SlideShare una empresa de Scribd logo
ESTABLECIENDO UN DIÁLOGO
SOBRE LOS RIESGOS
DE LOS CAMPOS
ELECTROMAGNÉTICOS


              RADIACIÓN Y SALUD AMBIENTAL
     DEPARTAMENTO DE PROTECCIÓN DEL AMBIENTE HUMANO
            ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD
                     GINEBRA – SUIZA
                           2005
TAMBIÉN AGRADECEMOS A LAS SIGUIENTES PERSONAS
 RECONOCIMIENTOS                                                                                                              POR SUS VALIOSOS COMENTARIOS

                                                                                                                              I   Dr.William H.Bailey,Grupo de Salud,Nueva York,Nueva York,USA.
                                                                                                                              I   Dr.Ulf Bergqvist,Universidad de Linköping,Suecia.
                                                                                                                              I   Dra.Caron Chess,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA.
                                                                                                                              I   Sr.Michael Dolan,Federación de la Industria Electrónica,Londres,Reino Unido.
                                                                                                                              I   Dra.Marilyn Fingerhut,OMS,Ginebra,Suiza.
                                                                                                                              I   Sr.Matt Gillen,Instituto Nacional de Seguridad y Salud Ocupacional,Washington,DC,USA.
                                                                                                                              I   Dr.Gordon Hester,Instituto de Investigación de Energía Eléctrica,Palo Alto,California,USA.
                                                                                                                              I   Srta.Shaiela Kandel,Ministerio del Ambiente,Israel.
                                                                                                                              I   Dr.Holger Kastenholz,Centro para la Evaluación de la Tecnología,Stuttgart,Alemania.
La OMS agradece a todas las personas que han contribuido con este manual,el cual fue iniciado por dos confe-                  I   Dr.Alastair McKinlay,Consejo Nacional de Protección Radiológica,Reino Unido.
rencias :Percepción del riesgo,Comunicación del Riesgo y su Aplicación a la Exposición a los Campos Electromagnéticos,orga-   I   Dr.Tom McManus,Departamento de la Empresa Pública,Dublin,Irlanda.
nizada por la Organización Mundial de la Salud (OMS) y la Comisión Internacional para la Protección contra                    I   Dra.Vlasta Mercier,Oficina Federal de Salud Pública de Suiza,Berna,Suiza.
las Radiaciones No Ionizantes (ICNIRP),en Viena,Austria (1997) ;y Percepción y Comunicación de los Riesgos de los             I   Sr.Holger Schütz,Centro de Investigación Jülich,Alemania.
Campos Electromagnéticos, organizada por la OMS,en Ottawa,Canadá (1998).Las reuniones del Grupo de                            I   Dr.Daniel Wartenberg,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA.
Trabajo se llevaron a cabo para finalizar la publicación en Ginebra (1999,2001) y en Nueva York (2000).                       I   Dra.Mary Wolfe,Instituto Nacional de Ciencias de Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA.
                                                                                                                              El financiamiento fue amablemente provisto por la Organización Mundial de la Salud,Departamento de
AGRADECIMIENTOS ESPECIALES SON PARA LOS PRINCIPALES CONTRIBUYENTES                                                            Protección del Ambiente del Ser Humano,el Ministerio de Salud de Austria,el Ministerio para el Ambiente,
QUE BOSQUEJARON ESTE DOCUMENTO                                                                                                Conservación de la Naturaleza y Seguridad Nuclear de Alemania,el Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y
I   Dra.Patricia Bonner,Agencia de Protección del Ambiente,Washington,DC,USA                                                  de Asuntos Ambientales y el Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental de los Estados Unidos.
I   Profesor Ray Kemp,Galson Sciences Ltd.,Oaklam,Reino Unido.                                                                CRÉDITOS DE LAS FOTOS
I   Dra.Leeka Kheifets,OMS,Ginebra,Suiza.
                                                                                                                              I Agencia France Press (p. 52, parte inferior) I Getty Images (p. 26) I Narda Safety Test Solutions
I   Dr.Christopher Portier,Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA.
                                                                                                                              GmbH (p. 52, parte superior) I Photospin (pp. vi, viii, xii, 8, 10, 50) I Photodisc (pp. 2, 18, 58)
I   Dr.Mike Repacholli,OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                     I Consejo Nacional de Protección Radiológica, GB (pp. 2, 4, 6, 22)
I   Dr.Jack Sahl,Sahl & Associates,Claremont,California,USA.
I   Dra.Emile van Deventer,OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                 TRADUCCIÓN EN ESPAÑOL A CARGO DE
I   Dra.Evi Vogel,Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y de Asuntos Ambientales,Munich,Alemania y                    Mag.Ing.Victor Cruz Ornetta,Instituto Nacional de Investigación y Capacitación de Telecomunicaciones
    OMS,Ginebra,Suiza.                                                                                                        del Perú.
INDICE
    AGRADECIMIENTOS                                                                ii
    INTRODUCCIÓN                                                                  vii

    LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS Y LA SALUD PÚBLICA                                1
1   LA EVIDENCIA PRESENTE
    ¿Qué ocurre cuando usted está expuesto a campos electromagnéticos?
    Efectos biológicos y en la salud
                                                                                   3
                                                                                   4
    Conclusiones de las investigaciones científicas                                5

    COMUNICACIÓN DE LOS PELIGROS DE LOS CEM                                        9
2   GESTIÓN DE LA PERCEPCIÓN PÚBLICA
    Determinantes múltiples del tema del riesgo de los CEM
    ¿Cómo es percibido el riesgo?
                                                                                  11
                                                                                  15
    La necesidad de la comunicación del riesgo                                     9
    Manejo de la comunicación del riesgo de los CEM                               23


    ???
      ?        CUÁNDO COMUNICAR
               CON QUIÉN COMUNICARSE
               QUÉ COMUNICAR
               CÓMO COMUNICAR
                                                                                  24
                                                                                  29
                                                                                  33
                                                                                  43

    RECOMENDACIONES DE EXPOSICIÓN A CEM Y POLÍTICAS                               51

3   LA SITUACIÓN PRESENTE
    ¿Quién decide sobre las recomendaciones?
    ¿En qué se basan estas guías?
                                                                                  51
                                                                                  51
    ¿Por qué se aplica un factor de reducción más alto para las recomendaciones
    de exposición para el público en general?                                     53
    Enfoques de precaución y el Principio de Precaución                           55
    Enfoques basados en la ciencia y la precaución para CEM                       55
    ¿Qué esta haciendo la Organización Mundial de la Salud?                       57

    GLOSARIO                                                                      60
    LECTURA ADICIONAL                                                             64

Más contenido relacionado

Destacado

Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
AtMost and AtMostTV
 
Aplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansiAplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansi
Ahmad Etc
 
Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01putikri
 
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEWLEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
Leelavati Automation PLC w w w. leelavatiautomation .c o m
 
Flp El Salvador
Flp El SalvadorFlp El Salvador
Flp El Salvador
Camilo Acosta
 
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEESBROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
NEGOCIOS & MANAGEMENT
 
Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática
Dante PACHA APAZA
 
Definicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosDefinicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosUNAN - Managua
 
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - OptimizeConversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Online Dialogue
 
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessaMobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Taivassalo Minna
 
Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5pvm22
 
บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์Pommachat Mirasing
 
Portes obertes feb011
Portes obertes feb011Portes obertes feb011
Portes obertes feb011deptecnolo
 
Pola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangPola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangDidi Sugandi
 

Destacado (20)

Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
Patrick Petersen - Masterclass Online Marketing Strategie 3.0 Adformatie MARCOM
 
Aplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansiAplikasi akuntansi
Aplikasi akuntansi
 
DOS CONEJOS EN LA GRANJA
DOS CONEJOS EN LA GRANJADOS CONEJOS EN LA GRANJA
DOS CONEJOS EN LA GRANJA
 
Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01Boletín CREATINN 01
Boletín CREATINN 01
 
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובוובמגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
מגמות וטכנולוגיות באינטרנט ובווב
 
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEWLEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
LEELAVATI AUTOMATION PRIVATE LIMITED OVERVIEW
 
Tortuga
TortugaTortuga
Tortuga
 
Flp El Salvador
Flp El SalvadorFlp El Salvador
Flp El Salvador
 
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEESBROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
BROCHURE EMPRESARIAL DE CERTIFICACION "EXPERTO EN TNO" CON AVAL UEES
 
Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática Modulo II contextualización de Computación e Informática
Modulo II contextualización de Computación e Informática
 
Curso projetos
Curso  projetos Curso  projetos
Curso projetos
 
Golfo Y Dana
Golfo Y DanaGolfo Y Dana
Golfo Y Dana
 
Definicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativosDefinicion clasificacion sistemas_operativos
Definicion clasificacion sistemas_operativos
 
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - OptimizeConversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
Conversion Jam 3 #cjam3 #cjam2013 Ton Wesseling Keynote - Optimize
 
Volcanoes beautiful killers
Volcanoes  beautiful killersVolcanoes  beautiful killers
Volcanoes beautiful killers
 
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessaMobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
Mobiilia kehittämistä - opiskelijoiden omat laitteet oppimisessa
 
Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5Clc uc-2-ficha nº5
Clc uc-2-ficha nº5
 
บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์บทเรียน ออนไลน์
บทเรียน ออนไลน์
 
Portes obertes feb011
Portes obertes feb011Portes obertes feb011
Portes obertes feb011
 
Pola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data LawangPola arsitektural data Lawang
Pola arsitektural data Lawang
 

Similar a Reconocimientos 1

Comunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y SaludComunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y Saludcrosendego
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Jimmy Cabrera
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Jimmy Cabrera
 
2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica
Francisco Chacón-Lozsán MD, MEd .'.
 
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niñosTumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
cesar gaytan
 
Avances médicos en el último año
Avances médicos en el último añoAvances médicos en el último año
Avances médicos en el último año
Ramiro Guti
 
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdfP. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
mariaines91045
 
Avances médicos
Avances médicosAvances médicos
Avances médicos
chriscd
 
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Eduardo Medina Gironzini
 
Presentacion del equipo
Presentacion del equipoPresentacion del equipo
Presentacion del equipo
nanocancer
 
Agustin
AgustinAgustin
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Nacho González Herrero
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicos
UTPL
 
inginieria genetica
inginieria geneticainginieria genetica
inginieria geneticaangelitafa
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
angelitafa
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
angelacristfar
 
CASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptxCASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptx
LUIS JESUS ARELLAN BRAVO
 

Similar a Reconocimientos 1 (20)

Bioseguridad
BioseguridadBioseguridad
Bioseguridad
 
Comunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y SaludComunicaciones Moviles Y Salud
Comunicaciones Moviles Y Salud
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
 
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010Los 18 avances médicos más importantes del 2010
Los 18 avances médicos más importantes del 2010
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicos
 
2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica2016 Conferencia tecnología biomédica
2016 Conferencia tecnología biomédica
 
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niñosTumores del snc (clasificacion y t en niños
Tumores del snc (clasificacion y t en niños
 
Avances médicos en el último año
Avances médicos en el último añoAvances médicos en el último año
Avances médicos en el último año
 
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdfP. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
P. BIOSEGURIDAD CLASE 1.pdf
 
Avances médicos
Avances médicosAvances médicos
Avances médicos
 
Baby essay
Baby essayBaby essay
Baby essay
 
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
Registro de exposiciones médicas en América Latina: su importancia y la visió...
 
Presentacion del equipo
Presentacion del equipoPresentacion del equipo
Presentacion del equipo
 
Agustin
AgustinAgustin
Agustin
 
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
Curso virtual de introducción a la Investigación en Seguridad del PacienteSes...
 
Avances medicos
Avances medicosAvances medicos
Avances medicos
 
inginieria genetica
inginieria geneticainginieria genetica
inginieria genetica
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
 
INGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICAINGENIERIA GENETICA
INGENIERIA GENETICA
 
CASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptxCASO A ETICA (1).pptx
CASO A ETICA (1).pptx
 

Más de Joel Sans

Cambio global
Cambio globalCambio global
Cambio globalJoel Sans
 
Presentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticPresentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticJoel Sans
 
Presentacio bae jci
Presentacio bae jciPresentacio bae jci
Presentacio bae jciJoel Sans
 
Decreto De Cataluna
Decreto De CatalunaDecreto De Cataluna
Decreto De Cataluna
Joel Sans
 
Glosario
GlosarioGlosario
Glosario
Joel Sans
 
Lectura Adicional
Lectura AdicionalLectura Adicional
Lectura Adicional
Joel Sans
 
Capitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion PresenteCapitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion Presente
Joel Sans
 
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Joel Sans
 
Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1
Joel Sans
 
Introduccion 1
Introduccion 1Introduccion 1
Introduccion 1
Joel Sans
 
Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003
Joel Sans
 
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la SalutLes Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Joel Sans
 

Más de Joel Sans (13)

Cambio global
Cambio globalCambio global
Cambio global
 
Ar4 syr sp
Ar4 syr spAr4 syr sp
Ar4 syr sp
 
Presentacio canvi climatic
Presentacio canvi climaticPresentacio canvi climatic
Presentacio canvi climatic
 
Presentacio bae jci
Presentacio bae jciPresentacio bae jci
Presentacio bae jci
 
Decreto De Cataluna
Decreto De CatalunaDecreto De Cataluna
Decreto De Cataluna
 
Glosario
GlosarioGlosario
Glosario
 
Lectura Adicional
Lectura AdicionalLectura Adicional
Lectura Adicional
 
Capitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion PresenteCapitulo3 Situacion Presente
Capitulo3 Situacion Presente
 
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
Capitulo2 Gestiondelapercepionpublica 1
 
Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1Capitulo1 Evidencia Presente 1
Capitulo1 Evidencia Presente 1
 
Introduccion 1
Introduccion 1Introduccion 1
Introduccion 1
 
Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003Progress Report2002 2003
Progress Report2002 2003
 
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la SalutLes Antenes de telefonia mòbil i la Salut
Les Antenes de telefonia mòbil i la Salut
 

Último

CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptxCASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
everybh
 
Ayurveda hierbas y especias curso completo
Ayurveda hierbas y especias curso completoAyurveda hierbas y especias curso completo
Ayurveda hierbas y especias curso completo
CindyCristinaHR
 
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis EmergentesMódulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
Diana I. Graterol R.
 
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontáneaLa Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
Javeriana Cali
 
Clase 23 Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
Clase 23  Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdfClase 23  Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
Clase 23 Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
garrotamara01
 
ureteroscopia tecnica , historia , complicaiones
ureteroscopia tecnica  , historia , complicaionesureteroscopia tecnica  , historia , complicaiones
ureteroscopia tecnica , historia , complicaiones
JuanDanielRodrguez2
 
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdfcaso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
ANDYRAYPINTADOCHINCH
 
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdfFABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
jeimypcy
 
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIABOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
JoseFernandoSN1
 
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
TATIANA822331
 
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSSAparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
LeslieGodinez1
 
Examen físico 2.pdf examen abdominal semiología
Examen físico  2.pdf examen abdominal semiologíaExamen físico  2.pdf examen abdominal semiología
Examen físico 2.pdf examen abdominal semiología
DaniellaPrez3
 
indicadores de salud mapa conceptual unico
indicadores de salud mapa conceptual unicoindicadores de salud mapa conceptual unico
indicadores de salud mapa conceptual unico
SELENAVEIZAGASIPE
 
Deformaciones de la columna vertebral en los p
Deformaciones de la columna vertebral en los pDeformaciones de la columna vertebral en los p
Deformaciones de la columna vertebral en los p
leslycandela
 
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primariaCaso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
Las Sesiones de San Blas
 
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracionalEdadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
Sergio Murillo Corzo
 
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso AutónomoFARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
SamiaJhosethAntonioM
 
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivasPROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
LimberRamos8
 

Último (20)

CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptxCASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
CASO CLINICO FALLA CARDIACA - UCI CORONARIA.pptx
 
Ayurveda hierbas y especias curso completo
Ayurveda hierbas y especias curso completoAyurveda hierbas y especias curso completo
Ayurveda hierbas y especias curso completo
 
(2024-28-05) Manejo del Ictus (ptt).pptx
(2024-28-05) Manejo del Ictus (ptt).pptx(2024-28-05) Manejo del Ictus (ptt).pptx
(2024-28-05) Manejo del Ictus (ptt).pptx
 
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis EmergentesMódulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes
 
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontáneaLa Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
La Menopausia es la edad en la que se presenta la última menstruación espontánea
 
Clase 23 Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
Clase 23  Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdfClase 23  Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
Clase 23 Miologia de miembro superior Parte 2 (antebrazo y mano) 2024.pdf
 
ureteroscopia tecnica , historia , complicaiones
ureteroscopia tecnica  , historia , complicaionesureteroscopia tecnica  , historia , complicaiones
ureteroscopia tecnica , historia , complicaiones
 
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdfcaso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
caso clinico docsity-taller-9-de-parasitologia.pdf
 
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdfFABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
FABRICACION DE SOLUCIONES PARENTERALES DE GRAN VOLUMEN-def.pdf
 
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
(2024-05-21). Doctor, estoy embarazada ¿y ahora qué? (PPT)
 
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIABOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
BOCA Y SUS DEPENDENCIAS-ANATOMIA 2 ODONTOLOGIA
 
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
2024 SEPSIS MATERNA & SHOCK SEPTICO FULL UCAYALI (1).pdf
 
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSSAparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
Aparato urinario PRACTICA. HISTOLOGIA ROSS
 
Examen físico 2.pdf examen abdominal semiología
Examen físico  2.pdf examen abdominal semiologíaExamen físico  2.pdf examen abdominal semiología
Examen físico 2.pdf examen abdominal semiología
 
indicadores de salud mapa conceptual unico
indicadores de salud mapa conceptual unicoindicadores de salud mapa conceptual unico
indicadores de salud mapa conceptual unico
 
Deformaciones de la columna vertebral en los p
Deformaciones de la columna vertebral en los pDeformaciones de la columna vertebral en los p
Deformaciones de la columna vertebral en los p
 
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primariaCaso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
Caso Complejo AP Intervención Multidimensional atención primaria
 
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracionalEdadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
Edadismo; afectos y efectos. Por un pacto intergeneracional
 
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso AutónomoFARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
FARMACOLOGIA del Sistema Nervioso Autónomo
 
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivasPROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
PROYECTO DE GRADO ADELA FINAL diapositivas
 

Reconocimientos 1

  • 1. ESTABLECIENDO UN DIÁLOGO SOBRE LOS RIESGOS DE LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS RADIACIÓN Y SALUD AMBIENTAL DEPARTAMENTO DE PROTECCIÓN DEL AMBIENTE HUMANO ORGANIZACIÓN MUNDIAL DE LA SALUD GINEBRA – SUIZA 2005
  • 2. TAMBIÉN AGRADECEMOS A LAS SIGUIENTES PERSONAS RECONOCIMIENTOS POR SUS VALIOSOS COMENTARIOS I Dr.William H.Bailey,Grupo de Salud,Nueva York,Nueva York,USA. I Dr.Ulf Bergqvist,Universidad de Linköping,Suecia. I Dra.Caron Chess,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA. I Sr.Michael Dolan,Federación de la Industria Electrónica,Londres,Reino Unido. I Dra.Marilyn Fingerhut,OMS,Ginebra,Suiza. I Sr.Matt Gillen,Instituto Nacional de Seguridad y Salud Ocupacional,Washington,DC,USA. I Dr.Gordon Hester,Instituto de Investigación de Energía Eléctrica,Palo Alto,California,USA. I Srta.Shaiela Kandel,Ministerio del Ambiente,Israel. I Dr.Holger Kastenholz,Centro para la Evaluación de la Tecnología,Stuttgart,Alemania. La OMS agradece a todas las personas que han contribuido con este manual,el cual fue iniciado por dos confe- I Dr.Alastair McKinlay,Consejo Nacional de Protección Radiológica,Reino Unido. rencias :Percepción del riesgo,Comunicación del Riesgo y su Aplicación a la Exposición a los Campos Electromagnéticos,orga- I Dr.Tom McManus,Departamento de la Empresa Pública,Dublin,Irlanda. nizada por la Organización Mundial de la Salud (OMS) y la Comisión Internacional para la Protección contra I Dra.Vlasta Mercier,Oficina Federal de Salud Pública de Suiza,Berna,Suiza. las Radiaciones No Ionizantes (ICNIRP),en Viena,Austria (1997) ;y Percepción y Comunicación de los Riesgos de los I Sr.Holger Schütz,Centro de Investigación Jülich,Alemania. Campos Electromagnéticos, organizada por la OMS,en Ottawa,Canadá (1998).Las reuniones del Grupo de I Dr.Daniel Wartenberg,Universidad de Rutgers,Nuevo Brunswick,Nueva Jersey,USA. Trabajo se llevaron a cabo para finalizar la publicación en Ginebra (1999,2001) y en Nueva York (2000). I Dra.Mary Wolfe,Instituto Nacional de Ciencias de Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA. El financiamiento fue amablemente provisto por la Organización Mundial de la Salud,Departamento de AGRADECIMIENTOS ESPECIALES SON PARA LOS PRINCIPALES CONTRIBUYENTES Protección del Ambiente del Ser Humano,el Ministerio de Salud de Austria,el Ministerio para el Ambiente, QUE BOSQUEJARON ESTE DOCUMENTO Conservación de la Naturaleza y Seguridad Nuclear de Alemania,el Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y I Dra.Patricia Bonner,Agencia de Protección del Ambiente,Washington,DC,USA de Asuntos Ambientales y el Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental de los Estados Unidos. I Profesor Ray Kemp,Galson Sciences Ltd.,Oaklam,Reino Unido. CRÉDITOS DE LAS FOTOS I Dra.Leeka Kheifets,OMS,Ginebra,Suiza. I Agencia France Press (p. 52, parte inferior) I Getty Images (p. 26) I Narda Safety Test Solutions I Dr.Christopher Portier,Instituto Nacional de Ciencias de la Salud Ambiental,Carolina del Norte,USA. GmbH (p. 52, parte superior) I Photospin (pp. vi, viii, xii, 8, 10, 50) I Photodisc (pp. 2, 18, 58) I Dr.Mike Repacholli,OMS,Ginebra,Suiza. I Consejo Nacional de Protección Radiológica, GB (pp. 2, 4, 6, 22) I Dr.Jack Sahl,Sahl & Associates,Claremont,California,USA. I Dra.Emile van Deventer,OMS,Ginebra,Suiza. TRADUCCIÓN EN ESPAÑOL A CARGO DE I Dra.Evi Vogel,Ministerio Bávaro para el Desarrollo Regional y de Asuntos Ambientales,Munich,Alemania y Mag.Ing.Victor Cruz Ornetta,Instituto Nacional de Investigación y Capacitación de Telecomunicaciones OMS,Ginebra,Suiza. del Perú.
  • 3. INDICE AGRADECIMIENTOS ii INTRODUCCIÓN vii LOS CAMPOS ELECTROMAGNÉTICOS Y LA SALUD PÚBLICA 1 1 LA EVIDENCIA PRESENTE ¿Qué ocurre cuando usted está expuesto a campos electromagnéticos? Efectos biológicos y en la salud 3 4 Conclusiones de las investigaciones científicas 5 COMUNICACIÓN DE LOS PELIGROS DE LOS CEM 9 2 GESTIÓN DE LA PERCEPCIÓN PÚBLICA Determinantes múltiples del tema del riesgo de los CEM ¿Cómo es percibido el riesgo? 11 15 La necesidad de la comunicación del riesgo 9 Manejo de la comunicación del riesgo de los CEM 23 ??? ? CUÁNDO COMUNICAR CON QUIÉN COMUNICARSE QUÉ COMUNICAR CÓMO COMUNICAR 24 29 33 43 RECOMENDACIONES DE EXPOSICIÓN A CEM Y POLÍTICAS 51 3 LA SITUACIÓN PRESENTE ¿Quién decide sobre las recomendaciones? ¿En qué se basan estas guías? 51 51 ¿Por qué se aplica un factor de reducción más alto para las recomendaciones de exposición para el público en general? 53 Enfoques de precaución y el Principio de Precaución 55 Enfoques basados en la ciencia y la precaución para CEM 55 ¿Qué esta haciendo la Organización Mundial de la Salud? 57 GLOSARIO 60 LECTURA ADICIONAL 64