Samenvatting voor natuur en milieu educatie

1. Omgeving is het geheel waarin wij leven: natuur en cultuur; alles wat door mensen is gemaakt
en de natuurlijke elementen ; de technologie ; het wonen, werken, zich verplaatsen, leren,
spelen en onstpannen. Een geheel dat ok als geheel moet worden benaderd. Er is een
achteruitgang te bespeuren in het aantaal soorten planten en dieren dat op ons aarde
voorkomt(vermindering van het oppervlak aan natuurgebied en aan verandering in het
landshap). De afwisseling erin neemt af en het eigene van de vershillende landschapstypen
verdwijnt. Ook de woonomgeving van veel mensen laat te wensen over. Om maar niet te
spreken van de steeds voortschrijdende vervuilende van water,bodem en lucht. Kortom :Er zijn
talloze knelpunten in de relatie tussen ons en onze omgeving. Iedereen kan op zijn manier aan
een beter beheer van onze omgeving bijdragen. Zowel door dingen te laten als door dingen te
doen. Dat kan op veel manieren, als werknemer, werkgever, als consument of producent, maar
ook los van werksituatie in mijn geval als vrijwilliger.
Dat er iets mis is met het beheer van onze omgeving nemen we als uitganspunt. Wel is het goed
om enekele ontwikkeling, die voor de kwalitiet van onze omgeving hebben, aan te geven. Bij
het noemen van het woord "milieu" denkt men vak eerst aan de verontreiniging van water,
bodem en lucht. Shaarste aan energie en gondstoffen is daar, door de vaak onnodige verspilling,
nauw mee verbonden. Ontwikkkeling als industrialisatie, verstedelijking en mechanisatie en
intensivering van landbouw hebben o.a tot veranderingen in het landshap geleid. Een goed
beheer van onze samenleving is een algemeen belang en in onze samenleving wordt het
algemeen belang door de overheid behartigd. Het beheer van onze omgeving is dus een taak
voor de overheid. Een taak die de overheid echter vervolgens velen nog te weinig vervult. We
kunnen heel goed aannemen dat deze achteruitgang een gevolg is van de manier, waarop in
onze samenleving met de omgeving wordt omgegaan. Met andere woorden, deze achteruitgang
zit in de samenleving ingebakken. De samenleving veranderd niet, als mensen op dezelfde voet
doorgaan.
En omgekeerd zullen de mensen niet veranderen,als de samenleving niet veranderd. Er is sprake
van wisselwerking , omdat de samenleving in belangrijke mate wordt "gemaakt" door de
mensen die er deel van uitmaken.(sheeple)
Het effect daarvan is betrekkelijk: in eerste instantie mogen we slechts verwachten dat zo
bereikte mensen een milieubewuste leefwijze zullen kiezen en mogelijk ook aan acties of aan
educatieve activiteiten gaan meewerken. Pas wanner een voldoende groot aantal mensen
bereikt is, kan de aanpak-in-het-klein to een aanpak-in-het-groot uitgroeien.
Ingrepen in onze omgeving zijn niet te vermijden; wel kan men bij die ingrepen zoveel mogelijk
rekening houden met de natuurwetten, met de kennis uit de ECOLOGIE.
Het gewicht, dat we bij het maken van een politieke keuze toekennen aan de wens om tot een
beter beheer van de omgeving te komen,is daar van belang. Zover is het nog niet, waarshijnlijk
omdat mensen bij hun politieke keuze andere waarden boven een zo goed mogelijk beheer van
het leefmileu stellen. Er is daarom nog heel wat te doen!

2. Het ontdekken ,leren kennen en leren omgaan met de omgeving als geheel. Een ontdekking is
iets persoonlijks, maar het doen van ontdekking hebben alle mensen gemeen. Voor de
ontdekker is zijn ontdekking vaak uniek , terwijl er toch niets nieuws wordt ontdekt. Zo
ontdekken we allemaal eens dat je je aan iets dat brandt behoorlijk kunt bezeren. Het begrip
'OP IETS HEETS VOLGT PIJN' kennen we zo ALLEMAAL. Dit begrip heeft dus een gemeenshaplijke
kant ,maar ook een bijzondere persoonlijke kant, omdat iedereen kennismaking met pijnlijke
verschijnsel 'HEET' op een eigen manier verwekt.
Iets ontdekken of anders gezegd 'je iets bewust worden', is niet aan leeftijd gebonden, hoewel
er in de jeudgjaren bijzonder veel te ontdekken valt. Op het ontdekken volgt in onze
omschrijving het 'leren kennen'. Het 'leren omgaan met' geeft tenslotte het doel van het
ontdekken en het leren kennen aan. We doen dit omdat een maatschappelijke probleem, het
milieuvraagstuk, zo belangrijk is: het gaat iedereen aan. Het doel is velen hiervan overtuigen,
opdat zij en op een andere wijze mee gaan werken en zoveel mogelijk een milieubewuste
leefwijze kiezen. Het mensen bewust doen worden van hun relaties tot de omgeving, van hun
afhankelijkheid van de omgeving en van hun (mede) verantwoordelijkeheid voor de omgeving.
Met het leren ontdekken van iets nieuws, iets wat voor velen waardevol is: planten en dieren en
het landschap in de eigen omgeving , de wisseling van seizoenen en van alles daaromheen. De
confrontatie met de levende natuur is een wezenlijk element. Daardoor kan belangstelling
worden gewekt en meer dan dat: het leidt niet zelden tot verwonderingen over de natuur; tot
betrokken bij de natuur en tot medeverantwoordelijkheid voor de natuur. Door de natuur in de
eigen te ontdekken kan iemands leven worden verrijkt.
De aantasting van het milieu wordt door mensen veroorzaakt. Eigenlijk is dat een vreemde
zaak , want diezelfde mensen hebben belang bij 'natuurprodukten' als schoon water , schone
lucht en gezond voedsel. Daarbij komt dat het iemand, die milieubewust wil leven, niet
gemakkelijk. Tegenkrachten zijn er genoeg. (welzijn of welvaart) De natuur wordt bijvoorbeeld
nog vaak gezien als iets wat men vrijelijk kan exploiteren en de zorg voor het milieu als
andersman zorg. Toch zijn er tal van mogelijkheden waardoor men zich de nadelige gevolgen
van de huidige mileuverontreiniging bewust kan worden. Er is voldoende informatie over en
niemand kan zeggen dat het hem geheel onbekend is. De overvloed aan informatie en
voorlichting heeft echter betrekkelijk weing effect. Dit is zowel te wijten aan het zich afsluiten
voor die - bedreigende - infromatie, als aan het feit dat niemand de informatiestoom kan
bijhoeden. Door een concrete gebeurtenis in de eigen omgeving kan men met het
milieuvraagstuk, of met facet ervan, worden confronteerd. Door die gebeurtenis kan men de
ontwikkeling in de omgeving met andere ogen zien. Het leren kennen van planten en dieren, het
ontdekken en leren waarderen van de natuur in de eigen omgeving kan tot bereidheid tot het
aanvaarden van veranderingen leiden.
Natuur- en milieu educatie kunnen we nu defentief omschrijven als: het bevorderen van een
proces van bewustwording van relaties tussen mensen, de cultuur, de levende en de nietlevende omgeving, dat leidt in de richting van een bewuste keuze behoud en verbetering van de

3. kwaliteit van natuur en milieu, een keuze die in (bereidheid tot) handelen tot uitdrukking komt'.