Irakurketa Jardunaldian Paco Lunak eman zuen hitzaldiaren aurkezpena. Presentación de la conferencia dada por Paco Luna en la jornasa sobre lectura.

1. IRAKURMENA ETA EMAITZAK
NAZIOARTEKO EBALUAZIOETAN
COMPRENSIÓN LECTORA y RESULTADOS EN
EVALUACIONES INTERNACIONALES
Francisco Luna
ISEI-IVEI

2. EDUKIAK…
NON
GAUDE? Zenbait datu
PISAn
¿DÓNDE ESTAMOS? Algunos datos en PISA
ZER
EGIN DEZAKEGU?
¿QUÉ PODEMOS HACER?

3. PROBAK
PIRLS
PISA
LH4
15 urte

4. 1. NON GAUDE?
Zenbait datu PISAn

6. Herrialdeak
Batezbestekoa
OCDEko emaitzekiko
adierazgarritasuna
Finlandia
536
Canadá
524
Japón
520
Holanda
508
Bélgica
506
Noruega
503
Estonia
501
Polonia
500
EE.UU
500
Suecia
497
Alemania
497
Irlanda
496
Francia
496
Dinamarca
495
Euskadi
494
Gran Bretaña
494
OCDE
493
Portugal
489
Italia
Letonia
España
República Checa
República Eslovaca
486
484
481
478
477
Euskadiko
emaitzek ez dute
diferentzia
esanguratsurik
Holanda, Estatu
Batuak, Suedia,
Alemania, Frantzia
edo Erresuma
Batuak atera
dituztenekin.

7. EEAA
Batezbestekoa
ET
EAEko
emaitzekiko
adierazgarritasuna
=
(4,9)
=
(5,2)
=
(2,4)
=
Erkide Autonomoen =
(3,1)
artean mailarik =
(4,1)
Madrid
503
(4,4)
Castilla y León
503
Cataluña
498
La Rioja
498
Navarra
497
Aragón
495
Euskadi
494
OCDE
493
Asturias
490
Cantabria
488
Galicia
486
(4,4)
España
481
(2,0)
Murcia
480
(5,1)
Andalucía
461
(5,5)
Baleares I.
457
(5,6)
Canarias I.
448
(4,3)
412
(2,5)
altuenetarikoen taldean
(2,9)
dago (0,5)
(Gaztela eta Leon,
=
Katalunia, Errioxa, =
(4,8)
Nafarroa eta Aragoi …)
(4,1)
=
=

9. TXOSTENAK
ITEMAK

10. 2. ZER EGIN
DEZAKEGU?

11. 1.
Asko irakurri
2.
Aniztasuna da gakoa
3.
Hizkuntza arloetan, lana optimizatu
4.
Mutilek irakurketan dituzten arazoak
5.
Estrategien ikusgarritasuna
6.
Informatika eta irakurketa digitala

12. 1. Irakurketa sustatu eta
bultzatu
Disfrutatzeko egiten den irakurketak
nabarmen eragiten dio ulermenari.
- PISAren emaitzen arabera, irakurtzeko
gaitasuna lotuago dago irakurketarekiko
konpromisuarekin (jarrerak, interesak,
praktikak…) ISEK mailarekin baino.
-

13.  INTERESA:
Irakurketari buruzko baieztapen hauekin
zenbateraino zaude ados?
 Derrigorrezkoa bada baino ez dut irakurtzen.
 Irakurtzea da nire zaletasunik handienetako bat.
 Beste pertsona batzuekin liburuez hitz egitea gustatzen
INDIZEAREN BALIOA:
zait.
IRAKURKETAREKIKO INTERESA ETA
 Liburuak amaitzea kostatu egiten zait. ZALETASUNA
 Opari gisa liburuak jasotzea asko gustatzen zait.
•BALIO POSITIBOAK: INTERES MAILA HANDIAGOA.
 Nire ustez, irakurtzea denbora galtzea da.
•BALIO gozatzen dut liburutegietara eta liburu-dendetara
 Asko NEGATIBOAK: INTERES MAILA TXIKIAGOA
joaten.
 Behar dudan informazioa lortzeko soilik irakurtzen dut.
 Denbora laburrean baino ezin dut irakurri BALIOA:
•EUSKADIKO BATEZBESTEKO lasaitasunez.
 Irakurri ditudan liburuei buruz iritzia ematea gustatzen
-0,4
zait.
 Lagunekin liburuak trukatzea gustatzen zait.

14. Irakurketarekiko
interesa eta
zaletasuna
HERRIALDEAK
GUZTI
RA
BAXUA ALTUA
Puntuazioa
Irakurketan
BAXUA ALTUA
Indizeko unitate
bakoitzeko
aldaketa
puntuazioan
Alemania
0,07
-1,33
1,63
451
562
36,6 (1,36)
Italia
0,06
-1,10
1,27
445
544
40,4 (1,02)
Finlandia
Francia
OCDE
a) Euskadiko ikasleek irakurketarekiko OCDEko
0,05
-1,25
1,35
475
596
43,3 (1,17)
batezbestekoak baino askoz ere interes maila
0,01
-1,26
1,30
435
562
47,1 (2,28)
baxuagoa erakusten dute.
0,00
-1,17
1,27
450
553
39,5 (0,28)
b) Indizearen balioan puntu bateko 38,4 (0,97)
-0,01
-1,15
1,22
439
537
Euskadiko 40,3 (1,59)
-0,04
-1,15
1,15
549
Euskadi aldakuntzaren eraginez,449
irakurketako emaitzek, 446
batezbeste, %45,0 (1,52)
40,3ko
-0,12
-1,29
1,13
562
Reino Unido
gorabehera-1,43 1,25
dute.
-0,16
426
537
39,9 (1,34
Luxemburgo
España
Holanda
-0,32
-1,69
0,88
464
560
38,5 (1,88)

15. Interes mailarik baxua dutela dioten ikasleek
lortzen dituzte emaitzarik baxuenak, eta
diferentzia esanguratsua da kasu guztietan.
PISA 2009. Interés y gusto por la Lectura y rendimiento
580
41
560
553
540
520
26
500
476
480
460
440
32
549
508
506
471
450
100
449
420
Interés bajo
Interés medio-bajo Interés medio-alto
Media Lectura País Vasco
Interés alto
Media Lectura OCDE

16. DENBORA:
Zenbat denbora ematen diozu
plazerez irakurtzeari?
Ez
dut dibertsioz irakurtzen.
Egunean, 30 minutu baino gutxiago.
Egunean, 30 eta 60 minutu artean.
Egunean, ordu bat eta 2 ordu artean.
Egunean, 2 ordu baino gehiago.

17. Ikasleen ehunekoa
HERRIALDE
Finlandia
Ez dut Egunean, 30 Egunean, 30
irakurtz
minutu
eta 60
en
minutu
artean
33,0
32,4
18,6
1 eta 2
ordu
artean
2 ordu
baino
gehiago
12,7
3,2
Italia
a) Euskadiko ikasleen % 43,4k ez du zaletasunez
33,9
28,5
18,9
13,7
5,0
OCDE irakurtzen; portzentaje hori Finlandia edo
37,4
30,3
17,2
10,6
4,5
Italiakoa baino % 10 altuagoa da, baita
Francia
38,8
31,1
16,4
9,8
3,9
Espainiako batezbestekoa (% 39,6) baino
Españaaltuagoa ere.
39,6
25,6
19,5
11,3
3,9
b) Euskadi da
Reino Unido
39,6
irakurle gogotsuak (2 ordu baino
31,5
15,5
9,8
3,6
gehiago) diren ikasleen ehuneko baxuena
Alemania
41,3
16,8
11,3
5,9
dutenetako bat. 24,7
Euskadi
Luxemburgo
Holanda
43,4
25,9
18,4
9,4
2,8
48,2
24,6
13,9
8,8
4,4
48,6
30,8
12,6
6,3
1,8

18. Irakurketako errendimenduak gora egiten du
zaletasunez edo dibertsioz irakurtzeari eskainitako
denborak gora egiten duen heinean; hala eta guztiz
ere, egunero denbora-tarte jakin bat irakurtzeari
emateak dakar puntuazioen arteko aldea.
62
43

19. Herrialdeak
Ez du zaletasunez
irakurtzen
%
Media
Zaletasunez
irakurtzen du
%
Media
Zaletazunez edo dibertsioz irakurtzeari
Finlandia
33,0
492
67,0
558
egunero denbora tarte bat ematean
Italia
33,9
449
66,1
506
dago gakoa.
OCDE
37,4
460
62,6
517
Francia
38,8
450
52
61,2
526
España
39,6
453
60,4
500
Reino Unido
39,6
458
60,4
521
Alemania
41,3
457
58,7
530
Euskadi
43,4
465
57,6
517
Luxemburgo
48,2
437
51,8
507
Holanda
48,6
478
51,4
539
PUNTU

20. 2. Aniztasuna da gakoa: testu
mota eta formatuak, ataza
kognitiboak, erabilera
eremuak eta proposamen
didaktikoak.

21. Zer maiztasunarekin irakurtzen dituzu material
mota hauek zuk nahi duzulako?
Aldizkariak
Komiki-liburuak
Fikzioa (nobelak, narrazioak, kontakizunak)
Fikziozkoak ez diren liburuak
Egunkariak
MAIZTASUNA:
•URTEAN GUTXITAN.
•HILEAN BEHIN.
•INOIZ EZ EDO IA INOIZ EZ.
•HILEAN HAINBAT ALDIZ.
•ASTEAN HAINBAT ALDIZ

22. Ikasleen ehunekoa:
HILEAN HAINBAT ALDIZ ETA ASTEAN HAINBAT ALDIZ
Aldizkariak
Komikiliburuak
Fikzioa
(nobelak
Fikziozkoak ez
diren liburuak
Egunkariak
%
%
%
%
%
64,9
60,1
15,5
75,4
Luxemburgo
20,3
28,8
19,3
PISAko68,7
emaitzek adierazten dutenez,
70,7
HERRIALDEA
Finlandia
26,1
garrantzitsuena ez da material mota 18,7 bat 62,3
jakin
58,2
22,4
30,6
irakurtzea, material mota asko irakurtzea
Reino Unido
59,6
7,8
31,5
19,5
61,2
baizik. Oro har, irakurleak zenbat eta testu
Alemania
54,9
11,3
32,4
17,2
61,8
mota askotarikoagoak irakurri eta zenbat eta
Euskadi material gehiago12,1
58,5
30,7
22,0
56,3
erabili, orduan eta hobea
izango da eskuratuko duen35,0
errendimendua. 53,4
Italia
48,8
17,4
4,9
OCDE
Holanda
Francia
España
57,2
23,1
21,5
62,5
30,4
28,9
Euskadiko indizearen balioa: -0,11
51,3
12,0
30,1
12,6
48,5
12,0
46,7
18,3
45,1

23. 55

24. Egunkaria. Artikulua
- Ikasteko eremua
-Testu jarraitua
-Azalpena

25. Informazioa foiletoa
-Lan eremua
-Testu jarraitua
- Deskripzioa

26. Aldizkaria. Artikulua
-Pertsonala
-Testu jarraitua
-Azalpena

27. Editoriala
-Publikoa
-Testu jarraitua
-Argudiaketa

28. Ipuina
-Pertsonala
-Testu jarraitua
-Narrazioa

29. Informazio testua
-Publikoa
-Testu jarraitua
-Azalpena

30. Informazio artikulua
-Pulikoa
-Testu Jarraitua
-Azalpena

31. Sareko gutunak
-Pertsonala
-Testu jarraitua
-Argudiaketa

32. Energía nuclear
Egunkaria. Gutuna
-Publikoa
-Testu jarraitua
-Argudiaketa

33. Antzerkia
-Testu jarraitua
-Narrazioa

34. Erosketa bermea
-Pertsonen arteko
harremanak
-Testu ez jarraitua
-Formularioa

35. 3. Optimizatu Hizkuntza arloetako
lana eta beste arlo guztietan
garatzen den hizkuntza
komunikaziorako gaitasuna.
Irakurtzea irakasle guztien ardura da
(Arloetan erabiltzen diren testuen
ezaugarriak ezagutu).

37. Entziklopedia grafikoa
- Ikasteko eremua
-Testu ez-jarraitua
-Grafikoa

38. Emaitzen informea
-Erabilera-eremua:
Publikoa
-Testu ez-jarraitua
-Datuen taula

39. Accidentes de tráfico
Emaitzen informea
-Ikasteko eremua
-Testu ez-jarraitua
-Grafikoa

40. El calentamiento global
Informazioa
-Ikasteko eremua
-Testu ez-jarraitua
Variación de la
temperatura de La
Tierra (1000-2000)
-Grafikoa
Aumento de
Emisiones de CO2
(1800-2000)

41. 4. Mutilek irakurketan
dituzten arazoei arreta
berezia eskaini.

42. 36

43. Orokorrean, Euskadiko neskek denboran zehar
puntuazioa mantendu dute; hala ere, mutilen
hobekuntza nesken hobekuntza baino handiagoa
izan da (baina oraindik ere, bien arteko
diferentzia esanguratsua da).

44. Herrialdeak
Bulgaria
Lituania
Finlandia
Noruega
Italia
Suecia
Alemania
Francia
OCDE
Portugal
Euskadi
Dinamarca
España
EE.UU
Reino Unido
Holanda
Neskak
461
498
563
527
510
521
518
515
513
508
513
509
496
513
507
521
Mutilak
400
439
508
480
464
475
478
475
474
470
477
480
467
488
481
496
Diferentzia
-61
-59
-55
-47
-46
-46
-40
-40
-39
-38
-36
-29
-29
-25
-25
-24

45. EE.AA.
Neskak
Mutilak Diferentzia
Madrid
521
486
-36
Navarra
516
480
-36
Cantabria
506
470
-36
Euskadi
513
477
-36
La Rioja
516
480
-36
Galicia
503
468
-35
Aragón
512
479
-34
Baleares I.
474
440
-34
Castilla y León
518
487
-31
Cataluña
513
484
-29
España
496
467
-29
Euskadi da mutilen eta nesken arteko alderik
Asturias
505
477
-28
handiena duen Erkidegoetako bat.
Ceuta y Melilla
425
398
-27
Canarias I.
461
436
-25
Andalucía
471
451
-21

46. 5. Ikusgarritasuna: Zerbait
irakasteko, ikusgai eta agerian
jarri behar da. Ezin da ezer
jakintzat eman.

47. META-KOGNIZIO
ESTRATEGIAK
Testuak ulertzeko
eta gogoratzeko
estrategiak
Testuak
laburtzeko
estrategiak
PROPOSATUTAKO ATAZEI AURRE EGIN ETA
ARRAKASTAZ BURUTZEKO, BALIATU BEHAR
DIREN ESTRATEGIEN KONTZIENTZIA MAILA.

48. A) Ulertzeko eta gogoratzeko estrategiak
Zure ustez, zein puntutaraino dira baliagarriak testuak
ulertzeko eta gogoratzeko estrategia hauek?
◦ Testuko txatal ulerterrezei erreparatzen diet..
◦ Birritan irakurtzen dut testua arin-arin.
◦ Testua irakurri eta gero, edukiari buruz hitz egiten dut
beste EAEko ikasleek OCDEko ikasleen
batzuekin.
kontzietzia garrantzitsuenak azpimarratzen ditut.
◦ Testuaren atalikmaila berdina dute estrategia
hauei dagokienez.
◦ Testua laburtzen dut neure hitzak erabiliz.
◦ Beste pertsona bati irakurtzen diot testua.

49. 66
Testuak ulertzeko eta gogoratzeko
estrategia egokiak erabiltzeari buruzko
kontzientziak gora egiten duen heinean,
ikasleek lortutako puntuazioak ere gora
egiten du nabarmen.

50. B) Laburtzeko estrategiak
Testua laburtzera begira, estrategia hauek
zenbaterainoko baliagarritasuna dutela uste duzu?
Laburpena
idazten dut. Ondoren, laburpenak paragrafo
guztiak biltzen dituela egiaztatzen dut; izan ere, paragrafo
bakoitzeko informazioa txertatu behar da.
Ahal ditudan esaldi guztiak zehatz-mehatz kopiatzen
saiatzen naiz.
Laburpena idatzi baino lehen, testua ahal dudan guztietan
irakurtzen dut.
Arretaz egiaztatzen dut testuko gertaerarik
garrantzitsuenak laburpenean ageri diren.
Testu guztia irakurtzen dut, esaldi garrantzitsuenak
azpimarratuz. Ondoren, nire hitzekin berriz azaltzen ditut,
laburpen gisa.

51. a) Euskadiko ikasleek laburtzeko estrategia
egokien erabilerari buruzko kontzientzia 90
maila
baxuagoa erakusten dute OCDEko batez
bestekoak baino, eta aldea adierazgarria da.
b) Testu bat laburtzeko estrategia egokiak
erabiltzeari buruzko kontzientziak gora egiten
duen heinean, ikasleek lortutako puntuazioak
ere gora egiten du nabarmen.

52. 6. IKTak gure laguntzaile
bihurtu eta irakurketa
digitalari behar duen
arreta eman.

53. Zer maiztasunarekin egiten dituzu beheko
irakuketa jarduerak Interneten?
Testu elektronikoak irakurri (e-postak)
Txateatu
Albisteak irakurri
Interneteko entziklopediak edo hiztegiak erabili
(Wikipedia, esaterako)
Gai bati buruzko informazio zehatza bilatu.
Eztabaida edo foroetan parte hartu.
Informazioa praktikoa bilatu ( ordutegiak, ikuskizunak,
aholkulak, errezetak…)
MAIZTASUNA
•ZENBAIT ALDIZ ASTEAN ZEHAR
•ZENBAIT ALDIZ EGUNEAN ZEHAR

54. a) Euskadiko 15 urteko ikasleek OCDEko batez
bestekoak baino indize nabarmen baxuagoa
dute irakurketa digitaleko jardueretan. Hala
eta guztiz ere, irakurketan lortutako
batezbesteko puntuazioa OCDEkoaren oso
antzekoa.
b) Irakurketa digitaleko jarduerak egiteak ez du
lotura egonkorrik irakurketan lortutako
emaitzekin. Baina lotura dago, eta aldea,
jarduera hauek oso maila baxuan egiten
dituztenen eta gainerakoen artean.

55. IRAKURKETA DIGITALAK hauxe behar
du:
Oro har, irakurtzeko gaitasun maila ona eta
ulermen estrategiak ondo garatuta
edukitzea.
Baina horrez gain…
Berariazko trebetasunak garatzea
egitura, ezaugarri eta elementu bereziak
dituzten testu horiek irakurtzeko.

56. BURMUINEAN ALDAKETAK, IKTen
ETENGABEKO ERABILERAGATIK
“El principal déficit viene de la mano de la
sobrecarga de información, que se recibe
fraccionada y fuera de contexto, lo que conduce a
la hiperactividad y, peor aún, al déficit de
atención. Esto provoca que el componente
receptivo y asociador del cerebro, que es lo que
hace la inteligencia, se vea limitado y, por tanto,
también la capacidad de comprender, asociar,
reelaborar y, en definitiva, desarrollar la
creatividad”.
J.M. Pascual Texas-eko Unibertsitateko neurologoa

57. PISA-ERA 2009
(Electronic Reading Assessment)
Generoen arteko tartea txikiagoa da
irakurketa digitalean, paper
inprimatuko irakurketan baino.
Plazerez egiten den irakurketak
eragina du irakurketa digitalean.
Gakoa da neurriz erabiltzea.
Askotariko egoerak hizkuntza saioetan
ordenadoreekin lan eginez.


58. ESKERRIK ASKO ZUEN
ARRETAGATIK
GRACIAS POR LA ATENCIÓN