3. Cartel anunciador de la Semana Santa de Viveiro — 2011
1.º Premio Concurso de Carteles.
Autor: GERMAN PALEO NAVARRO
4. FOTOGRAFÍAS: ANDRÉS BASANTA
SUMARIO
• Saluda del Obispo de Mondoñedo — Ferrol ................................ 5
• Saluda del Presidente da Deputación Provincial de Lugo .... 7
• Saluda del Alcalde de Viveiro ............................................................ 9
• In Memorian “José Antonio Lorenzo Vilar” ................................ 11
• Pregón da Semana Santa de Viveiro 2010
Carlos Nuevo Cal ..................................................................................13
• El II Congreso Eucarístico Comarcal 1961
José María Cabarcos .............................................................................23
• Oración
Jesús Albo Soto ......................................................................................25
• Testigos de la comunión a la luz de la cruz del señor
Segundo L. Pérez López ........................................................................27
• Campanas en Viernes Santo
Modesto Fustes ......................................................................................33
• El oficio de tinieblas. Semblanzas
Manuel Crespo Prieto ............................................................................ 35
• Al alba del siglo XXI...
René Fco. Gómez Fernández .............................................................. 41
• Personajes de nuestra Semana Santa II:
Antonio Rivera, “semanasantero” de corazón, toda una vida
dedicada a la Semana Santa de Viveiro
Miguel Sande Corral .............................................................................. 45
• Sección Retrospectiva ....................................................................... 49
Pregón de la Semana Santa 1982
Francisco Leal Insua .............................................................................53
• Hemeroteca .............................................................................................62
• Actividades Xunta Cofradías
Presentación de nuestra Semana Santa en Santiago..........................64
Invocación al Apóstol Santiago en la peregrinación de las Cofradías de
la Semana Santa de Viveiro .................................................................65
Peregrinación a Santiago ......................................................................66
Actividades realizadas por la Xunta de Cofradías de la Semana Santa de
Viveiro durante el año 2010 ..................................................................67
La “Antesala de un Museo” ...................................................................68
La cruz de los jóvenes ...........................................................................70
III Concurso de Carteles ......................................................................71
FOTOGRAFÍA: JUAN FERNÁNDEZ
Agradecimientos ....................................................................................73
Estado de Cuentas, Memoria 2010 .....................................................74
• Actos y Celebraciones 2011 .............................................................75
Edita: Xunta de Cofradías Semana Santa de Viveiro
Fotografía portada: Isabel Novo
Imprime: Gráficas LAR (PUBLILAR, S.L.)
Depósito Legal: LU—150—1996
5. AÑO XLIV ORGANO DE PROPAGANDA DE LA XUNTA DE COFRADIAS NUMERO XXXVII
FOTOGRAFÍA: FAMILIA MARUJA ABADÍN
Este año se celebra el cincuenta aniversario del Congreso Eucarístico
Comarcal en Viveiro.
Por ello aprovechamos para dedicar este Libro Programa
“Pregón” a todas aquellas personas que participaron en él,
tanto a los que contribuyeron con su organización como a
aquellos que lo hicieron con su presencia.
6. “LA CORONACIÓN DE ESPINAS O EL SENTADO” • s. XV (V.O.T.) — FOTOGRAFÍA: JOSÉ MIGUEL SOTO
7. 2mil11 S
Saluda Obispo de
Mondoñedo—Ferrol
U N TIEMPO PARA DESCANSAR
EN EL AMOR DE DIOS
L a Semana Santa es para los cristianos la más importante del año. Porque ha sido santificada
precisamente por los acontecimientos que conmemoramos en la liturgia. La Iglesia, al conmemorar
la pasión, muerte y resurrección de Cristo, se santifica y se renueva. En Semana Santa celebramos el
misterio de la redención. Los cristianos de la antigüedad estaban bien persuadidos de su grandeza; un
escritor de los primeros siglos la resumió en esta frase lapidaria: “Pascua es la cumbre”.
Debemos entrar en la Semana Santa con un espíritu de paz interior y recogimiento. Sabemos por
experiencia que nuestra vida de cada día suele estar marcada por una actividad casi frenética. Pues bien,
la Iglesia es como una embarcación. La Cuaresma ha sido un largo viaje, un tiempo de preparación la-
boriosa y sacrificada; ahora, en la Semana Santa, el barco entra en el puerto. Ha llegado el momento de
descansar en la pasión de Cristo. Puede que no sea fácil sacar tiempo para dedicar a Dios, pero esta idea
de descansar en las llagas del corazón abierto de Cristo, que nos viene de S. Bernardo, es, al fin y al cabo,
aceptar la invitación de Jesús: “Venid a mí los que estáis cansados y agobiados y yo os aliviaré; aprended
de mi que soy manso y humilde corazón y hallaréis vuestro descanso”.
Descansaremos si dejamos a un lado nuestro yo y nuestras cosas y pensamos en el amor de Dios,
que está en el origen de todos los acontecimientos que conmemoramos en Semana Santa: “Porque tanto
ha amado Dios al mundo, que le entregó a su Hijo unigénito” (Jn 3,16). Toda la Pasión fue motivada por
amor, el amor de Dios hecho visible en Cristo. Una vez más es Juan quien nos lo afirma: “Habiendo ama-
do a los suyos que estaban en el mundo, los amó hasta el extremo, hasta la locura” (Jn 13,1).
Durante la Semana Santa, la Iglesia sigue las huellas de su Maestro. Las narraciones de la Pasión
cobran nueva vida, como si los hechos se repitieran efectivamente ante nuestros ojos. Todos los aconte-
cimientos que conducen al arresto, a la condena y a la ejecución de Jesús son recordados y celebrados
con caracteres muy vivos en Viveiro. Paso a paso, escena por escena, se sigue el camino que Jesús recorrió
durante los últimos días de su vida mortal hasta llegar a la Resurrección.
La liturgia de la Semana Santa surgió de la devoción de los primeros cristianos en Jerusalén, donde
Jesús sufrió su pasión. Tenemos mucho que aprender de la Iglesia antigua a la hora de vivir realmente la
Semana Santa. Es verdad que los cristianos de Jerusalén tenían la ventaja de estar más cerca del Señor en
el tiempo y en el espacio; pero no por eso nuestra devoción ha de ser menor. Después de todo, nosotros
participamos en los misterios de Cristo no solamente mediante imaginación o sentimiento, aunque tam-
bién éstos tienen su cometido, sino por la fe. En la liturgia la Iglesia revive en la fe el misterio salvador de
la pasión, muerte y resurrección del Señor.
Manuel Sánchez Monge
Obispo de Mondoñedo—Ferrol
pág. 5
9. 2mil11 S
Saluda Presidente Deputación
Provincial de Lugo
A Semana Santa de Viveiro é un evento de primeira magnitude, un
referente en Galicia, pola súa tradición, a calidade das súas imaxes e proce-
sións, a implicación das confrarías de cara a ensalzar e enriquecer cada ano
a conmemoración relixosa e a multitude de visitantes que atrae. A cidade do
Landro convértese en cita obrigada neses días, nos que recibe a unhas 30.000
persoas, duplicando a súa poboación, e os hoteis colgan o cartel de completo.
Son datos que dan conta da importancia desta festividade como revulsivo da
economía de Viveiro e da provincia de Lugo en xeral.
A celebración está declarada de Interese Turístico Nacional dende o ano
1988, pero a súa dimensión faina sen dúbida merecedora de recibir este reco-
ñecemento a nivel internacional. Neste obxectivo traballamos conxuntamente
confrarías, Concello de Viveiro e Deputación de Lugo. Unha mostra do com-
promiso do organismo provincial neste senso foi o recente acordo unánime
do pleno para reclamar que esta festa sexa declarada de Interese Turístico In-
ternacional.
Dende a Deputación estamos de feito empeñados en facer da Semana
Santa vivariense a máis grande de Galicia, razón pola que decidimos conce-
derlle este ano unha axuda extraordinaria de 40.000 euros, o que supón o 25%
do presuposto total co que contan as confrarías para organizalo evento.
Como presidente da Deputación, quero dar a miña máis sincera noraboa
á Xunta de Confrarías da Semana Santa de Viveiro polo seu intenso traballo e
dinamismo, sempre en busca de novos alicientes para esta solemne e fermosa
cita, e expresar ademais o meu firme compromiso de impulsalo evento cos
medios ó alcance do organismo provincial.
José Ramón Gómez Besteiro
Presidente da Deputación de Lugo
pág. 7
11. 2mil11 S
Saluda
Alcalde de Viveiro
L a Semana Santa es para los ciudadanos y ciudadanas de Viveiro la semana más importante
del año en cuanto al reencuentro con una de las señas de identidad de este municipio, en la cual se conjugan
la tradición, la devoción, la cultura, desde el respecto al pasado, dándole continuidad en el presente y hacia
el futuro.
Es de resaltar el trabajo realizado por la Junta de Cofradías que, desde siempre, ha sido el garante de
esta celebración y que tuvo una transformación en cuanto a los medios y métodos y, también, en la difusión,
comenzando una presentación pública en Madrid, Valladolid, Vigo, Gijón, Santiago de Compostela y que
continúa este año en la ciudad de Lugo, llevando al mismo tiempo una muestra de la riqueza patrimonial y
cultural a cada una de estas ciudades.
Este año hemos recibido el apoyo unánime de todos los grupos políticos de la Excma. Diputación
Provincial de Lugo para que sea reconocida el valor de nuestra Semana Santa con la designación de Interés
Turístico Internacional, con lo que esto significa al reconocimiento del esfuerzo realizado por generaciones
de viveirenses para mantener vivo el espíritu de una de las más antiguas y relevantes de Galicia, de la cual el
conjunto de vecinos y de quienes nos visitan nos sentimos orgullosos.
Durante esta semana también se podrá ver la totalidad de los pasos, así como una importante muestra
de la riqueza artística y religiosa que conforma una de las más bellas exposiciones de la Semana Santa en
el estado español y que se instala en la carpa situada en la plaza Jacinto Calvo, en las inmediaciones de la
Iglesia de San Francisco, que permite que nos conozcan nuestros visitantes y apreciemos más nosotros esta
tradición viveirense.
Este año también contamos con la exposición organizada en torno a la Semana Santa dos Nenos, a la
cual siempre he hecho una mención especial por que forma parte de la garantía del presente y del futuro de
esta expresión religiosa y popular en Viveiro, así como aquellos que hacen posible que los niños y niñas de
Viveiro protagonicen su especial Semana Santa.
Podemos decir que la Semana Santa de Viveiro es, en realidad, el mes santo en Viveiro rodeado de ac-
tividades culturales, musicales, religiosas y diferentes eventos, con lo cual la Junta de Cofradías engrandece
aún más, con su trabajo, esta festividad.
Nuevamente me brindan la oportunidad de saludar a todos aquellos que leen el magnífico libro pro-
grama en el que, año tras año, se incorporan imágenes, reflexiones, cultura e historia en sus páginas.
Ante el trabajo que vienen haciendo todos aquellos que la hacen posible, manifiesto mi compromiso
de seguir colaborando para que no decaiga ni un ápice el júbilo de la Semana Santa de Viveiro, que es la
base de esta tradición cultural de gran valor histórico y artístico y a todos aquellos que vienen a disfrutar de
las procesiones y de los actos, invitarlos a deleitarse con los espacios naturales, históricos y monumentales
que hacen de este municipio una simbiosis de historia y naturaleza, recibiendo la solidariedad de todos los
vecinos.
Por último, darle la bienvenida por parte de este Alcalde de Viveiro a todos los nos visitan y a noso-
tros, ciudadanos de Viveiro, autoinvitarnos a disfrutar de lo que es nuestro.
El alcalde,
pág. 9
12. “LA FLAGELACIÓN O CRISTO DE LA COLUMNA” • 1908 (v.o.t.) — FOTOGRAFÍA: JOSÉ MIGUEL SOTO
13. 2mil11 S
In Memorian
E ras el de más edad de todos nosotros, pero eras
el más joven. Tu contagiosa energía, tu espíritu juvenil,
tus ganas de hacer cosas, tu amor a Viveiro y a su Semana
Santa, nos daba alas y nos animaba a todos.
Nos dejaste, tu pérdida se siente, se te echa en fal-
ta, pero intentaremos seguir haciéndolo lo mejor posible,
con el mismo interés que ponías tu para hacer las cosas y
que desde el Cielo, donde estamos completamente segu-
ros de que estás, te sientas orgulloso de nosotros y de la
labor que seguimos realizando.
A José Antonio Lorenzo Vilar, Presidente de Ho-
nor de la Xunta de Cofradías de la Semana Santa de Vi-
veiro.
“EL CALVARIO” • 1946 - 1952 (HERMANDAD DE LAS SIETE PALABRAS) — FOTOGRAFÍA: MIGUEL SAN MARTIN
pág. 11
14. “LA VIRGEN DE LA SOLEDAD” • s. XX (STMO. ROSARIO) — FOTOGRAFÍAS: JOSÉ LUIS MOAR
15. 2mil11 S
PREGÓN DA SEMANA SANTA 2010
Por Carlos Nuevo Cal
(Cronista Oficial de Viveiro)
A
PÓRTICO os franciscanos e os dominicos que
ergueron os seus cenobios entre os
anos de 1214 e 1285, respectivamente,
índa que os desfiles
deixou unha fonda pegada no tempo
procesionais de carácter ritual, ceri-
e na particular idiosincrasia da cele-
monial, conmemorativo ou mesmo
bración dos misterios da Paixón.
de homenaxe foron do máis usual
O ambente de pobreza, de des-
durante a antigüidade grecolatina e a
prendemento do mundo material e
Idade Media, as primeiras novas co-
de fonda espiritualidade que predi-
ñecidas sobre os denominados ac-
caban os frades encaixaba perfecta-
FOTOGRAFÍA: FOTO PRIETO
tos pasionais, fan referencia inicial-
mente coa relixiosidade popular me-
mente á celebración entre os primei-
dieval, propia dunha sociedade emi-
ros cristiáns da Vixilia pascual e o
nentemente teocéntrica, na que todo
Misterio da Morte e Resurrección de
xiraba entorno a Deus e onde a vi-
Cristo. Posteriormente, no século IV,
da estaba considerada como un sim-
grazas á viaxe que realizou aos San-
ples paso, como un “val de bágoas” tolomeu e, finalmente, o dos alfaia-
tos Lugares a monxa galega Exéria
previo á eternidade. O labor doutri- tes, tecedores, tundidores e cordei-
ou Etheria, que visitou Exipto, Pa-
nal e penitencial dos mendicantes ros, baixo a advocación da Santísima
lestina, Siria e Arabia, coñeceríanse
axudaría á creación e paulatino flo- Trinidade.
na cristiandade europea os oficios e
recemento das diversas irmanda- Evidentemente, os gremios, con-
as celebracións da liturxia durante as
des e confrarías con fins claramen- frarías e irmandades constituían un-
festas da Pascua e a Semana Santa.
te relixiosos, fraternais e caritativos. ha parte moi importante da estrutu-
Porén, para falar da orixe da Se- Deste xeito os confrades agrupá- ra social e de poder da época, motivo
mana Santa baixo medieval que tan- banse baixo a advocación dun san- polo que participaban na maior par-
to influiría na actual, habería aínda to protector, organizando regular- te dos actos de inclusión que se ce-
que agardar ás predicacións realiza- mente distintas solemnidades de ti- lebraban na vila seguindo o ciclo do
das, en 1410, por de San Vicente Fe- po relixioso, aínda que sen esquecer ano ou calquera outro acontecemen-
rrer, en Medina del Campo (Valla- o carácter benéfico e de axuda asis- to singular como os natalicios, casa-
dolid); momento no que se instau- tencial, sobre todo nuns momentos mentos e defuncións reais, as entra-
raron as primixenias procesións de en que as ordes mendicantes revalo- das dos bispos, etc.
disciplinantes. Estas tiñan un mar- rizaban coas súas predicacións o va- No convento viveirés de San
cado carácter penitencial ou mesmo lor do traballo e da pobreza. Francisco constituíronse diversas
penitenciario, pois non debemos es- En Viveiro, burgo artesanal e co- confrarías, aínda que as máis inti-
quecer o importante rol que sempre mercial, axiña se constituíron ta- mamente relacionadas coa Semana
desenvolveu a Igrexa no mantemen- mén diversos gremios, formados por Santa local serían a da “Vera Cruz”
to da moral e da estrutura social, así agrupacións profesionais de oficiais, ou dos sacerdotes e cabaleiros da vi-
como a súa capacidade para perdoar aprendices e mestres que traballa- la, a da “Purísima Concepción” e a
e redimir a expiación das faltas e pe- ban no mesmo oficio. Así sabemos “Venerable Orde Terceira de Peni-
cados por medio das penitencias. da existencia de catro gremios que tencia”, de orixe franciscana consti-
acadarían grande importancia nesta tuída por segrares.
UNHA SEMANA SANTA época: o dos mareantes, que tiña por A confraría da “Vera Cruz” im-
DE ORIXES MEDIEVAIS patrón a San Luís, Bispo de Tolosa; o púxolle ao cenobio franciscano a
do Espírito Santo, formado por car- obriga de oficiar en varios cultos e
A temperá presenza na nosa loca- pinteiros, canteiros, oleiros e ferrei- dúas procesións polas rúas da locali-
lidade de dúas das ordes mendican- ros; o dos zapateiros, albardeiros e dade, o Domingo de Ramos e o Xo-
tes máis populares da Idade Media, curtidores, cuxo titular era San Bar- ves Santo, pagando anualmente oito
pág. 13
16. S 2mil11
sobre todo por parte dos estranxei-
ros que arribaban frecuentemente
aos portos de Viveiro e Ribadeo.
O éxito que acadaban, en xeral,
os distintos tipos de escenificacións
públicas entre as clases populares foi
tal que o amentado bispo Fr. Anto-
nio de Guevara, nas referidas cons-
titucións sinodais, prohibía as cha-
madas “representaciones y farsas
del mundo”, confirmando, en tro-
ques, autorización para a procesión
da Santa Vera Cruz.
Outro tanto acontecía co pe-
che da igrexa de Santiago, que pese
ás prohibicións anteditas continua-
FOTOGRAFÍA: FOTO PRIETO
ba sendo o lugar de reunión de moi-
tos fieis da bisbarra, durante a noi-
te do Venres Santo, previa ao Encon-
reais de esmola, unha fanega de tri- mente de noite ou ao amencer, para tro. Co obxecto de cortar de raíz es-
go, unha barrica de viño de vintecin- conmover e intensificar máis a pie- te problema, o Bispo Fr. Juan Anto-
co azumes, un carneiro, todo o pre- dade popular, pois antigamente era nio Muñoz y Salcedo ordenáballe en
ciso para o lavatorio do Xoves San- frecuente asociar as tebras coa dor. 1711 ao párroco desa igrexa “que des-
to, colación aos frades e a cera para Durante a noite de Venres Santo era de las onze de la noche asta el dia si-
o enterro dos mesmos, todo o cal co- costume que a maioría dos visitan- guiente se cierren las puertas della y
rrería por conta dos mordomos. tes dos arredores pasasen a noite na el fabricario, con otros quatro on-
Ao igual que no convento de San antiga igrexa parroquial de Santiago, bres a satisfacion del cura se queden
Francisco, en todas as igrexas pa- na actual praza Maior, pois existía o pa. que la guarden y no dejen entrar
rroquiais e nos distintos mosteiros costume de velar a cristo nas igrexas, a ninguno”.
da localidade existían diversas con- facendo lumes dentro das mesmas. As prohibicións reiterábanse,
frarías, aínda que a única relaciona- Este tipo de prácticas foron prohibi- máis continuaban celebrándose ta-
da coa celebración da Semana Santa das polo Bispo mindoniense Fr. An- mén as procesións nocturnas de Xo-
era a de “Nosa Señora do Rosario” tonio de Guevara nas Constitucións ves e Venres Santo, o que obrigou ao
ou dos nobres, chamada así por per- sinodais do 31 de maio de 1541. Bispo Frei Alejandro Sarmiento de
tencer a ela as familias máis distin- Sotomayor, durante a visita realiza-
guidas da vila. TEMPOS da o 2 de agosto de 1735, a amena-
DE zar aos cregos infractores coa impo-
Fundada no século XIV, coñece- CONTRARREFORMA sición da pena de excomuñón maior
mos actualmente os dezaoito artigos e dous mil marabedís de multa.
das súas constitucións reformadas Coa chamada Contrarreforma, Ao longo dos séculos XVII e
en xuño de 1665. A esta confraría co- a Igrexa católica tratou de opoñer- XVIII, moitas confrarías e irmanda-
rrespondíalle organizar as funcións se á relixión intimista, racionaliza- des foron esmorecendo ata a súa to-
do Domingo de Ramos (con sermón da e individualizada do Protestantis- tal desaparición. Así, o día 6 de fe-
e procesión de palmas polo claustro mo, establecendo un dogma pecha- breiro de 1728, o Padre Gardián do
do mosteiro), os actos do Descen- do e ordenado no Catecismo triden- convento de San Francisco de Vi-
demento e do Desencravo, no serán tino, que tiña a avantaxe de ser cla- veiro, Frei Francisco Bonilla, expe-
do Venres Santo, e máis a procesión ro, directo, concreto e doadamente diu unha certificación facendo cons-
do Santo Enterro. Ademais dos seus comprensible. Ademais foron moi- tar que tanto a irmandade da “Purí-
confrades, tiña a obriga de asistir a tas as previsións ditadas para evitar sima Concepción” como a da “Ve-
todas as celebracións desta confraría a influencia das doutrinas protes- ra Cruz” estaban extinguidas dende
a comunidade de San Domingos que tantes, para controlar a entrada de había vinte anos, por falecemento de
se encargaba de predicar os sermóns. opúsculos e libros que as propagasen todos os confrades. O entón bispo de
As representacións da Paixón de ou, mesmo, para combater actitudes Mondoñedo, Frei Juan Muñoz Sal-
Cristo estaban asociadas aos Autos consideradas irreverentes durante as cedo, asinou un decreto ao mes se-
Litúrxicos que se celebraban inicial- representacións da Semana Santa, guinte, concedéndolle á “Terceira
pág. 14
17. 2mil11 S
Orde” os efectos e alfaias das referi- vidrados do Cristo do “Desencravo” Curioso resulta tamén o costu-
das confrarías, coa obriga de cum- ou da “Dolorosa” do “Encontro”, me que ano tras ano oficiaban de-
prir do mellor xeito posible as cargas o uso de panos e vestiduras reais, o terminadas familias pertencentes á
destas, entre as que estaban as pro- movemento das figuras articuladas, “Terceira Orde” de elaborar, con re-
cesións do Domingo de Ramos, a ce- etc.) contribuía para dar sensación ceita secreta, un roscón (o “pan dos
lebración do Xoves Santo e o lavato- de vida ás imaxes, aproximando to- Apóstolos”) para colocar sobre a me-
rio de pés. talmente aos espectadores ao dra- sa deste paso procesional e repartir
Uns anos despois, en concreto ma da Paixón. A isto hai que sumar ao final da procesión entre as ami-
o 24 de febreiro de 1733, os “tercia- a palabra e a teatralidade do predi- zades.
rios” e os frades franciscanos acor- cador, que empregaba sempre un- Non obstante, este relativo
daron a realización das dúas proce- ha linguaxe moi didáctica, chea de apoxeo da Semana Santa local axi-
sións anteditas coa asistencia de am- imaxes capaces de penetrar nos sen- ña se vería truncado durante os lu-
bas as dúas comunidades, que acu- tidos máis íntimos de todos os parti- tuosos días da invasión francesa, que
dirían exclusivamente coas insignias cipantes. tanto afectaron aos conventos, some-
da “Terceira Orde”. Esta aínda refor- Sen dúbida, o efectismo dos ac- tidos a saqueo logo da decidida in-
zaría o seu rol nos labores organiza- tos pasionais chegaba a tal extremo tervención de moitos frades francis-
tivos da Semana Santa viveiresa lo- que na misa solemne do Domingo de canos contra o exército napoleóni-
go da inauguración da súa capela, en Pascua, celebrada no desaparecido co. Dos fusilamentos de viveireses,
1742. Antes desa data, a irmandade convento de San Domingos, un ne- da pillaxe e das demais escaramuzas
celebraba as súas funcións na Igrexa no vestido de anxo suspendido arti- entre a paisanaxe e o exército regu-
conventual, venerándose a imaxe do ficiosamente en cables ascendentes e lar francés ficou fixada na memoria
“Ecce—Homo”, que era da súa pro- descendentes subitamente despoxa- colectiva a belida lenda do chamado
piedade, no retábulo de San Brais. ba á Virxe do Rosario do seu manto “Ecce—Homo dos franceses”, que
As confrarías e irmandades dis- ao canto xubiloso do “Reina del cie- foi recollida baixo o pseudónimo de
puñan nestas datas de distintas lo, alégrate, porque tu Hijo resucitó, “Licenciado Pravío” por Ramón Vi-
imaxes procesionarias, destacando o como había dicho.” llar Ponte.
referido “Ecce—Homo” e a chama- Cando os efectos da invasión
da “Oración no Horto”, tamén coñe- OS AVATARES francesa comezaban a seren supe-
cida por Xetsemaní. Outras eran ar- DO rados, a Semana Santa da localidade
ticuladas, para dar maior impresión SÉCULO XIX veríase gravemente afectada por no-
de realismo, como o “Nazareno” ou vos acontecementos provocados po-
o “Cristo cravado na Cruz”. Durante o primeiro decenio do las guerras entre liberais e carlistas,
Nos últimos decenios do s. XVIII século XIX, a Semana Santa local os procesos desamortizadores, a re-
verifícase un certo auxe das proce- continuou co proceso de expansión forma do clero regular, o desmante-
sións, coas renovacións ou adquisi- iniciado na centuria anterior, desta- lamento do poder material da Igrexa
cións de novas imaxes como a “Do- cando sobre todo o encargo que lle e a exclaustración de 1835.
lorosa” (mercada en 1741), o “San fixo a “Terceira Orde” franciscana
Xoán Evanxelista” e a “Verónica” ao escultor Juan Sarmiento, natural Chegados aquí quixera dar unhas
do Encontro. Polo demais, a celebra- de San Cibrao, para que esculpise as lenes pinceladas sobre o que supuxo
ción da Semana Maior continuaba imaxes de vestir de Xesús e os após- para Viveiro o proceso desamorti-
xirando principalmente arredor de tolos. zador. Pois ademais da venda, en
dous grandes acontecementos pasio- O grupo escultórico do Apostola- subhasta pública, de numerosas pro-
nais por excelencia: o “Encontro” e do saíu por vez primeira na Semana piedades eclesiásticas, producíronse
o “Desencravo”. Tratábase de senllos Santa de 1808, na procesión da tar- os derrubes da igrexa parroquial de
actos que gozaban da maior das po- de do Xoves Santo. Segundo conta a Santiago, sita na actual praza Maior
pularidades, proba palpable do éxi- tradición, foron moitos os veciños da e do convento de San Domingos, na
to do barroco como arte publicita- localidade de San Cibrao os que acu- antiga feira. En adiante, como sabe-
ria, que axudaba a exaltar a liturxia diron á vila do Landrove para ver o des, a igrexa conventual de San Fran-
e os actos pasionais a través dunha novo paso, recoñecendo nas facianas cisco pasaría a seren a parroquial,
relixión social e colectiva, capaz de dos apóstolos a moitos dos mariñei- utilizándose o convento como esco-
chegar a conmover a grandes multi- ros daquel porto, que tiñan servido la pública, cárcere do partido, xulga-
tudes. como modelos ao artista, incluído un dos, etc. Pola contra a igrexa e o ce-
O recurso ao realismo das imaxes que seica lle adebedaba cartos e que, nobio de San Domingos foron de-
sagradas (con efectos extra—escultó- por tal motivo, serviu para recrear a rrubados na súa totalidade, empre-
ricos como o pelo natural e os ollos faciana de Xudas… gándose os seus materiais na cons-
pág. 15
18. S 2mil11
trución de distintas obras públicas e Debido ao proceso de exclaustra- da popularmente como “Dos Cala-
privadas. Os diferentes gobernos li- ción que obrigou aos frades a ter que diños”, que organiza a VOT na ma-
berais de carácter municipal, proce- abandonar a localidade, tiveron que drugada do Venres Santo.
deron non só á demolición dos edifi- asumir plenamente os labores orga- Outra procesión moi antiga é a
cios relixiosos, senón tamén de moi- nizativos da Semana Santa viveiresa do “Encontro da Virxe coa Eucaris-
tas das arcadas defensivas como a de os leigos das populares ordes tercei- tía”. Celébrase actualmente no adro
San Antonio, Santa Ana e as Angus- ras. de Santa María do Campo na ma-
tias. Entre as razóns alegadas para a Así nestes anos, coincidindo co ñanciña do Domingo de Pascua e es-
realización desta desfeita artístico— derrube do convento de San Domin- tá organizada pola confraría do Ro-
cultural falouse, entre outros moti- gos, en 1851, a confraría de “Nosa Se- sario.
vos, da busca de novos espazos pú- ñora do Rosario” pasou á capela das En resumo, se realmente era im-
blicos e comerciais, da realización Dores da igrexa parroquial de Santa portante o rol que viñan xogan-
da nova praza maior, da construción María do Campo e dende entón ten do dende moi antigo as chamadas
dun peirao que fora dende a pon- ao seu cargo a celebración do “Ser- “terceiras ordes” (franciscana e do-
te ata a punta do Lodeiro e do ini- món da Negación”, na tarde do Xo- minica), no referente ao mantemen-
cio das primeiras rúas empedradas ves Santo, así como o auto pasional to dos cultos e á organización das
da localidade, pois ata ese momento do “Descendemento” e a procesión procesións, logo da exclaustración
eran todas de terra e cada veciño de- do “Santo Enterro” na do Venres. e debido ao estado de debilidade en
bía encargarse do varrido ou amaño Pola súa banda, a V.O.T., en cum- que quedou a Igrexa local, o seu pa-
da súa beirarrúa. Ademais o Conce- primento do xa citado compromi- pel aínda se agrandaría moito máis.
llo procedeu a cambiar os nomes das so que asumira en 1733, encargaría- A crise na que se vira sumida a
rúas, a numeración das casas e a co- se no sucesivo da realización de dúas Igrexa católica comezaría a recupe-
locación dos primeiros farois do alu- procesións públicas: a do Domingo rarse pouco a pouco, especialmen-
meado público. O proxecto do discu- de Ramos e a do Xoves Santo, am- te coa sinatura do primeiro acordo
tido Viveiro moderno que saía de in- bas pola tarde e antes de que se fixese Igrexa—Estado, cos Concordatos,
tramuros na busca de novos espazos de noite, para non desobedecer ás Si- coa reimplantación das comunida-
urbanísticos estaba en marcha, mais nodais. des relixiosas e coa lei de Asociacio-
as tirapuxas entre os gobernantes li- A única procesión que dende nismo que achegaría azos coa consti-
berais e a igrexa local aínda perma- sempre se veu celebrando pola noi- tución de distintas asociacións cató-
necerían abertas longo tempo. te é a da Virxe da Soidade, coñeci- licas a nivel local.
“ACTO DEL DESENCLAVO EN EL ATRIO DE SANTA MARÍA” — FOTOGRAFÍA: JUAN FEAL
pág. 16
19. 2mil11 S
Pese a todo, existiron momentos Cristo Xacente ao escultor valencia-
O SÉCULO XX.
de crise importantes por mor do des- no José Tena, axiña o comerciante
censo considerable no número de
NOVOS PASOS E José Pérez Menor e a súa dona Car-
confrades. Mais, unha das maiores
CONFRARÍAS me Llotse Telle, decidíronse a doar
crises que padeceu a Semana San- á confraría do Rosario unha nova
Coa entrada do novo século XX
ta de Viveiro, debemos situala entre imaxe da Virxe dos Dores (a actual
produciuse a recuperación e consoli-
1888 e 1898 con motivo dos enfronta- María ao pé da Cruz), que esculpiría
dación definitiva da secular Semana
mentos entre o entón crego da parro- o tamén artista valenciano, Modesto
Santa de Viveiro, momento no que a
quia de Santiago, Manuel Rouco, e o Quilis. Aínda que descoñecemos os
confraría do Rosario tomou a inicia-
Ministro da VOT, Robustiano Igle- motivos polos que foron encargadas
tiva de engadir novas imaxes aos tra-
sias Piñeiro, por diferenzas de xuris- as imaxes a Valencia, si podemos su-
dicionais pasos procesionais. A his-
dición e por negarse o clero a predi- bliñar a existencia de distintos con-
toria, dun xeito moi resumido, suce-
car na Orde Terceira. A disputa le- tactos entre a nosa localidade e a ci-
deu do seguinte xeito: en 1907, co-
vou á suspensión das procesións du- dade do Turia, nalgúns casos a través
incidindo cun forte incremento do
rante anos, celebrándose unicamen- dalgunha familia de orixe valenciana,
anticlericalismo republicano e so-
te os actos e pasos organizados po- establecida aquí, ou mesmo por re-
cialista, manifestado a nivel local a
la “Confraría do Rosario”, allea ao través dos semanarios El Vivarien- lacións comerciais, pois eran varias
conflito, chegándose á esperpénti- se (2ª época, 1906—1915) e Germi- as casas de asentadores salazoneiros
ca situación de representarse o “En- nal (1907) o entón párroco de San- de Almería e Alacant que mantiñan
contro”, no ano 1894, sen presenza ta María do Campo, o vilalbés, An- fluídas transaccións cos comercian-
de ningún clérigo. Así o relataba o tonio Nieto Prieto, xunto co presbí- tes viveireses. Así, o mesmo cuñado
semanario local El Vivariense: tero e vicario da confraría do Rosa- de Manuel Fernández Cao, Domin-
rio, Manuel Fernández Cao, fixeron go Franco, comerciante e fomenta-
(…) “Como haya unos cuatro diversos chamamentos públicos pa- dor de pesca, era tamén consignata-
años que no se celebra este marabi- ra incrementar o número de confra- rio na localidade dos vapores regula-
lloso paso (o “Encontro”), que re- des, dado o “escasísimo” número co res “Ibarra”, sociedade que facía se-
presenta una escena grave, seria y que contaban. manalmente a ruta de Valencia con
conmovedora, la concurrencia de Aínda que a resposta aos chama- escala fixa, feito que seguramente ti-
fieles, ávida de presenciarla, fue nu- mentos realizados foi realmente es- vo moito que ver coa elección dos
merosa. Pero resultó deslucida en to- casa, a tenacidade e empeño persoal imaxineiros valencianos.
das sus ceremonias. Solían desem- de Fernández Cao servirían para le- Na Semana Santa de 1908, ade-
peñarlas virtuosos sacerdotes; y es- var adiante un dos proxectos máis mais da adquisición por parte da
te año, hacían sus veces gente lega, ambiciosos da Semana Santa vivei- confraría do Rosario, das imaxes do
los hermanos discretos y sus adláta- resa. Diante da falla de recursos pa- “Cristo xacente” e de “María ao pé
res, circunstancia que desvirtuó por ra acadar a compra de novas imaxes, da Cruz” para a súa procesión do
completo la verdadera representa- Cao comezaría un ilusiónante labor “Santo Enterro”, na parroquia de
ción del acto religioso, dándole el ca- para tratar de conseguir a substitu- Santiago—San Francisco a “Terceira
rácter de una pantomima cívica”. ción da vella e popular imaxe arti- Orde” tomou ese mesmo ano a de-
As tirapuxas aínda continuarían culada do “Santo Cristo Xacente” cisión de celebrar o primeiro cente-
algún tempo, ata que a morte do pá- do “Santo Enterro”, pertencente aos nario do paso do “Apostolado” (rea-
rroco en outubro dese mesmo ano e dominicos, polo actual “Cristo Xa- lizado en 1808 polo artista Sarmien-
o posterior cese do ministro terciario cente” de José Tena. to, de San Cibrao) coa estrea dunha
en agosto de 1898, fixeron posible o A primeira iniciativa económi- nova imaxe de José Tena: “A Flaxela-
remate do enfrontamento e o rexur- ca que tomou Fernández Cao para a ción”, coñecida popularmente como
dimento dos actos da Semana Santa consecución do seu proxecto consis- o “Cristo da Columna”.
organizados pola “Orde Terceira” e a tiu en mercar un billete de lotaría pa- A nova talla mercouse logo dun-
“Confraría do Rosario”. ra o Nadal de 1907, feito que repetiu ha colecta realizada a nivel popular
ao ano seguinte co número 24.456, entre todos os viveireses. Para levar a
Cada ano, ao se aproximar a Se- ofrecendo participacións a todas as cabo a recadación, a VOT constituíu
mana Santa, ambas entidades tercia- persoas que o desexasen e deixando tres comisións ou seccións, integra-
rias ultimaban todos os aspectos re- un real de beneficio para a Confra- das por un amplo número de “seño-
lativos á boa marcha dos oficios e ría do Rosario por cada fracción de ritas”, que se encargaron de postular
procesións competindo coa parro- peseta. polas distintas parroquias.
quia de Galdo á hora de traer aos Se ben nun primeiro momen- O impulso e entrega do presbíte-
mellores predicadores. to tan só se lle encargou a imaxe do ro Manuel Fernández Cao continua-
pág. 17
20. S 2mil11
ría ata a celebración da Semana San- pasado século podemos comprobar cio de Tebras”, o día de Mércores
ta de 1919, pois finaría o día 20 de fe- como as celebracións naquelas da- Santo, cando os rapaces armaban un
breiro de 1920. Antes do seu pasa- tas eran de grande austeridade, des- estrondo enorme coas súas carracas
mento, o noso protagonista, aínda tacando a humildade das andas e a e martabelas, como tan ben nos ten
tería azos para engadir á procesión ausencia de todo tipo de hábitos ta- contado o escritor Francisco Leal In-
do Santo Enterro dúas novas imaxes: lares nos levadores, que ían vestidos sua no seu libro Pastor Díaz, prínci-
O San Xoán, de Tena, en 1909, que de traxe, polo xeral. Non menos cu- pe del romanticismo:
foi sufragado por subscrición popu- riosa resultaba a presenza de moi-
lar e a fermosa imaxe de María de tos nenos ataviados de primeira co- “Cuando se apaga la última
Magdala (A Magdalena), regalada en muñón ou de “marineritos”, de ne- vela del tenebrario de una de las
1916, pola freguesa Esperanza Fer- neiras cos meniños no colo vestidos parroquias, la chiquillería corre a
nández Mosteiro de Dopico. de branco e toda unha marea de mu- la otra e irrumpe en el templo de-
As novas imaxes viñeron a com- lleres das parroquias próximas, coas rribando los reclinatorios por que
plementar ás existentes e supuxe- súas pañoletas enloitadas ou brancas en este día la liturgia admite sus
ron unha importante renovación da con flores estampadas, as afamadas rebeldías para que los Santos se
imaxinería local. A isto hai que su- “portuguesas!. entristezcan con los sufrimientos
mar o crecente luxo con que se re- Os primeiros hábitos de veludo del Señor tras la penitencia de los
novan e acompañan outros elemen- negro cubertos con “capirotes” pa- paños que tapan los altares”.
tos procesionais, polo xeral obxec- ra tapar a faciana e arrastrando lon-
to de doazón dalgún devoto ou de- ga cola, non se estrearon ata media- Emotiva, resultaba, igualmen-
vota: insignias da paixón en éba- dos dos anos vinte, o que nos dá un- te, a montaxe do monumento ou se-
no, prata, esmaltes e sobredourados; ha clara idea da austeridade daqueles pulcro de Cristo, tanto nas igrexas
xoias; mantos; vestidos primorosa- tempos. Realmente, a Semana Santa parroquiais e conventuais como na
mente bordados; estandartes; andas, de entón tiña moito de entrañable e desaparecida capela do Hospital da
etc. A barroca “Virxe das Dores” pa- familiar, con moitas tradicións e ritos Caridade. Para o alumeado do mo-
sa a desfilar vestida cun manto traí- que ou ben desapareceron ou chega- numento as mulleres achegaban ar-
do dende as Filipinas coloniais por ron á actualidade. tísticas velas que ao remate da Sema-
Joaquín del Río; a relixiosa Rita La- En Viveiro sigue manténdose o na Santa se recollían para as ocasións
go Robles Jarel, fundadora do Co- costume por parte dos rapaces e ra- especiais.
lexio de Cristo Rei, manda fundir as pazas de xuntarse para a celebración Curioso semellaba tamén o cos-
súas alfaias para facer unha coroa e dos oficios e bendicións propios do tume, hoxe desaparecido, de cantar
unha espada que lle atravese o peito Domingo de Ramos. Cada un leva “motetes” ao paso da Virxe, sempre
á imaxe desa Virxe… un ramo de loureiro ou unha palma con acompañamento musical. Ade-
Agora ben, compre non esque- o máis grande posible, xunto cuns mais da bendición do Lume Novo,
cer que durante os anos vinte e trin- pequenos ramos de oliveira. Na mi- do Cirio Pascual e da auga e pía bau-
ta do pasado século a Semana San- ña nenez, antes da bendición, sem- tismais, no Sábado Santo, na parro-
ta de Viveiro, aínda sendo das máis pre se montaba unha batalla campal quia de Covas celebrábase a afama-
importantes da provincia, non tiña cos ramos ao tempo que se petaba da feira do Luns de Pascua, existindo
nin moito menos a proxección ac- con eles con toda a forza no chan, co o costume de comer ese día grandes
tual. Pensemos que daquela as andas cabreo conseguinte do entón párro- cantidades de percebes.
eran máis pequenas e tiñan menos co Francisco Fraga, que co seu voza- Entre os moitos recordos que
peso, polo que podían ser portadas rrón berraba: esos niños!!!... conservo da miña xa lonxana nenez
por un menor número de levadores, Logo de seren benditos os ramos viveiresa estou vendo ao popular He-
que eran polo xeral artesáns, mari- era frecuente gardar unhas ramiñas riberto Insua de “heraldo”, tocando
ñeiros, acólitos ou clérigos. Ademais, para poñelas na cabeceira da cama, a corneta na mañanciña do Encon-
as procesións estaban moi condicio- utilizándoas para queimar duran- tro, en todas e cada unha das portas
nadas pola propia estreitura das rúas te as treboadas. É tamén usual, aín- da vila, corneta que afinaba a base de
medievais da vila, pois aínda que xa da que ultimamente estase perden- regala cunhas copiñas de caña e anís
existía o malecón e os recheos da do, o feito de colocar as palmas no nas tabernas da ribeira. Tampouco
Travesía, haberá que agardar ata me- balcóns das casas ou no alto dos bar- esquecerei o día no que o recorda-
diados dos anos corenta para ver os cos con fins precautorios, ata a Pas- do amigo Toñín Colosía me ensinou
desfiles pola parte do ensanche. cua seguinte. unha carpetiña de ule cunhas con-
Facendo unha rápida análise das tas da Orde Terceira, que conserva-
fotografías conservadas da Semana Outra tradición que hoxe está in- ba na súa casa, e, onde se anotaban
Santa de principios e mediados do felizmente perdida ten a ver co “Ofi- os gastos do Encontro dicindo, coa
pág. 18
21. 2mil11 S
maior das inxenuidades, algo así co- as feridas tardarían moitos anos en Logo da elección dos órganos di-
mo: “Por hacer llorar a la Virgen… curarse. rectivos e da redacción dos estatutos,
tanto; por tirar a Cristo en la plaza… os confrades decidiron ter un paso
tantas pesetas”. O NACEMENTO DAS titular que puidese desfilar nas pro-
No mantemento da Semana San- CONFRARÍAS PENITENCIAIS cesións do ano seguinte. O encar-
ta nas primeiras décadas do século NA DÉCADA DOS CORENTA gado de realizar a imaxe, inspirada
XX tamén tiveron moita importan- no Cristo Xacente de G. Dupré, se-
cia as recen constituídas seccións lo- Foi claro obxectivo da Semana ría o mestre tallista compostelán Jo-
cais da “Juventud Católica” (1º épo- Santa viveiresa nos primeiros anos sé Rivas, que cobraría polo seu tra-
ca, 1915) e da “Adoración Nocturna 40 o fomento da participación mas- ballo nove mil pesetas, pagables en
(1916), institución esta última que fo- culina nos actos e desfiles procesio- tres prazos, o que sumado ás catro
ra fundada a nivel estatal na decimo- nais. De feito, a partir de 1942 esta- mil duascentas pesetas que custaría
nona centuria polo viveirés Luis Tre- bleceuse por vez primeira un “vía- a anda, realizada por José Otero, as-
lles Noguerol. crucis dos homes”, que comezou fa- cendía nada máis e nada menos que
Durante o sexenio republicano céndose na noite de Xoves Santo, a un total de trece mil duascentas pe-
(1931—36), a Semana Santa da locali- máis que actualmente se realiza na setas da época.
dade veuse suxeita aos vaivéns políti- do Mércores.
cos do momento, así como a un efer- En 1944, a Semana Santa local Este grandísimo esforzo econó-
vescente e crecente anticlericalismo tomou un novo impulso, despois mico, naqueles momentos difíciles
que terá a súa máxima manifestación de que un grupo de xoves terciarios de racionamentos e “estraperlos”,
na suspensión das procesións e pa- franciscanos e confrades do Rosa- obrigou a tomar iniciativas novido-
sos da Semana Santa de 1936, en pre- rio decidiran dinamizala. No mesmo sas como a busca de novos confrades
visión de posíbeis disturbios públi- ano fundouse a “Confraría do San- e protectores honorarios como o mi-
cos. A posterior guerra incivil coas tísimo Cristo da Piedade”, formada nistro de Traballo daquel entón Jo-
consecuencias tráxicas que orixinou polos comerciantes e industriais da sé Antonio Girón ou o xeral viveirés
afondaría aínda máis os rancores, e localidade. Cora Lira, entre outros.
“SAN JUAN” • 1909 (STMO. ROSARIO) — FOTOGRAFÍA: ANDRÉS BASANTA
pág. 19
22. S 2mil11
O esforzo realizado daría axiña tes a un grande número de familias, Novidades non menos interesan-
os seus froitos. Na Semana Santa de dende Ferrol a Castropol, así como tes foron os novos fachóns eléctri-
1945, coincidindo coa estrea do no- a moitos viveireses da emigración e cos, que estreou o paso da “Irman-
vo paso procesional, a afluencia de a non poucos madrileños que vera- dade do Prendemento”, ou a forma-
visitantes foi masiva. O grupo escul- neaban na localidade. ción dunha escuadra de soldados ro-
tórico do “Cristo da Piedade” saíu Na Semana Santa de 1948 con- manos con indumentaria da épo-
acompañado por corenta e cinco pe- tinuarían producíndose novidades ca, deseñada polo artista Ramón Ba-
nitentes, que vestían capirote branco importantes, como foi o caso da es- rro. A nova formación daría lugar á
e túnica negra co emblema da con- trea do fermoso paso da “Borriqui- aparición do dito cómico popular:
fraría. Reparade que en adiante ca- ta” na procesión do Domingo de Ra- “¡Que traballen os romanos, que te-
da confraría levará no seu vestiario mos, obra de José Rivas, que foi doa- ñen o peito de lata!”.
os distintos cores da paixón. do pola señora María Cora Lira. En 1953 constituiríase a “Irman-
O trono, que ía iluminado con Debido á crecente sona que ía dade da Santa Cruz”, nova filial da
luz eléctrica, foi levado a lombos por acadando a Semana Santa local, os “Confraría do Cristo da Piedade”.
vinte e catro confrades. Nesta edi- operadores de “Peñalara Films” ro- Esta nova irmandade acollerá ex-
ción tamén fixeron a súa presenta- daron varias reportaxes para dalas a clusivamente mulleres, que irán nos
ción pública os compoñentes dos coñecer por toda España e América desfiles ataviadas coa clásica manti-
“Flechas Navais” da localidade, coa e a prensa diaria tamén comezou a lla española. A estrea procesionaria
súa banda de cornetas e tambores. falar do evento como un compendio aconteceu ao ano seguinte, desfilan-
Ao ano seguinte, un grupo de es- maxistral de arte e fe. do co paso da “Cruz Espida” na pro-
tudantes e empregados constituíron Outro acto de certa importancia cesión da Paixón. Cómpre clarexar
a “Irmandade do Prendemento” recuperado nesta época, pois había que o “Vía Crucis das mulleres” celé-
(1946), filial da “Confraría do Cristo varias décadas que non se celebraba, brase o Martes Santo dentro da igre-
da Piedade”. O grupo escultórico ti- foi o “Sermón das Sete Palabras”, or- xa de San Francisco.
tular da irmandade, “O bico de Xu- ganizado inicialmente pola “Confra- Con respecto ás vestimentas e á
das”, foi esculpido tamén en Santia- ría do Santísimo Cristo da Piedade” espectacularidade dos pasos é noto-
go no taller de José Rivas e tivo un e posteriormente pola recen creada ria a influencia que exerceron os na-
custe de once mil pesetas, desfilando “Irmandade das Sete Palabras”. zarenos ferroláns e os afamados ma-
por vez primeira o Domingo de Ra- rrrajos e californios de Cartagena, así
mos de 1947. A nova irmandade uti- NOVAS CONFRARÍAS como a influencia andaluza nos alu-
lizará capa e capirote brancos, con NOS 50 e 60 meados das andas, realizadas por
hábito de cor vermella que leva bor- Antonio Bonet Molina durante a súa
dado o emblema. Popularmente, os Dadas as grandes necesidades estadía circunstancial na localidade.
membros desta irmandade son co- que xeraba a organización dunha Se- En 1965 o NO—DO deu cumpri-
ñecidos como “os chacarreros”, de- mana Santa que non cesaba de me- da noticia nas pantallas cinemato-
bido á coincidencia das cores dos drar e que requiría cada vez máis gráficas dos nosos desfiles procesio-
hábitos cuns actores dunha compa- nutridas contribucións económi- nais. Con este novo reponte da ce-
ñía dramática que actuaba por aquel cas e continxentes humanos, den- lebración relixiosa coincide a apari-
entón no desparecido “Teatro Mo- de a “Confraría do Cristo da Pieda- ción da nova Banda de Música vivei-
derno” da localidade. de” considerouse a posibilidade de resa, que acompañará ás procesións
Por estas datas, a Semana San- constituír outra filial coa finalidade coas melódicas notas de Chopin. Por
ta de Viveiro, xa realizaba un impor- de organizar o “Sermón das Sete Pa- estas datas continuaron enriquecén-
tante esforzo publicitario, envian- labras” e o “Vía Crucis dos homes”. dose os pasos procesionais. Algúns
do carteis anunciadores a toda Gali- É así como se constitúe en 1951 a “Ir- moi significativos deixan de levar-
cia. En 1947 comezaría a publicarse a mandade das Sete Palabras”, que tivo se ao lombo, como “O bico de Xu-
revista Pregón, que tanto influiría ta- por obxectivo inmediato completar o das”, para saíren montados nunha
mén dende o punto de vista propa- grupo escultórico do “Calvario”, coa plataforma con rodas. Outra novida-
gandístico e que levaba curiosamen- realización das imaxes dos dous la- de importante deste período é a mu-
te o mesmo título da revista que di- dróns, Dimas e Xestas. Logo de di- danza de escenario para a celebra-
rixía polas mesmas datas, en Iruña— versos estudos, propostas e contra- ción do “Sermón das Sete Palabras”,
Pamplona, o escritor mindoniense propostas, decidiron encargalos no que pasou da Praza Maior ao inte-
Xosé Díaz Jácome. taller compostelán dos irmáns Ro- rior da Igrexa parroquial de Santia-
dríguez Puente, que se compromete- go—San Francisco. Perdeu así en es-
A intensa publicidade realiza- ron a realizar ambas esculturas pola pectacularidade e vistosidade o que
da serviu para atraer como visitan- cantidade de nove mil pesetas. gañou en recoñecemento e fervor.
pág. 20
23. 2mil11 S
Grazas á abundancia de levado- Crucis das mulleres” dentro da igre-
ANOS DE TRANSICIÓN
res voluntarios e gratuítos as confra- xa ou dos claustros de San Francisco,
rías e irmandades puideron realizar tamén se decidiu a realizalo dende o
Os anos setenta, coñecidos co-
un aforro moi estimable que utiliza- 2003 polas rúas de Viveiro.
mo os da transición política en Espa-
ron para a mellora de imaxes e pasos No ano 2005 aínda se crearía un-
ña, foron tempos de cambios en to-
procesionais. Agora hai grupos de ha nova procesión: o “Vía Lucis”
dos os sentidos. De feito, as confra-
levadores que deixan o seu posto re- ou “Cristo Resucitado”, que desfi-
rías pasaron entón por serios proble-
servado dun ano ata o seguinte, sen- la na tarde do Domingo de Resu-
mas económicos, motivo polo que se
do tan grande a competencia exis- rrección, acompañada pola imaxe de
viron obrigadas a recorrer a diversos
tente entre os mesmos que resulta “Nosa Señora do Camiño da Luz”,
aportes monetarios.
difícil levar un paso, como non sexa obras ambas do artista compostelán
Ademais, como os pasos eran ca-
por un ofrecemento ou unha causa Leopoldo Rodríguez.
da vez máis pesados e espectacula-
similar, pese a que actualmente pasos Finalmente, no ano 2006 consti-
res, precisábanse moitos levadores
como o “Prendemento” e o grupo es- tuíuse a Confraría da Misericordia,
que cobraban polo labor realizado,
cultórico das “Sete Palabras” pasa- que desfila coa imaxe do Ecce–Ho-
de maneira que se encarecía grande-
ron a seren transportados a lombos, mo, na procesión da Paixón.
mente a saída dos desfiles procesio-
aumentando a súa espectacularidade Entre as moitas novidades que se
nais. A existencia destas “collas” re-
e a paixón dos espectadores. presentan nesta Semana Santa, debe-
muneradas deu lugar a certos exce-
Coa declaración de Interese Tu- mos destacar o paso das “Negacións
sos, producidos sobre todo polo cos-
rístico, multiplicáronse tamén as po- de San Pedro”, obra do mestre tallis-
tume de levar bebidas alcohólicas
sibilidades propagandísticas, sendo ta cordobés Antonio Bernal Redon-
debaixo das andas, o que provocaba
habituais as proxeccións radiofóni- do, a imaxe de “Nosa Sra. Da Cle-
que algunhas procesións transcorre-
cas e televisivas, así como a grande mencia” de Francisco Gijón e a “Vir-
sen “entre o surrealismo e a blasfe-
afluencia de visitantes. A competen- xe da Esperanza da Resurrección”
mia”, como tan ben escribiu Perfecto
cia entre as distintas confrarías, que da autoría de Francisco Romero Za-
Parapar Trasancos nun fermoso arti-
contan na actualidade con centos de fra, con traxe e mantos bordados por
go intitulado “Levadores”, publica-
confrades, axuda a mellorar anual- Antonio Villar Moreno.
do na revista Pregón en 2003.
mente os distintos pasos. E xa para rematar tan só resta pe-
Nos 80 constituíse unha nova dirvos un ben merecido aplauso para
Esta situación, propia dos inicios
confraría, a do “Nazareno dos de todas e todos os que dun xeito anóni-
desta década, comezaría a superarse
Fóra”, que agrupa a diversos viveire- mo e totalmente desinteresado reali-
logo dun plante dos levadores que se
ses emigrados que regresan puntual- zan todos os labores conducentes
negaban a portar as imaxes se non se
mente a Viveiro para portar na pro- para que a nosa Semana Santa rever-
lles pagaba máis. A protesta, curiosa-
cesión do “Prendemento” a imaxe deza mil primaveras máis.
mente, rematou con efecto contra-
rio ao procurado, ao aceptar os máis do “Sagrado Corazón”, convertido
novos seguir facendo o seu labor de en “Ecce–Homo”.
xeito totalmente gratuíto e volunta- Dando un paso máis ao entrama-
rio. Logo desta crise, a Semana San- do organizativo da celebración, na
ta local sería asumida en adiante de- década dos noventa fundouse a cha-
finitivamente por todos os viveireses mada “Xunta de Confrarías”, coa fi-
como algo propio e representativo de nalidade de coordinar os traballos de
todas as clases sociais. organización e desenvolver distintos
actos culturais a través do Programa
DA DÉCADA DOS Adral.
OITENTA Á ACTUALIDADE Outra novidade importante foi
a incorporación das mulleres co-
Xa para ir rematando tan só da- mo levadoras en distintas confra-
rei unhas pinceladas dende os anos rías, como a da “Piedade”. Con to-
oitenta á actualidade, pois é historia do, onde o fenómeno tivo un maior
recente é moito máis coñecida. Os impacto foi na “Irmandade da San-
anos oitenta supuxeron a consagra- ta Cruz”, constituída exclusivamente
ción definitiva da Semana Santa de por mulleres que portan a imaxe de
Viveiro, que traspasaría o ámbito ga- “María ao Pé da Cruz”, cedida po-
lego coa declaración de “Interese Tu- la “Confraría do Rosario”. A mes-
rístico”, obtida en 1988. ma Irmandade, que celebraba o “Vía
pág. 21
24. “MARÍA AL PIE DE LA CRUZ” LLEVADA A HOMBROS POR MUJERES • 1908 (STMO. ROSARIO) — FOTOGRAFÍA: JOSÉ LUIS MOAR
25. 2mil11 S
E L II CONGRESO
EUCARÍSTICO COMARCAL,
VIVEIRO 1961
(Pasaron 50 años)
Por José María Cabarcos
Eucarístico Comarcal para los Arci- En esta segunda reunión se cons-
prestazgos de Orol, Sargadelos, Sor y tituyeron ocho comisiones de trabajo.
Viveiro. Las consignas que el Sr. Obispo ex-
Se anunciaba este acontecimiento puso a los asistentes para el logro de
con la debida antelación para que to- los objetivos propuestos fueron: entu-
do se fuera disponiendo convenien- siasmo, cariño y optimismo.
C
temente sin dejar nada a la improvi- Así iniciaba su andadura tan gran
sación y prisas del último momento. acontecimiento, el cual tendría su
onvocado el Concilio Ecu- En el mes de diciembre el Sr. culminación en los actos que se de-
ménico Vaticano II cada Diócesis se Obispo tuvo una primera reunión sarrollaron en la semana del domingo
preparaba en la oración y en la euca- con los párrocos de los cuatro Ar- 21 de mayo, al domingo 28, día del ac-
rística para llegar a él en la mejor de ciprestazgos en el Salón de Sesiones to final de clausura.
las disposiciones. del Ayuntamiento y el 26 de enero de Traer a la actualidad, ahora, aque-
El Boletín del Obispado de Mon- 1961 se reunía de nuevo con los sa- llas jornadas, después de transcurri-
doñedo-El Ferrol anunciaba en su cerdotes y seglares que iban a tener dos 50 años, supone entremezclar re-
edición de diciembre de 1960 la ce- la responsabilidad de la organización cuerdos, nostalgias de una juventud
lebración en Viveiro de un Congreso del Congreso. vivida intensa y cristianamente, seres
“CONGRESO EUCARÍSTICO COMARCAL” • 1961 — FOTOGRAFÍA: FAMILIA MARUJA ABADÍN
pág. 23
26. S 2mil11
queridos ausentes, amistades inque- editorial del “Heraldo de Vivero” (11- 1929 que se utilizó de correo eficaz
brantables, anécdotas inolvidables y 10-85) que en la celebración de las para visitar las parroquias: el “pepi-
unas auténticas vivencias de sentirse Bodas de Plata del Congreso decía no” ideado por el técnico electricista
Iglesia, Cuerpo Místico. textualmente: para convertir una vieja radio en mo-
Un hecho histórico, para la Co- … “Los vivarienses que formaron derna emisora; la discusión bizanti-
marca de Viveiro de tal envergadu- parte de las diferentes comisiones or- na entre dos notables organizadores
ra, no hubiera podido llevarse a ca- ganizadoras supieron marcar su im- sobre si el león de nuestro escudo era
bo si en la práctica de su preparación pronta de una forma clara, consi- rampante o pasante; los aparatos de
no se diesen unas circunstancias que guiendo logros no previstos, y llevan- radio en balcones y ventanas trasmi-
lo hicieron posible: organización ade- do a cabo actividades que en algún tiendo en directo los actos: los cha-
cuada, trabajo en equipo y una fe so- aspecto concreto, no pudieron ser vales de las finanzas cuadrando hasta
brenatural. igualadas… Han pasado ya veinticin- la última “mota” de la caja-fuerte de
Organización adecuada. Planifi- co años pero aún hoy sorprende que, cartón; el equipo de “expertos” mon-
cación detallada. Responsables con Vivero contase por unos días con una tando escaparates sobre la eucaristía.
nombres y apellidos en cada comi- publicación periódica, “Eucaristía”, Podemos sentirnos felices en
sión. Una Comisión de Propaganda con una emisora de radio, “Radio Ju- nuestros recuerdos, de haber contri-
que puso en marcha dispositivos pa- ventud”, que se acuñase una medalla buido a sostener y engrandecer la se-
ra actuar coordinadamente con las conmemorativa, se publicase un car- cular tradición eucarística de Viveiro,
Parroquias. tel, se compusiese un himno y se lle- ciudad de las cinco custodias, de la
Trabajo en equipo. Sacerdotes y vasen a cabo simultáneamente seis ex- Cofradía del Santísimo Sacramento,
seglares unidos y coordinados para posiciones…” de Trelles Noguerol…
un mismo fin. Interminables sesiones Acertadamente, en pocas líneas, Quienes crecimos en la fe en la
de trabajo con debates acalorados pa- el “Heraldo” resumía cinco meses de Acción Católica, en la Adoración
ra llegar a decisiones detalladas. intensa actividad, de afanes y desve- Nocturna, en los Cursillos de Cris-
Fe sobrenatural. Convencimien- los, que hicieron de la Comarca Viva- tiandad, y sobre todo en unas fami-
to sincero de que todos los esfuer- riense, centro de oración y de amor a lias cristianas que nos dieron lo me-
zos eran a mayor gloria de Dios. Nos la eucaristía. jor de sí mismas, creo, humildemen-
sentimos iglesia y procurábamos ser En medio de tanta responsabili- te, que respondimos a la llamada que
humildes instrumentos al servicio de dad dedicación, las anécdotas inol- se nos hizo.
la Eucaristía. vidables: El amigo que consigue un El pueblo de Viveiro respondió
Repasando notas y escritos pa- permiso indefinido de su empresa de forma extraordinaria participan-
ra poder transmitir fielmente lo me- para dedicarse intensamente a la or- do con fe y devoción en todos los ac-
jor de todo aquello encontramos una ganización; la moto Macles del año tos y concentraciones.
“CONGRESO
EUCARÍSTICO
COMARCAL”
1961
FOTOGRAFÍA:
FAMILIA MARUJA ABADÍN
pág. 24
27. Oración
Por Jesús Albo Soto
(De la Cofradía de La Piedad)
A tus pies, mi Jesús Crucificado,
quiero hacer un recuento de mi vida:
ver mi culpa y tu amor en cada herida,
bautizarme en el agua del costado.
Por la arena la sombra del pecado
arrastré sin oasis ni salida.
Y mi alma, Señor, como perdida,
anhelada tu luz y tu cuidado.
Son mil días, feliz, en comunión
con tu amor y el de todos los hermanos,
alcanzado el oasis de tu luz.
Son mil años perdiendo la ocasión
de tocar tu vivencia con las manos,
confiando mis brazos a tu Cruz.
FOTOGRAFÍA: JOSÉ MIGUEL SOTO
28. “VIRGEN DE LOS DOLORES” • 1741 (V.O.T.) — FOTOGRAFÍA: JUAN FEAL
29. 2mil11 S
T ESTIGOS DE LA COMUNIÓN A LA
LUz DE LA CRUz DEL SEñOR
Por Segundo L. Pérez López
1. Introducción
L a Cruz gloriosa, signo de la
soledad de Cristo y símbolo de su an-
por compañero está menos solo que
cuando está solo. Entonces disfruta
libremente de su alegría; entonces es
sin seguir a Jesús, sin colocarnos en
su escuela, sin permanecer en Él.
sia de comunión nos lleva a afrontar él mismo para disfrutar de Dios en él “Cristo le manifiesta plenamente
los dos goznes en que se sostiene la y de sí mismo en Dios”. el hombre al mismo Hombre” (GS
persona humana: el encuentro en su Madeleine Delbrel, mística del 22) No podemos vivir ya de modo
soledad en el cara a cara consigo mis- siglo XX en medio de la clase obre- humano y armonioso estas dos di-
mo y con Dios, y el ansia de comu- ra, dice: “No trates de callarte, escu- mensiones sin adherirnos comple-
nión y amor que nadie puede apa- cha”. Cada uno necesita una educa- tamente a Él, sin adherirla a su vida
gar en cada hombre y mujer de to- ción o una reeducación tanto para de soledad y a su vida de comunión.
dos los tiempos. Por esto, la Semana la soledad como para la comunión. Hay que hacer un camino educativo,
Santa y las celebraciones de estos días Con el advenimiento de Cristo, la o si se prefiere, ascético, para madu-
nos llevan a la raíz profunda de nues- soledad y la comunión, estas dos di- rar en la manera de vivir la soledad y
tra vocación humana y cristiana, he- mensiones fundamentales de la per- la comunión que es un camino esen-
cha realidad y sacramento en la Cruz sona humana creada a imagen Dios- cialmente cristiano, específicamen-
y resurrección del Señor, como expe- Trinidad, son restauradas en el hom- te cristiano. Sólo siguiendo a Cristo
riencia de soledad y comunión. bre por Cristo y en Cristo. No pode- podemos recuperar y realizar nues-
Guillermo de Saint Thierry escri- mos reencontrar la verdadera mane- tra vocación a la soledad y a la co-
be a los cartujos: “Quien tiene a Dios ra de vivir la soledad y la comunión munión según el designio de Dios.
“LA CENA” EN LA CAPILLA DE LA ORDEN TERCERA ESPERANDO PARA SALIR EN PROCESIÓN • 1808 (V.O.T.) — FOTOGRAFÍA: JOSÉ LUIS MOAR
pág. 27
30. S 2mil11
tá con nosotros, nos acompaña siem- manos y hermanas, solo incluso en la
2. La soledad de Jesús
pre en nuestra vida, se manifiesta en persona más desconocida y anodina
todas partes en donde estamos, ha- que cruzamos en la calle o en la ofici-
En el Evangelio de la transfigu-
ración de Jesús, el Padre hace escu- gamos lo que hagamos, en cada uno na de correos.
char su voz para decir: “¡Este es mi de los encuentros que vivamos. Es la Está solo y necesita de nuestro
Hijo amado, escuchadlo!” (Mt 17, 5) soledad del Crucificado que, luego amor, de nuestra relación con Él, pe-
“Cuando se oyó la voz, Jesús estaba de entregarle su Madre a Juan y Juan ro es único para el Padre, la presencia
solo” (Lc 9, 36) Es como si la sole- a su Madre, nos grita, “¡Tengo sed!” más preciosa en la vida y en el mun-
dad señalara y cumpliera la llamada (Jn 19, 28) “Nadie estaba con ellos si- do, luego necesitamos también su
del Padre que nos lo presenta como no Jesús solo”: “solo” podría también amor y su relación con nosotros. Es-
el Hijo amado que debemos escuchar traducirse por “único”, es decir al- toy solo, totalmente solo, si Jesús no
y amar. guien que no puede ser reemplazado está conmigo, si no lo encuentro en
Jesús se queda solo para que su por nada ni por nadie, la persona más todos los encuentros y si no estoy con
soledad pueda ser el espacio de nues- preciosa, la más querida, la más ama- Él en todas las relaciones que tejen mi
tro amor hacia Él, ese amor que cum- ble; luego, todo desaparece, no que- existencia.
ple la palabra del Padre, lo que el Pa- da sino este único tesoro, abandona- Pero ¿cómo vivir esto? Pues, en
dre quiere de nosotros. Jesús se queda do entre nuestras manos, librado a realidad, nos olvidamos constante-
solo como si el Padre se retirara para nuestra atención o a nuestra distrac- mente de encontrar al Señor en to-
que amemos al Hijo como Él lo ama. ción, a merced de nuestra compañía, dos, siempre y en todas partes; esta-
Jesús se queda solo, pero el Pa- de nuestro amor o de nuestra falta de mos distraídos y, cuando se presenta,
dre acaba de decirnos que Él es el que amor. no lo reconocemos, pensamos en no-
tiene su preferencia, todo su amor, el El valor incomparable de esta uni- sotros mismos. Esto nos enseña que el
que debemos escuchar. Está solo, pe- cidad o soledad de Jesús habita de Hijo del Padre es digno de un amor
ro es como si el Padre acabara de de- ahora en adelante todas las relaciones que no está en nosotros, un amor que
cirnos de Él “No es bueno que Jesús posibles entre las personas. Jesús es tenemos que pedir.
esté solo”. “Inmediatamente, miran- solo y único en la mujer para con su
do a su alrededor, no vieron sino a Je- marido, en el marido para con la mu- San Bernardo dice: “Quien ama a
sús solo con ellos” (Mc 9, 8) De aho- jer, solo y único en cada uno de nues- Dios está bien seguro de ser amado,
ra en adelante, la soledad de Jesús es- tros hijos, de nuestros amigos, her- pues Dios no puede pagar de vuelta
“EL CRISTO DE LA VERA CRUZ” • s. XV (V.O.T.) — FOTOGRAFÍA: JOSÉ MIGUEL SOTO
pág. 28
31. 2mil11 S
un amor que Él se place en adelan- cemos ser más amados” (San Bernar- hombres en el apostolado, sin que la
tar, y no amarnos cuando ya noso- do, Carta 107, 8) oración interrumpiese el apostolado,
tros lo amamos, puesto que nos ama Nuestra vocación de personas ni el apostolado interrumpiese la ora-
cuando aún no lo amamos. Y Él nos creadas a imagen y semejanza de ción.
ha amado antes, primero. No pode- Dios, que es Amor, no puede realizar- Esta unidad de vida es el ideal que
mos dudar, el Espíritu Santo y Jesús se sino por la gracia del Espíritu San- se nos propone, ofrecido, pero que
crucificado, dan un doble testimonio to. En cada ser humano, soledad y co- debemos anticipar y agrandar hacia
irrecusable. Jesucristo, por su muer- munión apuntan a una vocación, una esta unidad trabajando en la oración
te, merece nuestro amor, y el Espíri- llamada de Dios escrita ontológica- y la caridad de acuerdo con los tiem-
tu, por la unción de su gracia nos lo mente en nosotros, pero después del pos y momentos determinados por
hace amar; el uno adquiere derecho pecado la respuesta a esta vocación nuestra vocación, como Jesús tam-
en nuestro corazón, y el otro nos da sólo puede ser una gracia acogida. bién lo ha hecho en su vida en la tie-
ese amor. Jesús nos compromete a En el Evangelio, la soledad volun- rra.
amarlo debido a la dimensión de su taria de Jesús, la soledad que busca- Desde que el Verbo se hizo carne,
amor por nosotros, y el Espíritu Santo ba, que decidía incluso en medio de que murió y resucitó por nosotros, el
nos da los medios de hacerlo; el uno las mayores urgencias del apostolado, fin está cerca, el objetivo está aquí, el
nos muestra lo que debemos amar y era una soledad para la oración, para cumplimiento de la vida y del mun-
el otro nos lo hace amar; finalmen- estar con el Padre (Lc 5, 15-16) do está dado. Hay que adherirse a él,
te, Jesús nos proporciona un motivo Mas si Jesús sabía abandonar las agarrarlo, y agarrarlo en la oración y
de amar y el Espíritu Santo nos da el multitudes para rezar, su caridad le la caridad que exigen nuestra voca-
sentimiento. Por eso ¡Qué vergüen- hacía interrumpir sus retiros para ción de soledad y comunión. Desde
za mirar con ojos indiferentes al Hijo responder a la necesidad de verdad y la encarnación del Hijo de Dios y su
de Dios expirando por nosotros! Y es de pan de las multitudes que llegaban Resurrección, todo nuestro destino
ése el resultado si el Espíritu Santo no hasta El (Mc 6, 31-34). está en Él, todo nuestro destino es Él,
se mezcla y nos preserva de semejan- La vida de soledad y la vida de co- camino verdad y vida del hombre.
te ingratitud. Pero, como “este Espí- munión en Jesús eran como vasos co- Sí, solo Cristo ha vencido a la
ritu que nos ha sido dado derrama el municantes que transmitían su ca- muerte, fuera de Él no hay vida para
amor de Dios en nuestros corazones” ridad, el amor de su Corazón que se el hombre, no hay más vida humana.
(Rm 5, 10), amamos, y al amar, mere- dirigía al Padre en la oración y a los Si Cristo resucitó de nuestra muerte,
NUMEROSOS FIELES EN LA “PROCESIÓN DE LA SOLEDAD O DOS CALADIÑOS” — FOTOGRAFÍA: ANTONIO RIVERA
pág. 29
32. S 2mil11
CRUZ PROCESIONAL DE STA. MARÍA DEL CAMPO • 1562 — FOTOGRAFÍA: JOSÉ LUIS MOAR que vale tanto como otras: se trata del
anuncio fundamental y de la esen-
cia del cristianismo: Los apóstoles no
han tergiversado el anuncio de Cris-
to resucitado: era un hecho, un acon-
tecimiento: ellos no podían negarlo o
anunciar otra cosa.
Es lo que Benedicto XVI recuer-
da al principio de su encíclica sobre
la caridad: “Hemos creído en el amor
de Dios: así debe expresar el cristia-
no la opción fundamental de su vi-
da. En el origen del hecho cristiano
no hay una decisión ética o una gran
idea, sino el encuentro con un acon-
tecimiento, con una Persona que da a
la vida un nuevo horizonte y por ello
una orientación decisiva (Jn 3, 16)
(Deus caritas est, nº 1).
3. Agarrarse a Cristo
Toda vocación cristiana obtiene
el fin propio cuando llega a la convic-
ción y a la experiencia de que fuera de
Cristo no puede hacer nada (Jn15,5)
y que “fuera de Él no hay salvación”
(Hch 4,12) Maduramos en la vida
cristiana sin necesariamente ser per-
fectos cuando captamos que su ple-
nitud de vida está más en el apego a
Cristo que en el apego a sí mismo.
La gracia que siempre debemos
el hombre no puede ya no puede vi- Es en esta conciencia y en esta pedir y acoger es la de un apego a
vir más que adherido a Él. Después realidad donde encontramos nuestra Cristo más grande, más profundo,
de la Resurrección, después de Pas- libertad, nuestra realización, nuestro más totalizante: es el secreto de nues-
cua, nuestro apego a nuestra vida de- gozo. Pues si nuestra vida es Cristo tra liberación y nuestro gozo.
be pasar por el apego a la presencia que ya no muere, la adhesión a Él nos El gesto espontáneo de María
del Resucitado, el deseo de la verdad hace seres vivos incluso a través de la Magdalena queriendo retener a Jesús
y de la plenitud de nuestra vida de- muerte, incluso a través del sacrificio resucitado (Jn 20, 16-17) es cabal en su
be pasar por el deseo de adherirnos de la vida. intención, como movimiento del co-
a Cristo. De ahora en adelante, esta- Todo camino cristiano, toda la razón y de toda la persona de cara a la
mos verdaderamente vivos si estamos conversión que dicho camino com- presencia viva y real del Resucitado.
apegados a Cristo más que a nosotros porta, y la esperanza que lo anima, Magdalena lo toma por los pies como
mismos, apegados a Cristo más que a están fundados en esa fe, en esa ex- para impedirle irse, ausentarse nue-
nuestra propia vida. periencia eclesial que nos es transmi- vamente. Pero Jesús le hace entender,
Es este anuncio y esta realidad, tida por los apóstoles y los santos. diciéndole que deje de abrazarlo, que
es esta pretensión del cristianismo Si este fundamento de nuestra fe el deseo de permanecer apegada a Él
la que ha suscitado gran escánda- no está claro para los jóvenes que de- no debe detener el camino del Resu-
lo en judíos y paganos. (Hch 4, 2) bemos acompañar en el camino de la citado sino empujarla a ella, a cami-
Mas de ahora en adelante los após- vocación cristiana, habrá que condu- nar en la dirección que Jesús toma,
toles, incluso amenazados de prisión cirlos a él, introducirlos, con pacien- indica o pide (Jn 20, 17)
y de muerte, no podrán impedirse de cia, pero con convicción, pues no se Así, Magdalena es introducida
anunciar a Jesús (Hch 4, 12). trata de una concepción filosófica inmediatamente en una adhesión al
pág. 30