Egileak: Joseba Aguirrezabala Andoni Gomez Ander Galparosoro Leire Lizarzategui Historiako Graduko ikasleak. UPV/EHU

1. GREZIAKO
GIZARTE MENDERATUAK
JOSEBA AGUIRREZABALA
ANDONI GOMEZ
ANDERGALPAROSORO
LEIRE LIZARZATEGUI

2. Aurkibidea
• Beste menderakuntza eredu bat
• Ilotak
• Periekoak
• Ondorioak
• Bibliografia

3. beste Menderakuntza Eredu bat
• Hiritarrak: Poliseko talde pribilegiatua dira, bertako legeak onartu behar
dituzte eta betebehar (eta eskubide) politiko, militar eta erlijiosoak
dituzte, baita ere lursail bat izateko eskubidea.
• Esklaboak: jabetzak ziren, erakunde publikoenak edo pertsonaia
pribatuenak, eta tresna kontsideratzen ziren heinean ez zeukaten inolako
eskubide politiko zein sozialik. Eskablu-merkantzia hauek oro har greziar
mundutik at lortzen ziren.

5. • Menderakuntza mota ezagunena esklabotza klasikoa, baina
bazegoen eredu zaharrago bat.
– Kasu honetan ez ziren pertsona bakanak menderatzen, baizik eta
gizarte osoak. Horregatik deitu diogu lanari gizarte menderatuak eta ez
talde menderatuak.
– Lurrari lotuta egoten ziren
– Talde identitatea mantentzen zuten

7. Ilotak
• Definizioa: ilotak mendeko nekazariak ziren, gehienak meseniarrak,
bertoko natiboak, lurraldea konkistatua izan ostean beraien lurrak lantzen
jarraitu zutenak, baina aurrerantzean lur horren jabetza hiritar batena zen,
eta hari uztaren zati bat ordaindu behar zioten.
• Ilotak mantentzeko beharra
• “Esklabo” publiko ala pribatuak?
– Gure ustez biak aldi berean

9. • “Los no esclavos más esclavizados” (López Melero, 1989; 44,or)
– Bizimoduaren ezaugarriak
– Matxinatzeko arrazoiak
• Populazio menderatuaren kontzientzia
• Ez zuten jaunekin harreman afektiborik sortzen
– Krypteia

10. Periekoak
• Definizioa: Periekoak oro har Lakonian bizi ziren, herrixketan, naiz eta
bereizita bizi ez ziren guztiz independienteak, kanpoko harremanak eta
alor militarra gehienbat espartarrek kontrolatzen zituzten. Aldiz barne
kontuetarako autonomia nahiko zabala zeukaten, adibidez euren herrixken
inguruko lurrak administratzeko. Gauzak horrela, periekoek eskubide
zibilak zituzten, baina Espartako hiritarrak ez zirenez ez zeukaten eskubide
politikorik.
• Estatusari buruzko bi teoria:
– Larsen: ilota eta aliatuen artekoak
– Oliva: ia aliatuen parekoak

11. • Periekoen izaera pribilegiatuaren bi teoria:
– Errendizioa
– Lur okerragoak
• Bizimoduaren ezaugarriak:
– Talde anitzagoa
– Merkataritza eta artisautzaren monopolioa
– Espartari leial mantentzeko arrazoiak:
• Menderakuntza ekonomiko finkorik ez
• Armadan parte hartzea
• Jarduera ekonomikoentzako babesa

13. Ondorioak
• Feudalismoaren eredua baino Amerikako enkomienda
espainiarrarena.
• Periekoak ez lirateke, gure ustez, talde honen barruan sartuko.

16. Bibliografia
OLIVA, P., Esparta y sus problemas sociales, Madril, Akal, 1983
AUSTIN, M., et VIDAL-NAQUET, P., Economía y sociedad en la antigua Grecia,
Barcelona, Paidós, 1986
LOPEZ, MELERO R., El estado espartano hasta la época clásica, Madrid, Akal,
1989
BENEITEZ ROMERO, M.B., La ciudadanía en la teoría política contemporánea:
modelos propuestos y su debate, Madrid, 2004. Tesi Doktorala, Universidad
Complutense de Madrid
GRAHAM, S., Diccionario Akal de historia del mundo antiguo , Madrid, Akal,
1999

17. DOMINGUEZ MONEDERO, A.J., “Los mesenios de la diáspora: de la sumisión a la
resistencia”, Studia Historica. Historia Antigua. 25, 2007, 79-101.or
FORNIS, C., “La conjura de Cinadón: ¿Paradigma de resistencia de los
dependientes lacedemonios?”, Studia Historica. Historia Antigua. 25, 2007,
103-115.o
FORNIS, C., Esparta: historia, sociedad y cultura de un mito historiografico,
Bartzelona, Crítica, 2003
GOMEZ ESPELOSIN, F.J., Diccionario de términos del mundo antiguo, Madrid,
Alianza, 2005