1. IN L. CATILINAM. ORATIO PRIMA
Marco Tulio Ciceron
Quosque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? quam diu etiam
furor iste tuus nos eludet? quem ad finem sese effrenata iactabit
audacia? nihilne te nocturnum praesidium Palatii, nihil urbis vigiliae,
nihil timor populi, nihil concursus bonorum omnium, nihil hic
munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora vultusque
moverunt? patere tua consilia non sentis, constrictam iam horum
omnium scientia teneri coniurationem tuam non vides? quid proxima,
quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos convocaveris, quid consilii
ceperis, quem nostrum ignorare arbitraris? O tempora, o mores!
senatus haec intellegit, consul videt; hic tamen vivit. Vivit? immo vero
etiam in seantum venit, fit publici consilii particeps, notat et designat
oculis ad caedem unumquemque nostrum. Nos autem fortes viri
satisfacere rei publicae videmur, si istius furorem ac tela vitemus. Ad
mortem te, Catilina, duci iussu consulis iam pridem oportebat, in te
conferri pestem, quam tu in nos omnes iam diu machinaris. An vero vir
amplitissimus, P. Scipio, pontifex maximus, Ti. Gracchum mediocriter
labefactantem statum rei publicae privatus interfecit: Catilinam,
orbem terrae caede atque incendiis vastare cupientem, nos consules
perferemus? nam illa nimis antiqua praetereo, quod C. Servilius Ahala
Sp. Maelium novis rebus studentem manu sua occidit. Fuit, fuit ista
quondam in hac re publica virtus, ut viri fortes acrioribus supliciis
civem perniciosum quam acerbissimum hostem coercerent. Habemus
senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave; non deest rei
publicae consilium neque auctoritas huius ordinis: nos, nos, dico
aperte, consules desumus.
¿Hasta cuándo,Catilina, vas a abusarde nuestra paciencia? ¿Cuánto tiempo todavía
ese furor tuyo nos burlará? ¿Hasta qué límite (tu) audacia irrefrenada se agitará?¿
Acaso nada la guardia nocturna del palatino, nada de los vigías de la ciudad,nada el
temor delpueblo.Nadala afluencia detodos los buenos,nada este lugarmuyfortificado
para reuniral senado,nada los rostros y faces de éstos te han conmovido? ¿No te das
cuenta que tus planes se han descubierto? ¿No ves que tu conjuración es ya sofocada
por el conocimiento de todos éstos? lo que hiciste en la noche próxima,en la anterior,
dónde estabas, a los que convocaste, qué decisiones tomaste, ¿quién de nosotros
2. crees que lo ignora? ¡Oh tiempos, oh costumbres! El Senado se da cuenta de estas
cosas, el cónsul lo ve; este sin embargo vive. ¿vive? incluso todavía más viene al
senado,sehacepartícipedelconsejopúblicotachayseñalaconsusojosparala muerte
a cada uno de nosotros.Sin embargo,nosotros,varones fuertes, creemos beneficiara
la república,si evitamos el furor y la armas de ése. Catilina, convenía ya hace tiempo
que tú fueras conducido a la muerte por mandato del cónsul, que la ruina que tu
maquinas contra todos nosotros ya desde hace tiempo se vuelva contra tí. ¿Acaso
Publio Escipión, varón muy ilustre, pontífice máximo, mató como particular a Tiberio
Graco que amenazaba ligeramente el estado de la república:y nosotros, cónsules,
vamos a soportar a Catilina, que desea devastar el orbe de la tierra con la muerte e
incendios? pues omito aquellas cosas demasiado antiguas, que Cayo Servilio Ahala
mató consu propiamanoa EspurioMelio,que eraaficionado a asuntosnuevos.Existió,
existió en otros tiempos en esta república una virtud, la de que los hombres valerosos
atajaran al ciudadano pernicioso con suplicios mas duros que al enemigo más cruel.
Tenemos un decreto del Senado contra ti, Catilina, vehemente y serio; no falta a la
república ni consejo ni autoridad de este orden: nosotros, nosotros, los digo
abiertamente, los cónsules somos los que faltamos.