SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 7
CLASES DE PALABRAS SEGÚN SU ESTRUCTURA
PALABRAS SIMPLES: LEXEMA + (MORF. FLEX.) Ej: niños
PALABRAS DERIVADAS: LEXEMA + MORF. DERIV. + (MORF. FLEX.) Ej: niñ-
it-o-s
PALABRAS COMPUESTAS: LEXEMA + LEX. + (MORF. FLEX.) Ej: para-rayos,
corta-uñas.
PALABRAS PARASINTÉTICAS: hay dos casos diferentes que se consideran
palabras parasintéticas:
a) LEX. + LEX. + MORF. DERIV. +(MORF. FLEX.) Ej: para-agü-ero,
pica-pedr-ero.
b) PREF. + LEX. + MORF. DERIV. + (MORF. FLEX.). Ej: en-harin-ar.
MORFEMAS DERIVATIVOS
1. PREFIJOS
1.1.- Prefijos negativos (‘negación, privación’)
a-, an- negación apolítico, analfabeto
anti- contra, oposición antiaéreo
contra- opuesto, contrario contraespionaje
des-, dis-, de- negación o inversión
del significado
desunión, disconforme,
degenerar
ex privación / más allá exculpar, exministro /
extender
extra- fuera de extraordinario
in-, im-, i- negación, privación /
dentro
imbatible, ilegal /
inmanente
1.2- Prefijos “locativos” (‘situación, lugar’)
a aproximación aterrizar, amerizar
ab- procedencia aborigen
ad-, a- Dirección hacia, meta Adjuntar, atraer,
acampar
ante delante, anterioridad en
la posición
antesala, anteponer
circum, circun alrededor circunnavegar
entre, inter situación intermedia,
reciprocidad
entreplanta,
interurbano
epi- Sobre, encima epicentro
in dentro inseminar, insuflar
infra debajo de, en la parte
inferior
infrahumano
intra dentro de intramuscular
peri alrededor perímetro
pos, post posterioridad en el
espacio
postónico
pro en vez de, en lugar de pronombre
retro- hacia atrás retrovisor
sub, so bajo, acción
secundaria, inferioridad
subacuático, socavar
super, sobre, supra encima de, superior sobreprecio,
supranacional
trans, tras al otro lado, en la parte trastienda, transportar
opuesta
ultra más allá ultramar
vice en lugar de,
inmediatamente inferior
a
vicepresidente
1.3.- Prefijos “temporales”
ante- anterioridad en el
tiempo
anteayer
per- a través de pernoctar
pos-, post posterioridad posponer
pre- antelación preclásico
1.4- Prefijos de “intensificación” (‘carácter superlativo’ )
archi- muy, el primero,
preeminencia
archidiócesis
extra- fuera de lugar,
exageradamente bueno
extradivertido
macro- Intensificación de
tamaño
macroconcierto
maxi- Intensificación de
tamaño o cantidad
maxiabrigo
mega- Intensificación de
tamaño
magaciudad
micro- Tamaño muy pequeño microficha
hiper- por encima de, superior hiperacidez
hipo- por debajo hipotensión
re-,requete- repetición, refuerza el
sentido
rehacer, requetebién
super- grado sumo, exceso superproducción
ultra- en alto grado ultraligero
1.5.- Prefijos que indican cantidad, tamaño (suelen ser cultos y
se emplean sobre todo en los campos tecnológico y comercial)
ambi- dos ambidiestro
hemi- Medio, mitad hemiciclo
bi-, bis-, biz- dos, doble bicolor, bisabuelo
mini- pequeño minifalda
mono-, mon- único, uno solo monóculo
multi- abundancia, variedad multicolor
pluri- multiplicidad, variedad pluriempleo
semi- medio, casi semicírculo,
semicurado
uni- uno solo unilateral
1.6.- Prefijos que indican cualidad o modo
bien- bien, correcto bienhablado,
bienaventurado
casi-, cuasi- aminoración cuasihumano
equi- igualdad equidistante
hetero- otro, distinto heterosexual
homo- igual, mismo homosexual
iso- igual isotermo
mal- mal maleducado
neo- nuevo neoliberal
seudo- falso seudociencia
2.-SUFIJOS
2.1.- SUFIJOS APRECIATIVOS (indican una connotación positiva o
negativa, una apreciación subjetiva)
2.1.1.- AUMENTATIVOS
–azo aumentativo perrazo
golpe porrazo
ponderación (
valoración)
artistazo
valor despectivo calzonazos
– ón,- ona aumentativo sillón
hipocorístico ( nombres
propios)
Miguelón
repetición preguntón
despectivo fregona
acción repentina empujón
– ote, – ota aumentativo camarote
peyorativo gafotas
– udo aumentativo, exceso forzudo
que tiene forma de ganchudo
despectivo melenudo
ponderativo concienzudo
2.1.2. DIMINUTIVOS
– ito,- ita disminución casita
valor afectivo monjita
se ha lexicalizado pajarita
– ico Marcado carácter
dialectal: Aragón,
Murcia, Andalucía
oriental). El femenino
suele tener valor
despectivo
casica
mozica
llorica.
– illo afectividad perrillo
desafecto articulillo
lexicalizado espinilla
– ín,- ina, – ino,- iño moderado valor
peyorativo
tontín
– ete, – eta disminución palacete
burlesco caballerete
– uelo,- uela disminución callejuela
despectivo reyezuelo
jocoso, afectivo ladronzuelo
2.1.3.- PEYORATIVOS 0 DESPECTIVOS
Además de los aumentativos y diminutivos que contienen estos
valores, hay sufijos específicamente peyorativos o despectivos.
– aco libraco
– acho hombracho
– ajo pequeñajo
– ales frescales
– arro, –orro, –urro calentorro
– astro medicastro
– ato niñato
2.2.- SUFIJOS NO APRECIATIVOS
2.2.1.- Formación de sustantivos
– ado, –a acción, acto, efecto lavado, novatada
golpe estocada
grupo de campesinado
cargo, lugar en el que
se desempeña
principado
– aje medida kilometraje
abstractos peregrinaje
labor, oficio caudillaje
– ancia(-encia) (-anza abstractos de cualidad tolerancia, bonanza
– ante(-ente) agente delineante
– ar,- al colectivo cafetal
nombre del árbol que
da el fruto
peral
lugar poblado de esos
árboles
olivar
– ción acción de recaudación
colectivo señalización
– dad (-tad) abstractos de cualidad fealdad, lealtad
– dero lugar que sirve para abrevadero
– dor, a agente secuestrador
máquina lavadora
– dura (ura) acción, efecto torcedura
conjunto fritura
– ería lugar de venta lechería
abstracción con matiz
despectivo
palabrería
– ero profesión lechero
utensilio billetero
conjunto de refranero
árbol limonero
– ez,- eza abstracto de cualidad robustez, belleza
– ía acto propio de grosería
calificación medianía
– ido ruido animal ladrido
– ismo abstracto de cualidad virtuosismo
movimiento felipismo
actividad cultural coleccionismo
– ista agente, seguidor de guionista, marxista
– mento(miento) acción de conocimiento,
juramento
– menta conjunto de osamenta
2.2.2.- Formación de adjetivos
– al relativo a musical
– ano natural de (gentilicio) zamorano
que está “—“ cercano
– ante (ente) (iente) agente, elemento
activo
brillante, degradante
– ble (able) (ible) posibilidad de convertible
cualidad amable, tratable
– ario compuesto por fragmentario
relativo a tributario
– dor agente saltador, bonceador
– enco,-ento que tira a amarillento, azulenco
– ense perteneciente a,
cualidad
circense
natural de abulense
– eño natural de cacereño
– ero perteneciente a algodoneros
– és natural de montañés
– esco cualidad peyorativa burlesco
– iento cualidad hambriento
– il cualidad varonil
– ivo agente abusivo
– izo (dizo) propensión enamoradizo
– oide parecido a humanoide
– oso (uoso) cualidad odioso, respetuoso
abundancia canoso, sudoroso
– usco afinidad, tira a parduzco
2.2.3.- Formación de verbos
– ar taponar
– ear relampaguear,
amarillear
– ecer humedecer
– izar obstaculizar,
impermeabilizar
– ificar purificar
2.2.4.- Formación de adverbios
– mente adverbios de modo naturalmente
NIÑEZ:
Niñ-: lexema
-ez: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de
sustantivos abstractos de cualidad.
DESCONOCIDOS:
Des-: morfema dependiente derivativo. Prefijo “negación o inversión
del significado”
-conoc-: lexema.
-id-: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de
participios.
-o-: morfema dependiente flexivo de género masculino.
-s: morfema dependiente flexivo de número plural.
MAR: lexema
CANTÁBAMOS:
Cant-: lexema.
á-: vocal temática.
-ba-: morfema flexivo de modo-tiempo.
-mos: morfema flexivo de número y persona.
PARA: morfema independiente relacionante.
ARCILLOSO:
Arcill-: lexema
-os-: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de
adjetivos “abundancia”.
-o: morfema dependiente flexivo de género masculino.
REESTRUCTURACIÓN:
Re-: morfema dependiente derivativo. Prefijo “repetición”
-estructur-: lexema
-(a)ción:morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación
de sustantivos “acción y resultado”.
Palabras Lexema Morfemas
género número
casa cas a a
pelota pelot a a
árbol árbol
montes monte s
vecinos vecin o s
Palabra Lexema Morfemas
tiempo
modo
persona
número
decidieron decid ie ron
corríamos corr ía mos
quería quer ía
Palabra Lexema Prefijo Sufijo Morfemas
género número
independencia depend in encia
torero tor er o
retribución tribu re ción
aullido aull id o
antesala sal ante a
Palabra Lexema Morfemas Prefijo Sufijo Incremento
género número
literarios liter o s ari
memorias memori a s
señorita señor a it
desesperanza esper des anza
subdesarrollo desarroll o sub y des
periodismo period o ism
esclavitud esclav itud
guerrilla guerr a ill
inteligencia intelig a enci
quemadura quem a ur ad
Clases de palabras según su estructura

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Complementos del verbo
Complementos del verboComplementos del verbo
Complementos del verbo
 
Diapositivas consonantes
Diapositivas consonantesDiapositivas consonantes
Diapositivas consonantes
 
Ejercicios-respiracion-y-fonacion
 Ejercicios-respiracion-y-fonacion Ejercicios-respiracion-y-fonacion
Ejercicios-respiracion-y-fonacion
 
Acentos
AcentosAcentos
Acentos
 
Ejercicios modo subjuntivo latin + oraciones con vocabulario
Ejercicios modo subjuntivo latin + oraciones con vocabularioEjercicios modo subjuntivo latin + oraciones con vocabulario
Ejercicios modo subjuntivo latin + oraciones con vocabulario
 
Estructura de las palabras
Estructura de las palabrasEstructura de las palabras
Estructura de las palabras
 
Morfología, material de clase
Morfología, material de claseMorfología, material de clase
Morfología, material de clase
 
Monemas explicación
Monemas explicaciónMonemas explicación
Monemas explicación
 
Clasificacion de las palabras
Clasificacion de las palabrasClasificacion de las palabras
Clasificacion de las palabras
 
Tipos de palabras según su formación
Tipos de palabras según su formaciónTipos de palabras según su formación
Tipos de palabras según su formación
 
Fonetica fonologia
Fonetica fonologiaFonetica fonologia
Fonetica fonologia
 
Uso de la b y v
Uso de la b y vUso de la b y v
Uso de la b y v
 
Las palabras según su forma 4t eso
Las palabras según su forma 4t esoLas palabras según su forma 4t eso
Las palabras según su forma 4t eso
 
Etimología y morfologia
Etimología y morfologiaEtimología y morfologia
Etimología y morfologia
 
Clases de palabras según su estructura
Clases de palabras según su estructuraClases de palabras según su estructura
Clases de palabras según su estructura
 
La palabra
La palabraLa palabra
La palabra
 
Morfologia derivacion
Morfologia derivacionMorfologia derivacion
Morfologia derivacion
 
La estructura de las palabras
La estructura de las palabrasLa estructura de las palabras
La estructura de las palabras
 
Ademan
AdemanAdeman
Ademan
 
El sintagma y la oración (2º ESO)
El sintagma y la oración (2º ESO)El sintagma y la oración (2º ESO)
El sintagma y la oración (2º ESO)
 

Destacado

Unidade didáctica ´11
Unidade didáctica ´11Unidade didáctica ´11
Unidade didáctica ´11Martina Trilla
 
EconomíA En Bachillerato
EconomíA En BachilleratoEconomíA En Bachillerato
EconomíA En BachilleratoRafa Fdez.
 
Abrir la puerta jose sande edublogs
Abrir la puerta jose sande edublogsAbrir la puerta jose sande edublogs
Abrir la puerta jose sande edublogsjsande
 
Aprendizaje Cooperativo
Aprendizaje CooperativoAprendizaje Cooperativo
Aprendizaje Cooperativomealra
 
Ejercicios de balances jose sande enero 2010
Ejercicios de balances jose sande enero 2010Ejercicios de balances jose sande enero 2010
Ejercicios de balances jose sande enero 2010Manuel Viña
 
Economateoria 090306195709-phpapp02
Economateoria 090306195709-phpapp02Economateoria 090306195709-phpapp02
Economateoria 090306195709-phpapp02dp10306
 
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-soluciones
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-solucionesProblemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-soluciones
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-solucionesJose A. Martinez Jimenez
 
Tiempo y dinero
Tiempo y dineroTiempo y dinero
Tiempo y dinerojsande
 
Muestra manual visual de balances 2012
Muestra manual visual de balances 2012Muestra manual visual de balances 2012
Muestra manual visual de balances 2012jsande
 
Itinerario economía
Itinerario economíaItinerario economía
Itinerario economíajsande
 
la millora del consum
la millora del consumla millora del consum
la millora del consumjakasa
 
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerant
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerantEl govern espanyol assegura que l’economia està accelerant
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerantclaudiacanet
 
Impost als diposits bancaris
Impost als diposits bancarisImpost als diposits bancaris
Impost als diposits bancariskiowafg
 
Les exportacions catalanes creixen un 10%
Les exportacions catalanes creixen un 10% Les exportacions catalanes creixen un 10%
Les exportacions catalanes creixen un 10% claudiacanet
 
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITA
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITAOBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITA
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITAmajdaelmourabit
 
La electricidad ha subido un 12,4 %
La electricidad ha subido un 12,4 %La electricidad ha subido un 12,4 %
La electricidad ha subido un 12,4 %Jairo Ruiz
 

Destacado (20)

Unidade didáctica ´11
Unidade didáctica ´11Unidade didáctica ´11
Unidade didáctica ´11
 
EconomíA En Bachillerato
EconomíA En BachilleratoEconomíA En Bachillerato
EconomíA En Bachillerato
 
Ejercicios 2 proposiciones_subordin copia
Ejercicios 2 proposiciones_subordin copiaEjercicios 2 proposiciones_subordin copia
Ejercicios 2 proposiciones_subordin copia
 
3 acentuacion palabras
3 acentuacion palabras3 acentuacion palabras
3 acentuacion palabras
 
Abrir la puerta jose sande edublogs
Abrir la puerta jose sande edublogsAbrir la puerta jose sande edublogs
Abrir la puerta jose sande edublogs
 
4 uso preposiciones
4 uso preposiciones4 uso preposiciones
4 uso preposiciones
 
Aprendizaje Cooperativo
Aprendizaje CooperativoAprendizaje Cooperativo
Aprendizaje Cooperativo
 
Unidadesmorfoestructurales
UnidadesmorfoestructuralesUnidadesmorfoestructurales
Unidadesmorfoestructurales
 
Ejercicios de balances jose sande enero 2010
Ejercicios de balances jose sande enero 2010Ejercicios de balances jose sande enero 2010
Ejercicios de balances jose sande enero 2010
 
Economateoria 090306195709-phpapp02
Economateoria 090306195709-phpapp02Economateoria 090306195709-phpapp02
Economateoria 090306195709-phpapp02
 
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-soluciones
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-solucionesProblemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-soluciones
Problemas pa-ind-ele-hasta-2004-y-soluciones
 
Tiempo y dinero
Tiempo y dineroTiempo y dinero
Tiempo y dinero
 
Muestra manual visual de balances 2012
Muestra manual visual de balances 2012Muestra manual visual de balances 2012
Muestra manual visual de balances 2012
 
Itinerario economía
Itinerario economíaItinerario economía
Itinerario economía
 
la millora del consum
la millora del consumla millora del consum
la millora del consum
 
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerant
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerantEl govern espanyol assegura que l’economia està accelerant
El govern espanyol assegura que l’economia està accelerant
 
Impost als diposits bancaris
Impost als diposits bancarisImpost als diposits bancaris
Impost als diposits bancaris
 
Les exportacions catalanes creixen un 10%
Les exportacions catalanes creixen un 10% Les exportacions catalanes creixen un 10%
Les exportacions catalanes creixen un 10%
 
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITA
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITAOBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITA
OBRES DE L’AVE A L’ARÀBIA SAUDITA
 
La electricidad ha subido un 12,4 %
La electricidad ha subido un 12,4 %La electricidad ha subido un 12,4 %
La electricidad ha subido un 12,4 %
 

Similar a Clases de palabras según su estructura

Morfología y sintaxis
Morfología y sintaxisMorfología y sintaxis
Morfología y sintaxispichita_medina
 
Estructura y clase de palabras
Estructura y clase de palabrasEstructura y clase de palabras
Estructura y clase de palabrasemetk
 
Actividades para después de navidad 1º bachillerato-
Actividades para después de navidad  1º bachillerato-Actividades para después de navidad  1º bachillerato-
Actividades para después de navidad 1º bachillerato-orientalenguayliteratura
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxicatrapaza
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxicatrapaza
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxicatrapaza
 
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)Daniel Espinar
 
Palabras coment morfologico-3
Palabras coment morfologico-3Palabras coment morfologico-3
Palabras coment morfologico-3Sara Flores
 
Tema1 lasílaba sol
Tema1 lasílaba solTema1 lasílaba sol
Tema1 lasílaba solLoscos
 
Por una clasificación de las palabras y expresiones del español
Por una clasificación de las palabras y expresiones del españolPor una clasificación de las palabras y expresiones del español
Por una clasificación de las palabras y expresiones del españolEL ESPAÑOL Y OTRAS LENGUAS
 
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02Manuel Velázquez Del Oso
 

Similar a Clases de palabras según su estructura (20)

Prefijos sufijos
Prefijos sufijosPrefijos sufijos
Prefijos sufijos
 
Morfología y sintaxis
Morfología y sintaxisMorfología y sintaxis
Morfología y sintaxis
 
Unidad 3 El LéXico
Unidad 3  El LéXicoUnidad 3  El LéXico
Unidad 3 El LéXico
 
Estructura y clase de palabras
Estructura y clase de palabrasEstructura y clase de palabras
Estructura y clase de palabras
 
Actividades para después de navidad 1º bachillerato-
Actividades para después de navidad  1º bachillerato-Actividades para después de navidad  1º bachillerato-
Actividades para después de navidad 1º bachillerato-
 
Anal. morfo
Anal. morfoAnal. morfo
Anal. morfo
 
Repaso tema 6 y 7
Repaso tema 6 y 7Repaso tema 6 y 7
Repaso tema 6 y 7
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxica
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxica
 
Morfología léxica
Morfología léxicaMorfología léxica
Morfología léxica
 
Resumen
ResumenResumen
Resumen
 
Lenguaje 4°año.pdf
Lenguaje 4°año.pdfLenguaje 4°año.pdf
Lenguaje 4°año.pdf
 
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)
Nivel morfológico. la estructura de la palabra (17 10-11)
 
Raíz, prefijo y sufijo
Raíz, prefijo y sufijoRaíz, prefijo y sufijo
Raíz, prefijo y sufijo
 
Palabras coment morfologico-3
Palabras coment morfologico-3Palabras coment morfologico-3
Palabras coment morfologico-3
 
Prefijos sufijos
Prefijos sufijosPrefijos sufijos
Prefijos sufijos
 
Tema1 lasílaba sol
Tema1 lasílaba solTema1 lasílaba sol
Tema1 lasílaba sol
 
morfología
morfologíamorfología
morfología
 
Por una clasificación de las palabras y expresiones del español
Por una clasificación de las palabras y expresiones del españolPor una clasificación de las palabras y expresiones del español
Por una clasificación de las palabras y expresiones del español
 
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02
Fomacindepalabrasenespaol 120408104043-phpapp02
 

Clases de palabras según su estructura

  • 1. CLASES DE PALABRAS SEGÚN SU ESTRUCTURA PALABRAS SIMPLES: LEXEMA + (MORF. FLEX.) Ej: niños PALABRAS DERIVADAS: LEXEMA + MORF. DERIV. + (MORF. FLEX.) Ej: niñ- it-o-s PALABRAS COMPUESTAS: LEXEMA + LEX. + (MORF. FLEX.) Ej: para-rayos, corta-uñas. PALABRAS PARASINTÉTICAS: hay dos casos diferentes que se consideran palabras parasintéticas: a) LEX. + LEX. + MORF. DERIV. +(MORF. FLEX.) Ej: para-agü-ero, pica-pedr-ero. b) PREF. + LEX. + MORF. DERIV. + (MORF. FLEX.). Ej: en-harin-ar. MORFEMAS DERIVATIVOS 1. PREFIJOS 1.1.- Prefijos negativos (‘negación, privación’) a-, an- negación apolítico, analfabeto anti- contra, oposición antiaéreo contra- opuesto, contrario contraespionaje des-, dis-, de- negación o inversión del significado desunión, disconforme, degenerar ex privación / más allá exculpar, exministro / extender extra- fuera de extraordinario in-, im-, i- negación, privación / dentro imbatible, ilegal / inmanente 1.2- Prefijos “locativos” (‘situación, lugar’) a aproximación aterrizar, amerizar ab- procedencia aborigen ad-, a- Dirección hacia, meta Adjuntar, atraer, acampar ante delante, anterioridad en la posición antesala, anteponer circum, circun alrededor circunnavegar entre, inter situación intermedia, reciprocidad entreplanta, interurbano epi- Sobre, encima epicentro in dentro inseminar, insuflar infra debajo de, en la parte inferior infrahumano intra dentro de intramuscular peri alrededor perímetro pos, post posterioridad en el espacio postónico pro en vez de, en lugar de pronombre retro- hacia atrás retrovisor sub, so bajo, acción secundaria, inferioridad subacuático, socavar super, sobre, supra encima de, superior sobreprecio, supranacional trans, tras al otro lado, en la parte trastienda, transportar
  • 2. opuesta ultra más allá ultramar vice en lugar de, inmediatamente inferior a vicepresidente 1.3.- Prefijos “temporales” ante- anterioridad en el tiempo anteayer per- a través de pernoctar pos-, post posterioridad posponer pre- antelación preclásico 1.4- Prefijos de “intensificación” (‘carácter superlativo’ ) archi- muy, el primero, preeminencia archidiócesis extra- fuera de lugar, exageradamente bueno extradivertido macro- Intensificación de tamaño macroconcierto maxi- Intensificación de tamaño o cantidad maxiabrigo mega- Intensificación de tamaño magaciudad micro- Tamaño muy pequeño microficha hiper- por encima de, superior hiperacidez hipo- por debajo hipotensión re-,requete- repetición, refuerza el sentido rehacer, requetebién super- grado sumo, exceso superproducción ultra- en alto grado ultraligero 1.5.- Prefijos que indican cantidad, tamaño (suelen ser cultos y se emplean sobre todo en los campos tecnológico y comercial) ambi- dos ambidiestro hemi- Medio, mitad hemiciclo bi-, bis-, biz- dos, doble bicolor, bisabuelo mini- pequeño minifalda mono-, mon- único, uno solo monóculo multi- abundancia, variedad multicolor pluri- multiplicidad, variedad pluriempleo semi- medio, casi semicírculo, semicurado uni- uno solo unilateral 1.6.- Prefijos que indican cualidad o modo bien- bien, correcto bienhablado, bienaventurado casi-, cuasi- aminoración cuasihumano equi- igualdad equidistante hetero- otro, distinto heterosexual homo- igual, mismo homosexual iso- igual isotermo mal- mal maleducado neo- nuevo neoliberal seudo- falso seudociencia
  • 3. 2.-SUFIJOS 2.1.- SUFIJOS APRECIATIVOS (indican una connotación positiva o negativa, una apreciación subjetiva) 2.1.1.- AUMENTATIVOS –azo aumentativo perrazo golpe porrazo ponderación ( valoración) artistazo valor despectivo calzonazos – ón,- ona aumentativo sillón hipocorístico ( nombres propios) Miguelón repetición preguntón despectivo fregona acción repentina empujón – ote, – ota aumentativo camarote peyorativo gafotas – udo aumentativo, exceso forzudo que tiene forma de ganchudo despectivo melenudo ponderativo concienzudo 2.1.2. DIMINUTIVOS – ito,- ita disminución casita valor afectivo monjita se ha lexicalizado pajarita – ico Marcado carácter dialectal: Aragón, Murcia, Andalucía oriental). El femenino suele tener valor despectivo casica mozica llorica. – illo afectividad perrillo desafecto articulillo lexicalizado espinilla – ín,- ina, – ino,- iño moderado valor peyorativo tontín – ete, – eta disminución palacete burlesco caballerete – uelo,- uela disminución callejuela despectivo reyezuelo jocoso, afectivo ladronzuelo 2.1.3.- PEYORATIVOS 0 DESPECTIVOS Además de los aumentativos y diminutivos que contienen estos valores, hay sufijos específicamente peyorativos o despectivos. – aco libraco – acho hombracho – ajo pequeñajo – ales frescales – arro, –orro, –urro calentorro – astro medicastro – ato niñato
  • 4. 2.2.- SUFIJOS NO APRECIATIVOS 2.2.1.- Formación de sustantivos – ado, –a acción, acto, efecto lavado, novatada golpe estocada grupo de campesinado cargo, lugar en el que se desempeña principado – aje medida kilometraje abstractos peregrinaje labor, oficio caudillaje – ancia(-encia) (-anza abstractos de cualidad tolerancia, bonanza – ante(-ente) agente delineante – ar,- al colectivo cafetal nombre del árbol que da el fruto peral lugar poblado de esos árboles olivar – ción acción de recaudación colectivo señalización – dad (-tad) abstractos de cualidad fealdad, lealtad – dero lugar que sirve para abrevadero – dor, a agente secuestrador máquina lavadora – dura (ura) acción, efecto torcedura conjunto fritura – ería lugar de venta lechería abstracción con matiz despectivo palabrería – ero profesión lechero utensilio billetero conjunto de refranero árbol limonero – ez,- eza abstracto de cualidad robustez, belleza – ía acto propio de grosería calificación medianía – ido ruido animal ladrido – ismo abstracto de cualidad virtuosismo movimiento felipismo actividad cultural coleccionismo – ista agente, seguidor de guionista, marxista – mento(miento) acción de conocimiento, juramento – menta conjunto de osamenta 2.2.2.- Formación de adjetivos – al relativo a musical – ano natural de (gentilicio) zamorano que está “—“ cercano – ante (ente) (iente) agente, elemento activo brillante, degradante – ble (able) (ible) posibilidad de convertible cualidad amable, tratable – ario compuesto por fragmentario relativo a tributario – dor agente saltador, bonceador – enco,-ento que tira a amarillento, azulenco
  • 5. – ense perteneciente a, cualidad circense natural de abulense – eño natural de cacereño – ero perteneciente a algodoneros – és natural de montañés – esco cualidad peyorativa burlesco – iento cualidad hambriento – il cualidad varonil – ivo agente abusivo – izo (dizo) propensión enamoradizo – oide parecido a humanoide – oso (uoso) cualidad odioso, respetuoso abundancia canoso, sudoroso – usco afinidad, tira a parduzco 2.2.3.- Formación de verbos – ar taponar – ear relampaguear, amarillear – ecer humedecer – izar obstaculizar, impermeabilizar – ificar purificar 2.2.4.- Formación de adverbios – mente adverbios de modo naturalmente NIÑEZ: Niñ-: lexema -ez: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de sustantivos abstractos de cualidad. DESCONOCIDOS: Des-: morfema dependiente derivativo. Prefijo “negación o inversión del significado” -conoc-: lexema. -id-: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de participios. -o-: morfema dependiente flexivo de género masculino. -s: morfema dependiente flexivo de número plural. MAR: lexema CANTÁBAMOS: Cant-: lexema. á-: vocal temática. -ba-: morfema flexivo de modo-tiempo. -mos: morfema flexivo de número y persona. PARA: morfema independiente relacionante. ARCILLOSO: Arcill-: lexema -os-: morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de adjetivos “abundancia”. -o: morfema dependiente flexivo de género masculino.
  • 6. REESTRUCTURACIÓN: Re-: morfema dependiente derivativo. Prefijo “repetición” -estructur-: lexema -(a)ción:morfema dependiente derivativo. Sufijo de formación de sustantivos “acción y resultado”. Palabras Lexema Morfemas género número casa cas a a pelota pelot a a árbol árbol montes monte s vecinos vecin o s Palabra Lexema Morfemas tiempo modo persona número decidieron decid ie ron corríamos corr ía mos quería quer ía Palabra Lexema Prefijo Sufijo Morfemas género número independencia depend in encia torero tor er o retribución tribu re ción aullido aull id o antesala sal ante a Palabra Lexema Morfemas Prefijo Sufijo Incremento género número literarios liter o s ari memorias memori a s señorita señor a it desesperanza esper des anza subdesarrollo desarroll o sub y des periodismo period o ism esclavitud esclav itud guerrilla guerr a ill inteligencia intelig a enci quemadura quem a ur ad