CONCELLOS: Castro Caldelas, Montederramo, Parada do Sil e A Teixeira A comarca de Terra de Caldelas está situada no centro-norte da provincia de Ourense, separada de Lugo polo profundo canón do río Sil. É un territorio de grandes contrastes no relevo e no clima marcado polas grandes diferenzas de altitude entre o fondo do Val do Sil (300 m) e os cumes das serras (a máxima altura está no San Mamede, con 1.619 m), e pola diferente orientación á solaina ou avesía, o que da lugar a numerosos ambientes. Nas áreas máis asolladas domina o cultivo da vide acollido, desde 1995 á D.O. Ribeira Sacra, dentro da subzona Ribas de Sil.

1. TERRA DE CALDELAS
A NATUREZA

2. Canón do Sil desde o miradoiro de Cabezoás, en Parada do Sil
A comarca de Terra de Caldelas está situada no centro-norte da provincia de
Ourense, separada de Lugo polo profundo canón do río Sil.
É un territorio de grandes contrastes no relevo e no clima marcado polas grandes
diferenzas de altitude entre o fondo do Val do Sil (300 m) e os cumes das serras (a
máxima altura está no San Mamede, con 1.619 m), e pola diferente orientación á
solaina ou avesía, o que da lugar a numerosos ambientes.
Nas áreas máis asolladas domina o cultivo da vide acollido, desde 1995 á D.O.
Ribeira Sacra, dentro da subzona Ribas de Sil.

3. SUPERFICIE:
313,2 km2
POBOACIÓN:
3.141 habitantes
(2015)
CONCELLOS:
Castro Caldelas,
Montederramo,
Parada do Sil e A
Teixeira
ESPAZOS PROTEXIDOS:
-LICs Canón do Sil,
Bidueiral de
Montederramo e
Macizo central.

4. CLIMA
Oceánico con matices de montaña, nos cumes do Macizo Central e características
mediterráneas nos vales mellor orientados.

5. ACTIVIDADES
As principais actividades son a agrogandaría, as explotacións forestais, os servizos (en especial
o turismo) e, en menor medida, a industria.
Viticultura

6. Un dos recursos económicos máis importantes da comarca de Caldelas é o cultivo da vide para a
elaboración de viños acollidos á Denominación de Orixe Ribeira Sacra. Esta actividade ten unha longa
tradición, desde o tempo dos romanos, e foi desenvolvida posteriormente arredor dos numerosos
mosteiros da ribeira. Despois duns anos de abandono o sector está a recuperarse e a maior parte das
explotacións están en activo.
A cultura do viño resulta tamén un atractivo para os visitantes que poden gozar da paisaxe humanizada,
visitar as adegas ou probar os viños. Na Teixeira existe un museo etnográfico “A casa do viño” que recolle
as tradicións da comarca.
O cultivo da vide na Ribeira Sacra é moi
traballoso e en grande parte artesanal. Os
grandes desniveis do terreo e a escaseza de
terras ben orientadas fai que as xentes
desta terra aproveiten ao máximo as abas
dos vales orientadas ao sol construíndo
muros para conter a terra en socalcos ou
pataos.
OS VIÑEDOS DA RIBEIRA SACRA

7. PATRIMONIO
É unha comarca con importantes valores histórico-artísticos, asociados á Ribeira Sacra que
acolle importantes representacións de tipo etnográfico (núcleos de poboación, pontes,
muíños, hórreos...) e histórico artísticos (igrexas, mosteiros, castelos, pazos...)
Necrópole de
San Vitorio en
Parada de Sil

8. CONCELLOS
SUPERFICIE: 87,61 km2
POBOACIÓN: 1.351 habitantes
(2015)
PARROQUIAS: Abeleda (san Paio e
Santa Tegra), Alais, O Burgo,
Camba, Castro Caldelas, Folgoso,
Mazaira, Paradela, Pedrouzos,
Poboeiros, Sas de Penelas,
Trabazos, Tronceda, Vilamaior de
Caldelas e Vimieiro.
Vista de Castro
Caldelas desde as
beiras do Sil.
CASTRO CALDELAS
Situado no nordeste da comarca, separado polo río Sil da provincia de Lugo e da Terra de
Trives pola serra do Burgo, a maior altitude da comarca. O territorio está estruturado en tres
zonas moi diferenciadas: ao norte o profundo canón dos Sil, que se abre lixeiramente na zona
de Abeleda, por onde discorren as vías de comunicación con Monforte; no centro unha
penichaira cunha altitide de 700 a 1.000 m, na que están asentados a maioría dos núcleos de
poboación; e no sur a serra do Burgo, onde se acadan as máximas altitudes (Monte Cruz,
1.289 m). Está atravesada de sur a norte polo río Edo, un afluente do Sil.

9. Castelo dos condes de
Lemos, levantado nos
séculos XIV - XV en Cima
de Vila, parte alta do
casco antigo de
Castrocaldelas.
O 19 de xaneiro celébrase
a festa dos Fachós, de
orixe moi antiga.
Mantendo a tradición, os
homes levan grandes
feixes de palla acesos e
diríxense cara ao castelo
onde os amorean
bailando e cantando.
As principais actividades son a agricultura
(viñedos, castiñeiros, pastos, patacas...), a
gandaría, os servizos e pequenas
industrias.
É un concello onde a natureza cobra unha
grande importancia pola espectacularidade
das paisaxes no val do sil e dos seus
afluentes. Conserva interesantes restos
históricos-artísticos (castelos, igrexas,
mosteiros) e etnográficos.
Mosteiro de Abeleda, actualmente en estado ruinoso.
Foi un dos centros monásticos más influíntes da
comarca.

10. SUPERFICIE: 135,51 km2
POBOACIÓN: 807
habitantes (201).
PARROQUIAS: Os Abeledos,
As Chás, Covas, Gabín,
Marrubio, A Medorra,
Montederramo (Santa
María e San Cosme),
Nogueira, Paredes, Sas do
Monte, Seoane Vello e
Vilariño Frío.
Área recreativa de Ponte
Mazaira en Montederramo,
ás beiras do Mao.
MONTEDERRAMO
Situado ao sur da comarca, nun terreo ocupado en gran parte polas serras do Macizo Central:
San Mamede, ao sur, O Burgo, ao leste e Cabeza de Meda ao oeste. O territorio está dividido
en dúas áreas, unha penichaira, cunha altitude media de 800 a 1000 m cunha leve inclinación
cara ao norte, e as serras, que acadan a máxima altitude en San Memede, no linde coas
comarcas de Allariz-Maceda e A Limia. Está percorrido polo río Mao, que vai ao Sil, e polos
cursos altos do Vaos, Figueiro e Queixa, que son afluentes do Navea (tributario tamén do Sil).
O clima é oceánico de montaña.

11. Mosteiro de Santa María Montederramo.
Iniciado no século XII e reformado e varias
ocasións. Destaca a igrexa de estilo
Herreriano. Actualmente unha parte está
ocupado por vivendas.
As principais actividades son a
agricultura, a gandeiría (destaca a
porcina), as explotacións forestais e
os servizos.
Montederramo acolle paraxes de
excepcional valor ecolóxico como o
LIC “Bidueiral de Montederramo”, na
serra de San Mamede, ou as fragas do
Monte Meda.
Ponte romana de Vilariño Frío sobre o
Alavenche (afluente do Mao). Por esta ponte
pasaba a Vía Romana XVIII.

12. SUPERFICIE: 62,41 km2
POBOACIÓN: 605 habitantes
(2015)
PARROQUIAS: Caxide,
Chandrexa, Forcas, A
Hedrada, Parada do Sil, As
Paradellas, Pradomao,
Sacardebois e Barxacova.
Miradoiro sobre os Canóns do Sil.
Neste concello están situados dous dos
miradores máis espectaculares do Canón:
o de Cabezoás, no linde con Nogueira de
Ramuín, e o de As Torgás, coñecido tamén
como “Balcóns de Madrid”
PARADA DE SIL
Está situado ao nordeste da comarca, co Canón do Sil ao norte, no linde coa provincia de Lugo
(Terras de Lemos) e a serra de Cabeza de Meda ao Leste. O territorio é moi accidentado. Ao
norte está ocupado polo Canón do Sil, nunha das partes máis abruptas e espectaculares, con
pendentes que van desde a altitude de algo menos de 300 m ata os 700 m das bocarribeiras.
Desde o o val do Sil o terreo vaise elevando ata acadar a súa altitude máxima na serra de
Cabeza de Meda (1.320 m) no linde coa comarca de Maceda.
É un concello eminentemente rural, cunha poboación que foi descendendo moito nos últimos
tempos.

13. Mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil, nunha escarpada ladeira do
canón do Sil. A igrexa é románica, do século XII e XIII e ten elementos
góticos posteriores. Foi ocupado por monxes benedictinos ata 1835.
O concello de parada do Sil forma parte da zona coñecida como Ribeira
Sacra, unha área de gran interese histórico, artístico e etnográfico. O
nome de “Rivoyra Sacrata” está documentado para referirse ao refuxio
de monxes e eremitas desde tempos dos suevos nas gorxas do Sil. O
nome de Ribeira Sacra fai referencia tamén á Denominación de Orixe
dos viñedos que se cultivan na zona.
As principais actividades son a agricultura (viñedos, cultivos forraxeiros), a gandaría,
especialmente as granxas de porcino, e os servizos.
Conserva importantes valores naturais, ligados ao río Sil e os seus afluentes, históricos-
artísticos e etnográficos.
Unha parte do territorio de Parada do Sil está protexida dentro do LIC “Canón do Sil”.

14. SUPERFICIE:
27,62 km2
POBOACIÓN:
378 habitantes (2015)
PARROQUIAS:
Abeleda, Boazo,
Cristosende, Fontao,
Lumeares, Montoedo,
Pedrafita e Sistín.
A Teixeira
A TEIXEIRA
Situada no centro-norte da comarca orientada cara ao profundo val do Sil, que a separa, polo
norte, da provincia de Lugo (comarca de Terra de Lemos). O territorio da Teixeira é de releve
moi irregular. Ao norte está ocupado polas escarpadas ladeiras do Sil, con desniveis que van
desde os 300 aos 800 m e vaise elevando paulatinamente cara ao sur ata acadar as máximas
alturas no Outeiro da Toca, con 874 m. Está percorrido polos afluentes do Sil: o Mao, que fai
de linde con Parada do Sil e o Edo, co seu afluente o Vaos.

15. Vista da parroquia de Lumeares cos viñedos
aproveitando as abas na solaina.
É un concello rural, con pequenos núcleos de poboación onde as principais actividades son a
agricultura (viñedos da D.O. Ribeira Sacra, castiñeiros, forraxe) e os servizos.
Acolle importantes valores naturais: paisaxes espectaculares arredor do Sil, gorxas e
fervenzas nos seus afluentes e soutos de castiñeiros centenarios.
Cruceiro no lugar de A Cruz (Lumeares)

16. RELEVO
Vista do Canón do Sil desde os cumes do Monte Meda
Esta comarca presenta tres unidades de releve diferenciadas. Ao norte sitúase o val do Sil,
escavado nun profundo canón que acada en zonas os 500 m de desnivel. No centro unha área
achairada situada arredor de 1.000 de altitude, unha superficie de erosión levantada no
Terciario con respecto á Depresión de Lemos, que ten en Montederramo a súa zona máis
baixa. No sur as serras máis altas: o Burgo, San Mamede e Cabeza de Meda, pertencentes ao
Macizo Central e no leste os últimos contrafortes da serra das Cabanas.

17. Vista desde os cumes da Serra do Burgo sobre a
depresión de Montederramo co monte Meda ao fondo.

18. Penedos graníticos no cume da serra do Burgo. A erosión traballou durante séculos as partes máis
duras das cristas das serras do Burgo e San Mamede dando lugar a curiosas formas.
As rochas dominantes son os granitos (sobre todo no sector oriental), as cuarcitas e as lousas.

19. A vexetación dos cumes está dominada polo mato de uces e carqueixas, xestas, piornos,
queirugas... nas abas dos montes hai bosques de bidueiros, capudres, acivros...
Nas zonas avesías máis altas dominan os bidueiros e máis abaixo as reboleiras con rebolos ou
capudres, carballos, acivros, avelairas e algún teixo... Nas abas da solaina atópanse tamén
especies mediterráneas como as sobreiras e os érvedos. Unha parte está repoboada con
piñeiros silvestres.
Cumes do Monte Meda

20. Sobreiras en Paradela, nas abas da serra das Cabanas

21. Os érvedos (Arbutos unedo) son comúns nas abas orientadas ao sur

22. Os capudres conservan os froitos (dos que se
alimentan moitas aves) despois de perder as follas
As follas dos bidueiros tínguense no outono dunha
fermosa cor dourada.

23. Os bosques ben conservados acollen gran
variedade de brións, fungos e liques
Lique “Barba de frade” (Usnea filipendula)
Fungo (Fistulina hepatica)
sobre o toro dunha vella árbore

24. Lagarto arnao (Lacerta lepida)
A fauna é tamén moi abundante e variada: lobo, raposo, corzo, xeneta, xabarín, lebre, perdiz,
aves de rapina e do mato, réptiles, anfibios, insectos, arañas... bosques lobo, xabarín, raposo,
xeneta, gato bravo, corzo, morcego da fraga, morcego de orellas partidas.

25. Cumes graníticos de San Mamede con Cabeza de Manzaneda ao fondo
SERRA DE SAN MAMEDE
Esténdese con dirección NO-SE desde o Alto do Rodicio ata as cabeceiras do Támega. Formada
por xistos e areíscas, que orixinan un relevo de formas redondeadas e suaves con granitos de
dúas micas e algunha cuarcita nos cumes que lle dan á paisaxe un aspecto ruiniforme e de
grandes penedos. O cume máis alto, San Mamede, acada os 1.619 m. Na vertente sur nace o
río Arnoia e varios dos seus afluentes e no norte o Mao e varias cabeceiras do Navea. Nas
nacentes dos ríos Mao e Broil consérvanse mostras de actividade glaciar (pódense observar
depósitos de orixe periglaciar).
Domina as depresións ourensáns de Maceda e A Limia e ten unhas boas vistas sobre as serras
da Queixa, Fial das Corzas e Altos do Samión.
Accedese desde Montederramo por pistas de terra.

26. Serra de San Mamede desde Montederramo

27. Bidueiros na aba norte de San Mamede

28. Aba leste de Cabeza de Meda, co cume de Cabeza de Meda ou Picoña no centro
CABEZA DE MEDA
Pequena serra de cumes redondeados que se pode considerar como uha prolongación cara ao
noroeste da de San Mamede. O punto máis alto é cabeza de Meda, con 1.323 m, lugar de
confluencia entre os concellos de Xunqueira de Espadañedo, Montederramo e Parada do Sil.
É un mirador sobre o Canón do Sil e as depresións de Maceda, ao sur, e Monforte, ao norte.
Accedese por unha estrada asfaltada desde o Alto do Rodicio, ou desde Xunqueira de
Espadañedo pola pista do parque eólico.

29. Vista do Canón do Sil (Parada do Sil) desde o alto de Cabeza de Meda, no primeiro plano uces en flor.

30. Vista da aba NO da serra do Burgo
SERRA DA BURGO
É unha serra de formas suaves con dirección NE-SO, paralela á serra de Queixa, da que a
separa o río Navea polo leste. Os seus cumes son a divisoria das comarcas de Castro Caldelas
e Terra de Trives. Os picos máis altos son A Pena da Cruz, con 1.289 m e O Serro, con 1.211 m
e O Valisco, con 1.203 m. A rocha dominante é o granito de dúas micas. Na vertente oeste
nace o río Edo e varios regatos afluentes do Mao, todos eles tributarios do Sil.
Está ocupada por un parque eólico.
Accedese desde Montederramo ou Castro Caldelas, e polas pistas do parque eólico.

31. Penedos nos cumes da Pena da Cruz

32. Cumes da serra do Burgo con San Mamede ao fondo

33. Vista da serra das Cabanas desde o Cume da serra do Burgo
SERRA DAS CABANAS
Situada entre os concellos de Ribas de Sil, Castro Caldelas e San Xoán de Río, con orientación
SE-O, rodeada polo leste e norte polo Sil. Ten un perfil suave cara a Castro Caldelas e San
Xoán de Río e cae bruscamente cara ao canón do Sil, onde forma as paredes do canón no
concello de Castro Caldelas. As rochas dominantes son os xistos e gneis con algúns filóns e
cristas de cuarcita.
Na vertente sur nacen varios afluentes do Edo, tributario do Sil.
O cume máis alto nesta comarca é o Arma, con 1.030 m.

34. Miradoiro As Penas de Matacás, cara ao canón do Sil
Desde os montes que caen cara ao canón do Sil hai unhas vistas espectaculares sobre o
mesmo: miradoiro da Pena do Xastre, en Vilarello; Pena das Matacás, en Paradela.
Accedese desde Castro Caldelas pola estrada de Vilarellos, Tronceda e Torbeo. Hai varias
rutas indicadas desde Castro Caldelas ou Abeleda (A Teixeira) que percorren os miradoiros e
chegan ata a Pena do Xastre.

35. RÍOS
Canón do Sil desde o miradoiro de Cabezoás (Parada de Sil)
Agás a nacente do río Castelo, que pertence á cunca do Arnoia, a rede fluvial das Terras de
Caldelas depende do Sil, que percorre o norte da comarca nos concellos de Castro Caldelas, A
Teixeira e Parada do Sil. Os afluentes circulan con dirección sur-norte e salvan, en pouca
distancia, un grande desnivel, desde as alturas de San Mamede, Cabeza de Meda e a Serra do
Burgo (ata máis de 1.500 m) ao fondo do val do Sil, a 300 m de altitude. Todos eles aproveitan
fallas do terreo e encáixanse en canóns nunha boa parte do seu percorrido, escavando gorxas
nas rochas e formando rápidos e fervenzas.

36. Bosques en outono nas abas orientadas ao norte, na Teixeira
Á beira dos ríos consérvase vexetación típica de ribeira: salgueiros, amieiras freixos, fentos, pé de boi...
Nos vales máis abertos e expostos ao sol (en especial no canón do Sil) cultívanse viñedos en socalcos
(pataos, como se chaman na zona) e medran as sobreiras e os érvedos. Nas abas orientadas ao norte
consérvanse carballeiras.

37. Cancaro (Primula vulgaris ). Atópase á
sombra nas ribeiras.
Lentellas de auga (Lemna minor).
Vive nas zonas remansadas.

38. Corvo mariño grande (Phalacrocorax carbo). Inverna en abundancia nos encoros.
A fauna dos ríos deste espazo é moi é moi variada. Os cantís acollen aves de rapina como o falcón
peregrino, lagarteiro peneireiro, aguia real, aguia perdiceira, azor, bufo real...; no río podemos ver corvos
mariños, garzas, parrulos (chupón e cristado), alavancos, merlos rieiros, lavandeiras... Haí tamén gran
variedade de réptis, anfibios e insectos. Nos encoros abondan as aves acuáticas.

39. Muíño na casa da Fervenza,
no curso alto do río Mao, en
Montederramo.
Na contorna dos ríos
consérvase un rico
patrimonio etnográfico e
histórico: muíños,
pontes...

40. RÍO SIL
Nace na Cordilleira Cantábrica e, despois de cruzar a comarca do Bierzo, entra en Galiza pola
depresión de Valdeorras. Entra na comarca no concello de Pontecaldelas, no linde con Ribas
de Sil (comarca de Quiroga) nun percorrido encaixado e totalmente retido no encoro de Santo
Estevo, ata o linde do concello de Parada de Sil con Nogueira de Ramuín (comarca de
Ourense). Xúntase co Miño nos Peares.
En todo o seu percorrido fai de linde entre Ourense e Lugo.
Os principais afluentes na comarca (todos pola marxe esquerda) son o Edo e o Mao.
O Sil entre Castro Caldelas e a comarca Terra de Lemos. Á esquerda da imaxe, en terra de Castrocaldelas, as paredes do
Canón do Sil están formadas polas abas da serra da Cabanas.

41. O río e a súa contorna teñen un grande
interese xeolóxico (pregues, canóns),
paisaxístico, ecolóxico (bosques de
ribeiras e zonas remansadas creadas
polos encoros onde se pode ver unha
interesante avifauna) histórico e
etnográfico.
Unha parte do seu percorrido está
protexido no espazo “Canóns do Sil”.
O Sil desde as Penas de Matacás
en Paradela (Castro Caldelas).

42. Ponte sobre o Sil, na estrada de Ponte Caldelas a Monforte. Detrás as Penas de Matacás.

43. O Sil desde Sacardebois (Parada de Sil).

44. Vista desde Sacardebois (Parada de Sil).

45. Vista do val do Sil desde o miradoiro das Torgás (Parada de Sil) cara á Teixeira.

46. Vista das paredes do canón en Sober desde o
miradoiro das Torgás coñecido tamén como
“Balcóns de Madrid”, en Parada do Sil. No alto
atópase o santuario das Cadeiras.

47. Catamarán no Sil. O canón do Sil pode
percorrerse por terra para gozar das
impresionantes vistas desde os distintos
miradoiros, ou facer rutas en barco o
embarcadoiros de Castro Caldelas.
Vista desde o barco

48. Canóns do Sil desde o miradoiro de Cabezoás (Parada de Sil).

49. Canón do Sil co monte Meda ao fondo desde o miradoiro do Cotarro en Sober.

50. RÍO EDO
Chamado tamén río de Caldelas. Fórmase a partir de varios regos que baixan da Serra do Burgo por
terreos do concello de Castro Caldelas. Os principais afluentes son o Vaos e Ponte Batán, pola esquerda e
o Castoi e Ferreiros, pola dereita (que baixan da serra das Cabanas). Xúntase ao Sil no linde coa Teixeira.
Os cursos altos e medio son de pendentes suaves e no curso baixo encáixase para salvar o desnivel de
case 700 m que hai desde a penichaira de Castro Caldelas ata o Sil.
Na súa contorna consérvanse bosques dun grande valor ecolóxico.
Val do Edo en terreo de
Castro Caldelas. Desde
as terras altas de
Pontecaldelas o Edo
forma un estreito val
encaixado e descende
bruscamente cara ao Sil.

51. Río de Caldelas ou Edo en
Castro Caldelas
Ponte medieval sobre o río Vaos
en Lumeares (A Teixeira).

52. O Cachón (Río dos Vaos-Edo)
A Teixeira

53. Área recreativa no Edo en Abeleda (A Teixeira)

54. Rego do Porto (Río Edo)
Poboeiros (Castro Caldelas)
Desembocadura do Edo no Sil

55. O Edo, na desembocadura no Sil,
no encoro de Santo Estevo.

56. Encoro no Mao
RÍO MAO
O Mao ou Mau recolle as augas da vertente norte de San Mamede e da oeste da Serra do
Burgo, percorre a penichaira de Montederramo e desde alí cae ao Sil formando un cavorco
con rápidos e fervenzas. Os principais afluentes son o Alavenche, o Broil e o Covas.

57. Cavorco do Mao.
No río Mao forma un profundo canón entre
paredes graníticas entre os concellos de Parada
de Sil e A Teixeira, antes de desembocar no Sil,
no que abondan os rápidos e pequenas
fervenzas e pozas.

58. Gorxa do Mao
A Teixeira-Parada de Sil

59. Rego de Forcas (Río Mao)
Parada de Sil

60. Rego da Senra (Río Mao)
Parada de Sil

61. Ponte medieval sobre o Río Mao en
Conceliños entre A Teixeira e Parada de Sil

62. Rego de Fiós (Río do Batán).
Un afluente do Sil en Parada do Sil

63. AS ÁRBORES
Bosque no canón do Edo
As árbores máis abundantes son os bidueiros, os rebolos, e algunhas sobreiras e érvedos. Nos
arredores das poboacións abondan os soutos onde se atopan exemplares de castiñeiros
monumentais.

64. O outono acentúa o contraste entre as plantas de folla caediza, típicas das fraga atlántica e as de folla perenne da
vexetación mediterránea.

65. Bidueiros en Montederramo.
O bidueiro ou bido (Betula celtiberica) é unha árbore de crecemento rápido que gosta das zonas húmidas de media e
grande altitude. Pode acadar os 20 m de altura e ata 100 anos. Os bidueiros forman bosques mestos (bidueirais ou
biduídos). Medran formando rodais arredor das árbores vellas ou mortas.
A madeira é branda e lixeira. Úsase para facer cestos, zocas, culleres...

66. Carballo “Caracocha” de
Montederramo.
-4,60 m de perímetro.
Atópase na praza pública.

67. Pradairo de San Paio de Abeleda (Castro Caldelas).
Mide 3 m de contorno e está situado na entrada do mosteiro, acompañado dun carballo.

68. Os soutos mansos son plantacións de castiñeiros enxertados. Noutros tempos ocuparon grandes superficies en Galiza
polo aproveitamento da madeira e a castaña. Os castiñeiros bravos atópanse mesturados con outras especies en moitos
bosques naturais por todo o territorio.

69. Castiñeiros en Pumariños, Parada do Sil.
Atópanse na saída de Parada do Sil a Vilariño Frío.

70. Castiñeiro en Trambolosríos (Parada do Sil). No souto do lugar, preto dunha construción abandonada.
Está incluído no CATÁLOGO DE ÁRBORES SENLLEIRAS DA XUNTA DE GALIZA

71. Canón do Mao (Parada de Sil)
Vese seguindo a ruta do canón do Mao que vai
desde Forcas a San Lourenzo de Barxacova.
Castiñeiro de Pedra do Sol (Montoedo, A Teixeira)
-11,56 m de perímetro.

72. Souto de Xirás (Montoedo, A Teixeira)

73. Souto de Xirás (Montoedo, A Teixeira)
-8,5 m de perímetro.

74. Castiñeiros de Vilanova (Castro Caldelas)
-o máis grande mide 6,4 m de perímetro

75. Piñeiro manso en Lumeares
(A Teixeira).
Atópase a pé da estrada que
vai ao canón do Sil desde
Lumeares. Mide 3,90 m de
perímetro.

76. ESPAZOS PROTEXIDOS
LIC CANÓN DO SIL
Espazo de 5.914 ha compartido coa provincia de Lugo. Nesta comarca inclúe un tramo da
ribeira do Canón do Sil no concello de Parada do Sil.
O curso do río está retido polo encoro de San Estebo, construído en 1955.
A zona presenta características mediterráneas con precipitacións escasas e concentradas no
inverno e unha grande amplitude térmica, o que da lugar a unha grande diversidade
biolóxica.
O maior interese deste espazo reside na espectaculidade das paisaxes do canón do Sil, de
grande valor xeolóxico, e ecolóxico. Ten ademais un grande interese cultural e etnográfico
ligado á Ribeira Sacra.

77. O Bidueiral no outono
BIDUEIRAL DE MONTEDERRAMO
Espazo que inclúe terreos de monte baixo e bosques (1.984 ha) situados nas abas orientadas
cara ao norte da Serra de San Mamede, nos concellos de Montederramo e Vilar de Barrio.
Distínguese pola altitude á que está, entre os 1.000 e os 1.619 m, e por ser un dos bidueirais
situados máis ao sur de Galiza. Acolle unha grande cantidade de exemplares centenarios entre
os que se atopa unha importande biodiversidade.

78. MONTAXE E FOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta
decembro 2016