2. Egitura orokorra
Nerbio ehuna
Nerbio Sistema Zentrala (NSZ)
• Garuna
• Zerebeloa
• Garun enborra
• Bizkarrezur muina
Nerbio Sistema Periferikoa (NSP)
• NSP somatikoa
• NSP begetatiboa/autonomoa
3. Zelulak
Nerbio ehuna
Bi zelula mota:
-Neuronak: informazioa jaso, prozesatu eta transmititu
-Glia: neuronen euskarri estrukturala eta metabolikoa
-NSZ: astrozitoak, oligodendrozitoak, mikroglia, ependimoko
zelulak
-NSP: Schwann zelulak
4. Nerbio ehuna
Neuronak
3 osagai:
Soma (nukleoa, perikariona): informazioa jaso eta transmititu
Dendritak (dendrita zuhaitza/arantzak): informazioa jaso
Axoia (axoi konoa, muturreko arborizazioa, amaiera botoia):
informazioa transmititu
8. Nerbio Sistema Zentrala (NSZ)
- Sustantzia grisa: somak, dendritak
- Sustantzia zuria: axoiak (mielina)
- Nukleoak: Estruktura eta funtzio mailan erlazionatutako
neuronek osatzen dituzten agregatuak (soma + dendrita
proximalak)
Nerbio Sistema Periferikoa (NSP)
- Gongoilak = nukleoak
- Gongoiletatik eratorritako axoiek nerbioak osatzen dituzte
Neuronen banaketa NS-an
Nerbio ehuna
9. Nerbio ehuna
1. Luzakin/neurita kopuruaren arabera
a. Pseudounipolarrak: axoi 1
b. Bipolarrak: axoi 1, dendrita 1
c. Multipolarrak: axoi 1, dendrita ugari
Neuronen sailkapena
pseudounipolarrak bipolarrak multipolarrak
10. Nerbio ehuna
2. Konekxioen arabera
a. Neurona sentsorialak:
estimuluak jaso eta
NSZra trasmititu
b. Neurona motoreak:
estimulua NSZtik
muskulura transmititu
c. Interneuronak:
neurona sentsorial eta
motoreen arteko
konekxioa ezartzen
dute
Neuronen sailkapena
Bizkarrezur
muina
hartzaileak
dendritak
axoia
axoiaNEURONA
SENTSORIALA
INTER-
NEURONA
NEURONA
MOTOREAItu organoak:
Muskulua…
AFERENTEA
EFERENTEA
NSP NSZ
Ganglioa
11. Nerbio ehuna
3. Axoiaren luzeraren arabera
Zelula multipolarrak izan daitezke:
a. Golgi I. mota: axoiaren luzera > dendriten luzera
b. Golgi II. mota: axoiak ez du dendrita zuhaitzen limitea
pasatzen
4. Neurotransmisoreen arabera
a. Kolinergikoak: azetilkolina (ACh)
b. Katekolaminergikoak: dopamina (DA), noradrenalina,
adrenalina
c. Serotoninergikoak: serotonina
d. Aminoazidergikoak: glutamatoa, glizina, GABA
Neuronen sailkapena
12. Nerbio ehuna
Alzheimerra
- Filamentuen metaketa neurona barruan (Tau) + xaflak zelularen
kanpoaldean (β amiloide) neuronen galera kortexean
(hipokanpoan hasita)
- Oroimena, hizkera, ikusmena…kaltetu
Parkinsona
- Sustantzia beltzeko neurona dopaminergikoen galera
- Ondorio motoreak+kognitiboak: dardara, nahi gabeko
mugimenduak, zurruntasuna, galera kognitiboa…
Albo-esklerosi amiotrofikoa (ELA)
- Zerebro eta bizkarrezur muineko neurona motoreen galera
giharren atrofia
- Bukaeran irensteko zailtasuna, arnasteko zailtasuna.
Gaixotasun neurodegeneratiboak
13. Nerbio ehuna
1. Astrozitoak
- Glia zelula ugarienak
- Neuronen arteko hutsuneak betetzen dituzte
- Kapilare gehienak eta neuronen dendrita eta somak
astrozitoen oin terminaletaz inguratuta daude
- Neuriten hazkuntza/luzapenean eta uzkurtzean eragiten
dute
- Zelula arteko espazioko eduki kimikoa erregulatzen dute
- Motak:
- Zuntzezkoak: luzakin luzeak, meheak eta adar gutxirekin//
batez ere sustantzia zurian
- Protoplasmatikoak: luzakin laburragoak eta adarkatze
askorekin// batez ere sustantzia grisean
Glia
19. Nerbio ehuna
Glia
3. Mikroglia
-Morfologia: oso txikiak, luzakin laburrak eta irregularrak
-Funtzioa: fagozitosia NSZko zelula immunitarioak
-Neurona eta astrozitoekin
elkarreragin, eta kaltetutako
/hildako zelulak dauden lekura
migratu hauek fagozitatzeko
20. Nerbio ehuna
Glia
4. Ependimoa
- Garuneko bentrikuluen azalera gaineztaltzen
dute
- Epitelio kubikoa
- Ependimozitoak:
-Eremu apikala: mikrobiloak,
zilioak
-Mitokondria asko
-Eremu basala: astrozitoekin
kontaktuan
-Desmosomen bidezko lotura
21. Nerbio ehuna
Glia
4. Ependimoa
- Garuneko bentrikuluen azalera gaineztaltzen
dute
-Tanizitoak:
- Hirugarren bentrikuluan bakarrik
- Lotune estuak
- Eremu basala: Oin terminalak
23. Nerbio ehuna
Axoi presinaptiko baten botoi terminalaren eta mintz
postsinaptikoko hartzaileen arteko lotura.
1. Sinapsi elektrikoa
- Gap loturen bidez
- Batez ere glia zeluletan, zel. epitelialetan, zel. kardiakoetan
Sinapsia
24. Nerbio ehuna
2. Sinapsi kimikoa
Sinapsia
- Norantza: neurona itu zelula
- Gune sinaptikoa: Mintz pre- eta
postsinaptikoaren arteko tartea
(20-50 nm)
- Sinapsi besikulek
neurotransmisoreak bildu, eta
zelula postsinaptikoarekin
komunikazioa ahalbidetzen dute
- Jariaketa granuluak mintzaren diferentziazioa
25. 2. Sinapsi kimikoa
Nerbio ehuna
- Atseden-potentziala: zelulak
bulkadarik sortzen ez duenean,
zelularen barnekaldeko eta
kanpoko kargen arteko diferentzia.
- Atari-potentziala: zelularen
despolarizazioak akzio potentziala
sortzeko beharrezko duen
potentziala
- Ekintza potentziala
Sinapsia
29. Nerbio ehuna
Sinapsi motak
Nerbio Sistema Zentrala
Mintz pre- eta postsinaptikoen
diferentziazioaren arabera:
-Sinapsi asimetrikoa: alde
postsinaptikoa alde presinaptikoa
baino zabalagoa denean
-Sinapsi simetrikoa: alde bietako
mintzaren diferentziazioa antzeko
denean
Egitura desberdinak Funtzio desberdinak
Asimetrikoak: kitzikagarriak // Simetrikoak: inhibitzaileak
32. Nerbio ehuna
Neurotransmisoreak:
-Aminoazidoak eta Aminak: Molekula organiko txikiak. Sinapsi
besikulek bildu eta eta jariatu/askatu
-Peptidoak: Molekula handiak. Jariaketa granuluek bildu eta jariatu
Sinapsia
35. Nerbio ehuna
Neurotransmisorearen berreskurapena/degradazioa
Sinapsia
Orokorrean, zelula presinaptikoak biltzen du
neurotransmisorea.
Zitosolaren barruan dagoenean:
-Entzimen bidezko degradazioa
-Berriz besikuletan bildu
Adibidez: azetilkolina (ACh)
- Neurona motoreek sintetizatu
- Kolina berreskuratu ACh-ren sintesian
berrerabiltzeko
36. Nerbio ehuna
Astrozito eta neuronen arteko komunikazioa
Hiruko sinapsia (sinapsi tripartitoa)
Astrozitoak:
-[Ca2+]i-an oinarritutako
“kitzikagarritasuna” NT-en
askapenak eragina
- Ca2+-ren araberako glutamatoaren
askapena
Transmisio sinaptikoaren modulazioa
Hiruko sinapsia:
zelula pre- eta postsinaptikoak + inguruko astrozitoak
