3. Sıcak bir günde dondurma yerken
dondurmanızın bir süre sonra eridiğini fark
etmişsinizdir. Bunun nedenini hiç düşündünüz
mü?
Dondurmanız dışarıdan almış olduğu ısı
nedeniyle hal değişimine uğrar .Yani erir
4. Maddeler aldıkları ya da verdikleri
ısının etkisiyle tanecikleri
arasındaki mesafesi değişir ve hal
değişimine uğrar.
5.
6. Maddeler ısı aldıkları zaman bu ısının etkisiyle
taneciklerinin hareketi artar.
Tanecikler arasında mesafe de artar.
8. ISI İLETKENLİĞİ
Isı iletkeni: Isıyı kolay ileten maddelere ısı
iletkeni denir.
Isı iletkenlerini oluşturan tanecikler düzenlidir
ve aralarındaki boşluklar çok azdır.
Bakır, alüminyum, demir gibi maddeler
(metaller) ısıyı iyi iletir.
Taneciklerin arasındaki boşluk ve taneciklerin
düzensizliği arttıkça maddelerin ısı
iletkenliği azalır.
9. ISI YALITKANI
Isı yalıtkanı: Isıyı iyi iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı
denir.
Bu maddeleri oluşturan tanecikler düzensizdir ve
tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Hava, tahta,
beton, ısı yalıtkanlarıdır.
Isı iletiminin istendiği yerde ısı iletkeni, istenmediği
durumlarda ısı yalıtkanı malzemeler kullanılır.
Örneğin; tencerenin ısıyı iletmesi istendiği için çelik
malzeme kullanılır, ancak kulpların ısıyı iletmesi
istenmez. Bu yüzden plastik ya da ahşaptan yapılır.
10. Isı iletiminin istendiği yerde ısı iletkeni,
istenmediği durumlarda ısı yalıtkanı
malzemeler kullanılır.
Örneğin; tencerenin ısıyı iletmesi istendiği için
çelik malzeme kullanılır, ancak kulpların ısıyı
iletmesi istenmez. Bu yüzden plastik ya da
ahşaptan yapılır.
12. Maddelerdeki ısı akışını yavaşlatmak
için yalıtkan malzemeler kullanılmasına ısı
yalıtımı denir.
Binalarda yalıtım yapılması içerideki
ısının dışarı, dışarıdaki ısının da içeri girmesini
önlemek için önemlidir.
Bu nedenle bina yalıtımı
yapılırken malzemeler dikkatli seçilmelidir.
16. Yakıt nedir?
Isı elde etmek, araç ve makineleri
çalıştırabilmek için yakılan maddelere yakıt
denir. Evde kullandığımız odun, kömür, fueloil
yakıt olarak kullanılmaktadır.
Taşıtlarda benzin, mazot, LPG yakıt olarak
kullanılmaktadır.
20. ODUN
• Isı elde etmek amaçlı sobalarda kullanılır.
• Odunun ısı değeri fazla değildir.
• Odunlar ağaçlardan elde edildiği için
ormanların yok olmasına sebep olmaktadır
• Kurumuş ağaçlar kesilmeli, kesilen ağaçların
yerine yenisi dikilmelidir.
21. KÖMÜR
• Kömür yer altında madenlerden çıkarılır.
• Kömür bitki atıklarının toprak altında
uzun süre kalarak sıkışması sonucu oluşur.
• Turba, linyit, taş kömürü, kok kömürü,
antrasit kömür çeşitleridir.
23. • Sıvı yakıtlar olarak petrolden elde edilen
benzin, mazot, kalorifer yakıtı, gaz yağı
kullanılır.
• Sıvı yakıtlar ham petrolün rafinerilerde
ayrıştırılmasıyla üretilir.
• Petrol canlı atıklarının yer altında zamanla
fosilleşmesi sonucu oluşur.
•
Ülkemizde petrol çıkmaktadır, fakat yeterli
miktarda çıkmadığı için yurt dışından ithal
etmek zorunda kalmaktayız.
25. DOĞAL GAZ
• Ülkemizde ev ve sanayide yakıt olarak
kullanılır.
• Doğal gaz kömür gibi havayı kirletmez, doğa
dostudur.
• Ayrıca doğal gazla çalışan otobüslerde vardır.
• Doğal gaz ülkemizde yeteri kadar çıkmadığı
için komşu ülkelerden ithal edilmektedir.
26. LPG
• Petrolün rafinerilerde ayrıştırılması sırasında
gaz olarak açığa çıkar.
• Daha sonra sıvılaştırılarak tüp içerisinde
saklanır.
• Mutfakta yemek yapmak amacıyla ve
otomobillerde yakıt olarak kullanılır.
27. • HAVA GAZI: Taş kömürünün ısıtılması ile elde
edilir. Isınma ve aydınlanma amacıyla
kullanılır.
• BİYOGAZ: Bitki ve hayvan atıklarının
çürümesi sonucu oluşan gazdır. Biyogaz ile
elektrik enerjisi elde edilir
29. Fosil yakıtlar; çürüyen tarih öncesi bitki
ve hayvanlardan milyonlarca yılda
oluşmuş, kömür petrol ve doğalgaz gibi
yakıtlardır.
30. Fosil yakıtlar, ısınma amacıyla kullanıldığı
gibi termik santrallerde
elektrik üretmek için de kullanılır.
Dünyada elektrik üretimi için en çok
kullanılan yakıt kömürdür.
31. Fosil yakıtlar günümüzdeki
ihtiyaçları karşılayamadığı için hızla
tükenmektedir. Bu nedenle fosil yakıtlara
yenilenemez enerji kaynakları
denir. Bu kaynakların dikkatli kullanılması
gerekmektedir
32. • Hidroelektrik santraller,
• rüzgâr,
• jeotermal
• biokütle ve Güneş
Bu şekilde sürekli kullanıldığı
hâlde tükenmeyen enerji kaynaklarına,
yenilenebilir enerji kaynakları
33. JEOTERMAL ENERJI
Yeryüzünün iç tabakasında bulunan sıcak su
ya da buhardan yararlanılarak elde edilir.
Jeotermal enerjinin ilk kullanım
alanları kaplıcalardır.
34. RÜZGAR ENERJISI
Rüzgârın hareket enerjisinden geçmişte yel
değirmeni ile yararlanıldı.
Günümüzde ise rüzgar jeneratörleri ile
elektrik enerjisi üretilmektedir
35. GÜNEŞ ENERJİSİ
Temiz ve ucuz olması günümüzde sınırlı
kullanılan
güneş enerjisini, gelecek yıllarda ön plana
çıkaracaktır.
Türkiye,
coğrafik konumu itibariyle önemli güneş
enerjisi potansiyeline
sahiptir.
38. TEMEL KAVRAMLAR
1) ISI ALIŞVERİŞİ :Sıcaklıkları farklı maddeler arasında gözlenen
durumdur.
2) ISI İLETKENİ: Isıyı kolay ileten maddelere denir
3) ISI YALITKANI: Isıyı iyi iletemeyen maddelere denir.
4) ISI YALITIMI: Binalardaki ısı yalıtımını yavaşlatma işlemine denir.
5) YAKIT: Yandığında çevresine ısı veren maddelere denir.
6) KATI YAKIT: Odun, kömür gibi yakıtlara denir.
7) SIVI YAKIT: Benzin, petrol mazot gibi yakıtlara denir.
8) GAZ YAKIT: Doğalgaz, metan gibi yakıtlara denir.
9) FOSİL YAKIT: Yandığında çevresine ısı veren yakıtlara denir
10) YENİLENEBİLİR ENERJİ: Rüzgar, güneş gibi yakıtlara denir.
11) JEOTERMAL ENERJİ: Yeryüzünün iç tabakasında bulunan sıcak su
ya da buharından elde edilen enerjidir.
