1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
IñakiPetxarroman
Edizioarduraduna:
AndoniAlvarez
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:Bidera
publizitatea
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:18/05/2013
Exemplaire:3.072
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Kontzientzia presoak,
preso politikoak
B
ehin eta berriz ezta-
baidatzen da ea zen-
bait pertsonaren espe-
txeratzeak izaera
politikoa ote duen edo
ez. Hemen, gure inguruan bertan,
argudiatu da demokrazian ez
dagoela lekurik preso politiko kon-
tzepturako, ez eta motibazio politi-
koko indarkeriaren biktima kon-
tzepturako ere. Horiek bezalako
eztabaida kontzeptual eta suha-
rrak garrantzitsuak badira ere,
giza eskubideak urratzen ez diren
—edo, behintzat, gutxiagotan
urratzen diren— demokraziarantz
aurrera egitea oztopatzen digute.
Halaber, suhartasunak sentimen-
duak adierazten ditu, eta senti-
menduak ez datoz beti bat arrazio-
naltasunarekin. Hortaz, gure
ustez, aurrera egingo bada, ezta-
baidan osagai arrazionala sartu
beharra dago.
Demokrazianpresopolitikoak
etaindarkeriapolitikoarenbikti-
makegonaldaitezke?Bai,noski.
Ezdagogobernusistemaperfektu-
rik,etademokraziaberaereezda.
HorretazziharduenWinston
Churchillekesanzueneandemo-
kraziaezdelasistemarikonena;
bai,ordea,gutxienikokerrena.Be-
raz,zenbatetademokraziahein
handiagoanhobetu,orduaneta
akatsgutxiagoizangoditueta,ho-
rrenbestez,motibaziopolitikoko
indarkeriarenbiktimagutxiago,
etapresopolitikogutxiago.Ustez
hainizenonaduendemokrazia
britainiarrak,kasu,motibaziopo-
litikokobiktimaketapresopoliti-
koakeraginditu.Gogoratu,beste-
la,Birminghamgoseiak,Maguire-
gozazpiaketaGuilfordekolaurak.
Beharbada,jainkojatorrikomo-
narkiaabsolutuenaurkakoiraul-
tzaburgesakdirazentzuhertsian
espetxekategoriensailkapense-
mantikosoilabeharlukeenarenja-
torria,jendeaskoespetxeratubai-
tzutengaraikostatuquonagusiari
aurreegiteagatik.Bazirenmonar-
kiaabsolutuhorieilumaetapape-
raerabilitaaurreeginzietenak,
baietaarmakhautatuzituztenak
ere.Denaden,ezzueninorkzalan-
tzanjarrihorrekeragitenzuenes-
petxealdiarenizaerapolitikoa.Zi-
gortuegitenzituztenaldaketabat
nahiizateagatik.Monarkiaabsolu-
tuakutzi,etadiktaduretara,mo-
narkiaparlamentarioetaraeta
erregimenerrepublikarretarahel-
du.Erregimenhoriekguztiekde-
mokraziamailahandiagoedotxi-
kiagoakdituzte,motibaziopoliti-
kokoindarkeriarenbiktima
kopuruhandiagoaedotxikiagoa,
etagauzaberapresopolitikoenko-
puruarekin.
Komenidadefinizioakargiego-
tea:kontzientziakopresoadaarra-
za,erlijioa,azalekokolorea,hiz-
kuntza,sexuorientazioaedokre-
doatartekoespetxeratzenden
edozeinpertsona,baldinetaindar-
keriaerabiliedohorrenaldeegin
ezbadu.Definizioan,motibazioa
indarkeriaerabiliedodefendatuez
izanabezaingarrantzitsuada.Pre-
sopolitikoadakartzelanedobeste
nolabaitatxikiaedukitzenden
edozeinpertsonafisikoa,esatera-
ko,atxilotutadagoena,ezarritako
sistemapolitikorakobereideiak
desafioedomehatxuadirelako,sis-
temaedozeinmotatakoadelaere.
Badirakontzientziakopresoakbai
bainapresopolitikoezdirenak:
adibidez,garaibatekoSobietarBa-
tasunean,erregimenpolitikoaren
aurkaezzeudenpertsonakkartze-
latuzituzten,erlijiokredoamedio.
Badaude,halaber,kontzientziako
presoakezdirenpresopolitikoak,
erregimenariaurreegiteanindar-
keriaerabiliedohorrenaldeegin
zutelako.NelsonMandelakberak
ezzuenindarkeriaerabili,bainabi-
zitzakounezehatzbateanhorren
aldeeginzuenprogramapolitiko-
aneta,ondorioz,kartzelansartu
zutenean,presopolitikobihurtu
zen,ez,ordea,kontzientziakopre-
so.Presopolitikoetapolitikaripre-
sokategoriakereezdiranahastu
behar.RadovanKaradzicenmoti-
bazioakpolitikoakbazirenere,
gehiegikerialarriakzirela-etaes-
petxeratuzuten,abusuengatiketa
gizaeskubideakurratzeagatiksta-
tuquopolitikozehatzbatdefenda-
tzeko(ezaurkaegiteko),statuquo
horretanbertanerantzukizun
handikoposizioanegonda.Horrek
politikaripresobihurtuzuen,ez
presopolitiko.
Zenbaitkasutan,pertsonaba-
tzukpresopolitikoetakontzien-
tziakopresokategorietansartu
diraaldiberean.AleksandrSolzhe-
nitsyn,AungSanSuuKyietaAmi-
nattouHaidarstatuquo-aripoliti-
kokiaurreegiteagatikkartzelatu
zituzten,etapresopolitikoakizan
dira;eraberean,oposizioaindarke-
riarikgabeedohorrenaldeegin
gabegauzatuzutenez,kontzien-
tziakopresoakerebaziren.
«Presopolitiko»terminoagiltza-
petuenkategoriasoilaribainoez
dagokio.Besterikez.Terminosoi-
ladadeskripziomailan.Ezdakar
erantzukizunaarintzea,ezdakar
arintzemoralikbaloraziomailan.
Horrenbestez,pertsonahorienga-
nakoedoeurenjarduerarekikoli-
tekeenbegikotasunak,enpatiak
edoezinikusiakezduloturarikka-
tegorizazioarekin.Nolanahiere,
arlokontrajarriakardatz,bada
egindakoanolabaitjustifikatuedo
ulertzearenbaliokidegisaerabil-
tzenduena,kriminalitatearrunta
bezaintxarraezdelajota,motiba-
ziopolitikoakekintzagoratzen
duelakoan.GeorgeEdwardMoore
filosofoingelesarenesanetan,fala-
zianaturalistalitzateke,aldeko
zenbaitbalorazioegitatebatzueta-
tikbereizinahidirelako.Aurrez
aurre,badaterminoakdemokra-
ziantokirik˘ezdueladioena,eta
hori,kasuoneneanereokerraiza-
teazgain,miopiarensintomada.
Balitekebatzuekukatzeademo-
krazianpresopolitikoakdaudela,
hainzuzen,giltzapetutakopertso-
nenkategoriabatieskubideak
ukatzekomodugisa,nahizeta,na-
zioartekozuzenbidearenarabera,
eskubidehoriekespetxeratuta
egotearekinbaterasortzendiren.
Kasuhorretan,baina,ezlitzateke
miopia,ezikusiarenanahitaegi-
teabaizik.
Esateaterminohorierabiltzea
arrazoinahikoadelaaukerapoliti-
kobatlegezkanpouzteko,itsuske-
rianmerituakeginnahiizateada,
etagizaeskubideenaurkakoaizan
liteke,aregehiagogureinguruan
indarkeriaegoerahoriezdagoene-
an,esperobaituguhonezkerogain-
ditzekobideanegoteabehinbeti-
ko.
Andres
Krakenbergereta
SabinoOrmazabal
Argituz giza eskubideen aldeko
elkarteko kideak
Izatea
B
ideagarbidago,haragizkoa:norbe-
raageriangozoroizatea.Zubi,ha-
rresi,plazaizatea.AskeGuneakondo
bainohobetoerakutsiduhori.Erantzu-
nakdiraordeadenakneurribatean,
erreaktiboak,egoerajakinbatenaurre-
anbiltzea,bildutakojendeaetajende
horrenadoreaosoaintzathartzekoak
izanagatikere.Etaetorrikodiraego-
erainjustugehiago,badakigu
baietz,etabildukodajendea,era-
kutsikoduadorea,elkartasuna,
haragizkobideaegitekogogoa,
etaosoondoegongoda,
sentitukodugunorbera
ageriangozoroizatearen
berotasuna,bainaJonBe-
nitokhainmaiteaduenZi-
zekenesaldiahonaekarrita,zergerta-
tzendaezergertatzenezdenean?
Nolaeginjendeaobraizateko?
Denboratartelabursamarrean,begi-
ratubaterahaindiferenteakizandaitez-
keenbipertsonak,MarcAugéantropo-
logoaketaManuChaomusikariak,biek
alabiekhezkuntzarenbeharraaipatu
dutehaieiegindakoelkarrizketetan.
MarcAugékhezkuntzaunibertsalaren
ideiamodernoadefendatubeharra
aipatzenzuen(baitaEtorkizuna
liburuanere),etaManuChaok,
hezkuntzapublikoaindartzeaz
gain,orainartealborautzitako
gaiakhezkuntzarenbaitan
sartzekoa:elikadura,osa-
suna,kontsumoardura-
tsua…
Bideagarbidago:iza-
tea.
Jira
XabierGantzarain
Politikoak
U
lertzekoadahildako,mehatxueta
jazarpenagatikosaminaezezik,su-
mina.Ulertzekoadahalakorikbiziizan
duenakerasotzailearenganetsaiabes-
terikezikustea;ukatzeaezpolitikoadela
bakarrik,baitajendedelaere.Aldebate-
razeinbestera.Erraietakoada.Baina,
hainjustu,jendeongaitasunetakobat
daerraietatikharatagoaritzea,ins-
tintuasenbihurtzea,etaelkarbizi-
tzabideratzea.Are,horixedaletra
larrizidatzitakoPolitikarenzeregi-
na.
Osobestelaaritudira,
ordea,EuskoLegebiltza-
rrekokideengehiengoa:
politikaridirelaahaztuta,
politikarenkontra,minean
mineragiten.Erraietakojokabidezbaizik
ezbaitaulertzenETAkoetaezkeraber-
tzalekopresoeipolitikoabizenaukatze-
kokasketa,piztiaramurriztubeharra
—besteakbeste,oihalbeltzeanharizu-
riabainonabarmenagodeneandebeku
politikoenondoriozdaudelapresoasko
etaasko—.
Edookernabil,etabai,politikarenpa-
rametroetanulertzendaguztia:Makia-
velorenikaslebizkorrekestatuarrazoia
eskubideororengainetiklehenetsiz
sustatutakoeredupolitikoan.Az-
kenburuan,finkatudutenabaita
hemenezdagoelapresopolitikorik,
ezdagoelakoauzipolitikorik
eta,beraz,eta,bereziki,he-
rriizaerapolitikorik.Tama-
lez,abstentziorajodute-
nenjokabideapolitikake-
rianbainoezdutulertzen.
Bira
IdurreEskisabel
Harian›Iritzia
4 berria 2013komaiatzaren18a,larunbata