2. Risco que provoca máis danos personais e materiais
(tanto en España como en todo o mundo)
3. CClasificación das inundacións
Segundo as causas que as producen as inundacións son:
• Naturais
• por choivas torrenciais
• por grandes mareas
• por furacáns ou tempestades
• por fusión de neve e xeo por unha erupción ou subida de temperaturas
• por marexadas e tsunamis
• Antrópicas e inducidas
• Obstrucións de cauces
• Roturas de presas e encoros
Segundo o lugar onde se producen:
• Inundacións costeiras
• Inundacións continentais producidas en cursos fluviais e torrenciais
5. 5
O rexime torrencial corresponde a circulación de auga esporádica (caudal intermintente).
Orixinada por desxeo, tormentas ou precipitacións moi concentradas no tempo.
A auga pode circular en cauces estreitos con elevada pendente a grande velocidade
Os elevados valores de velocidade, caudal e a rapidez do fenómeno conleva unha elevada perigosidade.
Características do rexime torrencial
6. 6
Conca de recepción (1): onde se agrupan as augas.
Canle de desaguadoiro (2): canle no terreo que forma a auga cando circula pola ladeira.
Abanico aluvial ou cono de dexección (3) zona onde se depositan os materiais transportados.
Partes dun torrente
1
2
3
7. 7
En zonas áridas ou semiáridas (Canarias, zona mediterránea) o canle de desaguadoiro desemboca nun
canle máis ancho e plano: barrancos e ramblas, que permanecen secos case todo o ano.
En zonas sometidas a desxeo (zonas de montaña como os Pirineos) os torrentes teñen unha elevada
pendente, rematando nos canles fluviais.
Variantes climáticas
8. 8
O rexime fluvial corresponde a correntes de auga permanentes e encauzadas.
En xeral, os cauces dos ríos son máis anchos e con menor pendente que os dos torrentes.
A velocidade de circulación é menor e o caudal maior.
Rexime fluvial
9. 9
O río circula a maior parte do tempo no leito menor.
De forma esporádica o río desborda, inundando as zonas circundantes, as veigas ou chairas de
inundación.
Nestas inundacións os sedimentos (aluvións) que leva o río deposítanse nas veigas, enchendo o fondo
do val.
Estes vales con fondo plano toman o nome de vales en artesa.
Leito menor
Formación de vales en forma de artesa con veigas
10. 10
As inundacións son un fenómeno natural que se repite no tempo en intervalos variables que afecta ás
veigas fluviais.
As veigas teñen un elevado valor para a agricultura e o asentamento de poboacións e industrias.
Formas fluviais: veigas
15. Meandros e terrazas no Ebro
Chairas situadas a diferentes niveis formando escalóns nos vales fluviais
Formas fluviais nas veigas: terrazas fluviais
16. 16
Formas fluviais nas veigas: terrazas fluviais
As terrazas fluviais situadas nas zonas superiores corresponden ás chairas de inundación formadas con
anterioridade. As terrazas máis baixas son as de formación máis recente.
17. 17
Formas fluviais nas veigas: terrazas fluviais
A formación das terrazas corresponde á
alternancia de procesos de sedimentación e
procesos de erosión en varios ciclos.
As glaciacións do Cuaternario proporcionaron
as condicións de alternancia entre períodos
de erosión (etapa glaciar) e sedimentación
(etapa interglaciar), por iso vense 4 niveis de
terrazas en moitos ríos.
18. A enerxía que leva a corrente fluvial está en relación á perigosidade das avenidas e depende á súa vez de:
• A velocidade da corriente (V)
• O caudal (Q), volume de auga que atravesa unha sección do río (A) en un tiempo (Q =A * V)
•
Perigosidade das avenidas fluviais
19. O caudal (Q), ten enormes variacións ao longo do tempo e depende de outros factores como….
• As precipitacións
• O desxeo.
• A evaporación.
• A infiltración: que varía segundo a cobertura vexetal, o tipo de substrato rochoso, a
impermeabilización do chan por asfaltado e urbanización, etc.
Perigosidade das avenidas fluviais
20. Hidrograma anual
Perigosidade das avenidas fluviais
As variacións de caudal respecto ao tempo rexístranse nun tipo de gráfica denominada hidrograma.
21. Variacións do caudal dun río en diferentes estacións
Perigosidade das avenidas fluviais
22. HIDROGRAMA DE CRECIDA
Perigosidade das avenidas fluviais
As variacións de caudal nun período de tempo moi curto poden representarse nun hidrograma de crecida.
23. Predición meteorolóxica
Estudos históricos das variacións
de caudal que permitan predicir o
comportamiento de cada río
Elaboración de mapas de risco
Medición das variacións de caudal
do río en diferentes estacións de
control
Predición das avenidas fluviais
24. Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais
• Construción de diques:
• Modificación de cauces
• Desvío de cauces
• Reforestación
• Prácticas de cultivo axeitadas
•Construcción de encoros
25. 25
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, aumento da capacidade do cauce
•Pode realizarse por ensanchamiento lateral o dragado do fondo, limpeza do cauce, etc.
26. 26
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, desvío de cauces
•Os encauzamento nas cidades evitan algúns desbordamentos
27. 27
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, diques.
•Os diques evitan o desbordamento das augas
En caso de superar o nivel do dique as augas poden producir aínda máis danos.
28. 28
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, encoros
• A construción de encoros augas arriba (medidas de laminación) regulan o caudal do río, reducindo o risco de
avenidas: diminúe o caudal punta do río (o caudal total non diminúe) e aumenta o tempo de resposta.
29. 29
• Os encoros teñen outros valores engadidos:
• poden proporcionar enerxía (centrais
hidroeléctricas)
• poden actuar como reservorios de auga para
abastecemento das poboacións ou rega dos
cultivos.
• poden convertirse en lugares de recreo.
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, encoros
30. 30
Prevención das avenidas fluviais: medidas estructurais, reforestación
•As medidas de reforestarión aumentan a infiltración diminuíndo a escorrentía inmediata.
• O aterrazamento dos cultivos e a elección dos cultivares axeitados reduce a erosión
•Todas estas medidas que reducen a perda de solo reducen tamén a gravidade das avenidas.
31. 31
Ordenación do territorio
Establecemento de seguros e axudas
públicas
Planos de protección civil:
sistemas de vixiancia e alerta
planos de evacuación e de protección
Modelos de simulación de avenidas
Prevención das avenidas fluviais: medidas non estructurais
32. Nas veigas o río desborda nun período de tempo variable.
Nestas áreas o risco de inundación é moi alto.
A ordenación do territorio debería decidir estas áreas non aptas para a
edificación e outros usos.
Prevención das avenidas fluviais: medidas non estructurais
33. Zona de servidumbre
Prohibida la construcción,
cultivo y plantación salvo
autorización
Zona de policía
Permitidos los usos agrícolas,
prohibida la alteración del relieve,
construcciones, extracción de
áridos, instalación de obstáculos
Zona inundable Pocas restricciones de uso, que garanticen la
seguridad de bienes y personas
Prevención das avenidas fluviais: medidas non estructurais
36. Historia de una vega fluvial
Encontramos unos caseríos en la vega
de un río, cerca del cauce. Están
situados sobre una zona de riesgo
potencial de inundación . No existen
medidas estructurales de protección
frente a este riesgo.
Se construye un embalse en
uno de los afluentes para
regular las avenidas fluviales.
El pueblo crece ocupando
cada vez mayor área de la
llanura de inundación;
también aumentan las áreas
pavimentadas y asfaltadas.
Para evitar un posible
desbordamiento se
construye un dique a lo largo
del cauce del ríoLas medidas de protección resultaron insuficientes: una
avenida del río principal ha desbordado los muros del
dique produciéndose una inundación de todas las áreas
