1. Bizkaiko Medikuen Elkargoaren Haur-gizentasunaren
Prebentziorako Kanpainia.
XXI. mendeko epidemia ekiditeko
Lehenengo urratsa
MIKEL BAZA BUENO
ONDARROA
2013ko irailaren 17an

2. Gure protagonistak

3. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNA edo OBESITATEA:
XXI Mendeko Pandemia HandiaXXI Mendeko Pandemia Handia

4. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Helburua
Haur-gizentasuna saihestearen garrantziaz
informatu eta kontzientziatzea
Bizkaiko Medikuen Elkargoaren Haur-gizentasunaren
Prebentziorako Kanpainia

5. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Zer dira gainpisua eta
gizentasuna?
Gantzaren ezhoiko
edo gehiegizko
metaketa

6. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Mundu mailako arazoa

7. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Mundu osoan 1000 miloi pertsona helduk gainpisua
dute, eta hauetatik 300 miloi gizenak dira.

8. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Mundu osoan gainpisudun
42 milloi haur 2010an
Goranzko joera

9. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

10. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Haur-gizentasuna Munduan

11. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

12. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Haur-gizenek helduaroan gizenak izaten
jarraitzeko joera dute
Diabetesa edota arazo
kardiobaskularrak adin goiztiarragoan

13. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

14. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

15. Helburua:
PREBENTZIOA
Bizkaiko Medikuen Elkargoaren Haur-gizentasunaren
Prebentziorako Kanpainia.
XXI. mendeko epidemia ekiditeko lehenengo
urratsa

16. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
PREBENTZIOA
Haur gizentasunaren prebentzioak lehentasun osoa izan behar du.
Gainpisua, gizentasuna eta hauekin lotutako gaixotasunak neurri
handi batean ekidin baitaitezke.

17. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Haurren-gizentasuna EUSKADIN
 Azken 10 urteotan %25ean egin du gora.
 Haurren %16ak GIZENTASUNA
 %13ak GAINPISUA du
HIRU HAURRETATIK BAT
DAGOKION PISUTIK GORA!

18. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNA:
Nola definitu daiteke?
 Gorputzean dugun gantz-portzentaia.
 Gorputz-masaren indizea (GMI)
 Pisu, garaiera edo GMI-aren garapen taulak.
 Gantz tolesturak (Antropometria).
 Badaude gizentasuna eragin dezaketen gaixotasun
genetiko edo endokrinometabolikoak
 Gizentasunaren arrazoia %95 bizi-ohiturak dira.

19. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Haurretan GMI-aren erabilera ezberdina da: pertzentilak.
• Gehiegizko pisua p80/p85-p97 eta gizentasuna p97˃
• 2 urtetik behera GMI p97˃
GMI edo IMC

20. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

25. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNA: Zergaitik?
 Jaten denaren eta gastu
kalorikoarenaarteko desoreka.
 ELIKADURA: gantz eta azukre
ugari dituzten elikagai
hiperkalorikoen kontsumoaren
gorakada.
 SEDENTARISMOA: Ariketa
fisikoaren murrizketarako joera.

26. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

27. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZARTEA halakoa...
Aldaketa sozialak

28. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

29. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Gizartea halakoa...
 Bizi-moduarekin lotutako jarrera eta ohiturak:
nekazaritza-politikak, garraiobidea, hirigintza...
 Arazo konplexua da. Ikuspegi zabala eta disziplina-
anitzeko konponbideak behar dira.

30. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

31. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

32. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
…gure haurrak ere horrelakoak
Helduek ez bezala, haurrek ezin dituzte bizi duten
ingurua eta jaten dituzten janariak aukeratu.
Euren egungo jarrerek eta ohiturek etorkizunean
izango dituzten ondoriak ikusteko gaitasun
mugatua dute.
Bai gurasoak eta bai ingurua bere elikadura eta
osasunaren erantzuleak izan behar dira.

33. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

34. Eta orain zer?
2020an zer?
eta 2050ean?

37. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNAREN ONDORIOAK
 Hilkortasun handiagoarekin eta ezgaitasun
goiztiarrarekin erlazionatuta dago.
 Helduaroan gizen izaten jarraitzeko aukera gehiago.
 Gizentasunari loturaiko gaixotasunak goizago
 PREBENTZIO GOIZTIARRA
 Haurrei beraz, heldu osasuntsuak izaten lagunduko
dizkieten ohiturak erakutsi behar zaizkie.

38. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

39. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNAREN ONDORIOAK
 Gaixotasun kardiobaskularrak (bihotzekoak eta
garuneko hodietako istripuak)
 Diabetesa
 Hezurretako arazoak (artrosia)
 Minbizi mota batzuk: endometrio, bular edo kolonekoak

40. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

41. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GIZENTASUNAREN PREBENTZIOA
BESTE GAIXOTASUNEN
PREBENTZIORAKO
DIABETESA
Kasuen %80 Gizentasunari
XXI. Mendeko beste Epidemia
Tratamendu eta prebentziorako:
Elikadura osasuntsua eta Ariketa Fisikoa

42. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
PREBENTZIO GOIZTIARRA
HAUR OSASUNTSUAK
ELIKADURA
ARIKETA FISIKOA
HELDU OSASUNTSUAK

43. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Zer egin dezakegu hau saihesteko?
 Arazoa konpontzeko lehenbiziko urratsa: arazoa bera
ezagutzea
 HAURRAK HEZI BEHAR DITUGU:
BIZI-OHITURA OSASUNTSUAK
 Horretarako ezinbestekoa da GURASOEN jarrera.
 Konpromesu IRAUNKORRA
 Gizarte eragile ezberdinen elkarlana
 Bizkaiko Medikuen Elkargoa

44. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
OHIKO AKATSAK
• Telebistaren aurrean jatea.
• Otorduen ordutegi eza eta tarteka jatea.
• Bakarrik jatea.
• Gustoko duena soilik jatea.
• Lo nahikorik ez egitea.
• Asperraldiak jaten ematea.
• Bizitza sedentarioa izatea.

45. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
BIZI-OHITURA OSASUNTSUAK

46. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
ELIKADURA
• Hezi daitekeen prozesua da.
• Faktore emozional, kultural edo sozialen menpe dago.
• Elikagaien aukeraketak, ordutegiek, otorduek, etab
eragina dute.
• Haurtzaroan ikasitako ohiturak
helduaroan mantendu egiten dira.

47. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Non hasten da DIETA?
EROSKETA EGITEAN
Supermerkatuko dieta vs Dieta mediterranearra

48. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

49. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GOZARIA

50. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GOSARIA
• Oso garrantzitsua da
• Eguneko energia-beharren %25
• Ez gosaltzeak goizeko lehen orduetan ARRETA-MAILA
ETA ERRENDIMENDU AKADEMIKOA JEITSI.
Akats larria !!!Akats larria !!!

51. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GOSARIA
• Denbora nahikoa hartu gozaltzeko.
• Familian egin eta telebistarik gabe.
• Gosariak izan behar dituen osagaiak:
- ESNEKIA (esnea, jogurra)
- FRUTA (zukua, fruta zatitua…)
- ZEREALAK (ogi-txigortua, gozarirako
zerealak)

52. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

53. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

54. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GOSARIA
• Gosaririk hartzen ez duten haurrek eguerdian gose
handiz heltzen dira eta orduan gehigi eta era ez-egokian
jateko ohitura dute.
• Jolas orduan haurrek patatak edo opil-industrialak erosi
edo jatea sahiestu behar da.

55. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
HAMAIKETAKOA
• Gozari eta bazkari artean 3 ordu baino gehiago badaude
• Gozarian hartu ez den elikagai-taldearekin osatu
daiteke.

56. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
BAZKARIA
• Energia-beharren %35
• Eskolako-jantokian eginez gero menua ezagutzea
komeni da (afarian ez errepikatu eta gehigarriak izateko)

57. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
BAZKARIA
• Lehenengo platera: GOILARAREKIN jatekoa
- Lekaleak, arroza, barazkiak edo pasta.
• Bigarrena: PROTEINAK (adinari egokitutakoak)
- Okela, arraina edo arrautzak, barazki egosi edo
entsaladarekin
• Postrea: Fruta edo esnekia tartekatu

58. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
MERIENDA
• Energia-beharren %10
• Esneki, fruta edo ogitartekoa.
• Freskagarriak, opil-industrialak, azukredun-zerealak
SAHIESTU!!!

59. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

60. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
AFARIA
• Energia-beharren %30
• Bazkariaren gehigarria. Ez errepikatu elikagairik
• Familian eta telebistarik gabe.
• Goiz hartu behar da, gaueko atsedena errazteko.

61. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

62. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
GOZARIA

63. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
ARIKETA FISIKOA
Bizi-ohitura osasuntsuak

64. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

65. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

66. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Telebista orduak
• Telebista orduak.
• Askok gelan daukate.
• Bitartean ez dute ariketarik
egiten
• Gozokiak jan
• IRAGARKIAK

67. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

68. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Jolasteko modua aldatu
• Kirola edo ariketa egin beharrean
• Telebista, ordenagailu edo bideojokoekin jolasten
ematen dituzte orduak.
• Kalean gutxiago.
• Pantaila aurrean gehiago.

69. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Harremanak aldatu

70. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Astean 5 ordu
Familian
ARIKETA FISIKOA SUSTATU

71. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

72. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
Ariketa fisiko osasungarria
Ariketa fisikoaren ohitura osasungarria da zeina gaixotasun
kardiobaskularren prebentzioan laguntzen
Ariketa fisikoa egitearen ohiturak dakartzan onura batzuk:
• Bihotzeko gaixotasunak eta iktusak izateko arriskua murrizten du.
• Odol-zirkulazioa hobetzen du gorputz osoan (birikietan, bihotzean,
organu ezberdinetan).
• Gorputzak duen oxigenoa erabiltzeko gaitasuna hobetzen
• Presio arteriala kontrolatzen laguntzen du.
• Estresa maneiatzen lagundu dezake.
• Bizigogoa eta baikortasuna indartzen ditu.
• Erlaxatzen eta baita loa hartzeko lagungarriak dira.
• Dieta egoki batekin batera, pisua kontrolatzen laguntzen dute.

73. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil
• Haur gizentasuna arazo potoloa da gaur egun.
• Gaixotasun eta hilkortasuna eragiten ditu.
• PREBENTZIO GOIZTIARRA
• OHITURA OSASUNGARRIAK:
Elikadura eta Ariketa fisikoa
• Haur osasuntsuak heldu osasuntsuak izango
direlako.
LABURPENA

74. Campaña Colegio de Médicos de Bizkaia – Bizkaiko Medikuen Elkargoa
para la prevención de la obesidad infantil

75. Eskerrik asko!