Este documento resume los principales cambios políticos, económicos y sociales que tuvieron lugar en Europa durante el siglo XVIII, impulsados por la Ilustración. Políticamente, se criticó el absolutismo y surgió el despotismo ilustrado. Económicamente, hubo avances en la agricultura, la artesanía, el comercio y surgieron nuevas teorías como la fisiocracia y el liberalismo. Socialmente, comenzó a desaparecer la sociedad estamental. El documento también analiza específicamente la situación

1. TEMA 1
A ILUSTRACIÓN E O REFORMISMO DO S. XVIII

2. 1.- O S. XVIII: UNHA ÉPOCA DE CAMBIOS
 O S. XVIII É UNHA ÉPOCA DE CAMBIOS QUE MARCA A FIN DO ANTIGO RÉXIME E
APARECEN AS BASES DO MUNDO CONTEMPORÁNEO
 ESTES CAMBIOS FORON IMPULSADOS POR UN MOVEMENTO INTELECTUAL
CHAMADO ILUSTRACIÓN
 ANTIGO RÉXIME: Termo empregado polos revolucionarios franceses para falar da
situación anterior á Revolución Francesa.
 Principais características do Antigo Réxime:
 MONARQUÍA ABSOLUTISTA
 ECONOMÍA AGRARIA
 SOCIEDADE ESTAMENTAL: desigualdade ante a lei
 INFLUENCIA DA RELIXIÓN NA VIDA DAS PERSOAS

3.  ILUSTRACIÓN: movemento ideolóxico xurdido en Francia, que defendía:
 CONFIANZA NA RAZÓN OU INTELIXENCIA HUMANA como único medio para entender
o mundo e alcanzar a felicidade.
 A RAZÓN É A LUZ QUE ILUMINA A OSCURIDADE CREADA POLAS CRENZAS TRADICIONAIS, A
INGNORANCIA E A SUPESTRICIÓN
 O S. XVIII E COÑECIDO COMO O “SÉCULO DA RAZÓN”
 FE NO PROGRESO HUMANO grazas aos avances da ciencia, que debe conducir a
felicidade
 CRÍTICA Ó ANTIGO RÉXIME por considerar que impedía o progreso e a felicidade
 OS ILUSTRADOS CRITICARON O ABSOLUTISMO, IMPULSARON TODAS ACTIVIDADES
ECONÓMICAS. CRITICARON A SOCIEDADE ESTAMENTAL E CONDENARON A INTOLERANCIA
RELIXIOSA

5. 1.1.- CAMBIOS POLÍTICOS
 ANTIGO RÉXIME: o sistema maioritario en Europa foi a MONARQUÍA ABSOLUTA
 O PODER DO REI PROVIÑA DE DEUS
 O REI CONCENTRABA TODOS OS PODERES
 LEXISLABA, GOBERNABA, ADMINISTRABA XUSTIZA, DIRIXÍA A ECONOMÍA, A FACENDA E O EXÉRCITO
 S. XVIII: A influencia da Ilustración deu lugar a unha forte crítica ao absolutismo. Aparece unha
nova forma de goberna chamado DESPOTISMO ILUSTRADO
 CRÍTICA DO ABSOLUTISMO: partiu dos ilustrados
 VOLTAIRE: Admirador do sistema parlamentario británico. Foi partidario de limitar o poder do rei mediante un
parlamento
 MONTESQUIEU: criticou a concentración de poder en mans do rei e defendeu a separación de poderes
 ROUSSEAU: a soberanía ou poder reside na nación ou conxunto de cidadáns. Os gobernantes deben guiarse pola
vontade xeral dos cidadáns.
 DESPOTÍSMO ILUSTRADO: intenta unir o absolutismo coas ideas ilustradas. O rei segue concentrando
todo o poder per realiza reformas para alcanzar o progreso e a felicidade dos súbditos. “TODO PARA O
POBO PERO SEN O POBO”
 DESTACARON REIS COMO: LUÍS XV DE FRANCIA, CARLOS III DE ESPAÑA, XOSÉ I DE PORTUGAL

6. 1.2.- CAMBIOS ECONÓMICOS
 OS CAMBIOS ECONÓMICOS PROMOVIDOS POLA ILUSTRACIÓN AFECTARON A
TÓDAS AS ACTIVIDADES ECONÓMICAS
 O S. XVIII FOI UNHA ÉPOCA DE GRAN PROSPERIDADE E CRECEMENTO
DEMOGRÁFICO

7. A.- A ACTIVIDADE AGRARIA
 NO ANTIGO RÉXIME
 A ACTIVIDADE AGRARIA ERA A MÁIS IMPORTANTE XA QUE OCUPABA O 80% DA
POBOACIÓN.
 PREDOMINIO DO CULTIVO DE CEREAIS COA TÉCNICA DO BARBEITO (ROTACIÓN BIENAL
OU TRIENAL)
 AGRICULTURA DE BAIXO RENDEMENTO
 ADEMÁIS, A MAIORÍA DAS TERRAS ERAN DA NOBREZA OU DO CLERO, QUE LLE
COBRABAN RENDAS ÓS CAMPESIÑOS POR TRABALLAR AS TERRAS
 NO S. XVIII
 A AGRICULTURA PROGRESOU.
 DIFUNDÍRONSE NOVOS CULTIVOS COMO O MILLO OU A PATACA
 MELLORAS TÉCNICAS QUE SUSTITUÍRON OS SISTEMAS CON BARBEITO
 AUMENTARON OS REDEMENTOS DA TERRA

8. B.- ARTESANÍA
 ANTIGO RÉXIME
 A ARTESANÍA REALIZÁBASE EN TALLERES URBANOS CONTROLADOS POR GREMIOS
 A PRODUCIÓN ERA ESCASA E CENTRÁBASE NA FABRICACIÓN TÉXTIL OU METALÚRXICA
 S. XVIII
 GRAZAS Ó AUMENTO DA DEMANDA, CRECEU A PRODUCIÓN ARTESANAL.
 PARA ESCAPAR Ó CONTROL DOS GREMIOS APARECEN DÚAS NOVAS FORMAS DE PRODUCIÓN:
 TRABALLO A DOMICILIO
 Realizado no fogar polos campesinos a soldo dun empresario, que lle proporcionaba materias primas e
ferramentes e comercializaba o produto
 MANUFACTURAS
 Grandes talleres especializados, onde moites artesáns traballaban a soldo

9. C.- COMERCIO
 ANTIGO RÉXIME
 COMERCIO INTERIOR
 REALIZÁBASE EN CARROS OU DILIXENCIAS A TRAVÉS DE MALOS CAMIÑOS
 CENTRÁBASE EN MERCADOS URBANOS SEMANAIS ONDE SE INTERCAMBIABAN PRODUTOS
ARTESANAIS OU AGRÍCOLAS
 COMERCIO EXTERIOR
 CENTROUSE NAS GRANDES CIDADES PORTUARIAS, AS QUE CHEGABAN OS BARCOS DAS
DIFERENTES COLÓNIAS
 S. XVIII
 COMERCIO INTERIOR
 PROGRESOU GRAZAS Á MELLORA DOS CAMIÑOS E DE CANLES DE NAVEGACIÓN
 COMERCIO EXTERIOR
 TAMÉN SE INCREMENTOU GRAZAS A CHEGADA DE METAIS PRECIOSOS E PRODUTOS DE
PLANTACIÓN CHEGADOS DAS COLONIAS.
 O COMERCIO COLONIAL ACHEGOU GRANDES BENEFICIOS

10. D.- NOVAS POLÍTICAS ECONÓMICAS
 ANTIGO RÉXIME
 PREDOMINIO DO MERCANTILISMO: base da riqueza dun país consistía na acumulación de metáis
preciosos, que debían obterse mediante o comercio
 O estado debe dirixir a economía e fomentar o comercio
 S. XVIII
 Aparecen novas políticas económicas:
 FISIOCRACIA
 DEFENDIDA POR QUESNAY.
 SOSTIÑA QUE A BASE DA RIQUEZA DUN PAÍS É A TERRA, XA QUE ESTA PERMITE A ALIMENTACIÓN E PROPORCIONA ARTIGOS
PARA A ARTESANÍA E O COMERCIO
 OPUXOSE AO CONTROL DA ECONOMÍA POLO ESTADO E DEFENDEU A LIBERDADE ECONÓMICA
 LIBERALISMO ECONÓMICO
 PROPUGNADA POR ADAM SMITH
 DEFENDE QUE A ORIXE DA RIQUEZA É O TRABALLO INDIVIDUAL, QUE ASPIRA A OBTER O MÁXIMO BENEFICIO
 O ESTADO NON DEBE INTERVIR NA ECONOMÍA, XA QUE ESTA SE REGULA SOA MEDIANTE A LEI DA OFERTA E DEMANDA

11. 1.3.- CAMBIOS SOCIAIS
 ANTIGO RÉXIME
 A SOCIEDADE É ESTAMENTAL Ó QUE SE PERTENCIA POR NACEMENTO
 EXISTENCIA DUN ESTAMENTO PRIVILEXIADO (NOBREZA E CLERO)
 EXISTENCIA DUN ESTAMENTO NON PRIVILEXIADO (TERCEIRO ESTADO)
 S. XVIII
 COMEZOU A DESFACERSE A SOCIEDADE ESTAMENTAL
 A NOBREZA E O CLERO FORON CRITICADOS POLOS ILUSTRADOS
 ILUSTRADOS: DEFENDÍAN UNHA DIVISIÓN SOCIAL BASEADA NO MÉRITO. CRITICARON A
NOBREA, POR GOZAR DE RIQUEZA SEN DESEMPEÑAR UNHA FUNCIÓN ÚTIL
 A BURGUESÍA ADQUIRE CADA VEZ MAIS IMPORTANCIA E PROTAGONISMO
 BURGUESÍA: ENRIQUECIDA POLA SÚA ACTIVIDADE ECONÓMICA, CONSIDERÁBASE UN GRUPO
UTIL, QUE ACHEGABA RIQUEZA Á SOCIEDADE.

12. 2.- OS BORBÓNS E A ILUSTRACIÓN EN ESPAÑA
 NO ANO 1700 MORRE O REI CARLOS II. ISTO SUPUXO A FIN DA CASA DOS
AUSTRIAS EN ESPAÑA
 NO TESTAMENTO O REI NOMEA HERDEIRO DE ESPAÑA A FELIPE DE ANJOU ( neto
de Luís XIV, rei de Francia), CHAMADO FILIPE V
 FILIPE V INICIA UNHA NOVA DINASTÍA EN ESPAÑA: OS BORBÓNS
 ANTE O MEDO A QUE ESPAÑA E FRANCIA SE UNIRAN, AS PRINCIPAIS POTENCIAS
EUROPEAS APOIARON COMO SUCESOR O ARCHIDUQUE CARLOS DE AUSTRIA
 ISTO PROVOCOU O ESTALIDO DUNHA GUERRA DE SUCESIÓN

13. REI CARLOS II DE HABSBURGO

14. 2.1.- A GUERRA DE SUCESIÓN (1700-1713)
 FOI UNHA GUERRA INTERNACIONAL
 ENFRONTOU A FRANCIA E ESPAÑA CONTRA O EMPERADOR ALEMAN, GRAN BRETAÑA,
PROVINCIAS UNIDAS, SAVOIA E PORTUGAL
 FOI TAMÉN UNHA GUERRA CIVIL
 LOITA ENTRE CASTELA (PARTIDARIA DE FELIPE DE ANJOU) E ARAGÓN (PARTIDARIA
DO ARCHIDUQUE CARLOS DE AUSTRIA).
 EN ESPAÑA A GUERRA FOI FAVORABLE A FELIPE
 EN EUROPA, AO MORRER O EMPERADOR DE ALEMAÑA, O ARCHIDUQUE CARLOS
CONVERTEUSE NO NOVO EMPERADOR. ISTO FOI UN PROBLEMA XA QUE PODÍA
TER DEMASIADO PODER.
 OS ALIADOS ASINARON AS PACES COS BORBÓNS NO TRATADO DE UTRECHT
(1713) E RASTATT (1714)

16. TRATADO DE UTRECHT (1713)
 ACEPTASE A FILIPE DE ANJOU COMO REI DE ESPAÑA.
 FILIPE V TEN QUE RENUNCIAR OS DEREITOS SUCESORIOS DA COROA DE FRANCIA
 CEDER A AUSTRIA AS POSESIÓNS ESPAÑOLAS EN EUROPA (Paises Baixos e Italia)
 A SAVOIA, CEDELLE A ILLA DE SICILIA
 A GRAN BRETAÑA CEDELLE A ILLA DE MENORCA E XIBRALTAR

17. 2.2.- OS BORBÓNS EN ESPAÑA
 NO S. XVIII ESPAÑA ESTIVO GOBERNADA POR
 FELIPE V (1700-1746)
 FERNANDO VI (1746-1759)
 CARLOS III (1759-1788)
 CARLOS IV (1788-1808)
 REALIZÁRONSE IMPORTANTES REFORMAS QUE FORON IMPULSADAS POLA
ILUSTRACIÓN
 AS REFORMAS INICIÁRONSE NO REINADO DE FELIPE V.
 ALCANZÁRON O SEU MAIOR AUXE CON CARLOS III, E FINALIZARON CO REINADO
DE CARLOS IV

18. 2.3.- O REFORMISMO BORBÓNICO
 REFORMA POLÍTICA
 OS BORBÓNS IMPLANTARON O ABSOLUTISMO MONÁRQUICO, QUE EVOLUCIÓNOU CARA O
DESPOTISMO ILUSTRADO E CENTRALIZACIÓN POLÍTICA
 ABSOLUTISMO MONÁRQUICO: Centralización do poder en máns de rei. Os borbóns apartaron á
nobreza do poder político
 CENTRALIZACIÓN POLÍTICA: foi realizada por Filipe V mediante os DECRETOS DE NOVA PLANTA
( SUPRIMÍAN AS LEIS E INSTITUCIÓNS DE ARAGÓN, VALENCIA, CATALUÑA, MALLORCA, E
IMPLANTABAN O MODELO CASTELÁN)

19.  REFORMA ECONÓMICA
 O S. XVIII FOI UNHA ÉPOCA DE GRAN PROSPERIDADE EN ESPAÑA
 AGRICULTURA: novos cultivos como MILLO E PATACA . Uso de fertilizantes, redución
do barbeito, introducindo novas rotacións e regadio
 INDUSTRIA: promoveuse a modernización das técnicas, fomentáronse as
manufacturas e creáronse reais fábricas dedicadas á construcción naval e á
producción de armas e artigos de luxo
 COMERCIO INTERIOR: impulso a través da mellora dos transportes. Os camiños
ensancháronse e empedráronse.
 COMERCIO EXTERIOR: tamén se revitalizou co decreto de comercio coas colonias
americanas de 1778
 REFORMA SOCIAL
 ELIMINOUSE A INCOMPATIBLIDIADE LEGAL EXISTENTE ENTRE NOBREZA E TRABALLO
 EXPULSOUSE DE ESPAÑA OS XESUÍTAS
 LIMITOUSE O PODER DA INQUISICIÓN

20. 3.- ARTE NO S. XVIII
 NO S. XVIII DESTAMOS DOUS ESTILOS ARTÍSTICOS:
 ROCOCÓ
 NEOCLASICISMO
 ROCOCÓ
 APARECE EN FRANCIA A COMEZOS DO S. XVIII.
 FOI UN ARTE ARISTOCRÁTICA E CORTESÁ, REFINADA E FRÍVOLA
 EN ESPAÑA TIVO POUCO ÉXITO
 DESTACOU A DECORACÍON ROCOCÓ: realizábase en estuco, con formas delicadas,
ondulantes e irregulares
 PINTURA: uso de cores suaves e temas variados sobre todo costumistas, retratos…

21. DECORACIÓN RECARGADA
ARTE ROCOCÓ: ESTILO
CORTESÁN. MOI
RECARGADO

22. ARTE ROCOCÓ
ARTE
ARISTOCRÁTICO E
CORTESÁN: USO DE
CORES SUAVES E
AMBIENTE BUCÓLICO

23. ESCENA COSTUMISTA: ARTE ROCOCÓ

24.  NEOCLASICISMO
 INICIOUSE EN FRANCIA A MEDIADOS DO S. XVIII
 ARTE BURGUESA, AUSTERA E MOI RACIONAL QUE TRATA DE IMITAR OS MODELS
GRECO-ROMANOS
 O DESEXO DE SOMETER A ARTE A UNHAS REGRAS RACIONAIS DEU LUGAR Á
APARICIÓN DAS ACADEMIAS DE BELAS ARTES, COMO A DE S. FERNANDO EN MADRID
 ARQUITECTURA
 IMITOUSE OS MODELOS GRECO-ROMANOS EMPREGANDO FORMAS PURAS E SINXELAS
 EMPREGO DOS ORDES CLÁSICOS
 OBRAS MÁIS DESTACADAS:
 PANTEÓN DE FRANCIA
 MUSEO BRITÁNICO
 PORTA DE BRANDERBURGO EN ALEMAÑA
 MUSEO DO PRADO E PORTA DE ALCALÁ EN ESPAÑA

27.  ESCULTURA:
 INFLUENCIA GRECO-ROMANA
 BUSCOU A BELEZA IDEAL, A SINXELEZA E A SERENIDADE
 PREFERENCIA DE TEMAS MITOLÓXICOS,HISTÓRICOS OU RETRATOS
 DESTACARON:
 ANTONIO CÁNOVA: RETRATO DE PAULINA BONAPARTE
 FRANCISCO GUTIÉRREZ: FONTE DA CIBELES EN MADRID
 PINTURA:
 GRAN IMPORTANCIA Ó DEBUXO, DESINTERESOUSE POLA COR
 REPRESENTOU TEMAS MITOLÓXICOS E HISTÓRICOS
 DESTACARON:
 FRANCIA: O XURAMENTO DOS HORACIOS de DAVID
 ESPAÑA: TEITOS DO PALACIO REAL de MENS

28. OBRA: PAULINA BONAPARTE
AUTOR: ANTONIO CANOVA

30. PINTURA NEOCLÁSICA
ESCENA HISTÓRICA:
Xuramento que
realizan os horacios.
Influencia romana.
Uso de ordes
clásicos e arcos de
medio punto.
Escenas nun
primeiro plano
OBRA:O XURAMENTO DOS HORACIOS
AUTOR: DAVID

31. OBRA: MUERTE DE MARAT
AUTOR: DAVID
AUTOR E OBRA