apuntes usados en clase pola profesora para explicar o tema 11

1. TEMA 12
A ORGANIZACIÓN POLÍTICA
DAS SOCIEDADES

2. 1. QUE É UN ESTADO?
A) DEFINICIÓN
• Un Estado é unha estructura
política que exerce sobre as
personas que viven nun determinado
territorio un poder de organización
e de goberno

3. B) ELEMENTOS DO ESTADO
• O TERRITORIO:
• É a área sobre a que o Estado exerce o seu control.
• Formado por Terra firmé máis as aguas xurisdicionais que lle
pertencen e o espazo aéreo.
• Os seus límites son as fronteiras.
• A POBOACIÓN:
• Son as persoas ou individuos sobre os que o Estado exerce o
seu poder.
• Nos Estados democráticos a poboación participa nas decisións
do goberno
• A poboación dentro do Estado ten uns dereitos e tamén unhas
obrigas que cumplir.
• O PODER:
• É un principio básico que o Estado ten sobré a poboación dun
territorio.
• Un Estado ten só poder dentro do seu territorio.
1. QUE É UN ESTADO?

4. C) A NACIÓN
1. É unha colectividade de persoas cuns signos de
identidade propios como a lingua, a cultura, ...
2. Só forman unha nación cando as persoas que a forman
teñen consciencia de que forman un grupo cunhas
carcaterísticas diferentes as de outros grupos.
3. A veces a nación coincide cun Estado: Islandia
4. A veces un Estado ten varias nacións: España
(Cataluña, País Vasco, Galicia )
5. A veces unha nación está repartida entre varios
Estados: Kurdos
1. QUE É UN ESTADO?

5. A) COMO ORGANIZAN OS ESTADOS O SEU TERRITORIO?
• Pasos:
• Elixen unha CAPITAL: É a cidade onde se concentran
os organismo de goberno
• Dividen o territorio en unidades político -
administrativas máis pequenas: PROVINCIAS,
CONDADOS, REXIÓNS...
• Obxectivos desta organización do territorio:
• Equilibrar as diferenzas de desenvolvemento entre as
diferentes partes do territorio do Estado.
• Redistribuir os servizos acorde coa demanda.
• Caso de España:
• División en Provincias de 1833 de Javier de Burgos
• Capital en Madrid de 1567 de Felipe II
2. A ORGANIZACIÓN DO TERRITORIO

6. B ) ALGUNHAS FORMAS DE ORGANIZACIÓN TERRITORIAL
• MUNICIPIOS: Son as unidades administrativas básicas e menores a
nivel territorial.
• PROVINCIAS: Son o conxuntos de varios municipios. (España)
• REXIÓNS: Son o conxuntos de varios municipios. ( Francia)
• DEPARTAMENTOS: Son o conxuntos de varios municipios. (Suíza)
• CONDADOS: Son o conxuntos de varios municipios. (Dinamarca)
• ESTADO CENTRALIZADO: cando os municipios teñen pouco poder e
todo se decide e controla desde a capital
• ESTADO DESCENTRALIZADO: cando os municipios teñen moito
poder e deciden cousas diferentes para cada un.
• ESTADO FEDERAL: unión de diferente Estados (Estados Unidos)
2. A ORGANIZACIÓN DO TERRITORIO

7. C) AS ORGANIZACIÓNS SUPRAESTATAIS
• SON agrupación es de varios Estados que se xuntan
para resolver os múltiples problemas que xeran as
relacións internacionais.
• Destacan:
1. A Unión Europea
2. A Comunidade de Estados Independentes
(Estados da antigua URSS)
3. A Liga Árabe
4. A ONU
2. A ORGANIZACIÓN DO TERRITORIO

8. D) A ORGANIZACIÓN DAS NACIÓNS UNIDAS (ONU)
• Creada en 1945 ( final da II Guerra Mundial) en San
Francisco (EEUU)
• Formada por 192 países (Estados)
• Obxectivos:
• Promover e manter a paz e a seguridade internacional
• Fomentar relacións amigables entre os países
• Impulsar a cooperación internacional para a solución
de conflictos de todo tipo
• Promover o respecto polos dereitos humanos e as
libertades fundamentáis das persoas.
2. A ORGANIZACIÓN DO TERRITORIO

9. •Dentro da ONU hai órganos e institucións especializados:
•UNICEF: da infancia
• FAO : da alimentación e da agricultura
• UNESCO: da educación e da cultura
• FMI: asustos monetarios
• OMS: da saúde
• ACNUR : atención a fefuxiados
• Países fundadores:
• EEUU, Unión Soviética (Rusia), Reino Unido e China
• Teñen DEREITO DE VETO: permítelles impedir que a ONU actúe
ou participe nun conflicto se algún deles se opón

10. 3. OS REXIMES POLÍTICOS
A) DEMOCRACIA E DITADURA
• Orixe do poder é...
• Democracia: son os cidadáns que a través das eleccións elixen aos seus representantes
políticos ( SOBERANÍA NACIONAL OU POPULAR)
• Réximes autoritarios: é unha sola persona: o dictador. Obtén ese poder pola forza, por
herdanza, etc
• O poder exércese....
• Democracia: a través do Parlamento e o Goberno. Todos os cidadáns están sometidos as
mesmas leis (Constitución)
• Réximes autoritarios: a través do ditador sen someterse a ningunha norma nin lei.
• O poder controlao....
• Democracia : o Parlamento, o pobo e os Tribunais de Xustiza
• Réximes autoritarios: non existen controis á acción do ditador.

11. 3. OS REXIMES POLÍTICOS
B) MONARQUÍA E REPÚBLICA
• MONARQUÍA:
• A Xefatura do Estado ocúpaa un monarca, reí, tsar ou emperador
• É hereditaria
• É de carácter vitalicio
• Actualmente a maioría son parlamentarias e constitucionais ( acatan mesmas leis que
resto cidadáns)
• Hai monarquías en países democráticos ( España, Holanda, etc)
• Hai monarquías en países ditatoriais ( Países árabes)
• REPÚBLICA:
• A Xefatura do Estado ocúpaa un presidente da República que é diferente ao presidente do
goberno
• Non é hereditaria
• Non é vitalicia.
• O pobo elíxeo cada certo tempo
• Hai repúblicas en países democráticos ( Francia)
• Hai repúblicas en países ditatoriais ( China)

12. 4. OS FUNDAMENTOS DA DEMOCRACIA
A) A CONSTITUCIÓN
• É a lei fundamental dun país ou Estado
• Nela recóllense os dereitos, deberes, normas
dos
cidadáns
• Recoñece explicitamente o principio da soberanía
popular, é dicir, que a única fonte lexítima de poder
é o pobo.

13. 4. OS FUNDAMENTOS DA DEMOCRACIA
B) A DIVISIÓN DE PODERES
• Existen tres órganos ou poderes independentes entre si para evitar
que unha persoa poida acaparar todo o poder:
— Poder lexislativo. Encargado de elaborar, aprobar ou rexeitar
as leis, tarefa que recae no Parlamento.
— Poder executivo. Encargado de aplicar as leis e de levar a
cabo as tarefas de goberno. Este poder exérceo o Goberno.
— Poder xudicial. Vela polo cumprimento da lei e administra
xustiza. Este poder exérceno os Tribunais de Xustiza.

14. 4. OS FUNDAMENTOS DA DEMOCRACIA
C) A PARTICIPACIÓN CIDADÁ
• Todos os cidadáns maiores de idade poden elixir os seus
representantes, que se agrupanen partidos políticos.
• Para que unhas eleccións sexan democráticas, débense cumprir
algúns requisitos importantes:
— Sufraxio universal. Poderán votar todos os cidadáns e cidadás
maiores de idade.
— Periodicidade. Serán periódicas e cumprirán a lei que establece
cada cantos anos se deben convocar novas eleccións.
— Pluralismo político. Poderán presentarse todas as opcións políticas
que respecten a Constitución.
— Liberdade. Exercerase o dereito ao voto sen limitacións nin
coaccións.
• Outra forma de participación directa son os referendos. Utilízanse para
consultaros cidadáns e cidadás sobre decisións políticas

15. A) PROCESO ELECTORAL
• 1. PUBLICACIÓN DO CENSO ELECTORAL
• 2. DESIGNACIÓN E PRESENTACIÓN DE CANDIDATURAS
• 3. A CAMPAÑA ELECTORAL
• 4. A VOTACIÓN
• 5. O ESCRUTINIO
5. A PARTICIPACIÓN CIDADÁ

16. B) OS PARTIDOS POLÍTICOS
• Os partidos políticos defínense pola súa ideoloxía, é dicir,
polas súas ideas sobre a sociedade, a economía, a cultura, a educación, a sanidade, a relixión etc.
• Os partidos políticos agrúpanse tradicionalmente en dous grandes grupos:
- partidos de dereitas. A dereita asóciase ás tendencias máis
conservadoras
- partidos de esquerdas A esquerda asóciase ás tendencias máis
máis progresistas.
• Os partidos políticos basean a súa forza na cantidade de seguidores.
- Militantes. Son aquelas persoas afiliadas ou inscritas ao partido, que pagan unhas cotas e poden
participar nas súas actividades internas.
- Simpatizantes. Non forman parte da estrutura do partido pero maniféstanse publicamente en favor
del, poden participar nalgúns dos seus actos e votan os seus candidatos.
- Electores. A única relación que teñen co partido é votalo nas eleccións, porque se consideran
próximos á súa ideoloxía ou programa
5. A PARTICIPACIÓN CIDADÁ