El documento resume la vida y obra del escritor francés François Rabelais. Rabelais publicó entre 1532 y 1564 su obra más conocida, la serie de cinco libros titulada Gargantúa y Pantagruel, donde utilizó la sátira y la parodia para criticar diversos aspectos de la sociedad de su época como la educación, la religión y la política. La obra se caracteriza por su estilo irreverente, su lenguaje crudo y su humor basado en lo absurdo y lo grotesco.
3. No verán de 1532 aparecía impreso en Lyon un libro
titulado: Grandes et inestimables crónicas do grande e
enorme xigante Gargantúa.
Coa finalidade de axudar ao rei Artús, Merlín procrea
por encantamento a dous xigantes, Grandgousier e
Gargamelle, dos cales nace Gargantúa.
•Parodia dos libros de cabalerías.
•O anónimo autor, popularesco, inhábil no tramado
da narración, non carece de divertida e burlesca
imaxinación.
4. Este libro constitúe o punto
de partida da invención
dunha das obras máis
considerables das letras
francesas:
o Gargantúa e Pantagruel
de François Rabelais,
empezado a publicar
poucos meses despois, no
outono do mesmo 1532.
5. François Rabelais
(nado na Turena 1483/1493 -morto en 1553)
• Recibiu unha sólida educación literaria e
filosófica.
• Colgou os hábitos de franciscano e estudou
medicina en Montpellier.
• En plena loita relixiosa e nos momentos
máis agudos da intolerancia francesa,
Rabelais tivo a fiabilidade de ir publicando
os seus libros sen que lle producisen
complicacións serias.
6. • Gargantúa e Pantagruel constitúe un conxunto de
cinco libros.
• Foron impresos entre 1532 e 1564 (o último
postumamente).
• Rubricados con títulos de burlesca altisonancia
como: “Os horribles e espantosos feitos e proezas do
famosísimo Pantagruel, rei dos Dipsodas, fillo do
gran xigante Gargantúa”.
7. • Dos cinco libros o primeiro vai dedicado a Gargantúa, fillo de Grandgousier e de Gargamelle,
xenealogía tomada do libro anónimo ao que se fixo mención.
• O mozo Gargantúa é educado segundo a pedagoxía escolástica, o que permite a Rabelais
facer unha terrible e divertida sátira dos métodos educativos medievais.
• Coa axuda dun frade, Gargantúa salva ao seu propio país, que fora invadido polo veciño rei
Picrochole («bilis aceda»), e Grandgousier premia ao frade coa abadía de Théléme, na que
viven en común mozos de ambos os sexos sometidos a unha única regra: «Fai o que queiras».
No entréis aquí hipócritas, santurrones,
Viejos impostores, rollizos fingidores,
Gazmoños, bobos, más que lo eran los godos
[…]
Vuestras ganancias están en el patíbulo.
Id por ahí a rebuznar; aquí no se hace ningún exceso,
[…]
Trasgos, duendes, del poder servidores,
Arteros, ladinos, más de temer que lobos…
8. • No libro segundo empezan as aventuras de
Pantagruel, fillo de Gargantúa, nado cando este
conta catrocentos oitenta e catro anos.
• O neno revélase dunha voracidade prodixiosa e
dunha lúcida intelixencia.
• Edúcase en varias universidades e en París
coñece ao divertido Panurgo, «que sabía sesenta
e tres maneiras para atopar diñeiro no momento
de necesitalo, a máis honorable das cales era o
latrocinio».
• Decátase de que o seu pai morreu e de que os
dipsodas invadiron o seu país, e acode
inmediatamente, acompañado de Panurgo, e
derrota ao inimigo tras realizar incribles fazañas.
9. • O terceiro libro está dedicado a
pescudar se Panurgo fará ben ou non
casando.
Diversas consultas feitas a magos,
filósofos, médicos, teólogos e sibilas
serven para trazar pintorescos cadros
satíricos; finalmente Pantagruel decide
emprender unha viaxe para consultar a
Divina Botella.
10. • Os libros cuarto e quinto están dedicados ás
sorprendentes peripecias desta longa e
divertida viaxe, cheo de intención e de
transparentes sátiras: a illa dos chicanous
(leguleyos), a dos papefigues (os
protestantes), a dos papimantos(os católicos)
e a rexida por Messire Gaster (o ventre).
Na illa Sonante (sátira da curia romana) a
sacerdotisa Bacbuc dálles a resposta da Divina
Botella: Trinki (¡bebe!).
11. ¡Oh Botella
misteriosa!
Di en mi oído
esa bella
y prodigiosa
y venturosa
palabrita que te pido
De ella mi corazón está colgado
en ese divinísimo licor
que en tu divino vientre está guardado.
Baco, de mil batallas vencedor,
de toda la verdad se ha enseñoreado
Vino tan divino: con su complacencia
la mentira aleja, disipa el engaño,
danos alegría, lo mismo que antaño
a Noé la diste con tu sabia ciencia.
Canta ya la palabra celestial
que debe componer mi vida rota:
canta, y de lo que guarda tu cristal
te juro no verter nunca una gota.
¡Oh Botella
misteriosa!
Di en mi oído
esa bella
y prodigiosa
palabrita que te pido.
12. Concluida esta canción, Babuc echó no sé qué en la fuente; de pronto el agua comenzó a
hervir con fuerza como hace la gran marmita de Bourgeuil cuando se despliegan cruces
y banderas junto a ella. Panurgo escuchaba con un oído en silencio; Babuc estaba
arrodillada junto a él, cuando de la Botella sagrada salió un ruido tal como el que hace
una flecha al salir de la ballesta, o como el que hacen las abejas revoloteando sobre la
carne de un ternero muerto y preparado según el arte y la invención de Aristeo, o en el
estío un fuerte chaparrón cayendo súbitamente. Entonces se oyó esta palabra: TRINC.
—Por la virtud de Dios, está rota, o rajada, para no mentir —dijo Panurgo— así hablan
las botellas cristalinas de mi país cuando estallan a causa del fuego.
Babuc entonces se levantó y tomó dulcemente a Panurgo por el brazo, diciéndole:
—Amigo, dad gracias a los cielos; la razón a ello os obliga; habéis obtenido prontamente
la palabra de la diosa Botella, es decir, la palabra más regocijante, más divina y más
cierta que jamás se haya oído desde el tiempo que llevo en el Ministerio de su
sacratísimo Oráculo. Levantaos, vamos al capítulo en donde la glosa de esta bella
palabra ha de ser interpretada.
—Vamos, por Dios —dijo Panurgo—. Soy tan sabio como antes; alumbrad sobre este
libro; volved a donde está el capítulo. Vayamos a esa alegre glosa
13. • A fusión de realidade e fantasía, fai do
Gargantúa e Pantagruel un libro único.
• As discusións filosóficas, os problemas
relixiosos, educativos e científicos
(sempre dentro do pensar da época)
mestúranse coa máis esaxerada
inverosimilitude.
14. • O contraste do real co inesperado e absurdo non é a
única forma de comicidade rabelesiana.
• O escritor, home cultísimo, ao día de canto se publica
en Europa, sabe que aquela mesma cultura á que el
pertence pode ser deformada esaxeradamente e
provocar a hilaridade.:
• “Cza je vous prouve que me les doibvez bailler. Ego sic
argumentor. Omnis clocha clochabilis in clocherio
clochando clochans clochativo clochare facit
clochabiliter clochantes. Parisius habet clochas. Ergo
gluc”.
15. • Toda a sociedade que o rodea vese humoristicamente deformada grazas
ao constante xogo de enxeño, á observación aguda que resalta o ridículo,
ao engolamento burlesco e á verborrea.
• A verborrea é en Rabelais unha arte insuperable. A súa linguaxe,
extraordinariamente rica en matices, frases feitas, voces burlescas por el
inventadas, parodias do discurso grave, constitúe a máis exuberante
manifestación do francés antigo.
“m´avoir ainsi
morrambouzezevenzegouzequoquemorguatasacbacquev
ezinemafrassé mon pauvre oeil”
“…palabras ben picantes, palabras sanguiñentas…,
palabras horribles e outras bastantes desagradables de
ver. As cales fundidas, xuntas ouvimos: hin, hin, ,hin his,
ticque, torche, brebedin, brebedac, fr, frrr, frrr, bou, bou,
bou, bou, bou, bou, traccc, trac (…) e non sei que otras
palabras bárbaras (…). Logo ouvimos outras grosas, e
facían un ruído ao desxearse, unhas como tambores e
pífanos, outras como claríns e trompetas”.
16. • A alegría de vivir
-que no fondo constitúe a esencia e a fonte do xenio de Rabelais-
dálle unha liberdade extrema, que lle permite burlarse de todo e
recorrer ao máis baixo fondo léxico, que xamais ninguén ousara
trasladar á escritura con tanta asiduidade e variedade, e ao regodeo
no máis escatolóxico e obsceno.
17. Los romeros así devorados evitaron lo mejor que pudieron las
trituradoras de sus dientes y pensaban que los habían echado a
alguna mazmorra de una cárcel y, cuando Gargantúa se bebió el gran
trago, creyeron ahogarse en su boca, y el torrente de vino casi los
arrastra al precipicio de su estómago; sin embargo, saltando con sus
bordones, como hacen los miguelotes, se pusieron a salvo junto a los
dientes. Mas, por desgracia, uno de ellos, tanteando con su bordón el
país para saber si estaban a seguro, golpeó con violencia en el
agujero de una muela picada, dando en el nervio de la mandíbula, lo
que produjo a Gargantúa un fortísimo dolor, y se puso a gritar del
daño que le hacía. Así que, para aliviar su mal, hizo traer su
mondadientes y, saliendo hacia donde el nogal cornejero, os sacó,
señores romeros, de vuestro escondite. Pues a uno lo enganchaba
por las piernas, al otro por los hombros, al tercero por las alforjas, al
cuarto por la faltriquera y al último por la faja, y al pobre diablo que le
había herido con el bordón, lo agarró por la bragueta; pese a todo fue
una gran suerte para él, porque le perforó un bulto chancroso que le
martirizaba desde el tiempo en que pasaron Ancenis.