DE LAS OLIMPIADAS GRIEGAS A LAS DEL MUNDO MODERNO.ppt
Co-Vadershap
1. Fundashon pa maneho di edukashon.
Kontentido
Miho relashon entre mayor i yu
Amor
Amor inkondishonal
Algun benefisio di amor parental pa desaroyo emoshonal di e
mucha.
Kon nos por demostra nos yunan amor.
Imagen Propio
Algun aspekto hopi importante den edukashon.
Kiko ta imagen propio?
Kiko por kondusi na desaroyo di un imagen propio negativo.
Kon nos por yuda nos yunan desaroyá un imagen positivo.
Komunikashon
Bon kommunikashon
Mal kommunikashon
Amor
E base importante di edukashon ta amor parental.
Amor paternal ta amor entre mayor i yu; amor di mama i tata pa su yu,
i amor di yu pa su mama i tata.
Amor ta un sintimentu di kalor i stimulashon ku un persona ta
demostra na un otro persona.
2. 2
Ta un sintimentu dushi pa laga un hende eksperensia ku tin hende ta
asept’e, apresi’e i stim’e manera e ta.
E sintimentu aki ta pone ku serka e persona(nan) aki bo ta sinti bo
sigur i bo tin e konfiansa ku nan no ta laga bo kai. Bo por konta ku nan
sosten, nan konfiansa, pasenshi i komprenshon.
Den kaso di amor di mayor pa yu, e yu ta eksperensia ku e ta un
persona hopi importante den mi kaso pa mi tata. Serka di otro nos ta
sinti nos mes sigur. Serka maar toch far.
E yu aki tin e konfiansa ku nos no ta lag’e kai i ku nos tei tur ora ku e
tin mester di nos.
Tin ora nos ta ripara ku algu ta pasa nos yu pafó di kas, sea na skol of
den seno di amistat, pero e ta wanta su doló te ora e yega kas.
Na kas e ta konta i ekspresá su sintimentu. E yu tin konfiansa ku su
mayor ta stim’e asina tantu ku e ta tuma su sintimentunan na serio!
Serka su mayor e por ta su mes.
Amor inkondishonal
Ta deber di mayor pa traha na desaroyo sano di su yu.
Amor i rèspèt ta aspektonan importante den edukashon. P’esei komo
mayor nos mester stima nos yunan i duna nan rèspèt.
Demostrá nan amor inkondishonal: stimashon sin spera nada bek.
Amor ta un sinitimentu entre dos persona i ta p’esei hopi bia nos ta
bisa ku amor mester bini di tur dos banda. Tambe nos sa ku tin e
dicho ku ta bisa ku bo no por duna loke bo no a haña.
Den kaso di nos yu, ta serka nos e ta siña kiko ta stimashon i ki dushi
ta di ser stimá.
3. 3
Kon pa demostrá nos yunan amor:
No bisa nan ku boka so ku bo ta stima n a n.
Laga nan sinti esaki dor di brasa nan, tene nan kontra di bo i laga
nan sinti bo kalor. No ta importá nan edat; tur mucha tin nesesidat i
derechi di sinti e kalor, ternura i sinti ku ta stima nan.
Mustra interes den tur nan aktividatnan. Pa nan enseñansa.
Tambe nan prekupashon, problemanan i legria.
Papia kunan.
Skucha bo yunan ku atenshon.
Traha tempu pa ta huntu ku bo yunan i traha espasio pa hasi
aktividatnan huntu p.e bai laman, hunga un wega na kas.
Duna nan guia i struktura .
Duna amor no ta nifiká malkriá. Stimulá nan pa karga
responsabilidat.
Na momentu ku mester koregí, hasi esaki pa medio di amor ku
bo ta demonstrá tur momentu.
Demostrá pasenshi i komprenshon.
Kòrda ku atenshon materialista (regalu, paña nobo,etc) nunka
por remplasá muestra di amor di un mayor!
4. 4
Algun benefisio di amor paternal pa desaroyo emoshanal di e
mucha:
E mucha no mester sintié su so. E sa ku e tin hende ku e por
stèns riba dje.
Ku e ta di gran balor pa e hendenen di mas importante den su
bida, su mayornan.
E mucha ta desaroyá un imágen propio positivo.
Na e momentu ku mayor korigí e mucha, e sa ku ta hasi esaki
pasobra nan stim’e, nan kier e bon i nan no ke pa nada bai robes
kuné.
Imágen Propio.
Promé ku drenta e tópiko di imágen propio ta bon pa para ketu na
edukashon. Meta di edukashon ta pa siña e karga responsabilidat
awor pa despues e por karga mas responsabilidat.
Edukashon ta:
Tuma lugá den práktika di kada dia.
Kon bo ta krea un ambiente agradabel na kas
E manera kon ta konbibí ku otro.
Kon ta anda ku otro den famia.
Kon solushoná pleitu i konflikto.
Kon nos muchanan/hóbennan ta eksperenshá rèspèt i
atenshon na kas.
5. 5
Algun aspekto hopi importante den edukashon:
Duna bo yunan hopi amor i kariño; laga nan komprondé i sinti ku
nan ta e personnan mas importante den bo bida. Bo ta biba pa
nan.
Respetá opinion, idea i sintimentunan di bo yu.
Sea habrí ku bo yu. Duna bo yu konfiansa pa na e momentu
nesasario e por konfia den su mayornan.
Konstantemente mayor mester keda duna guia i struktura.
Bo yu tin bon tinu kiko bo ta hasi. Hopi bia nan ta imitá bo.
Mayornan mester ta modelo. Bon ehèmpel.
Tur e aspektonan aki ta hopi importante den formashon di
imágen propio di bo yu.
Kiko ta imágen propio?
Imágen propio ta tur loke un persona ta haña òf pensa di su mes.
E imágen aki por ta riba differente área
Sosial:
Kon mi ta anda ku otronan òf kon mi ta komportá mi mes den grupo?
Emoshonal:
Kon mi beis ta? Mi ta un hende kontentu òf un hende ku ta rabia lihé?
Un hende ku gusta papia òf un hende ku tin difikltat pa ekspresá su
mes?
Kognitivo:
Kon mi prestashon ta na skol? Mi por komprondé e lèsnan bon òf mi
tin difikultat pa konsentrá i kapta algu?
6. 6
Aperensia fisiko:
Kon mi aparensia ta? Kon mi prestashon deportivo ta?
Desaroyo di imágen propio
Niun hende no ta nase ku imágen propio. E imágen propio ta
desaroyá a base di reakshonan ku bo ta haña di otronan. Si e
reakshonan ku bo ta haña di hende rondó di bo ta mas tantu positivo,
bo persona ta desaroyá un imágen propio positivo. Bo komportashon i
pensamentu tambe ta bira positivo. Por ehèmpel si un mucha tende
“purba, bo por”, esaki lo stimul’e pa e tuma kurashi.
En kambio si e reakshonnan mas tantu bia ta negativo, e mucha ta
desoroyá un imágen propio negativo i hopi bia e ta pensa i komportá
su mes negativo tambe. (Waarom zijn ze zoals ze zijn)
Si kada bes di nobo e mucha tende “bo no por nada, mi ta sa ku bo ta
hasiè robes”, esaki ta deskurashá e mucha i e ta bai kere enbèrdat e
no por. E personanan mas importante den desaroyo di imágen propio
di e mucha ta su mayornan. Su mayornan ta e personanan ku sigur
stim’e i ku kere bon. Un persona den kua ami tin konfiansa tami tata.
Despues di mayornan tin otro edukashon tambe ku ta hunga un papel
importante den desaroyo di imágen propio di un mucha. Por ehèmpel
su maestro di skol, lider di patfenderei, lider spiritual etc ;)
7. 7
Un mucha ku imágen porpio positivo
Ta sigur di su mes.
Tin konfiansa propio; ta kere den su mes.
Ta habrí i spontáneo.
Ta sali pa su mes.
Ta tuma inisiativa; tin kurashi.
Ta sinsero.
Mayoria bia ta komportá su mes na un forma korekto.
Mayoria biaha ta bai bon na skol.
Un mucha ku imágen propio negativo
Ta insigur
No tin konfiansa den su mes.
Ta será i ta apartá su mes.
Ta timido.
No ta tuma inisiativa, tin miedu pa faya.
Pa motibo di miedu no ta papia bèrdat.
Su komportashon hopi biaha ta negativo/no desea (pasivo òf
negativo)
Mayoria biaha no ta bai bon na skol.
8. 8
Kiko por kondusí na desaroyo di un imágen propio negativo?
Kritiká i kibra e mucha, en bes di kritiká su komportashon.
Duna un mucha krítika destruktivo. Por ehèmpel grita, zundra òf
rabia ku e mucha dilanti otronan.
Ta sarkastiko. Bisa e mucha algu kaminda e mucha ta ripará ku
bo no kier men loke bo ta bisa. Bisa e mucha : “E kama ta bon
drechá, meskos ku bo kara”. Laga e mucha keda laf.
Negligensha fisiko, sosial i emoshonal. Laga e mucha kana for di
òrdu. Sin alimentashon na skol òf material nesesario p’e uza na
skol, etc.
Maltrato fisiko, sosial i emoshonal. Por ehèmpel dal of bati e
mucha, sera e mucha den kas su so sin kuminda.
Kon bo por yuda bo yu (nan) desaroyá un imágen propio
positivo?
Siña konosé bo yu.
Aseptá bo yu manera e ta.
Duna bo yu hopi amor i kariño.
Semper aserká bo yu na un forma positivo.
Duna bo yu apresio, apoyo, kurashi i rèspèt.
Duna bo yu kòmplimènt efektivo.
Tene kuenta ku bo yu su sintimentunan.
Tuma tempu pa skucha bo yu i trata na komprondé.
Dialogá hopi ku bo yu, dun’e bo konfiansa.
Stimulá bo yu pa e tin su propio opinion.
Tin hopi pasenshi i komprenshon pa bo yu.
Elogiá bo yu den tur loke e por bon.
9. 9
Komunikashon
Komunikashon ta ora un hende manda un mensahe pa un otro hende.
E por ta un mensahe ku palabra o sin palabra; un ekspreshon di kara,
tono di stèm, mishi ku otro, wak otro, etc. Ora nos ta transmití un
mensahe, nos ta purba di ta mas kla posibel. Den un bon
komunikashon, skucha ta mas importante. Skucha no ke mèn ku orea
so, sino tambe mira e persona ku ta papia. Henter nos komportashon
mester demostrá ku nos tin atenshon. Nos ta papia e ora ei di skucha
aktivo.
Esei ke mèn:
Pone atenshon na esun ku ta papia.
Hasi pregunta pa mustra ku bo ta sigui e persona su
kombersashon.
No interumpí òf kòrta e persona su palabra. Interupshon ta
demostrá ku bo ta mas interesá den loke abo ke bisa en bes di
loke bo ta skucha.
Mustra ku bo a komprondé. Un forma pa hasi esaki ta pa ripití e
puntonan prinsipal ku bo a skucha, reformulá ku bo mes
palabranan.
Si algu no ta kla òf bo ke sa sigur ku bo a komprondé bon, ta
bon ku bo ta hasi preguntanan dirigí na e otro.
Ora nos ta komuniká ku un otro purba di ta:
Kla i presis. Pensa bon kiko bo ke bisa. No papia en general
pero purba di ta mas spesífíko.
Wak e persona den su kara, hasi kontakto di wowo.
Kontrolá bo bos; Papia duru por ta menasante pa esun ku ta
skucha. Papia ku un bos abou por pone ku e otro no ta skucha
bo bon i por krea malkomprondementu.
Evitá kustumber ku ta daña komunikashon, manera ; ridikulisá òf
bofon, papia di mas òf no tuma e otro su problema na serio.
10. 10
Bon komunikashon
Un bon komunikashon por hasi e diferensha na kas, na trabou i
durante enkuentronan sosial. Un bon komunikashon ta trese un
ambiente dushi entre miembronan di famia. Tur hende ta sa mas di
otro su sintimentu, pensamentu i opinion. Bo ta haña sa kiko un hende
ta hasi òf kiko tin pensá di bai hasi. Dor di komuniká habrí ku otro nos
ta konosé otro mihó.
Mal komunikashon
Hopi bia mal komunikashon por trese un ambiente fèrfelu, yen di
tenshon i iritashon den seno familiar. Nos ta haña situashon kaminda
miembronan di famia no ta komprondé otro bon, ta interpretá
komportashon di otro robes i sa masha poko di otro.
Komo mayor sigur bo tin e deseo pa ora bo yu tin algu, e komuniká
esei ku bo, pa bo por yud’e, dun’e guia of konseho i asina evitá ku e ta
bai serka otro hende ku por influensh’e robes.
Kuminsá komuniká ku bo yu (nan) for di beibi:
Papia hopi ku bo yu(nan)
Duna nan e konfiansa pa kiko ku pasa nan por aserká bo.
Laga nan ripará ku bo tin atenshon pa nan. No hasi algu otro
mientras bo ta skucha nan. Si na e momentu ei bo no por
skucha aktivo, palabrá un momentu, mas lihé posibel, pa bo por
skucha nan ku atenshon.
Enbolbí nan den loke ta pasa den famia. Naturalmente loke nan
edat ta permití.
Stimulá nan pa trese nan opinion dilanti i duna balor na loke nan
trese dilanti.
Si bo yu konfia bo algu, tené p’abo so. No pone e konfiansa
entre abo i bo yu na peliger.
Den kaso di mal komprondementu entre mayor i yu, klara esaki
mes ora i si ta nesesario, pidi despensa