2. CONTEXTO HISTÓRICO ITALIA
• Barroco en Italia:
– Século XVI (finais) –XVII
– Política: Estados Independentes baixo a influencia de España e Francia
– Economía: crise e estancamento por sublevacións populares ( fame, miseria,...)
– Sociedade: estamental pero cada vez teñen menos peso os monarcas e os nobres e
gañan importancia social os burgueses e o clero (revaorización Papa)
– Cultura: etapa de florecemento en tódolos eidos:
• Nacemento dos museos. Novo concepto de arte: para ver e apreciar
• Grandes logros na música: destaca a ópera, Vivaldi, Corelli,....
• Avance científico: nacemento da ciencia moderna: Galileo e heliocentrismo
• Despois da contrareforma a igrexa revalorizase e volve a ser gran mecenas da arte
3. CARACTERÍSTICAS XERAIS DO BARROCO
• Arte que non respecta as regras ou proporcións de
etapas anteriores
• Rexeita as normas, o equilibrio, os cánones,...
• A igrexa e o seu principal cliente e mecenas
• Arte que promove o fervor de multitudes
• Crea asombro e marabilla no espectador
• Tende á escenografía, ó teatro, ó espectáculo,...
• Combina movemento e luz
• Busca o movemento e a tensión aérea
– En arquitectura a través de columnas salomónicas, entrantes
e saíntes pronunciados, etc
– En escultura e pintura a través do dramatismo, a xestualidade
e expresividade esaxeradas e a combinación de luces e
sombras
• Asocia tódalas artes nunha mesma obra
4. CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA BARROCA ITALIANA
• Plantas elípticas, ovais, centrais e de formas complexas
• Uso de columnas e pilastras en abundancia e case sempre con movemento
• Alternancia de liñas rectas e curvas, entrantes e saíntes pronunciados
• Remates en portadas con elementos decorativos abundantes e chamativos
• Uso de volutas nos remates das fachadas e de frontóns partidos
• Teitos abovedados
• Colosalismo
• Grandes contrastes de luz; aplicación de claroscuros en fachadas
• Abundante decoración
• Destacan dúas tipoloxías de edificacións:
– Edificios relixiosos:
• Abundan as igrexas: triunfo da fe sobre as herexías do século anterior
• Diversidade de plantas: destaca a basilical ou lonxitudinal que ten unha soa nave con ábsida simple e
cúpula sobre o cruceiro. Pero tamén hai plantas ovais, circulares, etc
• Márcase con énfasis o centro do edificio como lugar destacado
• A fachada aparece integrada co seu arredor –outras edificacións, natureza,etc-.
• Presencia habitual de monumentais escaleiras nas fachadas
– Palacios e residencias civís:
• Usan as plantas cuadradas ou rectangulares abertas a un patio cadrado interior. A veces tamén usan
a planta en forma de H
• Están pechados ao exterior como se fosen fortalezas
• Seguen usando ordes clásicos nas súas columnas, con superposición
• Están integrados no medio con grandes zonas recreativas, xardíns laberínticos e colosais, grandes
paseos, etc...
• Retómase a preocupación polo urbanismo:
– Sixto V: novo plan urbanístico en Roma: abrir rúas, prazas, .... FONTANA
– BERNINI: reorganiza a cidade en función dos lugares sagrados: Praza de San Pedro.
5. FACHADA DA CATEDRAL DE SAN PEDRO DO VATICANO
• Autor: Carlo Maderno (1556-1629)
• Fecha: 1607-1612
• Encargada a este autor polo Papa Paulo V
• Este autor rematou esta catedral facendo esta fachada
e o corpo lonxitudinal
• Prolongou a planta de cruz grega polos pés da igrexa
converténdoa en basilical
• Transforma a estructura prevista por Bramante no
século anterior que era circular
• A fachada:
– Orde xigante
– Desenvolvemento horizontal contraresta a verticalidade da
cúpula de Miguel Anxo
– Oculta as capelas saíntes dos muros e as tres naves
– Columnas colosais dentro de nichos
– Ventas curvilíneas e rectilíneas
– Frontón central con ático coronado por estatuas
6.
7. Características propias de BERNINI
• Practica tódalas artes
• Búsqueda da grandeza – colosalismo-.
• Preocupación e estudio pola distribución
espacial, de volumes e masas
• Esmerada combinación da arquitectura coa
decoración
• Rica e abundante ornamentación
• Policroma os interiores
• Abusa da superposición de ordes
• Pórticos con columnas coronados con frontóns
partidos ou inacabados nas fachadas
• Uso de plan central
8. BALDAQUINO DE SAN PEDRO DO VATICANO
• Autor: BERNINI ( 1598- 1680)
• Data: 1624-1633
• Lugar: Vaticano (Roma)
• Materiais: bronce, mármore, estuco dourado e madeira
• Encargado polo Papa Urbano VIII
• Arquitectura dentro de un edificio (catedral de San Pedro)
• Mantén as proporcións con respecto ao edificio
• Situado no cruceiro focaliza a tumba de San Pedro
• Conxuga arquitectura, escultura, pintura e decoración
• Contrasta o bronce co que está feito coa mármore de cores dos muros da
igrexa
• Pequeño altar sostido por catro columnas salomónicas, torneadas, en
espiral de capitel composto, base ática e co fuste dividido en tres aneis
• Prima a verticalidade co movemento ascensional das columnas
• Entaboamento curvado sobre volutas encima das columnas e rematado
cun dosel no que abunda a decoración de anxos
• Altar aberto que permite contemplar o resto do edificio
• Decoración: abundan os anxos e as abellas (símbolo do Papa Urbano VIII)
• Remate: Globo terráqueo coronado por unha cruz simboliza o triunfo da fe
católica no mundo frente ás herexías do século anterior
9. Bernini.
Baldaquino de San Pedro
Materiales :
Madera
Estuco dorado
Bronce
mármol
Centraliza espacio del crucero
y focaliza tumba de San Pedro
Al dejar expedito interior
Permite contemplación del entorno.
Juego bicromía: mármol paredes
y bronce baldaquino
Estructura arquitectónica
Pero concepción escultórica
Mantiene proporción
Con el templo (29m. Altura)
Movimiento
ascensional
10. Bernini.
Baldaquino de San Pedro
Podiums de mármol
Con relieves
Columnas
Salomónicas
(espiral)
Base ática
Fuste dividido
Por tres anillos
espiral
Tallos
hojas
menudas
Capitel compuesto
Entablamento
curvo
Abejas.
Símbolo Urbano VIII
Ángeles
Volutas
ascensionales
Remate:
Globo coronado con cruz.
(Triunfo del Catolicismo)
11. Bernini.
Baldaquino de San Pedro
Podiums de mármol
Con relieves
Columnas
Salomónicas
(espiral)
Base ática
Fuste dividido
Por tres anillos
espiral
Tallos
hojas
menudas
Capitel compuesto
Entablamento
curvo
Abejas y soles.
Símbolo Urbano VIII
Ángeles esquinados
con guirnaldas
triunfantes
Volutas
ascensionales
Remate:
Globo coronado con cruz.
(Triunfo del Catolicismo)
Significado:
Continuación Jerusalén
bíblica en la Roma papal
Ángeles del centro
Con atributos de
San pedro (llaves y tiara)
Y San Pablo (espada y libro)
Achaflana pilares del crucero:
1º cuerpo amplios nichos con estatuas.
2º cuerpo hornacinas abalconadas
(enmarcadas entre columnas salomónicas
como reflejo de las que tiene el baldaquino)
con reliquias (lanza, verónica, cruz, cabeza)
12. PRAZA DE SAN PEDRO DO VATICANO
• Autor: BERNINI ( 1598-1680)
• Data: 1656-1667
• Lugar: Vaticano (Roma)
• Gran praza elíptica no exterior da catedral de San Pedro con:
– Dous brazos rectos diverxentes
• unen a igrexa coa praza oval
• crean un espacio trapezoidal na entrada da igrexa
• función: integrar e fusionar a igrexa e a praza oval
– Gran praza oval
• rodeada por columnata colosal
• a columnata ten catro filas de columnas dóricas
• Columnata dividida en tres rúas (calles);a central máis ancha
• Sobre as columnas vai un entaboamento e unha balaustrada que remarcan a
horizontalidade e contrarestan a verticalidade das columnas
• Coronan o conxunto unhas estatuas colosais que potencian verticalidade
• Na praza oval hai múltiples puntos de vista da igrexa
• No centro coloca un grande obelisco flanqueado por dúas fontes
• Forma un espacio aberto á cidade coa que se integra no seu urbanismo
• A súa vez é un espacio cerrado que se vai estreitando para acoller na igrexa aos fieis
• Diferentes alturas ou niveis a medida que avanzamos hacia á igrexa
• Obxectivo: potenciar a cúpula de Miguel Anxo
• Simboloxía: representa á IGREXA CATÓLICA que acolle no seu seno aos fieis por iso a
praza simboliza o abrazo acolledor que se cerra sobre San Pedro –pai da IGREXA-
13. Bernini.
Columnata de San Pedro
Dos brazos rectos
Divergentes.
Espacio trapezoidal
Dos brazos
elípticos
Fusión plaza-basílica
Estaba previsto
Tercer brazo
cierre
Símbolo: Iglesia
Abraza a cristiandad
Objetivo: potenciar
Cúpula de Miguel Ángel
14. Obelisco central
Flanqueado por dos fuentes
Multiplicidad puntos
De observación
Juegos perspectívicos
(intensifica profundidad
de fachada)
Distintos
niveles
Efecto sorpresa
Tras atravesar columnata
Espacio abierto
para integrarse en ciudad
Cerrado para acoger
Callejuelas medievales
Eliminadas en S XX
Para crear gran avenida
17. CARACTERÍSTICAS ESCULTURA BARROCO ITALIANO
• Século XVII
• Centro: Roma
• Materiais: bronce e mármore
• Expresa paixóns da alma
• Propaganda da fe católica
• Abundancia de temas relixiosos
• Hai tamén en menor número temas mitolóxicos,retratos, paisaxes, ..
• Tendencia ao movemento dos corpos (en acción)
• Panos que flotan
• Composicións en aspa
• Xesticulación expresiva de brazos e mans
• Representacións escenográficas e dramáticas
• Movementos de rotación nas figuras
• Uso da figura serpentinata
• Xogos de luces e sombras
• Búscase o naturalismo
• Preocupación polas calidades e as texturas da carne, dos panos,
teas...
18. CARACTERÍSTICAS PROPIAS DE BERNINI
• Artista de gran actividade
• Considerable producción de esculturas
• Mezcla técnica e fantasía
• Formación manierista tardía
• Dirixe a ollada á escultura helenística
• Só colle o sentido do tráxico, do expresivo e do dinámico
• Variedade de tipoloxías escultóricas
• Etapas:
– 1ª : ata 1620
• Traballa co seu pai
• Segue estilo manierista tardío
• Figuras combatendo
• En pleno movemento
• Gran forza expresiva
• Iconografía mitolóxica e bíblica
• Obras: O rapto de Proserpina. Apolo e Dafne, David
– 2ª : de 1620 ata 1625
• Etapa ligada á produccións para a Igrexa
• Mesmas características e técnicas que na etapa anterior
• Acentúa a expresividade e o movemento
• Obras: Sepulcro de Urbano VIII, Fonte dos Catro Rios na praza Nabona, Éxtase de Santa Teresa,etc
– 3ª : de 1625 ata 1680
• Abundan os retratos (pero non son exclusivos desta etapa)
• Búsqueda do naturalismo
• Preocupación pola psicoloxía
• Obras: busto do Cardenal Borghese, retrato de Inocencio X
19. APOLO E DAFNE
• Autor: BERNINI (1598-1680)
• Data:1622-1625
• Lugar:Roma
• Material: mármore
• Captación de un momento de loita e
movemento
• Tensión e dramatismo
• Análise psicolóxica das personaxes
• Composición en diagonal e aspa
• Contraste superficies lisas das figuras coas
superficies hirsutas e rugosas das ramas e follas
• Perfección e virtuosismo técnico
• Búsqueda da beleza ideal
20. Bernini
Apolo y Dafne
Obra periodo juvenil
Perfección
técnica
Composición en
diagonal y aspa
Contraste superficie pulida
de la piel y formas hirsutas de ramas
Análisis psicológico
de personajes
Líneas
abiertas
Búsqueda de
belleza ideal
21. ÉXTASIS DE SANTA TERESA
• Autor: BERNINI (1598-1680)
• Data: 1647-1652
• Lugar: Roma
• Material: mármore e bronce
• Pedestal oculto transformándose en nubes suspendidas
• O anxo bello e asexuado atravesa coa frecha do amor místico a
Santa Teresa
• Contraste actitude pasiva da santa coa acción do anxo
• Gran carga e forza expresiva
• Boca entreaberta, ollos entornados, aletas nariz abertas, corpos
retorcidos,...
• Contacto leve delicado de ambas figuras
• Líneas de composición diagonales e en aspa
• Integrada no medio : aspecto teatral
• Retratos familia Cornaro asisten á acción como a unha
representación no lateral
• Perfecta fusión de arquitectura, escultura e pintura
22. Bernini.
Éxtasis de Santa Teresa.
Periodo medio
Líneas de composición
entrecruzadas
(aspa)
Pedestal oculto al
transformarse en
nubes en suspensión
Ojos entornados,
aletas nariz dilatada,
boca entreabierta
Actitud desmayada
de cuerpo, acentuada
por posición de
manos y pies
Contraste: pesados y quebrados
Pliegues de la Santa y dinámicos
giros de túnica pegada al cuerpo
del ángel.
Bello y asexuado ángel
Flecha del amor
místico
Contraste: actitud pasiva
de la santa frente a
acción del ángel.
Contacto leve y
delicado de ambas
figuras
23. Bernini
Éxtasis de Santa Teresa
Capilla Cornaro
Santa María della Vittoria
Fusión arquitectura, escultura,
Pintura y efectos lumínicos
(concepción teatral)
Concebida como
un cuadro
(visión frontal)
En paredes laterales de capilla
retratos de familia Cornaro
como si estuviesen contemplando
desde palco el milagro
Forma convexa enmarcada
por dos parejas de columnas exentas
rematadas por frontón con tres cúspides
Interior, oculto, un óculo con
frescos y figuras de estuco
de la Gloria. Sólo contemplamos
rayos dorados iluminados
por ventana cenital
con vidrio amarillo
Telas bícromas, muy
movidas cuelgan del palco
Tumbas laterales
convertidas en
palco
25. CARACTERÍSTICAS XERAIS PINTURA BARROCA ITALIANA
• Interés pola expresión
• Dramatismo e forza expresiva
• Búsqueda do movemento
• Gusto polo efectista e aparatoso
• Naturalismo
• Realismo
• Representacións relixiosas
• Destacan glorias celestes (mártires e luz anxélica)
• Luz e contrastes de luces e sombras
• Dominio da perspectiva aérea (atmósfera envolvente dos obxectos)
• Técnicas : óleo, lenzo e fresco
• Hai tres tendencias diferentes:
– Realismo fundado por CARAVAGGIO
– Clasicismo dos CARRACCI
– Pintura decorativa: CORTONA; DEL POZZO
26. TENDENCIA REALISTA: CARAVAGGIO. CARACTERÍSTICAS PROPIAS
• Renuncia á invención
• Céntrase na realidade
• Uso de luz artificial
• Luz protagonista do cadro
• Acusados contrates de luces e sombras
• Aparición de personaxes reais
• Recurre á vida cotidiana
• Domina nos seus cadros a idea de morte
• Pintura dramática e violenta
• Rexeita o mundo clásico
• Busca un mundo patético e a verdade
• Abundante tenebrismo
• Fases polas que evoluciona:
– Xuvenil: vai ata 1597
• Pintura chea de luz e fondos claros
• Toques de cor e sombras transparentes conviven xuntos
• Obras: Descanso na fuxida a Exipto, Magdalena, Baco mozo
– Madurez: a partir de 1597
• Céntrase na plasticidade da cor
• Uso do tenebrismo
• Único foco de luz
• Ilumina o que lle interesa
• Acusados contrastes entre o iluminado e as sombras
• A luz logra grandes efectos espirituais
• Obras: Crucifixión de San Pedro, Conversión de San Paulo, A morte da Virxe,
Martirio de San Mateo, Vocación de San Mateo, Cea en Emaús, O enterro de
Cristo
27. A VOCACIÓN DE SAN MATEO
• Autor: CARAVAGGIO (1573-1610)
• Data: fase madura; posterior a 1597
• Lugar: Roma
• Material: lenzo
• Contraste ocos cheos e zona baleiras: personaxes todos
na parte inferior e a superior vacía
• Claroscuros
• Desarrollo escena relixiosa en zona de vida cotidiá
• Anecdótico: ávaro collendo cartos na confusión da
escena
• Teatralidade: Xesús sinalando co dedo e Mateo
sorprendido
• Potenciación de mans e rostros
• Luz natural entra pola ventá e reforza o xesto de Xesús
28. Caravaggio
La vocación de San Mateo
Periodo maduro
3`48 m
3`28
Jesús y San Pedro.
Gesto de Jesús señalando
reforzado por foco de luz
de claraboya.
Desarrollo de escena
religiosa en escenario
de la vida cotidiana
Teatralidad
(San Mateo preguntando
si se refiere a él)
Avaro retirando
el dinero
(anecdótico)
Potenciación de
rostros y manos
Contraste: personajes en
mitad inferior y la superior
queda vacía.
Luz violenta
en diagonal
Personaje de espaldas.
Banqueta en escorzo
29. CONTEXTO HISTÓRICO EUROPA Y ESPAÑA
• Barroco en Europa e España:
– Séculos XVII e XVIII
– Política: Estados con monarquías absolutistas. Destacan os
Borbóns en Francia e España
– Economía: Etapa de crise e estancamento polas guerras
(guerra dos Trinta Anos en Europa e guerra de Sucesión en
España). Tamén etapa de malas colleitas e epidemias (rebrotes
de peste). Fame, miseria,...
– Sociedade: A poboación estanca o seu crecemento continuo de
séculos anteriores e prodúcense altas mortalidades polas
guerras e crises. Perde poder a nobreza e a sociedade cambia
os estamentos (nobreza, clero e terceiro estamento) polas
clases ( grupos señoriais, burguesía e pobo)
– Cultura: Etapa de grandes avances e logros. Destacan:
• Progresos científicos: Newton e lei da gravidade
• Desenvolvemento filosofía: Descartes e o racionalismo
• Avance no eido musical: Bach e a ópera
• Avance artístico: museos, papel da Igrexa na arte barroca.
30. CARACTERÍSTICAS ARQUITECTURA BARROCA ESPAÑOLA
• Abundan fachadas sobre edificios xa existentes
• Plantas elípticas, ovais, centrais e de formas complexas
• Uso de columnas e pilastras en abundancia e case sempre con movemento
• Alternancia de liñas rectas e curvas, entrantes e saíntes pronunciados
• Remates en portadas con elementos decorativos abundantes e chamativos
• Uso de volutas nos remates das fachadas e de frontóns partidos
• Teitos abovedados
• Colosalismo
• Grandes contrastes de luz; aplicación de claroscuros en fachadas
• Abundante decoración
• Destacan dúas tipoloxías de edificacións:
– Edificios relixiosos:
• Abundan as igrexas: triunfo da fe sobre as herexías do século anterior
• Diversidade de plantas: destaca a basilical ou lonxitudinal que ten unha soa nave con ábsida simple e
cúpula sobre o cruceiro. Pero tamén hai plantas ovais, circulares, etc
• Márcase con énfasis o centro do edificio como lugar destacado
• A fachada aparece integrada co seu arredor –outras edificacións, natureza,etc-.
• Presencia habitual de monumentais escaleiras nas fachadas
– Palacios e residencias civís:
• Usan as plantas cuadradas ou rectangulares abertas a un patio cadrado interior. A veces tamén usan
a planta en forma de H
• Están pechados ao exterior como se fosen fortalezas
• Seguen usando ordes clásicos nas súas columnas, con superposición
• Están integrados no medio con grandes zonas recreativas, xardíns laberínticos e colosais, grandes
paseos, etc...
31. Casas y Novoa – De Andrade
Fachada del Obradoiro
Santiago de Compostela
Funciones:
Proteger pórtico
de la Gloria
Integración urbanística
Estructura piramidal
Articulación con columnas
de fuste estriado
muy salientes (claroscuros)
Fachada desmaterializada
Con enormes ventanas verticales
Con denso reticulado metálico
(iluminación del nártex románico)
Escaleras
tangenciales
Enormes proporciones
la convierten en
plano focal de la
plaza
La piedra gris empleada
obligó que motivos
decorativos se
geometrizaran
Flanqueada por dos
Torres (una XVII)
Espadaña con
Santiago
(fondo azul)
Vano de acceso
recrea el románico
Remate central
fraccionado a
distintos niveles
33. CARACTERÍSTICAS ESCULTURA BARROCO ESPAÑOL
• Século XVII- XVIII
• Materiais: bronce e mármore E MADEIRA
• Expresa paixóns da alma
• Propaganda da fe católica
• Abundancia de temas relixiosos
• Hai tamén en menor número temas mitolóxicos,retratos, paisaxes, ..
• Tendencia ao movemento dos corpos (en acción)
• Panos que flotan
• Composicións en aspa
• Xesticulación expresiva de brazos e mans
• Expresaividade forzada
• Representacións escenográficas e dramáticas
• Movementos de rotación nas figuras
• Uso da figura serpentinata
• Xogos de luces e sombras
• Búscase o naturalismo
• Preocupación polas calidades e as texturas da carne, dos panos,
teas...
• Policromía
34. Gregorio Fernández
Cristo yacente
Cabeza inclinada
hacia la derecha
Estudio anatómico
muy minucioso
Cuerpo
zigzagueante
Ángulos y
contraángulos
intensos
claroscuros
Numerosas heridas
(grumos de corcho)
Obra destinada
al banco del
retablo
36. CARACTERÍSTICAS PROPIAS DE VELÁZQUEZ
• Tenebrismo: contrastes moi acusados de luces e sombras
• Composicións complexas: destacan as composicións en diagonal ou aspa
• Naturalismo
• Personaxes con actitudes repousadas
• Contornos dos debuxos moi precisos. Debuxo firme.
• Predominio da liña sobre a cor
• Conexión entre todos os personaxes do cadro ( miradas, tocándose, etc)
• Aparecen naturezas mortas con personaxes
• Multiplicidade de obxectos
• Logra transmitir coas cores sensacións e calidade matéricas
• Uso e predominio de tonalidades claras nas cores
• Gusto polos detalles. Minuciosidade. ( arrugas, pliegues das roupas, etc)
• Gusto polo feo. Non idealiza nada. Grado de realismo moi alto.
• Estudio anatómico dos seus desnudos ( espidos) que recorda á época do
Renacemento e do Clasicismo
• Teatralidade: Representa os momentos máis intensos das historias que quere
transmitir para impresionar ao espectar e captar toda a súa atención
• Retrato psicolóxico das personaxes aínda que sen esaxeracíon e sempre
mantendo unas actitudes repousadas no movemento e na expresión
• Figuras con movemento pero non esaxerado senón máis ben repousado.
• Nos seus cadros retrata a personaxes da época en temas relixiosos ou históricos
(Rendición de Breda)
• Riqueza e harmonía cromática
37. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
El aguador de Sevilla
Composición basada
en las verticales
Reflejo tres edades del hombre:
Anciano ( de perfil)
Adulto ( de frente)
Joven ( oblicuo)
Nexo de unión:
Las manos con la copa.
Simbología: transmisión
de la sabiduría
Características generales de
primeras obras: contornos precios,
tenebrismo acusado, naturalismo,
calidades matéricas, tonalidades
cálidas, actitudes reposadas
Gusto por el
Detalle: arrugas
y pliegues
38. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
Rendición de Breda
“Las lanzas”
Caballos en oblicuo
amplían la profundidad
Lanzas verticales
Ejército español
bien organizado
(acotan primer término)
Diagonales enmarcan
escena principal
Picas irregulares
Ejército holandés
desordenado
Posible (discutido)
autorretrato
Justino de
Nassau-Siegen
Ambrosio
de Espínola
Gesto amable
y generoso
Retratos de
personajes de
la época
Perspectiva aérea
(fondos verdes
y azules plateados)
Primer plano situado
en un espacio de
luces y sombras
Riqueza y armonía
cromática
39. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
Venus del espejo
Composición basada
en diagonal curva
(símbolo relajación)
Temática: desnudo
en pintura española
Sensualidad
y erotismo
Formas curvas
Riqueza
cromática
Cortinaje
rojo
Piel
nacarada
Tafetán
negro
Sábana
blanca
Espejo sostenido por amorcillo:
Contraste rostro difuminado, de
facciones groseras y
belleza rotunda del cuerpo
40. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
Las Meninas
perro
Nicolasito Pertusato
(pie en animal = anecdótico)
Maribárbola
Mariana Agustina Sarmiento
(ofrece agua en búcaro sobre
plato de oro)
Autorretrato
(cruz roja de Santiago
pintada con posterioridad)
Reflejados en el espejo
los reyes Felipe IV y
Mariana de Austria
Aposentador real
José Nieto
Dama de honor
Marcela de Ulloa
Guardadamas
Diego Ruiz de Azcona
Isabel de
Velasco
41. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
Las Meninas
Punto de fuga en
puerta del fondo
(donde aparece un
segundo foco
de luz)
Foco de luz principal
En ventana lateral de
primer término.
La progresiva gradación
de la luz en los personajes
Irán señalando la profundidad
a la que se encuentran (mientras más
al fondo más oscuros y contornos más
desdibujados = perspectiva aérea
Mitad superior del cuadro
Destinado al techo y a
Cuadros mitológicos
En mitad inferior se
Distribuyen personajes
Brazo de
Aposentador crea
Linea de tensión
que nos lleva
hasia reflejo de
los reyes
Al aparecer los reyes
en reflejo, se introduce
a espectador en escena, pues
monarcas quedan detrás
del observador
Figuras de primer término
agrupadas de tres en tres
Salón muy
elevado
Resto ventanas laterales
no dejan pasar la luz,
salvo la última
Pincelada fluida
y larga (sólo algunos
detalles con pincel fino)
Gran riqueza
cromática
42. Diego Rodríguez da Silva y Velázquez
Las Meninas
Interpretación A: Velázquez está pintando
a los reyes cuando irrumpen en la estancia
la infarta Margarita con su séquito
Interpretación B: Reivindicación de la
Pintura como arte intelectual
Velázquez aparece
Pintado junto a los
reyes (inusual).
Dos cuadros de la pared son:
Atenea y Aracné (copia de Rubens),
y Apolo y Marsias
El aposentador real, al apartar el
cortinaje y parecer estar retirándose
parece invitar al observador a dirigirse
hacia él atravesando la profunda estancia
Le fue concedida la cruz
de Santiago por empeño del
rey (no podían formar parte
de esa orden los que se
dedicasen a actividades
manuales: la pintura
estaba catalogada
como manual))
Bastidor cierra
Lateral del cuadro