Prezentacja ukazująca wyniki badań skuteczności Narzędzi TOC w pracy z małymi dziećmi. Badanie przeprowadziła w ramach swojej pracy doktoranckiej Pani dr Hewilia Hetmańczyk-Bajer z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (Wydział Pedagogiki). Przedmiot badań stanowiły kompetencje społeczne uczniów z klas trzecich szkoły podstawowej.

1. KUFEREK PEŁEN EMOCJI
Narzędzia Teorii Ograniczeń jako
wsparcie rozwoju
społeczno-emocjonalnego dzieci
dr Hewilia Hetmańczyk-Bajer

2. DZISIEJSZY ŚWIAT

6. Wyniki badań
skuteczności TOC
dr Hewilia Hetmańczyk-Bajer

7. Autorski program zajęć został opracowany dla
uczniów klas trzecich szkoły podstawowej. Zajęcia
odbywały się raz w tygodniu po 60 – 90 minut (około
2 godziny lekcyjne) przez okres jednego semestru.

8. Badaną populacją była grupa 36 uczniów
klasy trzeciej, wśród których znalazło się
19 chłopców (53%)
i 17 dziewcząt (47%), wybranych do
badań
w sposób celowy.

9. GŁÓWNY PROBLEM BADAWCZY
W jakim stopniu praktyczne wykorzystanie Teorii Ograniczeń w edukacji
może wpłynąć na podniesienie poziomu kompetencji społecznych
uczniów klas trzecich
szkoły podstawowej?

10. METODY, TECHNIKI ORAZ NARZĘDZIA BADAWCZE
Główną metodą, która umożliwiła odpowiedź na pytania badawcze był
naturalny eksperyment pedagogiczny
(plan jednogrupowy z pretestem i posttestem) uzupełniony o metodę sondażu
diagnostycznego z wykorzystaniem ankiety, obserwacji (systematyczna
obserwacja bezpośrednia), analizy dokumentów oraz metodę szacowania (skale
ocen) i techniki socjometryczne.

11. Analiza wyników wykazała różnicę pomiędzy postępowaniem
uczniów przed i po zakończeniu cyklu zajęć z
wykorzystaniem TOC.
Oczywiście zmiany jakie zaszły w badanej grupie trzecioklasistów
nie pojawiły się natychmiast i wymagały wiele wysiłku i stałej
współpracy pomiędzy wychowawczynią a osobą prowadzącą
zajęcia, ale ostateczne ograniczenie niepożądanych zachowań na
korzyść wzrostu poziomu kompetencji społecznych można uznać
za wielki sukces.

12. Zmiany, jakie zaszły w zachowaniu dzieci szczególnie były widoczne, jeżeli chodzi o
wykształcenie
umiejętności współżycia i współdziałania z rówieśnikami, budowanie
empatii, kształtowanie zachowania tolerancji, dostrzeganie różnic i
podobieństw między ludźmi,

13. Dzięki zastosowaniu trzech logicznych
narzędzi udało się także doprowadzić
do wzmocnienia poczucie wartości i
dostrzegania swoich mocnych
stron, głównie w przypadku uczniów o
zaburzonym zachowaniu.

14. Okazało się również, iż zdecydowanie
zmalała liczba osób reagujących w
sposób agresywny bądź bierny i wycofujący
się na napotykane trudności, takie jak
konflikty czy też
prezentacja na forum klasy.
Wzrósł poziomu umiejętności radzenia
sobie w sytuacjach trudnych

15. RADZENIE SOBIE W TRUDNYCH SYTUACJACH

17. Współdziałanie
liczba obserwowanych uczniów
30
25
20
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
liczba obserwowanych zajęd
aktywni uczestnicy
narzucający innym swoje zdanie
bierni
przeszkadzający
16
17
18
19
20

18. liczba obserwowanych uczniów
Empatia
25
20
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
liczba obserwowanych zajęd
uczniowie współodczuwający, wrażliwi, tolerancyjni
okazujący zainteresowanie tylko wybranym osobom
egoistyczni, obojętni, wykazujący brak zaangażowania
19
20

19. liczba obserwowanych uczniów
Nawiązywanie kontaktów - komunikacja z rówieśnikami
35
30
25
20
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
liczba obserwowanych zajęd
bardzo dobra
trudny kontakt
tylko w potrzebnych sytuacjach
brak kontaktu

20. Stosowanie reguł moralnych
liczba obserwowanych uczniów
35
30
25
20
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
liczba obserwowanych zajęd
uczniowie przestrzegający zasad
częściowo przestrzegający zasad
niestosujący się do obowiązujących zasad
17
18
19
20

21. Koncentracja uwagi na wykonywanym zadaniu
liczba obserwowanych uczniów
30
25
20
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
liczba obserwowanych zajęd
poziom wysoki
poziom niski
poziom przeciętny
całkowite rozproszenie uwagi

22. WNIOSKI
Podejmowanie działań edukacyjnych oraz korekcyjnych
już w odniesieniu do uczniów w młodszym wieku szkolnym
w obszarze rozwoju społeczno-emocjonalnego
powinno stać się pilnym zadaniem pedagogów i nauczycieli.
Wychowawca powinien posiadać wiedzę na temat różnych zaburzeń społecznoemocjonalnych oraz deficytów
w zakresie przejawianych kompetencji społecznych, umiejętności
rozpoznawania ich i odpowiedniego postępowania z takimi dziećmi.

23. • Dobór odpowiednich metod i technik pracy w dużej mierze zdecyduje o
przyszłej karierze dzieci w szkole, a w niektórych przypadkach nawet w
późniejszym życiu.
• Istnieje potrzeba uwzględnienia tego typu zajęć w planach rocznych pracy z
uczniami w młodszym wieku szkolnym.
• Narzędzia Teorii Ograniczeń mogą stanowić uzupełnienie oraz wzbogacenie
realizowanych treści, natomiast nie wymagają odrębnych godzin lekcyjnych.

24. Przeprowadzone badania, a szczególnie praca
z dziećmi, obserwacja ich zainteresowania i zaangażowania w
zajęcia z wykorzystaniem logicznych narzędzi TOC, stały się
inspiracją
do stworzenia bogatszej oferty, składającej się
z 30 scenariuszy oraz materiałów przeznaczonych dla dzieci i
nauczyciela.
Dzięki temu powstał pakiet edukacyjny
KUFEREK PEŁEN EMOCJI.

25. DZIĘKUJĘ
ZA
UWAGĘ
dr Hewilia Hetmańczyk-Bajer
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Instytut Pedagogiki
e-mail: hewilia@interia.pl

26. www.toc.edu.pl