Fenda salarial de xénero: Estado español, 2013 Brecha salarial de género: Estado español, 2013.

1. Salario igual
a
traballo de
igual valor
Ilustración de Nuria Díaz
Mar F. Cendón

2. Por que o traballo das
mulleres segue a ser
invisible?
Mar F. Cendón

3. A traballo igual, as mulleres,
recibimos igual salario que
os homes?
Mar F. Cendón

4. Introdución
Un pouco de historia...
Mar F. Cendón

5. II República
Nunha Orde de 11 de decembro de
1933. O Ministerio de Traballo
aclara:
«O principio xeral é o de igualdade
de labores e de retribución para
homes e mulleres, salvo o aspecto
protector (...), menos naqueles
casos en que se adopten
condicións distintas nas Bases de
Traballo que correspondan»
Mar F. Cendón

6. 1967Ano Internacional do Turista
10 de febreiro: A Comunidade Europea inicia o desenvolvemento normativo do IVE.
16 de febreiro: decrétase no Estado español a pena de arresto maior e multa a quen infrinxan
as limitacións á liberdade de expresión.
22 de febreiro: en Navarra autorizase o ensino do euskera nas escolas.
1 de marzo: no Estado español, o Tribunal Supremo declara ilegal o sindicato CCOO.
17 de xullo: A primeira transmisión global de televisión vía satélite recibida en 26 países e
vista por máis de 400 millóns de persoas en todo o planeta.
9 de outubro: asasinan ao Che Guevara en La Higuera, Bolivia.
14 de novembro: nos Estados Unidos, activistas dos dereitos civis teñen éxito na súa campaña
de extender a definición de homicidio para que inclúa tamén o asasinato de unha persoa
negra.
3 de decembro: en Sudáfrica, o Dr. Christiaan Barnard declara ter realizado o primeiro
transplante de corazón.
Mar F. Cendón

7. IVE
Imposto sobre o valor engadido
O Estado español introduciu o IVE entre os
seus impostos coa entrada na CEE no ano
1986.
Despois de dúas subidas nos últimos anos,
actualmente é do:
4 % - súper reducido
10 % - reducido
21 % - normal
Mar F. Cendón

8. Liberdade de expresión
Artigo 20 da Constitución española
1. Recoñécense e protéxense os dereitos:
a) A expresar e difundir libremente os pensamentos, ideas e opinións
mediante a palabra, o escrito ou calquera outro medio de reprodución.
b) Á produción e creación literaria, artística, científica e técnica.
c) Á liberdade de cátedra.
d) A comunicar ou recibir libremente información veraz por calquera
medio de difusión. A lei regulará o dereito á cláusula de conciencia e ao
segredo profesional no exercicio destas liberdades.
2. O exercicio destes dereitos no pode restrinxirse mediante ningún tipo
de censura previa.
3. LA lei regulará a organización e o control parlamentario dos medios de
comunicación social dependentes do Estado ou de calquera ente público
e garantizará o acceso a devanditos medios dos grupos sociais e políticos
significativos, respectando o pluralismo da sociedade e das diversas
linguas de España.
4. Estas liberdades teñen o seu límite no respecto aos dereitos
recoñecidos neste título, nos preceptos das leis que o desenvolven e,
especialmente, no dereito ao honor, á intimidade, á propia imaxe e á
protección da xuventude e da infancia.
5. Só poderá acordarse o secuestro de publicacións, gravacións e outros
Mar F. Cendón
medios de información en virtude de resolución xudicial.

9. CCOO
A finais da década de 1950 créanse comisións de homes e mulleres que asumen a
representación e tratan de negociar melloras coa patronal. Esas primeiras
Comisións Obreiras espontáneas son o xérmolo do futuro sindicato.
O 27 de abril de 1977, despois da legalización dos partidos políticos, son
legalizados os sindicatos e nace legal e xurídicamente a Confederación Sindical de
Comisiones Obreras.
Mar F. Cendón

10. Internet
Norteamérica: 273 millóns
Latinoamérica: 236 millóns
Europa: 501 millóns
Oriente Medio: 77 millóns
África: 140 millóns
Asia: 1 billón
Oceanía: 24 millóns
TOTAL: 2,27 billóns de persoas.
Mar F. Cendón
Fonte: Internet World Stats

11. Transplantes de órganos
Tony Huesman, transplantado en
1978, sobrevive 31 anos a un
transplante de corazón.
En 2011 un grupo sueco de cirurxía,
dirixido por Paolo Macchiarini,
consegue realizar con éxito o
primeiro transplante dun órgano
sintético.
Mar F. Cendón

12. Os dereitos civis
O 20 de xaneiro de 2009 é investido o
cuadraxésimo cuarto presidente dos
Estados Unidos, Barack Hussein
Obama II.
Barack Obama, de ascendencia
keniata, é o primeiro presidente
afroamericano dos Estados Unidos.
Mar F. Cendón

13. Movementos revolucionarios
A figura do Che Guevara como
mercancía fetichizada está presente
en todo tipo de artigos comerciais,
moi lonxe da ideoloxía pola que
loitou e morreu o guerrilleiro
latinoamericano.
Aquí de moda esta tu cara
En inútil camisetas y postales
Y la gente no saben las verdades
Del Chacal del la Cabaña
«Todo para as túas fantasías
revolucionarias»
Mar F. Cendón

14. Pero, en 1967...
Tamén se proclama, por parte do
réxime franquista, o principio de
igualdade de salario
Mar F. Cendón

15. Como é a situación a día de hoxe, 46
anos despois de que se instaurase –
con modificacións conceptuais- este
Mar F. Cendón
principio?

16. O artigo 28 do Estatuto dos Traballadores consagra o principo
de igualdade de remuneración por razón de sexo . Porén, o seu
calcance revélase limitado ao concepto técnico-xurídico de salario, na súa
modalidade de salario base ou de complementos salariais, deixando fóra
outras percepcións económicas.
Mar F. Cendón

17. O Dereito Comunitario consagra o denominado Principio de Igualdade de
Retribución. Así sucede no artigo 141 do Tratado Constitutivo da Comunidade
e na Directiva 75/117/CEE, de 10 de febrero. Ambos textos ofrecen un ámbito
de aplicación material máis amplio que o Estatuto dos Traballadores,
interpretado literalmente. Así, a lexislación europa garantiza expresamente
que a de calquera percepción económica, con independencia da súa naturelza
salarial ou extrasalaria, responderá al principio de igualdad entre trabajadores
y trabajadoras.
Deste xeito, para adaptarse á normativa europea, modifícase o Estatuto dos
Traballdores, modificando o artigo 28 do texto refundido da Lei do Estatuto
dos Traballadores, aprobado por Real Decreto Lexislativo 1/1995, de 24 de
marzo, de modo que se incorpore expresamente o principio de igualdade
retributiva.
Mar F. Cendón

18. Estatuto dos [das] traballadores [as]
Artígo 28. Igualdade de remuneración por razón de sexo.
O[A] empresario[a] está obligado[a] a pagar pola prestación dun traballo de igual
valor a mesma retribución, satisfeita directa ou indirectamente, e calquera que
sexa a natureza da devandita, salarial ou extrasalarial, sen que poida producirse
discriminación algunha por razón de sexo en ningún dos elementos ou
condicións de aquela.
Mar F. Cendón

19. A fenda salarial entre mulleres e homes
persiste no tempo, a pesar das
iniciativas legais, normativas e
recomendacións das institucións
internacionais
(OIT
Parlamento Europeo
Comisión Europea)
a lexislación estatal
(LOIEMH
Estatuto dos traballadores)
das recomendacións incluídas nos
Acordos Interconfederais para a
Negociación Colectiva
e do papel da Inspección de Traballo.
Mar F. Cendón

20. Marco legal e de recomendacións
1951- Convenio 100 da OIT
1957- Tratado de Roma
1975- Directiva Europea de igualdade de retribución (por realización do mesmo traballo ou
por traballos de igual valor)
1978-CE
1980-Art. 28 do Estatuto dos Traballadores
2002-modificación do artigo 28
Acordo Interconfederal para a Negociación Colectiva (UGT, CCOO, CEOE e CEPYME)
2006-Directiva Europea de 2006, relativa á aplicación do principio de igualdade de
oportunidades e igualdade de trato entre homes e mulleres en asuntos de emprego e
ocupación
2007-LOIEMH
2008- II Plan estratéxico 2008-2011 de igualdade de oportunidades (relevancia da
Inspección de Traballo)
2008-Resolución con recomendacións do Parlamento europeo destiandas á Comisión sobre
a aplicación do principio de igualdade de retribución entre homes e mulleres
2009-os Fondos noruegos do Fondo do Mecanismo Financieiro do Espazo Económico
Europeo 2009
2010-Estratexia da Comisión Europea para a igualdade entre mulleres e homes 2010-2015
2011-Pacto europeo pola igualdade de xénero
2012-Resolución do Parlamento europeo, de 24 de maio de 2012
Resolución sobre a situación dos dereitos fundamentais na UE
Mar F. Cendón

21. 28 de febreiro de 2013
Coincidindo coa dimisión do Papa
As mulleres europeas cobran de media un 16,2 %
menos que os compañeiros varóns e mesmo en países
referentes, polos altos índices de emprego como
Alemaña, esta media elévase a un 22,3 %. Por isto, unha
resolución do Parlamento europeo, aprobada en
novembro de 2008, pedía ás institucións europeas a
declaración dun Día Europeo pola Igualdade Salarial en
toda a UE.
Esta data fíxase segundo o promedio na diferenza de
retribucións entre homes e mulleres (que varía cada
ano). Neste ano 2013 foi o 28 de febreiro, o que significa
que as mulleres europeas teñen que traballar 59 días
máis que os homes, para percibir a mesma retribución
anual.
No Estado español, dende 2010, celebrase o 22 de
febreiro (xa que a porcentaxe apenas variou e rolda o 22
%) polo que as mulleres temos que traballar 82 días
máis que os homes para poder recibir a mesma
retribución anual.
Mar F. Cendón

22. Evolución das diferenzas de remuneracións entre homes e mulleres na
Unión Europea e no Estado español
Fonte: Eurostat
Mar F. Cendón

23. Diferenzas salariais entre homes e mulleres na Unión Europea
Mar F. Cendón
Fonte: Eurostat

24. Proporción de baixos salarios
Total Umbral de Total Por sexo Por nivel de estudos Por tipo de contrato
baixo
salario €/h
Homes Mulleres Primarios Secundarios Superiores Temporal Indefinido
España 6,3 14,7 % 9,2 % 21,0 % 22,4 % 15,3 % 5,0 % 20,4 % 13,1 %
Alemaña 10,2 22,2 % 17,0 % 28,7 % 54,6 % 19,1 % 2,1 % 38,0 % 20,9 %
Finlandia 10,6 5,9 % 3,3 % 8% 11,5 % 8,4 % 1,7 % 16,8 % 4,3 %
Reino Unido 8,4 22,1 % 16,7 % 27,6 % 34,6 % 31,3% 11,4 % 36,4 % 20,8 %
Islandia 6,7 9,1 % 5,7 % 12,0 % 16,5 % 7,0 % 3,0 % ---- 9,1 %
Fonte: Eurostat
Mar F. Cendón

25. Composición do salario bruto mensual
Ambos Mulleres Homes Diferenza
sexos M/H
Salario base
Complementos salariais
Complementos salariais por razón de
nocturnidade, quendas ou traballo durante a
fin de semana
Pagos por horas extraordinarias
Salario ordinario
Pagas extraordinarias
Salario bruto
Contribucións á Seguridade social a cargo do/a
traballador/a
Retencións IRPF
Fonte: Enquisa de Estrutura Salarial 2010
Mar F. Cendón

26. Imos xogar!
Entra no seguinte enlace e contesta ao test para
pór a proba os teus coñecementos!
http://www.ep-ag.eu/quiz/quiz.php
Mar F. Cendón