2. O ser humano é un ser social que convive con
outros membros no seo dunha sociedade. A
sociedade humana existe porque as persoas que as
conforman se relacionan entre si a través dun mesmo
sistema de comunicación.

3. Agora ben, non todos falamos a
mesma lingua, pois os pobos somos
diferentes.

4. A diversidade lingüística é tan grande que
atopamos 3000 linguas diferentes

5. Existen unhas
5000 linguas para
140 estados.

7. Máis de 40 millóns de cidadáns da UE falan cada día unha lingua non
oficial do Estado en que habitan.
A UE, como institución supranacional, é a
organización máis políglota do mundo.
A institución europea aposta polo recoñecemento e polo valor
da diversidade lingüística.
Porén, iso non se traduce en políticas lingüísticas activas,
diversificadas e transversais, xa que estas cuestións dependen de
cada Estado membro.

8. A pluralidade lingüística
do planeta non é
maldición bíblica, senón
signo de variedade
humana e de progreso.
Falar dunha única lingua
como universal é un feito
antihistórico.

9. Situación lingüística mundial.
Raramente coinciden as
fronteiras lingüísticas
coas políticas.
Hai un número 30 veces
maior de linguas ca de
estados.

10. Població
Continente País/territorio Lengua materna % Lenguas oficiales
n
Burundi kirundi 98 % kirundi/francés 6,1 M
África Comores comorano 97 % comorano 600 000
(4) Ruanda kinyarwanda 98 % kyn./fr./inglés. 7,7 M
Swaziland swati 90 % swati/inglés 952 000
Antigua/Barbuda creole 97 % inglés 67 000
Barbados creole 96 % inglés 268 000
Bermudas* inglés 92 % inglés 64 000
Brasil portugués 95 % portugués 174,4 M
Cuba español 90 % español 11,1 M
Guadelupe* creole 96,8 % francés 421 632
América Farklands* inglés 99 % inglés 2000
(14) Haitíi creole 98,5 % francés/creole 7,1 M
Martinica* creole 96 % francés 381 467
Paraguay guarani 97 % español 5,7 M
Puerto Rico* español 95 % español/inglés 3,8 M
St-Pierre/Miquelon* francés 99 % francés 6316
St-Kitts/Névis creole 100 % inglés 39 000
Uruguay español 93,7 % español 3,2 M

11. Continente País/territorio Lengua materna % Lenguas oficiales Población
bengalí
Bangladesh bengalí 98 % 124,7 M
coreano
Corea del Norte coreano 90 % 25,5 M
coreano
Corea del Sur coreano 91 % 44,8 M
japonés
Asia Japón japonés 97,2 % 125,1 M
kirghiz
(8) Kirghizistan kirghiz 98 % 4,6 M
árabe
Líbano árabe 93 % 4M
cantonés/portugué
Macao* cantonés 95 % 400 000
s
Maldives maldiviano 95 % 271 000
maldiviano
Albania albanés 90 % albanés 3,5 M
Austria alemán 97 % alemán 7,8 M
Dinamarca danés 98 % danés 5,1 M
Europa
Islandia islandés 98 % islandés 276 000
(7)
Lichtenstein alemán 98 % allemand 31 270
Polonia polaco 97 % polaco 38,6 %
Portugal portugués 96 % portugués 10,4 M
Kiribati kiribati 97,2 % kiribati/inglés 81 000
Niue* niu 97,4 % inglés 2,3 M
Norfolk* inglés 94 % inglés 1 700
Oceanía
Samoa amér.* samoan 90 % inglés 63 000
(7)
Tokelau tokelauano 99 % inglés 1 700
Tonga tongués 98 % tonguien/inglés 103 000
Tuvalu tuvaluano 97 % tuvaluan/inglés 8600

12. Declaración Universal Dos Dereitos
lingüísticos
2. Esta Declaración considera que os dereitos colectivos dos grupos
lingüísticos, ademais dos establecidos polos seus membros no
apartado anterior, tamén poden incluír, de acordo coas
puntualizacións do artigo 2.2:
o dereito ó ensino da propia lingua e cultura; o dereito a disporen
de servicios culturais; o dereito a unha presencia equitativa da
lingua e a cultura do grupo nos medios de comunicación; o dereito
a seren atendidos na súa lingua nos organismos oficiais e as
relacións socioeconómicas.

14. Die Sonne
scheint über
Como vai todo,
den Berg
meu?
Fala raro este
individuo

15. Non é fácil coexistir nun mesmo espazo
cando se ansía o mesmo.

16. Unha lingua autóctona é minoritaria no seu territorio
cando a porcentaxe de poboación que a usa é baixa, ben sexa
pola chegada de poboación foránea, ben por abandono do
idioma por parte do grupo étnico-histórico que sempre a
empregou. E, á súa vez, unha lingua é maioritaria cando a
porcentaxe que a usa é máis elevada.

18. O galego-portugués no mundo
O galego é unha variante do tronco lingüístico galego-portugués, que conta cuns 200
millóns de habitantes nos cinco continentes.

19. Unha lingua é minorizada cando os seus usos sociais están
supeditados aos usos doutra lingua (dominante),
normalmente foránea, cando fronte a esta última está nunha
situación de desvantaxe ou desequilibrio.
Unha lingua é maiorizada cando ten uns usos sociais plenos e
as súas funcións sociais están garantidas e normalizadas.

20. Minorización lingüística
Unha das linguas -dominante- vaise impoñendo sobre a
outra - dominada-, ocupando progresivamente os seus
dominada-
ámbitos de uso. Deste xeito, a esta última impídeselle
desenvolverse con normalidade, limitando as súas
posibilidades nos diferentes espazos comunicativos e
empobrecéndoa por falta de cultivo.

21. Esta tensión de intentar ampliar
funcións no seo da sociedade ou
evitar ser desprazada nalgunha
delas provoca a aparición do
chamado conflito
lingüístico.

22. Vexamos algúns exemplos:
Linguas maioritarias maiorizadas: francés en Francia, alemán en Suíza, flamenco en
maiorizadas
Flandres, etc.
Linguas maioritarias minorizadas: galego en Galiza, frisón en Frisia (Holanda), sardo en
minorizadas
Sardeña (Italia), etc.
Linguas minoritarias minorizadas: é a tipoloxía máis común por ser produto da falta de
minorizadas
coincidencia entre fronteira lingüística e fronteira político-administrativa. É o caso do
galego en Asturias, León, Cáceres; do portugués en España; do grego en Italia e Albania;
etc.

23. Angola

25. Agora ben, as linguas minoritarias son en realidade tan
minoritarias?
Ás veces as estatísticas confunden grupo étnico con grupo
lingüístico. Os grupos étnico-lingüísticos maioritarios tenden a
apropiarse de falantes doutras orixes, mentres os minoritarios e
minorizados sofren deserción dos falantes cara os maioritarios e
maiorizados.

26. Je suis
n Jo
so só
Eu c
o eco­lingüismo defende o
equilibrio lingüístico, protexendo
o
as linguas en perigo, de modo
s on que cada comunidade conserve a Ich
Io b in
súa propia lingua e coñeza unha
segunda exclusivamente para as
relacións con outras
idiomaticamente diferentes. u
I am so
Eu
Ni naiz

27. Linguas nacionais e
nacionalismos
lingüísticos.

28. Agás no caso da illa de Islandia, en
ningunha outra situación van
coincidir unha fronteira lingüística
cunha fronteira administrativa. A
política e economía dos poderosos
impuxéronse historicamente sobre
as linguas e nacións naturais.

29. Por iso non vale aplicar o
adxectivo “estatal” ás linguas: o
estatal
catalán non é só unha lingua
española, tamén o é francesa,
andorrana e italiana.

30. Hai estados que lles aplican ás súas linguas estatutos
territoriais, sen teren en conta a non coincidencia entre
territorio político e lingüístico.

31. Outros estados aplican un estatuto persoal. A persoa pode empregar a
lingua que queira en calquera parte do territorio estatal. Isto acontece en
Finlandia co finlandés e o sueco (pero non co saami). O problema que presenta
este modelo é que resulta antieconómico.

32. Artigo 12
En Europa, ante a magnitude do problema,mundo ten
1. No ámbito público, todo o o Consello de
Europa aprobou en 1992 unha Carta Europea das Linguas
dereito a desenvolver tódalas actividades na
Rexionais ou Minoritarias. lingua propia a de onde
súas lingua, se é a Nela recoñécese pluralidade
lingüística como unha riqueza cultural e declárase que é
reside.
responsabilidade dos poderes públicos a defensa dos
Artigo 29
idiomas minorizados.
1. Toda persoa ten dereito a recibi-la
educación na lingua propia do territorio onde
reside.

34. Os contactos das linguas.
desequilibrios
asimilación
hibridación
substitución

35. Mais o proceso
de minorización
non é un camiño
pola conciencia e
pola esixencia da sen retorno
vontade dos e das
lingua vehicular
na escolar
falantes por medidas de
discriminación
correctiva
A recuperación das
E sobre
linguas menores pasa
primeiramente pola
lealdade familiar,
todo

36. A moitas destas linguas fáltalles conquistar prestixio, pois uso
aínda teñen. Para modificar esta situación cómpre un mínimo de
poder político, unha mínima autonomía e vontade e capacidade
de xestión e decisión para poñer en práctica medidas de
equilibrio e discriminación positiva.

37. ENTREVISTA CON ALBERT HOFFMAN
Suíza está constituída por 24 cantóns, unidades altamente
autónomas.
En Suíza hai tres zonas culturais: a alemá, a italiana e a
francesa. Cada parte, dentro do posible, ten a súa liberdade e
a súa identidade. Esta distribución do poder en pequenas
unidades étnicas paréceme a base de toda posibilidade de
convivencia en liberdade. Se unha parte tenta dominar a
outra, como vemos agora en Iugoslavia, créase un conflito;
pero se cada grupo é respectado dentro dunha Constitución
que lle permite a súa propia cultura, as súas propias ideas e
toda a liberdade posible, daquela poden vivir xuntos. Desta
forma temos este sistema político de pequenas unidades
autónomas, o que é moi importante. Un mínimo de centralismo
e un máximo de Particularismo: esta é a esencia da fórmula
suíza.

38. Neve
Na linguaxe esquimó temos para esta palabra:
 Schnee (al) aniu (neve no chan),
kanevvluk (neve lixeira),
 Neu (cat)
murvaneq (neve suave e profunda),
 Neige (fr) natquik (neve en remuíño),
 Snow (ingl) nevluk (neve pegañenta),
 Neve (it) qanis, quineq (neve sobre a auga),
 Neve (pt) nutaryuk (neve fresca), etc.
 Snö (sueco) Na lingua kangiryuarmiut aínda é maior o número de
 ninge (rom) palabras para a ‘neve caída’, ‘neve derretíndose’,
‘neve en po’, ‘neve caendo’, etc.

39. O nacionalismo ten moitos aspectos. O nacionalismo pode
significar un amor polo teu país. Unha nación é un grupo
de xente coa mesma lingua e a mesma cultura; (... ) E eu
creo que todo ser humano precisa estar "na casa"
nalgunha parte: a súa nación, no mellor sentido do termo.
Dentro do seu corpo étnico, xente coa mesma lingua, as
mesmas crenzas, o mesmo ambiente. Isto dá un sentido de
felicidade e protección. Isto é o lado positivo do
nacionalismo. Con todo, se o teu nacionalismo consiste na
dominación ... vexamos, unha nación é o que xa existe;
non é algo artificial que te propós construír. (... )
Adaptación da entrevista con Albert Hoffman (investigador,
químico que sinettizou o LSD) publicada en BABELIA, revista de
cultura, El País, o 11 de xullo de 1992.

40. Lenguas en Finlandia
Los escolares de Finlandia, como ya sabrás, estudian obligatoriamente 4
idiomas:
• Finés = Lengua oficial del país.
• Sueco = Lengua co-oficial que es hablada por un 6% de la población.
• Inglés = Segundo idioma obligatorio para todo el alumnado.
• Francés, Alemán, Ruso, Italiano, Español (a escoger una) = Tercera
lengua de elección.
Se afirma que el elevado nivel que obtienen en el uso de estas 4 lenguas
al finalizar sus estudios, no sólo se debe a patrones de calidad en la
educación lingüística del país, sino también al hecho de que en la
televisión finlandesa las películas, las series y los dibujos animados
extranjeros no se traducen: se subtitulan. Se dice que esto redunda en que
los escolares se esfuerzan más en aprender a leer al tiempo que asimilan
otros idiomas de manera informal.
¿Qué opinas?

45. Pax 49:
1, 2, 3, 4
Páx. 50:
5
Páx 43:
8,
Páx 43:
9, em grupo a pescuda de mapas; individual as tres cuestións
posteriores

46. Páx 35:
Cando se pode dicir que estas linguas son
minoritarias?
Que é “lingua minoritaria”? E lingua maioritaria?
Pon un exemplo para ambas.
Páx 36: 1, 3, 5