5. ZER DA ADIMEN EMOZIONALA?
Zer dakigu adimen emozionalaren
inguruan?
6. Adimen emozionala: “Gure edo besteen
sentimenduak ezagutarazteko dugun trebetasuna, motibatu eta
gure emozioak ondo erabiltzen jakitea, gugan eta
gure harremanetan.”
Daniel Goleman.
8. Emozionaltasunaren fenomenoa
(Ezaugarri deskriptibo jeneralak.)
Aurrez prestatzen gaitu ekintzarako
Gure jarduerei eragiten die
Posible edo ezinezkoa dena definitzen laguntzen digu.
Funtsezko da gizakion jokabidean
“Kutsakorra” da.
Egoera batetik bestera aldatzen da.
Denbora eta espazioarekin lotzen da.
Denok dugu errepertorio emozionala.
9. Emozionaltasun mota batzuk
Emozionaltasun positiboa - negatiboa
Emozionaltasuna – nola sentitzen zaren
Emozionaltasun sanoa – toxikoa
11. Pertzepzioaren portaera Normal-Zikloan
Garuna Pentsamendu sinbolikoa;
Neocortex mintzaira, sentimendu
nagusiak, auto-
kontzientzia.
Paleomamífero
sistema limbikoa,
Narrasti impultsoak; emozioa
(erakarpen, eraso,
beldurra)
Zentzuen eta
mugimenduen sistema
(burrukatu edo ihes egin);
senaren erreflexioa
Gorputza
12. Ohiko prozesu emozionala
Emozionaltasuna energia instintiboa da, gure errealitatea interpretatzeko moduan
oinarritzen da eta azaltzea aurkitzen du.
Ekintza produktibo batez espresatzen denean, organismoa deskargatu egiten da eta
lehengo egoera erlaxatura itzultzen da (fluxu normala).
Energia konpartitzen ez denean (norberaren baitan geratzen delako edo akzio bidez
kanporatzen ez delako) organismoak estres egoeran mantentzen da, bere
funtzionamendua galaraziz. Estres hau kanporatu ez izanagatik, barnean geratzen bada
akzioen blokeoan eragin dezake, ondorio negatiboekin batera: disfuntzio fisiko eta
mentalak (F.Kofman).
13. Disfuntzioa: emozionala – razionala zirkuitu bakarra
Kanpoko mundua: 1. Ohartu:
gertaera eta erreparatu eta
gertakizun zirrara.
erreparatzailea.
2. Interpretatu:
Gurpil pentsamendua eta
ebaluazioak.
zoroa
4. Ekintza: 3. Emozioa:
emozionaltasunaren jarrera Pentsamenduek sorturiko eta
interpretaturiko sentimenduak ,
era ez konsziente batean, ohartu
gabe
14. Disfuntzioa: zirkuitulaburra “Baieztapen
emozionala”
Garuna
Narrasti
Zentzu eta mugimentuen
Jokabide sistema; Sena (borrokatu
ohartzea edo ihes egin); erreflexioa;
erregulazioa.
Gorputza
17. Emozionaltasunaren kudeaketa
oGure emozio ez-efektiboetan esku hartzea (edo beste modu batera
jokatzea) .
oBigarren mailako ikasketa prozesua da.
•Pertsonan eragiten da hau aldatzeko (ez ekintzetan)
Hunkigarritasun ez efektiboa.
Beste era efektibo batean.
oGaldera: Nola?, Zer egiten jakin behar da?
18. Kudeaketa desegokiaren ondorioak
oEmozionaltasun gatazka
•Barneko tentsioa,ondorio posibleak:
Gaitz fisiologikoak
Emozionaltasun gaitzak (inplosioa-eztanda)
Ondoeza (depresioak)
Ez beharrezko energia kontsumoa
o“Negatiboki nola gaudenaren “formazioa.
o“Asfixia” emozionala edo sentikortasun emozionala.
19. Zer da gaitasun emozionala?
Gure fluxu emozionalean eragiteko gai izatea, aldatu ahal izateko guk
burutu nahi ditugun ekintzak posible izan daitezen.
20. Zer jakin behar da emozioak
transformatzeko?
oAuto-estima eta emozionalidadea banatu.
oEmozionaltasun neutroa sortu.
o Emozionaltasun bat sortu non posible izango den ekintza efektibo bat
(emaitza honekin).
21. Emozien kudeaketa
1. Nire emozioa entzun
o Gertatzen zaidan emozio negatiboari, esperientziari,
ireki
o Horretarako egokia da:
• “Atomatismoa” geratzea
• Emozioa susmatu konstientiki (kontzientzia-testigu)
• “Gertaera erreal” bezala onartu (zentsurarik gabe)
o Elementuak
• Autoestimaren geldialdia edo frenoa arnasketa sakonetik.
• Emozioaren pertzepzioari erreparatu, bere gorputzeko osagaiarekin.
(“kontzientzia - testigua”)
• Epaiketarik gabeko onarpena, emozio korporalaren fenomenoa eta
interpretazioaren ondorioa, errealitate bezala.
22. Emozioen kudeaketa
1. Nire emozioa “entzun”
o Ondorio positiboa
• Fisiologikoa: Lasaiketa edo distentsio.
• Emozionalak: Emozionaltasun propioa sortu.
• Berehalako Transformazio emozionalaren posibilitatea.
Emozio egokiak sortu ekintza gustukoenei lotuaz.
23. Emozioen kudeaketa
2. Berrinterpretatu
o Mintzaira erabili, honetarako:
• Eskarmentuan oinarrituriko ezagutza emozioetan
ezarri.
• Ebaluatu: Emozio honetara eramaten gaituzten
egoerak aurreikustea.
• Eraginkorrak izan daitezken beste portaera batzuetara
jo.
24. Emozioen kudeaketa
3. Nire gorputza mugiarazi
o Postura eta mugimendu korporal egokiak
transformazio emozionala errazteko.
25. Emozioen kudeaketa
4. Emozionaltasun adierazpena
o Emozioak era egokian azaldu, gure balore eta helburuekin bat
etorriaz.
•Oharrak:
Ez gara ari adierazpen inkontziente eta explosiboaz.
Ezta ere lehen adieraztea arazoak sortu ez daitezen
Esan nahi duguna zera da: gure emozioz kontziente izanda honen
adierazpen arduratsu eta efektiboa egitea.
26. EMOZIOAK
Esperimentatzen dugun egoera afektibo emozionala, erreakzio
subjektiboa ingurumenean aldaketa organikoekin lagunduta
datorrena (fisiologikoak eta endokrinoak) jaiotzetik dator,
esperientziak eragiten dio.
Gure organismoa inguruan ditugun egoeratara egokitzen duen
funtzioa.
Bat-batean edo denbora luzean, etortzen den egoera, krisi
forman
27. Las emociones
Sarritan negatiboak kontsideratzen diren emozioak, errealitatzean
aukera bakarra izaten da aprobetsatu gabe uzti daitekeena. Beldurra eta
minaren erreakzioaren aurrean, pertsonei umore hobeagoa izaten
laguntzen die, beraz, bere identitatearekin konektatzen dira
(autooconocimiento).
Gure bizitza emozionala uste dugun baino hobeagoa da. Emozioak
erreakzio konplexuak dira eta bertan nahastuta daude:
- Pentsamendua
- Akzioa
- Gorputza
Emozioak seinale sistemak dira eta informazioaren iturria. Kontzientzia
emozionala:
- Ze emozio ematen diren identifikatu eta zergatia.
- Emozioa eta pentsamenduaren loturak zeintzuk diren jakitea; egin
eta esaten ditugun gauzena tartea.
- Emozioek duten ondorioak zeintzuk diren jakitea portaeraren
arabera eta ez onartzearen arabera, propio edo besteena.
28. Emozionaltasuna eta gorputza segun
Susana Bloch
LEHENMAILAKO SEI GORPUTZAREKIN ZERIKUSIA
EMOZIONALITATE DUTEN HIRU ASPEKTU
• Poztasuna • Gorpuz osoko posturak
• Amorrua • Aurpegiko gestuak
• Tristura • Arnasketaren patroia
• Beldurra
• Maitasuna
• Goxotasuna
28
29. Emozionalitatea eta hizkuntza
• Juizioei esker emozioak ulertu eta ikusten ditugu.
JUIZIOAK EMOZIOAK
Emozioaren mapa linguistikoa
• Emozioen aldaketarako tresnak dira elkarrizketak.
29
30. Linguistikoki Berreraikitzea
Baikortasuna: “Bizitzaz gauza positiboak eta negatiboak izan ditzakegu. Niri
gertatzen zaizkidan gauza gehienak positiboak dira eta badakit egoera honek
horrela jarraituko duela”
Amorrua: “Egin duzunak min egin dit eta posibilitateak gutxitu dizkit. Egin
duzunaren arduraduna zara orain hobeto niri entzutea”
Handinahia: “Niretzako egoera bikainak ikusten ditut egoera honetan eta prest
nago ekintzak burutzea abantaila hartzeko.”
Erabakia: “Niretzako aukerak ikusten ditut eta prest nago akzioen ingurura
mugitzeko oraintxe bertan.”
Beldurra: “ Egoera hau arriskutsua da niretzako. Honek min egin dezake eta
aukerak kendu. Ez dut hemen egon behar.”
30
31. Bakea: “ Onartzen dut badaudela gauzak gustatzen ez zaizkidan arren ditudala
aldatu ezin ditudala eta badaude ere egin nahiko nituzkenak eta posible ez
direnak. Hala ere, bizitzari eskertzen diot daukadan guztia eta egin
dezaketena.”
Hust egin: “ Zu ez zaudela nahi duzun tokian uste dut. Espero zenuen emaitza ez
duzu lortu. Ez dakit zer egin dezakedan zu beste modu batean egoteko”
Esker on: “Egin duzunak nire aukerak haunditu ditu. Nire espektatibak gainditu
dituzu eta ez zeuden behartuta hori egitea. Zurekin berdin jokatzea pentsatzen
dut beti.”
Etsipen: Inork ezin duela egoera hau hobetu pentsatzen dut. Dena berdin zait.
Berdin dio nik edo beste batzuk egiten duguna , denak berdin jarraituko du.”
31
32. Erresumina: “ Egin duzunak min egin dit. Hori ez da zuzena horren kargu zara.
Hala ere ez da beharrezkoa erreklamatzea. Edozein momentuan egin
duzunagatik ordainduko duzu.”
Begirunea: “ Onartzen dut ez duzula ni bezala gauzak egiten edo pentsatzen.
Ezberdintasun horiek onartzen ditut. Beraiek ez dute gure lana ez gure bizitza
oztopatuko.”
Nahastea: “Hau berria da niretzako. Ez dut ulertzen. Ez zait egoera honetan
egotea gustatzen.”
Ez baikortasuna: “ Hau berria da niretzako. Oraindik ez dut ulertzen, Honen
emaitzen zain nago.”
Harridura: “Hau berria da niretzako. Oraindik ez dut ulertzen. Baino niregan
emaitza onak lortuko dituela espero dut. Izugarri gustatzen zait.”
Tristura: “ Bizitza guztirako galdu dut niretzako egokia zen gauza bat. Honek nire
posibilitateak murrizten dizkit. Ez dago ezer egoera hau aldatzeko.”
32
33. Hantuste: “Guazak nolakoak diren ezagutzen dut. Guaza berririk ez dizudala
erakutsiko argi izan. Zure laguntza gorde.”
Lotsa: “ Ez nuen hau egin behar. Nire identidade publikoan eragina izango du. Ez
dut ulertzen nola egin nuen. Pentsatu behar izan nuen. Ez dut nahi inork
jakitea.”
Errua: “ Ez nuen hau egin behar. Ez dut ulertzen nola egin nuen . Nolatan izan
nintzen horren arduragabea?”
Ironia: “ Ezagutzen ez duzuna ezaguntzen duzula diozu… Zer egingo zenuke
egoera honetan egongo bazina? Ze gogorra zaren!”
Harridura: “ Zure portaera beste guztien gainetik dago. Zuk egiten duzuna egingo
banu zuk egiten duzun bezela egitea gustatuko litzaidake.”
33
34. EMOZIOEN DINAMIKA
Emozioaren orekan elementu ezberdinek eragina dute, pentsamenduak,
sentimenduak eta jokabideak, izan ere, zirkulu baten parte dira eta
horietako bat ikutzen denean besteetan eragiten da.
Zer prentsatzen duzu?
Pentsatzeko
modua
+ R. Fisiologikoa
Ikasketa
Ni naiz
Jokaldia Emozioa
Zer egiten duzu?
Zer sentitzen duzu?
35. EMOZIOEN DINAMIKA
Egoera zehatz batek, erreakzio fisiko eta pentsamenduzko
batengana abiatzen dizu.
EMOZIOA
EGOERA Erreakzio
ZEHATZAK JOKAERA
fisiologikoa
Pentsamenduak
36. EMOZIOEN GARRANTZIA
Datu batzuk:
1. Hiru pertsonatik baten depresioa jasaten dute.
2. %60-%90-n artean dauden gaixotasunak gaur egun medikuei
kontsultatzen zaie eta kontsulta hauek emozioarengatik egiten
dira.
Emozioak ondo ez kudeatzearen ondorioak:
5-gaitik biderkatzen dira gaixotasun kardiobaskularrak
izatearen posibilitateak.
Tentsio muskularrari eragiten dio
Momenturo mehatxaturik sentitzeak oroimenari eta ikasketei
eragiten die.
EMOZIOAK ZAINTZEA OSASUNA ZAINTZEA DA
38. EMOZIOAK ETA BERE KONTROLAK
“Emozioak ondo erabiltzen jakitea”, adimen
emozionalaren parte da.
Ze emozio kontrolatu nahi ditugu?
Emozio onak eta txarrak ba al daude?
Nola kontrolatu daitezke emozioak?
Zer hasi naiteke egiten efektibitate handiagoa
lortzeko emozionaltasunaren Kudeaketan?
41. ARNASKETA SAKONA
Teknika hau oso erraza da martxan jartzea eta oso
erabilgarria da erlazioa fisiologikoak
kontrolatzeko, emozio egoerei aurre egin
haurretik lehen, bitartean eta ondoren.
Arnasa hartu sakon laurarte mentalki kontatu arte.
Arnasa mantendu laurarte mentalki kontatu arte.
Arnasa askatu zortzirarte mentalki kontatu arte.
Berriro errepikatu prozedura berdina.
42. LASAIKETA MUSKULARRA
Teknika hau ere egoeraren aurretik egin daiteke,
bitartean eta gero, baina ondo egiteko aurretik egina
izan behar duzu. Praktikatzeko jarraitu ondorengo
pausoak:
Eser zaitez eroso.
Begiak itxi.
Zure gorputzeko muskulu guztiak poliki-poliki lasaitzen
joan, hanketatik hasi eta ondoren gorputz guztira jo
burura eta lepora iritsi arte.
Muskulu guztiak erlaxaturik dituzunean, leku erlaxatu
eta baketsu bat imajinatu. (Ad¡bidez: hondartzan etzanda
zaudela…)
Edozein lekuetan zaudela imajinatu guztiz erlaxaturik
eta arduragabeturik zaudela.
43. PENTSAMENDUA GELDIALDIARAZI
Teknika hau ere egoeraren aurretik egin daiteke, bitartean eta gero.
Estrategia hau pentsamenduaren kontrolean du oinarria.
Praktikan jartzeko ondorengo pausoak jarraitu behar dituzu:
Deseroso, urduri edo estresaturik sentitzen zarenean ,
edukitzen ari zaren pentsamenduengan arreta ipini eta
negatiboak aurkitu (amorrua ematen dizuenetan, beste
pertsona batzuengan duzun amorruan, etab)
Zuretzako esan “Nahikoa da!”
Pentsamendu horiek alde batera utzi eta egokiagoak
aukeratu.
44. PENTSAMENDUA GELDIALDIARAZI
PENTSAMENDU PENTSAMENDU POSITIBOAK
NEGATIBIOAK
“Kapaz naiz egoera honi aurre
“Desastre bat naiz” egiteko”
“Saiatuz gero pena mereziko du”
“Ez dut jasaten”
“Ez naiz gustura sentitzen” “Larritzeak ez ditu gauzak errazten”
“Dena gaizki irten behar da” “Hau ez da oso zaila izango”
“Ez dut egoera hau ondo “Zihur nahiz lortuko dudala”
jasaten”
“Seguraski ez da konturatu egiten
“Nahita egiten du” dituen gauzak deseroso
sentiarazten nautela”
45. PRAKTIKA MENTALA
Teknika hau gaizki sentitzen garen egoeren aurrean
egiteko pentsatua dago.
Imajinatu egoera horretan zaudela (adibidez, zure
nagusiari soldata igotzeko esaten) eta ondo egiten ari zara
baina aldi berean zu guztiz seguru eta erlaxaturik sentitzen
zara.
Mentalki praktikatu egin eta egin behar duzuna.
Hau behin eta berriz errepikatu, zugan segurtasuna eta