2. Ջերմաչափը ջերմաստիճանի չափման սարք է։ Գործողության հիմքում ընկած են ֆիզիկական
այնպիսի երևույթներ, ինչպիսիք են հեղուկների, գազերի և պինդ մարմինների
ջերմային ընդարձակումը, գազի կամ հագեցած գոլորշիների ճնշման, նյութերի
էլեկտրական դիմադրության, ջերմաէլեկտրաշարժ ուժի, պարամագնիսի մագնիսական
ընկալունակության ջերմաստիճանային կախումը են։ Ջերմաչափի տարբերություն
պիրոմետրի, անմիջականորեն հպվում է հետազոտվող միջավայրի հետ։ Ջերմաչափի
կիրառությունները խիստ բազմազան են․ գոյություն ունեն կենցաղային (սենյակային՝
օդի և ջրի,), տեխնիկական գործածության ջերմաչափեր, բարձրահաճախային
ջերմահետազոտական և օդերևութաբանական աշխատանքների համար են։
Ջերմաչափերի հիմնական և առավել տարածված տեսակներն են․ հեղուկային
ջերմաչափը, որի գործողության սկզբում հեղուկային ջերմաչափեր․
ա․ սենյակային ջերմաչափ արտաքին ցուցնակով,
բ. լաբորատոր ջերմաչափ ներդրված ցուցնակով բունքը հիմնված է հեղուկի
ջերմային ընդարձակման վրա։
3. Անմիջական հաշվարկի ջերմաչափ է, լայնորեն կիրառվում է տեխնիկայում և լաբորատոր
աշխատանքներում՝ -200 °C-ից մինչև 750 °C տիրույթի ջերմաստիճաններ չափելու համար։
Չափումների տիրույթից կախված՝ հեղուկային Ջերմաչափը կարող է լցվել պենտանով (-200
°C-ից մինչև 20 °C), էթիլ սպիրտով (-80 °C-ից մինչև 70 °C), կերոսինով (-20 °C-ից մինչև
300 °C), սնդիկով (-35 °C-ից մինչև 750 °C)։ Մանոմետրական ջերմաչափը, որի
գործողության հիմքում ընկած է հետևյալ երեք սկզբունքներից մեկը, հեղուկի ջերմային
ընդարձակումը, գազի ճնշման և հեղուկի հագեցած գոլորշիների ճնշման ջերմաստիճանային
կախումները։ Տարբերում են գազային, հեղուկային և կոնդենսացիոն կամ շոգեհեղուկային
մանոմետրական ջերմաչափեր։ Չափման տիրույթը 60 °C-ից մինչև 550 °C է։
4. Մազական խողովակի երկարության (մինչև 60 մ) շնորհիվ կարելի է
չափումներ կատարել հեռավորությունից։ Դիմադրության ջերմաչափը,
որի գործողության սկզբունքը հիմնված է մաքուր մետաղների,
համաձուլվածքների և կիսահաղորդիչների էլեկտրական դիմադրության
ջերմաստիճանային փոփոխության վրա (մետաղների էլեկտրական
դիմադրությունը ջերմաստիճանի բարձրացման հետ մեծանում է, իսկ
կիսահաղորդիչներինը՝ փոքրանում)։ Առավել տարածված են
պլատինային (-263 °C-ից մինչև 1064 °C) և պղնձե (-50 °C-ից մինչև
180 °C) ջերմաչափերը։ Ցածր (0,1 °C-ից մինչև 100K)
ջերմաստիճանների չափման համար լայնորեն կիրառվում են բարձր
զգայունության կիսահաղորդչային ջերմաչափերերը։ 4,2 °C-13,8 К
ջերմաստիճանային տիրույթում կիրառվում են գերմանիումային
ճշգրիտ ջերմաչափերը։
5. Գազային ջերմաչափը, որի գործողությունը հիմնված է իդեալական գազի ճնշման կամ
ծավալի ջերմաստիճանային կախման վրա։ Առավել գործածական է հաստատուն ծավալի
գազային ջերմաչափեր որի անոթում եղած գազի ջերմաստիճանային փոփոխությունը
համեմատական է ճնշման փոփոխությանը։ Չափման տիրույթը 2 °C-ից մինչև 1300 К է։
Հատուկ նշանակության ջերմաչափերից են օդերեութաբանական ջերմաչափերը
(օդերեութաբանական չափումների համար նախատեսված հատուկ կառուցվածքի
հեղուկային ջերմաջափեր, նաև օդերևութաբանական գործիքներ), որը ծառայում է
եռացող հեղուկի ջերմաստիճանով մթնոլորտային ճնշումը չափելու համար (մթնոլորտային
ճնշման նվազումով հեղուկի եռման ջերմաստիճանն իջնում է), խորջրյա շրջվող
ջերմաչափը որը սնդիկային ջերմաստիճանը նախատեսված է ջրամբարների ջրի
ջերմաստիճանը տարբեր խորություններում չափելու համար։ Երբեմն կիրառում են նաե
երկմետաղական ջերմաչափեր որի գործողության հիմքում ընկած է այն նյութերի
ջերմային ընդարձակման տարբերությունը, որոնցից պատրաստված են ջերմաչափի
զգայուն տարրերի թիթեղները, քվարցային ջերմաչափի՝ հիմնըված պիեգոքվարցի
ռեզոնանսային հաճախականության ջերմաստիճանային կախման վրա, ունակային
ջերմաչափեր որում օգտագործվում է սեգնետոէլեկտրիկների դիէլեկտրական
ընկալունակության ջերմաստիճանային կախումը են։
6. Ինչ անել, երբ տանը ջերմաչափ է կոտրվել
Եթե կոտրվեց ջերմաչափը, ապա անմիջապես սենյակից պետք է դուրս հանեն երեխաներին,
կենդանիներին, պատուհանները բացեն, մյուս սենյակներին միացնող դռները փակեն, որպեսզի այլ
սենյակներ այդ օդը չներթափանցի:Հատակին կամ մեկ այլ տեղ թափված սնդիկի գնդիկները
հնարավորինս լավ հավաքելու համար պետք է նախ ձեռնոցներ ու բժշկական դիմակ հագնել, թրջել
բամբակն ու պահել գնդիկին հնարավորինս մոտ, գնդիկները բամբակի վրա հավաքվելուց հետո պետք է
այն լցնել նախապես սառ ջրով լցված տարայի մեջ: Սնդիկը հնարավոր է հավաքել նաև ներարկիչով,
ինչպես նաև կպչուն ժապավենի միջոցով: Անկախ այն բանից, թե ինչով է հավաքվել, պետք է լցվի ջրով լի
տարայի մեջ: Խորհուրդ չի տրվում սնդիկը հավաքել փոշեծծիչով: Հավաքելուց հետո պետք է հատակը
ախտահանել մարգանցովկայի լուծույթով։Եթե սնդիկը թափվել է հագուստի վրա, ապա խորհուրդ չի
տրվում հետագայում այն հագնել, առավել ևս լվացքի մեքենայի մեջ գցել: Եթե սնդիկի գնդիկները
հայտնվել են մաշկի վրա, ապա պետք է հավաքել վերը նշված մեթոդներով:Եթե սնդիկը թափվելուց հետո
սենյակը չօդափոխվի ու չախտահանվի, ապա սենյակում գտնվողների մոտ հնարավոր է գլխացավ,
սրտխառնոց, փսխում, ախորժակի բացակություն, ցավեր որովայնի շրջանում և այլն:
