1. Torre de Babel / Meteora
Ana Hermida Ruibal
O establecemento dos repertorios culturais e literarios
Doutoramento en Tradución (bienio 2001-2003)
Universidade de Vigo
4. 1.1. Torre de Babel: Localización
♦ A «Torre de Babel» é o
nome da construción
mencionada no libro do
Xénese 11, 1-9.
♦ A súa hipotética
localización sería en Xinar
(Babilonia, en Oriente
Medio), onde os hebreos
imaxinan que empezou a
vivir o home; de alí
viñeron seus antecesores.
5. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «Toda a terra falaba
unha soa lingua e
usaba as mesmas
palabras. Ó emigraren
os homes desde o
oriente, encontráronse
nunha chaira, no país
de Xinar, e
establecéronse alí».
(Xénese 11, 1-2).
6. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «Dixéronse uns ós outros:
—“Imos facer ladrillos e
cocelos no lume”. O
ladrillo facíalles de pedra
e o betume de cemento. E
nisto propuxeron:
—“Imos construír unha
cidade e unha torre, que
chegue co cimo ata o ceo,
e fagámonos un nome
sonado, para non nos
perder pola ancha face da
terra”.» (Xénese 11, 3-4).
7. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «Baixou o Señor para ve-
la cidade e a torre que os
homes construían, e
pensou: —“Aquí hai un
pobo unido que fala a
mesma lingua. Se empeza
facendo isto, ninguén
podería privalos desde
agora de faceren o que lles
veña á cabeza».
(Xénese 11, 6).
8. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «Baixemos e
embarullemos alí
mesmo a súa lingua,
de xeito que non se
entendan uns cos
outros». (Xénese 11, 6).
9. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «O Señor espallounos
de alí por toda a terra,
e deixaron de construí-
la cidade».
(Xénese, 11, 8).
10. 1.2. Torre de Babel: Xénese
♦ «A esta chamóuselle
Babel, porque alí
embarullou o Señor a
lingua de todo o
mundo. Desde alí
espallounos por toda a
face da terra».
(Xénese, 11, 9).
11. 1.3. Torre de Babel: Mito
♦ Segundo nos conta a
sagrada Biblia no
Antigo Testamento
(Xénese 11, 1-9), os
descendentes de Noé,
a medida que crecían
en número, víronse
forzados a vivir cada
vez a máis distancia
dos seus fogares
patriarcais.
12. 1.3. Torre de Babel: Mito
♦ Por iso, intentaron
construír unha torre
para gabear ata o ceo,
o que provocou a ira
divina. Como castigo,
o propio Iahvé creou a
confusión de linguas
que existe hoxe en día
no mundo.
13. 1.4. Torre de Babel: A tradución
♦ Segundo este mito,
antes da Torre de
Babel non eran
necesarias as
traducións.
16. 2.1. Meteora: Localización
♦ Meteora sitúase no
centro de Grecia, na
provincia de Trikala, a
escasos quilómetros da
vila de Kalambaka (ou
Kalampaka)...
18. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ En Meteora existen,
coma se o tempo non
pasase, rochedos
xigantes que saen
impoñentes, case
verticais, cada un
separado do outro...
19. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ ... e que sosteñen,
nos seus peñascos,
misteriosos
mosteiros.
20. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ Preto dun milleiro de
altísimas rochas, que ó
lonxe semellan un
bosque de pedra,
xorden fronte a fronte,
creando un sentimento
de medo e éxtase e
convidando á
reflexión.
21. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ Meteora significa
precisamente
«suspendido no aire».
Vintecatro mosteiros
poboan estes enormes
rochedos, como se de
niños de aguia se
tratasen.
26. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ Os rochedos
encóntranse a 300 ou
400 metros de altura
sobre a bela chaira de
Tesalia.
27. 2.2. Meteora: Os rochedos
♦ No período terciario,
hai 50 ou 60 millóns
de anos, estas
formacións xeolóxicas
tiveron orixe na
erosión das augas que
conformaban unha
lagoa salgada que
ocupaba a chaira de
Tesalia.
28. 2.3. Meteora: Historia
♦ Os primeiros monxes
(palabra que vén do
grego «monakhós»,
que significa
«solitario») chegaron a
Meteora no século XI
en busca de paz
espiritual, retiro
ascético e meditación.
29. 2.3. Meteora: Historia
♦ Durante os primeiros
séculos de vivencia en
Meteora (séc. XI, XII
e XIII), os monxes
escalaron estas
rochas...
32. 2.3. Meteora: Historia
♦ Aínda quedan vestixios,
testemuñas daqueles
tempos, incrustados nas
rochas coma lapas.
33. 2.3. Meteora: Historia
♦ No século XIV, había
monxes de abondo
vivindo nas covas das
rochas, o que deu orixe á
fundación do mosteiro da
Transfiguración (o Gran
Meteoro). Nos séculos
seguintes fundáronse vinte
e tres mosteiros máis, dos
cales só seis están
habitados actualmente;
catro deles poden
visitarse.
34. 2.3. Meteora: Historia
♦ As comunidades de
monxes ortodoxos que
habitaron nos
mosteiros recibían o
curioso nome de
«estilitas», ascetas
chamados así por
viviren sobre un
«stylos» (columna).
35. 2.4. Meteora: Transporte
♦ Debido á localización
especial destas
construcións, os
monxes que habitaban
nalgúns mosteiros
tiveron que habituarse
a viaxar nunha especie
de «teleféricos»
rudimentarios para saír
do mosteiro. Aínda os
empregan hoxe en día.
37. 2.4. Meteora: Transporte
♦ Antigamente os monxes
subían e baixaban en bolsas
feitas de rede, axudándose
dunha nora que estaba
dentro do mosteiro. Hoxe
en día só se usan para
transportar comida, outros
obxectos e algún monxe
ancián.
♦ As escaleiras colgantes de
corda ou madeira, co
tempo, foron substituídas
por escaleiras talladas na
mesma rocha.
40. 2.5. Meteora: Imperio Otomano
♦ Cando o imperio bizantino
caeu nas mans dos turcos,
os sultáns permitiron que
estas comunidades
relixiosas medrasen.
♦ Os mosteiros illados
axudaron a manter vivas
as tradicións relixiosas
ortodoxas e a cultura
helénica durante a Idade
Media e a ocupación
otomana (1453-1829).
41. 2.6. Meteora: Sublevación Nacional
♦ No século XVIII, Meteora
converteuse nun centro de
acollida dos gregos que
escapaban dos señores
feudais otomanos e dos
klephts, guerreiros
rebeldes que fustrigaron
os turcos e participaron na
loita pola independencia
no século XIX.
♦ Meteora tivo un papel moi
importante durante a
Sublevación Nacional de
1821.
42. 2.7. Meteora: Interiores
♦ Os mosteiros gardan
preciosos frescos, tesouros
eclesiásticos, bibliotecas
con valiosos manuscritos e
iconas exquisitas; estes
son excelentes exemplos
da arte bizantina e
posbizantina.
♦ No mosteiro da
Transfiguración, o
comedor transformouse
nun museo.
43. 2.8. Meteora: Filosofía
♦ Este verso reza:
Aqueles que pensan
nas cousas de arriba
non pensan nas
cousas de abaixo.
44. 2.9. Meteora: O paraíso
Cando se para nestes mosteiros illados e se mira a chaira
de Tesalia aló embaixo, enténdese por que os eremitas
escolleron esta paraxe para servir a Deus e achegarse a el.
45. 3. Torre de Babel / Meteora
¿Existe algunha analoxía entre o
mito da torre de Babel e
Meteora?
48. 3.1. Torre de Babel Meteora
A verticalidade: aínda que para fins diferentes,
tanto a torre de Babel coma Meteora buscan a
verticalidade: chegar ó ceo.
49. 3.1. Torre de Babel Meteora
♦ Segundo o libro do
Xénese (11, 3), a torre
de Babel foi
construída para que os
descendentes de Noé
non se perdesen pola
ancha face da terra;
ademais, fálase tamén
da ambición humana
de conquista-lo ceo.
♦ Os monxes ortodoxos
querían chegar ó ceu
para estaren máis preto
de Deus.
♦ A paisaxe de Meteora
proporcionáballes
moita paz para se
sentiren máis
próximos do Señor
(física e
psiquicamente).
50. 3.2. Torre de Babel Meteora
O papel das escaleiras e as cordas
53. 3.2. Torre de Babel Meteora
♦ No exterior da torre de
Babel había unha
escaleira espiral
exterior ó edificio que
ía percorrendo toda a
torre.
♦ Para acceder ós
mosteiros de Meteora,
normalmente hai que
subir escaleiras. Ata
hai un século, as
escaleiras eran de
madeira e de corda
(eran colgantes).
55. 3.3. Torre de Babel Meteora
♦ A torre de Babel foi un
reduto dos
descendentes de Noé.
Quixéronse agrupar,
para vivir nunha
mesma torre e non
estaren espallados pola
Terra.
♦ Meteora foi e é un
reduto de monxes
ortodoxos gregos en
busca de paz
espiritual, meditación
e estar preto de Deus.
Ó agrupárense,
fundaron ata vinte e
catro mosteiros.
56. 4. Conclusións
♦ A pesar de seren mundos totalmente
diferentes, vemos que a torre de Babel e
Meteora teñen algúns puntos en común.
♦ Con este pequeno traballo, espérase que
esta colección de imaxes permita reflectir
sobre diversos aspectos destes dous mundos
dentro do repertorio cultural ó que
pertencen.