1. SAN MIGUEL DE CELANOVA
YOLANDA OTILIA SEARA SAMPEDRO
IES DE CELANOVA
DEPARTAMENTO DE XEOGRAFÍA E HISTORIA
2. A GALICIA FEUDAL
• Período que vai dende a desaparición do dominio
visigodo ata o S. XV.
• Trazos xerais: establecemento de relacións de
dependencia entre homes libres (relacións señoriais),
fragmentación do poder político, predominio dunha
economía de base agraria, dominio dunha cultura
relixiosa con especial relevancia dos mosteiros…
• Chegada dos musulmáns no ano 711, a súa
incidencia foi escasa, igual que a reconquista e a
posterior repoboación
• Desaparición do reino godo
• Os monarcas astures acabarán por dominar un
amplo territorio no que se inclúe Galicia; con eles
remata a “vida política independente” de Galicia
3. CONTEXTO HISTÓRICO – ARTÍSTICO
O SÉCULO X
• No s. X a situación histórica e artística é
complexa, por conviviren varias tendencias
• A política repoboadora dos reis asturianos e
de Afonso III (León) atrae aos cristiáns
residentes en Al-Andalus.
• Mozárabes: individuos de relixión cristiá que
vivían sometidos ao poder político de Al-
Andalus.
• Comunidades de mozárabes instálanse nos
territorios da Conca do Douro.
4. • Estas comunidades constrúen os seus edificios
e igrexas nun peculiar estilo que se lle deu en
chamar mozárabe (termo acuñado por
Gómez Moreno)
• Esta terminoloxía foi revisada e outros
historiadores (Camon Aznar, Torviso…)
propoñen un termo máis amplo que englobe
as diversas temdencias que existían na arte
hispana : arte de repoboación
5. • A chegada de mozárabes a Galicia foi
mínima, polo que os historiadores consideran
pouco axeitado falar de arte mozárabe en
Galicia, sería máis acertado estudar a arte
desta época como arte de repoboación ou
arte do século X.
• Nos últimos anos a historiografía introduce
unha nova denominación : Arquitectura
cristiana hispana
• A presenza dun elevado número de monxes
fai que o monacato coñeza en Galiza
especial relevancia.
6. • É salientable o desenvolvemento dos mosteiros
construídos na “Ribeira Sacra”.
• Magnates e condes fundan e protexen
mosteiros.
• Salienta a familia de San Rosendo que
participou en múltiples actividades
constructoras.
• Edificios galegos do século X:
“San Martiño de Pazó (Allariz)”
“Sta. María de Vilanova dos Infantes”
“Santa Eufemia de Ambía”
“San Martiño de Mondoñedo”
“Santa María de Mixós”
10. • Froila, irmán de Rosendo
Gutier, e a súa muller
Sarracina dóanlle o
territorio a San Rosendo
para fundar un mosteiro
• En setembro do 936
Rosendo acode á
consagración de
Santiago de Peñalba (as
influencias deste templo
leonés son constantes)
• O templo conságrase o
25 de novembro do ano
942, coa asistencia do rei
Ramiro II.
13. • Espazo formado por tres
unidades independentes
(recordo a Peñalba)
•Cada parte presenta unha
bóveda diferente
- Nave pequena: bóveda de
ferradura
- Nave central: Bóveda de
aresta esteada en arcos que
parten de modillóns (evocación
a Peñalba, pero tamén a Santa
Comba)
- Ábsida: cúpula peraltada,
con sección de ferradura e
dividida en cascos
14. • Bóveda de aresta
• Imaxe simbólica do cosmos
15. • Cúpula peraltada da ábsida
• “Centro litúrxico, orientado cara o Leste, cara a
luz… Deus é a luz…” (prof. Núñez)
16. • Arco de acceso á ábsida, de ferradura e enmarcado nun
alfiz.
• Recordo á Mesquita cordobesa, pero esta é unha
construcción posterior
• Relación máis probable co palacio de Medina Azahara
(probable presenza de artistas procedentes de Al-Andalus)
17. • Dimensións: 8,50 por 3,85 de planta e
6,00 de altura
• Volumes independentes
19. • Modillóns de rolos ou
lóbulos, con
decoración de cruces
e rosetas (elementos
de ascendencia
cordobesa)
• Decoración da
cornixa da ábsida en
dentes de serra.
20. • Sobre a porta, no lado sur, no lintel, atopamos un longo
epígrafe escrito con tipos de carácter “mozárabe:
“TI, OUH DEUS, CRÉMOSTE AUTOR DESTA OBRA. TI OUH CRISTO,BÓRRALES
OS PECADOS A TODOS OS QUE AQUÍ OREN. A MEMORIA PRESENTE
RECOMENDA A FROILA, O TEU INDIGNO SERVO…”
21. Influencias e vinculacións coa
arte islámica. Interpretacións
• Viaxes realizados a Córdoba por
condes galegos.
• San Rosendo foi un admirador
da cultura islámica
• A muller de Froila chamábase
Sarracina, e probablemente
estivera vinculada ao Islam
