamadas gametos (óvulos [♀] ou
espermatozoides [♂]) despois de sufrir dúas divisións celulares sucesivas.
Cando os gametos ♂ e ♀ fusionan os seus núcleos haploides (n), o cigoto que se forma
recupera a dotación diploide (2n); desta maneira, mediante a redución meiótica do número de
cromosomas nos gametos, evítase que a dotación cromosómica se duplique e aumente sen
parar nas sucesivas xeracións, cousa que ocorrería se os gametos fosen diploides, pois o cigoto
resultaría tetraploide, e así sucesivamente.
1
Célula diploide: é aquela que contén dúas series ou xogos de cromosomas homólogos
entre si. Os cromosomas de cada par de cromosomas homólogos presentan o mesmo tamaño e a
mesma forma, son morfoloxicamente idénticos, e conteñen xenes (información) para os mesmos
caracteres, son xeneticamente semellantes.
1
Célula haploide: é aquela que só posúe unha serie ou xogo de cromosomas, todos
distintos entre si.
É importante que teñamos presente que: na meiose, para unha única
replicación do material xenético (ADN), hai unha dobre división
citoplasmática.
A meiose comprende, pois, dúas divisións sucesivas denominadas:
A meiose I, ou primeira división meiótica, é unha división reducional xa que non se
separan as cromátidas e os dous núcleos resultantes teñen a metade de cromosomas que tiña a
célula proxenitora.
A meiose II, ou segunda división meiótica, ven despois da anterior é unha división
ecuacional normal que implica a separación das cromátidas.

12. IMPORTANCIA BIOLÓXICA DA MEIOSE
A) Para a reprodución sexual
A meiose é imprescindíbel para que poida ter lugar a reprodución sexual, xa que asegura
que o número de cromosomas se manteña constante de xeración en xeración: a meiose
permite que os gametos teñan a metade do número de cromosomas que teñen as células
somáticas de cada especie.
B) Para a consecución dunha maior variabilidade xenética
Debido á recombinación xénica que ten lugar durante a meiose I as cromátidas homólogas
intercambian xenes e, en consecuencia, cada célula sexual (gameto) portará cromosomas con
xenes de nova adquisición, xenes que antes do entrecruzamento(quiasmas nas tétrades) estaban situados
en cromosomas distintos.
Temos pois que a reprodución sexual xunto coas mutacións constitúen os mecanismos
básicos que manteñen e incrementan a diversidade ou variabilidade xenética das poboacións.
DIFERENZAS ENTRE MITOSE E MEIOSE
•
No tipo de células susceptIbles de sufrir mitose ou meiose:
- A mitose é o mecanismo de división celular das células somáticas.
- A meiose só ocorre en células especializadas de estirpe xerminal, as células nais de
gametos (=gametogonias: ovogonias e espermatogonias).
•
No nº de células que se xeran:
- Na mitose 2 células fillas.
- Na meiose 4 células fillas.
•
No nº de cromosomas das células fillas respecto do das células nai:
- Na mitose células fillas con igual nº de cromosomas que a célula nai.
- Na meiose células fillas coa metade de cromosomas que a célula nai.
•
No comportamento dos cromosomas durante a división:
- Na mitose non se produce intercambio de material xenético entre os cromosomas
homólogos
- Na meiose ten lugar o entrecruzamento, é dicir, prodúcese intercambio de material
xenético entre os cromosomas homólogos.
•
Na separación dos cromosomas:
- Na mitose sepáranse cromátidas (2n) na anafase
- Na meiose separanse cromosomas homólogos (n) en anafase I ; e cromátidas (n) en
anfase II.