1. Zoología de Invertebrados
Universidad Central del Ecuador
Facultad de Filosofía, Letras y Ciencias de la Educación
Carrera de Pedagogía de las Ciencias Experimentales Química y
Biología
Integrantes
Alejandro Gangula
Principales ordenes de Insectos
Docente
MSc.: Fabiola Montenegro García
Grupo
N.- 7
Semestre
Segundo
Paralelo
002
2. Orden Microcoryphia
Conocidos
como
saltadores de
roca
Grupo de
insectos de vida
libre carentes
de alas
Presentan el
cuerpo dividido
en 3 partes
Sus mandíbulas
monocondílicas
, la presencia
de estilos y
vesículas
coxales en los
uritos
Se conocen
unas 320
3. Orden Zygentoma
Denominados
tisanuros, tienen
el cuerpo
deprimido, su
cabeza esta
compuesta por
antenas y anillos
Sus ojos son
compuestos con u
numero bajo de
omatidios
Son
ametabolos
Sus patas estan
adaptadas para la
carrera veloz
Son conocidos
como
pececillos de
plata
4. Orden
Ephemeroptera
C o n o c i d o s c o m o e f i m e r a s
o c a c h i p o l l a s
Esta formado por un pqueño grupo
de insectos pterigotas hemimetabolos
Presentan antenas cortas y filigormes
Las formas lavarias son acuaticas y las formas aladas
No se alimentan y son terrestres de vida muy corta
5. Orden Odonata
S o n u n g r u p o d e i n s e c t o s
c o n a d u l t o s d e c o l o r a c i ó n
l l a m a t i v a y n i n f a s o p a c a s
d e c u e r p o c u r i o s o
E n t r e l o s i n s e c t o s , l a s
l i b é l u l a s s o n f a m i l i a r e s
p a r a m u c h a s p e r s o n a s y
s o n f á c i l e s d e o b s e r v a r
L a s l i b é l u l a s s o n i n s e c t o s
h e m i m e t á b o l o s
E l o r d e n s e d i v i d e e n
d o s s u b ó r d e n e s
m o r f o l ó g i c a m e n t e
f á c i l e s d e d i f e r e n c i a r
E l n o m b r e O d o n a t a s e
d e r i v a d e l g r i e g o “ o d o n ”
q u e s i g n i f i c a d i e n t e ,
r e f i r i é n d o s e a s u s
f u e r t e s m a n d í b u l a s .
Se caracterizan por tener un aparato
bucal altamente modificado.
6. Orden Dermaptera
Son un orden de insectos de unas 2000 especies
Conocidos como tijeretas o cortatijeras,
Son insectos de cuerpo alargado, ligeramente aplanado, de tamaño mediano a pequeño, de color
negro a castaño oscuro
Normalmente viven bajo piedras, en las frutas o en la corteza de los árboles.
7. Orden Plecoptera
Son un orden de insectos neópteros y exopterigotas, con ninfas acuáticas y
adultos terrestres
Constituyen un grupo muy importante, tanto numéricamente como por las
funciones ecológicas
Las ninfas de la región centroamericana se conforman
fácilmente por tener dos cercos terminales, branquias
torácicas y un par de uñas en cada pata.
Los más antiguos fósiles de plecópteros se conocen desde el
Pensilvaniano
8. ORDEN EMBIOPTERA
Poseen glándulas para producir seda en los tarsos
engrosados de las patas delanteras con la que tejen
galerías en las que viven,
Insectos subsociales de pequeño tamaño
(generalmente menores de 10 mm)
Se les proporciona el nombre de tejedores
Cuerpo cilíndrico, con dos pares de alas en los
machos adultos de la mayoría de las especies,
sin alas hembras y ninfas
9. ORDEN PHASMATODEA
Son nocturnos y de escasas movilidad.
Son artrópodos, de la clase Insecta
Machos y hembras, carecen de alas.
Cuerpo cilíndrico, con dos pares de alas en los
machos adultos de la mayoría de las especies,
sin alas hembras y ninfas
Son insectos hemimetábolos, es decir, al nacer el
individuo se asemeja bastante el adulto.
Su cuerpo se divide en tres regiones: Cabeza
(ovalada), tórax y abdomen.
10. ORDEN ORTHOPTERA
Presenta un cuerpo endurecido son alargados y
cilíndricos
Su tamaño si lo entre 5 y 150 mm
usualmente de color café o verde, pero algunas
especies marcadas con rojo, azul, amarillo y negro.
Se alimentan de la vegetación usualmente en
campos abiertos
11. ORDEN MANTODEA
Son termófilos y buscan los sitios bien soleados,
viviendo en el suelo o sobre las matas. Aunque algunas
vuelan hacia la luz durante la noche.
Son todos depredadores y para la caza utilizan su
primer par de patas perfectamente conformado para
este fin.
Tienen forma casi siempre alargada y tamaño
mediano o grande, oscilando entre 1,5 y 8 cm
los de la fauna ibérica y 16 cm muchas
especies tropicales.
12. ORDEN BLATTODEA
Son un pequeño orden de insectos si los
comparamos con los demás órdenes
Más de 4.500 especies se acerca al mismo
número de especies que tienen los mamíferos
13. ORDEN ISOPTERA
Los termes son insectos polimórficos,
eusociales, exopterigotas Los Isoptera son insectos sociales que viven
en nidos de diversas morfologías que reciben
el nombre de termiteros.
Entre los reproductores primarios encontramos:
Imagos y Ninfas.
Vulgarmente se les conoce con el nombre de
termitas cuya denominación "tarmes" o
"termes" se debe a los romanos.
14. Orden Psocoptera
-son un grupo de insectos hemimetábolos de vida libre
-Caracterizados por tener mandíbulas masticadoras generalmente
asimétricas
- sus antenas son largas y filiformes y la cabeza ancha, con ojos globulares
prominentes y tres ocelos
-Se dividen en dos grandes grupos informales, los "piojos de la corteza",
generalmente de un tamaño entre 5-10 mm
-los "piojos de los libros", de menor tamaño (menos de 2 mm), ápteros,
generalmente despigmentados
-La relación entre los Psocoptera y los auténticos piojos, Phthiraptera, forma
los Psocodea, que se basa en numerosos caracteres morfológicos y datos
moleculares.
-
15. Orden Phthiraptera
-Los piojos son insectos hemimetábolos, de pequeño
tamaño (promedio de dos a tres mm de longitud en adultos,
aunque algunos géneros pueden alcanzar hasta un cm)
-Durante toda su vida viven como ectoparásitos obligados
de aves y mamíferos, mostrando un elevado nivel de
especificidad por sus hospedadores
-La morfología es bastante homogénea, aunque pueden
distinguirse dos grandes tipos: Anoplura y Mallophaga
-Anoplura presenta una cabeza cónica, más estrecha que el
tórax. Antenas filiformes, cortas, de habitualmente cinco
artejos.
-Mallophaga presenta una cabeza prognata, subtriangular,
ensanchada en la parte posterior y redondeada en la
anterior. Antenas cortas de 3 a 5 artejos.
16. Orden Thysanoptera
- L o s t r i p s s o n i n s e c t o s d e m u y p e q u e ñ o t a m a ñ o ,
o s c i l a n d o l a s e s p e c i e s i b é r i c a s e n t r e 0 , 3 y 1 4
m m d e l o n g i t u d .
- T i e n e n e l c u e r p o a l a r g a d o , c i l í n d r i c o y d e
c o l o r a c i ó n v a r i a b l e e n t r e e l n e g r o y e l a m a r i l l o
p á l i d o , p a s a n d o p o r l a s d i s t i n t a s t o n a l i d a d e s
d e l c a s t a ñ o . L o s a d u l t o s p u e d e n s e r a l a d o s o
á p t e r o s .
- L a s c u a t r o a l a s s o n a l a r g a d a s , e s t r e c h a s c o n
l a r g a s s e d a s o c i l i o s e n l o s b o r d e s , q u e
a u m e n t a n s u s u p e r f i c i e c u a n d o s e e n c u e n t r a n
e n v u e l o .
- L a m a y o r í a d e l o s t r i p s s o n d e p e n d i e n t e s d e
l a s p l a n t a s , d e u n a u o t r a f o r m a . S i n e m b a r g o
m á s d e l 5 0 % d e l a s e s p e c i e s d e t r i p s v i v e n
s o b r e p l a n t a s m u e r t a s , a l i m e n t á n d o s e d e
h o n g o s .
17. Orden Hemiptera
- I n s e c t o s c o n e l a p a r a t o b u c a l
a d a p t a d o p a r a p i n c h a r o c h u p a r . E l
l a b i o f o r m a u n e s t u c h e a b i e r t o d o n d e
e n c a j a n l a s o t r a s p i e z a s b u c a l e s , q u e
e s t á n m o d i f i c a d a s e n e s t i l e t e .
- L a s a n t e n a s c o r t a s y s e t i f o r m e s , e l
r o s t r o s a l i e n d o c l a r a m e n t e d e l a c a b e z a
y l o s t a r s o s d e t r e s a r t e j o s p e r m i t e n
s e p a r a r a C i c a d o m o r p h a y F u l g o r m o r p h a
d e S t e r n o r r h y n c h a
- N o r m a l m e n t e l l e v a n d o s o c e l o s e n l a
p r o x i m i d a d d e l o s o j o s c o m p u e s t o s . L a s
c o x a s d e l s e g u n d o p a r d e p a t a s e s t á n
f u s i o n a d a s e n l a l í n e a m e d i a d e l c u e r p o
18. Orden Coleoptera
-Los coleópteros reciben en castellano el nombre general de escarabajos, aunque algunos de entre ellos
tienen nombres concretos, ligados a grupos menores
-Son un grupo monofilético fácil de reconocer, caracterizado entre los representantes de la Clase Insecta
por:
-ser holometábolos
-presentar una fuerte esclerotización corporal con una reducción generalizada de áreas membranosas
expuestas,
-el aparato bucal masticador
-Las antenas con un máximo de once artejos en las especies actuales (secundariamente subdivididos en
unos pocos géneros)
-las cosas embutidas en unas cavidades denominadas acetábulos,
-el mesotórax acortado, con el mesoscutelo reducido entre las bases elitrales, a veces ausente
- el meso- y metasterno invaginados en la línea media y representados por endosternitos, reemplazados
externamente por un meso- y un metaventrito
-el par de alas mesotorácicas transformadas en unos estuches endurecidos, los élitros (ausentes en
algunas hembras)
-las alas metatorácicas con mecanismos de plegamiento longitudinal y transversal
-el esternito abdominal I ausente
-los segmentos abdominales
19. Orden Rhaphidioptera
-son un orden de insectos endopterigotos
(holometábolos) con alas transparentes, de tipo
membranoso y venación reticulada, primitiva, y muy
vistosa
-los adultos tienen como característica principal su
protórax alargado en una disposición que recuerda a la
de los ofidios
-al capturar sus presas, lanzan la cabeza hacia delante
rápidamente, de forma parecida al ataque de una
serpiente, de ahí que también se les denomine
vulgarmente “moscas serpiente”.
20. S e c l a s i f i c a d e n t r o d e l a c l a s e d e l o s
i n s e c t o s .
C o n o c i d o s c o n e l n o m b r e c o m ú n d e
p a t u d o s .
P r e s e n t a u n a f a s e d e l a r v a a c u á t i c a ( 7 c m ) .
E n e l e s t a d o a d u l t o p u e d e n m e d i r h a s t a 1 8
c e n t í m e t r o s d e e n v e r g a d u r a .
P o s e e n t r e s p a r t e s o t a g m a :
S o n e x c e l e n t e s b i o i n d i c a d o r e s d e c a l i d a d
d e l a s a g u a s n a t u r a l e s .
- C a b e z a : a s p e c t o p r o g n a t a , d o s
a n t e n a s l a r g a s , d o s o j o s c o m p u e s t o s y u n
a p a r a t o b u c a l d e s a r r o l l a d o .
- T ó r a x : c o r t o c o n s e g m e n t o s m u y
m a r c a d o s .
- A b d o m e n : f o r m a d o p o r d i e z
s e g m e n t o s , e s b l a n d o y p r e s e n t a r o c h o
e s p i r á c u l o s .
Orden
Megaloptera
21. Orden Neuroptera
D o s p a r e s d e a l a s m e m b r a n o s a s y
t r a n s p a r e n t e s o t r a n s l ú c i d a s .
P r e s e n t a n u n a c a b e z a q u e a p u n t a
h a c i a a b a j o .
T ó r a x m u y e s t r e c h o y a b d o m e n
g e n e r a l m e n t e l a r g o .
P o s e e n u n o s o j o s c o m p u e s t o s m u y
g r a n d e s y u n a s p a t a s a l a r g a d a s .
M e t a m o r f o s i s d e t i p o c o m p l e t a
c o n o c i d a c o m o h o l o m e t a b o l i s m o .
S o n p r i n c i p a l m e n t e c a r n í v o r o s y
d e p r e d a d o r e s .
A c t ú a n c o m o i n s e c t o e n s e g u n d o
p l a n o p a r a e l c o n t r o l b i o l ó g i c o d e
p l a g a s .
22. Orden Hymenoptera E l n o m b r e p r o v i e n e d e s u s a l a s
m e m b r a n o s a s .
C o n s t i t u y e n u n o d e l o s ó r d e n e s m á s
n u m e r o s o s d e i n s e c t o s
L a s p i e z a s b u c a l e s s o n d e t i p o m a s t i c a d o r
o l a m e d o r .
L a s a n t e n a s g e n e r a l m e n t e s o n d e d i e z o
m á s s e g m e n t o s .
D e s a r r o l l o e s p o r m e t a m o r f o s i s c o m p l e t a
E x i s t e n t a n t o e s p e c i e s p a r á s i t a s c o m o d e
v i d a l i b r e .
E l s e x o s e d e t e r m i n a p o r e l n ú m e r o d e
c r o m o s o m a s q u e p o s e e u n i n d i v i d u o .
I n s e c t o s m á s b e n e f i c i o s o s q u e s i r v e n d e
c o n t r o l d e p l a g a s y e s p e c i e s
p o l i n i z a d o r a s .
C o m p r e n d e a l a s a b e j a s , a b e j o r r o s ,
a v i s p a s y h o r m i g a s .
23. Orden Mecoptera
M e t a m o r f o s i s h o l o m e t á b o l .
T a m a ñ o p e q u e ñ o o m e d i a n o , e n t r e 7 y 4 0
m m .
S o n i n s e c t o s n e ó p t e r o s , e n d o p t e r i g o t a ,
t e r r e s t r e s
H a b i t a n e n z o n a s h ú m e d a s c o n a b u n d a n t e
v e g e t a c i ó n , z o n a s b o s c o s a s y c e r c a d e
c u r s o s d e a g u a
L o s m a c h o s d i s p o n e n e l a b d o m e n c u r v a d o
h a c i a a r r i b a m o s t r a n d o s u s ó r g a n o s g e n i t a l e s
q u e a s e m e j a n l a t e r m i n a l i a d e u n e s c o r p i ó n (
f a l s o a g u i j o n )
24. Orden Siphonaptera
H o l o m e t á b o l o s d e t a m a ñ o m u y p e q u e ñ o
( p o c o s m i l í m e t r o s d e m e d i a )
T a m a ñ o p e q u e ñ o o m e d i a n o , e n t r e 7 y 4 0
m m .
E c t o p a r á s i t o s h e m a t ó f a g o s d e s e r e s
h o m e o t e r m o s
T e r c e r p a r d e p a t a s m á s d e s a r r o l l a d o q u e
l o s o t r o s y , g e n e r a l m e n t e , a d a p t a d o a l
s a l t o .
A n t e n a s c o r t a s , y a p a r a t o b u c a l p i c a d o r .
T a r s o s d e c i n c o a r t e j o s .
L a g r a n m a y o r í a d e l a s e s p e c i e s p a r a s i t a n
m a m í f e r o s ( u n 9 5 % ) , l a s o t r a s v i v e n a
e x p e n s a s d e a v e s
25. Orden Strepsiptera
-Insectos parasitoides entomófagos .
-Los machos son de vida libre, las hembras suelen permanecer durante toda su vida como endoparásitas
dentro del cuerpo de otro insecto.
- Las hembras son neotéricas y endoparásitos. En ellas se observan dos regiones bien diferenciadas: un
cuerpo sacciforme, incluido dentro de la cavidad corporal del insecto parasitado y un cefalotórax que
sobresale de cuerpo del huésped.
-Los machos poseen ojos con omatidios escasos pero muy desarrollados, Igualmente presentan antenas
flabeladas, alas anteriores muy reducidas, semejantes a los halterios de los dípteros y alas posteriores muy
desarrolladas y de aspecto arrugado
26. Orden Diptera
I n s e c t o s c o n s o l o u n p a r d e a l a s , t e n i e n d o e l
s e g u n d o p a r t r a n s f o r m a d o e n b a l a n c i n e s ,
q u e n o s e u t i l i z a n p a r a v o l a r s i n o p a r a
m a n t e n e r l a e s t a b i l i d a d m i e n t r a s v u e l a n
P i e z a s b u c a l e s c h u p a d o r e s o p i c a d o r a s , c o n
e l l a b i o f o r m a n d o u n a s u e r t e d e t r o m p a
c o m p u e s t a p o r d o s l ó b u l o s c a r n o s o s
I n s e c t o s h o l o m e t á b o l o s c o n m e t a m o r f o s i s
c o m p l e t a q u e n o r m a l m e n t e i n c l u y e c u a t r o
f a s e s : h u e v o , l a r v a , p u p a y a d u l t o
T i e n e n h á b i t o s d i u r n o s , p e r o t a m b i é n l o s h a y
c r e p u s c u l a r e s e i n
c l u s o n o c t u r n o s .
27. Orden Trichoptera
Son artrópodos de la clase Insecta cuyos adultos
portan alas cubiertas de pilosidad. Todas sus especies
dependen del medio acuático para su desarrollo.
Según la Trichoptera World Checklist (Morse, 2015) el
número total de especies y subespecies de
tricópteros es de 14.548.
- Larva: son acuáticas, de tipo campodeiforme o
eruciforme.
- Pupa: estuche pupal fijado a las rocas o a la
vegetación con distintos materiales.
- Adulto: Son terrestres y presentan un aspecto
similar a los microlepidópteros.
28. Orden Lepidoptera
Son insectos con dos pares de alas, en los que tanto éstas
como generalmente buena parte del cuerpo, están
recubiertos por escamas planas, que son setas
modificadas.
Los lepidópteros son insectos holometábolos típicos, que
atraviesan las fases de huevo, larva, pupa y adulto.
El orden Lepidoptera contiene más de 150.000 especies
descritas.