Os limites do coñecemento

TEMA 2
OS LÍMITES DO
COÑECEMENTO

O COÑECEMENTO
• A realidade achega datos (diversos e caóticos)
• Percibidos a través dos sentidos (olores, cores)
• Cerebro humano: ordena, clasifica, etiqueta
O coñecemento é a relación entre a mente do individuo e o exterior a ela.
É unha relación entre o suxeito (a persoa) e o obxecto (a realidade).
Suxeito Obxectorelación

“Os seres humanos
puxémonos de acordo
nunha especie de
alucinación colectiva
estándar, e vemos mais
ou menos o mesmo. Isto
permítenos ser unha
sociedade con
referentes universais.”
Rodolfo Llinás
Unha máquina de
realidade virtual

escoitando
palabras
vendo
palabras
decindo
palabras
pensando
palabras
• O cerebro é o órgano que controla toda a información que provén
do exterior, executa as nosas accións conscientes e inconscientes,
constrúe a noción do eu e permite, nos organismos evolucionados
a conciencia.
• Sabemos que estas funcións están controladas e dirixidas por partes
específicas do cerebro e que, algunhas involucran á totalidade do
cerebro.

A actividade neuronal
neurona individual
150010005000
Time (ms) Sw 3/17
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
nivel medio de complexidade : filas,
columnas,... nivel medio de complexidade : mapas topográficos

moi alto nivel de complexidade: consciencia
http://www.tedxgalicia.com/2012/03/14/tedxgalicia-xurxo-marino-escoitando-as-
neuronas/

Escoitando neuronas
http://www.youtube.com/watch?v=RJCFKnq3Giw

Sensación e percepción
sentidos
sensación
recepción por parte dos
sentidos dos estímulos
que proceden de algo
externo a eles.
Límites fisiolóxicos
cerebro
percepción
Construción de unha
imaxe consciente a partir
dos estímulos recibidos e
as súas relacións
Límites psicolóxicos

Complexidade da sensación
Camiño á cortiza visualA viaxe dos estímulos
Un mundo en 3 dimensións
A Sensación: É o proceso fisiolóxico polo que a
información física recibida nos órganos dos sentidos
se converte en información nerviosa. A Sensación
refírese a experiencias inmediatas básicas, xeradas
por estímulos illados e simples. Na sensación os
órganos dos sentidos responden fronte a un
estímulo.
No proceso de coñecemento é unha reacción moi
rápida que da orixe á Percepción: que é o proceso
polo que a información sensorial recibida é
organizada e interpretada.

Límites fisiolóxicos dos sentidos
Os sentidos teñen límites que veñen determinados por:
Intensidade: forza que deberá ter a sensación para que sexa captado o estímulo
• Umbral mínimo. É o nivel mínimo ou máximo entre os que un individuo
pode experimentar unha sensación. É a fronteira que separa os
estímulos que son detectados dos que non.
• Umbral máximo. Cando a sensación experimentada polo individuo é tan
forte que non é percibida de forma completa
Duración: tempo necesario de permanencia da sinal para que sexa captada polos
sentidos.
http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2010/12/101213_vision_abejas_lp.shtml http://blog.vetjg.com/vemiperrolatelevision/

O punto cego
A retina humana non permite unha visión igual por todas partes. Nalgunhas zonas hai mais
concentración de “sensores” que noutras, e na zona de onde parte o nervio óptico non hai ningún
sensor e o ollo non ve.
Se pechamos o ollo esquerdo e fixamos a visión na cruz, afastándonos lentamente, chegará un
momento que o punto negro desaparecerá.

Permanencia de imaxes na retina
As imaxes visuais permanecen uns milisegundos na nosa retina permitindo a
continuidade visual isto permite que sexamos capaces de ver os obxectos en
movemento como un único obxecto e non como varios.
Esa capacidade tamén provoca que podamos ver deformadas algunhas imaxes.
Por exemplo, se miramos primeiro o cadrado coas concavidades, ao ollar
seguidamente a cruz veremos que esta ten unha concavidade en cada extremo.

Efecto Phy
A permanencia das imaxes na retina humana permite que as imaxes sucesivas se
superpoñan. Ese é o fundamento dos cine e os debuxos animados.

Unha ilusión óptica é calquera
sensación visual que nos leva a percibir a
realidade erroneamente.
Poden ser de carácter fisiolóxico (como el
cegueira despois de ver unha luz forte) ou
cognitivo (como a variación no tamaño
aparente da lúa segundo a súa posición
no horizonte).
Non son voluntarias e poden variar dunha
persoa a outra dependendo de factores
como : agudeza visual, campimetría,
daltonismo, astigmatismo e outros.
http://www.ilusionario.es/
Ilusións ópticas

Postimaxes: Ilusións ópticas baseadas na “permanencia na retina” e no “cansanzo
das células fotoreceptoras” (conos e bastóns
Ilusións de carácter fisiolóxico

Ilusións de movemento: están baseadas nos diferentes tempos de procesamento
que requiren as distintas cores e as diferenzas nas intensidades luminosas.

Dez ilusións visuais explicadas e unha
sen explicación
http://utils.lainformacion.com/videoservices/entuweb/?id=zDWdKpfp1XO8vnN6Clp
ws&width=642&

A Percepción
• É o proceso mediante o cal selecionamos, adaptamos e procesamos os
estímulos sensoriais para a súa comprensión.
• Está condicionado por 3 factores:
1. Factor Fisiolóxico, que limita os datos e a súa organización.
2. Factor Psicolóxico, que fai que interpretemos os estímulos,
segundo as nosas motivacións, necesidades e intereses.
3. Factor Socio-Cultural, que fai que interpretemos os estímulos
segundo a nosa cultura e o noso nivel educativo.
• Ten 3 fases:
– Selección: só captamos os estímulos que nos permiten os sentidos e
(producida polos límites fisiolóxicos)
– Organización: establecemos pautas de recepción, rexeitando os que
non concordan (producida pola relación entre estímulos: temporal, de
similitude, de progreso…)
– Interpretación de los estímulos: damos un significado as estruturas de
estímulos que percibimos (está condicionada pola cultura, os
coñecementos e as experiencias previas)

Os Seres Humanos clasificamos os estímulos para darlles un significado.
– A Escola Gestalt:
– Xurdiu en Alemaña a finais do século XX
– Principais representantes: Max Wertheimer, Wolfgang Köhler y Kurt Koffka
– estableceu algúns principios que establecen a forma en como
estruturamos as percepcións.
Os estímulos cáptanse en todos
organizados.
Estas totalidades chámanse Gestalts
(forma, pauta, configuración ou conxunto
total).
Leis da percepción visual

¡ de que es capaz nuestro cerebro...!
Lea el texto hasta el final, sin fijarse en que este
se ve algo extraño...
En difreetnes invesigtacinoes los cinefiticos
inlgeses descbureiron, que es de pcoa impotrancia
en que odern etsan las lertas en las palbaras, lo
mas improtnate,es que la prirmea y ulimta lerta
tieenn que esatr en su luagr.
Lo del meido no es imoprtnate, aun asi pudees
leer.
Poruqe nosrotos lemeos las pablaras enetras y no
lerta por lerta.

Lei de Semellanza
• Tendemos a agrupar nun conxunto aqueles
estímulos que son semellantes entre sí.

Lei da proximidade
• Ante varios estímulos iguais téndese a agrupar
nun conxunto aqueles que se atopan máis
próximos entre si

Lei de Peche
• Ao agrupar os elementos tendemos a facelo de
tal xeito que o resultado sexa unha figura
pechada nos seu contorno.

Lei de continuidade
• Tendemos a percibir como un todo con
sentido aos estímulos continuos aínda que
sexan incompletos e inconclusos.

Lei da “boa forma” ou destino
común
• Tendemos a captar formas regulares, simples, ordenadas de
forma que sexan mais comprensibles, buscando a progresión ou
o movemento nas formas. Que facilitan o recordo do percibido.

Lei da simetría
As figuras simétricas son mais doadas de recordar e, en xeral tendemos a buscar a simetría
para poder apreciar mellor as figuras e recordalas. Por iso na figura 12 é intuitivo percibir 3
botellas separadas, mentres que na figura 13 resulta máis fácil descubrir tres botellas ao
revés.

• H. Kopferman publicou 1930 un interesante traballo usando figuras que
provocaban formas tridimensionais cando son asimétricas, e quedan planas
cando teñen boas formas simétricas

Lei de figura-fondo
• Tendemos a ver formas
superpoñéndoas ou recortándoas
sobre un fondo.
– Selecionamos o que queremos que
realce: a figura
– O fondo queda difuminado
– Percibimos a figura coma máis proxima
ao espectador.
– O límite ou liña que separa figura e
fondo pertence sempre á figura

Lei do contraste
• A percepción do tamaño dun elemento resulta
influída pola relación que garda cos demais
elementos do conxunto.

Lei da experiencia
• Percibimos tendo en conta os datos previos que nos aportan as
experiencias pasadas e os coñecementos.
• As persoas, reaccionan ante un mesmo estímulo dun xeito
diferente en función da súa experiencia adquirida.

https://www.youtube.com/watch?v=v3iPrBrGSJM

https://www.youtube.com/watch?v=vJG698U2Mvo

PROCESO DO COÑECEMENTO HUMANO:
PERCEPCIÓN, ENTENDEMENTO RAZÓN

A relación suxeito–obxecto é unha relación complicada, porque:
A realidade é dinámica e cambiante.
A persoa non capta os datos de manera pasiva: pretende comprender o percibido, explicalo,
describilo, predecir posibilidades.
 Conocer implica interpretar. Toda interpretación es subjetiva. Depende das características de
cada persoa.
Se o coñecemento humano está limitado e condicionado, cómo
podemos estar seguros da súa verdade?
Antigüidade: PLATÓN
Modernidade: DESCARTES
Modernidade: HUME
Ilustración: KANT
PROBLEMAS IMPLICADOS NO COÑECER
COMO FORMAMOS OS CONCEPTOS

En que consiste o coñecemento verdadeiro?
- O coñecemento:
- Posúe verdade cando capta a realidade tal é como é
- Busca a esencia das cousas e non se queda nas
apariencias
-O coñecemento ten diferentes graos
-O coñecemento racional é superior ao sensible
-A episteme busca o coñecemento Universal e permanente
1ª parada Platón: O Idealismo

Non podo ter ningunha evidencia da realidade
Só teño evidencia dos meus coñecementos e non das cousas
Só podo ter certeza de cómo se me aparecen as cousas e non
podo saber cómo son de verdade
2ª parada Descartes: O racionalismo
-A Existe alo menos un
coñecemento que é certo é
verdadeiro incuestionablemente:
o propio pensamento
-O criterio que me permite
distinguir estes coñecementos
verdadeiros é a evidencia
intelectual dos mesmos.

Só teño evidencia dos datos que recibo a través dos sentidos
Os contidos básicos do coñecementos son as impresións, que
poden ser de sensación (proveñen de fora) ou de reflexión
(proceden do meu propio eu)
Os contidos certos da mente son os que resultan da unión de
impresións.
3ª parada Hume: O Empirismo

3ª parada Kant: realismo crítico
- O coñecemento:
- É unha síntese entre a información dos estímulos e as
categorías do suxeito
- O obxecto é “construído” polo suxeito
-O coñecemento verdadeiro é o que se corresponde co “mundo”
non coa “realidade en sí”

Parte de datos de experiencia e chega a xuízos universais
Inducción incompleta
Da observación dun certo número de feitos, concluimos que a característica é
atribuible a todos os feitos en cuestión.
Obxección: Que unha propiedade se cumpla nalgún caso, non implica que se vaia a cumplir sempre.
Inducción completa
Da observación dunha característica en todos os casos a tratar, conclúese que esa
característica se da en todos os casos de que tratamos.
Obxección: Na maioría dos casos é imposible analizar todos os feitos a tratar.
No futuro poden aparecer casos novos que non cumpran as condicións.
Crítico histórico ao método inductivo foi o filósofo empirista británico DAVID HUME (1711-1776)
O método indutivo

Deducir é chegar a algo a partir dalgo xa dado
Aristotélica: Parte de termos ou xuízos universais para chegar a outros máis particulares
Sintética (matemático-racionalista): Vai do simple dado ao complexo.
Orixe dos
Primeiros
Principios
Son meras definicións elaboradas artificialmente por nós. Euclides
Son innatos
Veñen con nós ao nacer (Platón)
Son elaborados polo entendemento, sen experiencia (Descartes)
Son evidentes Percibidos pola mente como algo indudable
Coñecénse por intuición intelectual
Defendido polos Racionalistas dos séculos XVII y XVIII
Os axiomas e postulados de Euclides son evidencias
Aristóteles fala de principios evidentes: non contradicción...
Obxeccións
De definiciones pódense construir sistemas coherentes, formais, pero non nos levarán ao
coñecemento da realidade.
O innatismo foi criticado polos empiristas. As ideas veñen a partir dos sentidos.
Lobachevski e Rieman construiron sistemas xeométricos que negaban os postulados
evidentes de Euclides
A deducción é o método das CIENCIAS FORMAIS
O método deductivo

Os limites do coñecemento

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Similar a Os limites do coñecemento

Similar a Os limites do coñecemento (20)

Más de Eva Garea

Más de Eva Garea (20)

Último

Último (11)

Os limites do coñecemento