La certificación como garante de la calidad en accesibilidad web
Consentimiento informado ph
1. +
osakidetza
¿frTrasplante-
Koordinakundea
Coordinación
oe
Trasplante
coNsENTlI4lENTeINEABI4ApopABApONANrESDE
PROGENITORES HEMATOPOYÉTICOS
Los progenitoreshematopoyéticos,o célulasmadre,son losencargadosde producirtodas
lascélulasde la sangrey diversascélulasde otrostejidos.Estascélulasse producenen la médula
ósea,peropuedenserdetectadasen pequeñaproporciónen lasangreperiférica(lasangrequecircula
por lasvenasy aderias).
Elcrecimientoincontrolado,o el malfuncionamiento,de algunade estascélulasda lugara diversas
e n f e r m e d a d e s( l e u c e m i a s ,i n m u n o d e f i c i e n c i a s ,i n s u f i c i e n c i a sm e d u l a r e s ,e n t r e o t r a s ) .
Eltrasplantede progenitoreshematopoyéticos,antesdenominadotrasplantede médulaósea,permite
lacuraciónde estasenfermedadesal sustituirlascélulasdefectuosasporotrasnormalesprocedentes
de un donantesano.
Eltrasplantesólopuederealizarsesi existeundonantesanocompatibleconel paciente.Sercompatible
significaquelascélulasdeldonantey delpacienteseparecentantoquepodránconvivirenelorganismo
del receptor.
El70% de los pacientesque requierenun trasplanteno disponende un familiardirectocompatible.
Estos pacientessólo podrán ser curadossi se localizaun donanteno familiarcomoatible.
Paralocalizardonantesno familiarescompatibles,se hancreadolosRegistrosmundialesde donantes
voluntarios.
Si ustedtieneentre18y 55 años,no ha padecidoenfermedadesgraveso transmisibles(verreverso),
y estáinteresadoen ser incluidoen el Registrode Donantesde MedulaÓsea(REDMO)deberá:
1) Completarla informaciónsobrela donación,y aclarartodaslasdudasque pudieratener,en el
Centrode Referenciamáscercanoa su domicilio.
Facilitarsusdatosbásicos(edad,dirección,teléfono,brevehistorialclínico).
Consentirquele seaextraídaunamuestrade sangreparaestudiarsuscaracterísticasde
histocompatibilidady queunapequeñacantidadde lamismaseaguardadaen el laboratoriopara
poderampliarel estudioen elfuturosinnecesidadde realizarunanuevaextracciónen casode
aparecerun pacientecompatible.
4) Firmarel consentimientode inscripciónen el Registro.Conestafirmaotorgasu consentimiento
paraser inscritocomo donantede medulaósea,sangreperiféricay linfocitosasímismoautoriza
a que entremossus datosbásicosy de compatibilidaden la basede datosde OSAKIDETZAy
en la basede datosde REDMO.Estainformaciónserátratadade formaconfidencialy codificada,
de maneraquesu identidadquedaráprotegidaentodo momento(deacuerdocon la LeyOrgánica
15/1999).
A partirde estemomentoformarápartede la red mundialde donantesvoluntariosde progenitores
hematopoyéticosy quedaráa laesperade queun pacienteprecisesu donación.Siellollegaa ocurn6
y ustedsigueestandoconformeen realizarladonación,se lesolicitaráunanuevaextracciónde sangre
pararealizarel estudiode compatibilidaden el centrodondese realizaráel trasplantey para analizar
si tieneo hatenido Vd.algunaenfermedadinfecto-contagiosa.
2)
3)
2. 7 Osakidetza
a.
- ^ Trasplante-
V tt Koordinakundea
a -J I Coordinación
E-f- de
Trasplante
Unavezcomprobadoque es totalmentecompatiblecon el paciente,dado que lascélulasmadre
puedenobtenersede la médulaóseao de la sangre,se le informarásobreel tipo de donaciónque
precisael paciente,ya que en determinadasenfermedadesy situacionesclínicases preferibleunau
otra.
Criterios de exc!¡rs!ó¡pa¡q ger donante de progenitoresheEqlqpeylcos
No podrán ser donantes de ProgenitoresHematopoyéticoslaspersonasque presentenalgunade
lascaracterÍsticassiguientes:
- Edadinferiora 1Bo suoeriora 55 años.
- Hioertensiónarterialno controladao diabetesmellitusinsulinodeoendiente.
- Enfermedadcardiovascular,pulmonar,hepática,hematológicau otrapatologíaquesupongaun riesgo
sobreañadidode complicacionesparael donante.
- Tenerantecedenteso conocimientode serpositivoparalosmarcadoresserológicosde losvirusde
la hepatitisB, hepatitisC o algunaotrapatologiainfecciosapotencialmentetransmisibleal receptor.
- Teneralgunode loscriteriossiguientes:
- Diagnósticode SIDAo anticuerposanti-VlHpositivos,
- Drogadiccióno antecedentesde drogadicciónporvíaintravenosa,
- Relacionessexualescon múltiplesparejas(homo-,bi- o heterosexuales),
- Serparejade algunade lasdos anteriorescategorías,
- Serhemofílicoo parejasexualde hemofílico,
- Lesionesen el últimoañocon materialcontaminado.
- Tenerantecedentesde enfermedadtumoralmaligna,hematológicao autoinmunequesupongariesgo
de transmisiónal receptor.
- Habersidodadode bajadefinitivacomodonantede sangreo tenercriteriosde exclusióndefinitiva
comodonantede sanore.
Ademásde lasanterioressoncontraindicaciónde la donaciónde progenitoresde sangreperiférica:
- Tenerantecedentesde enfermedadinflamatoriaocular(iritis,episcleritis).
- Tenerantecedenteso factoresde riesgode trombosisvenosaprofundao embolismopulmonar.
- Recibirtratamientocon litio.
- Tenerrecuentosde plaquetasinferioresa
'150.000/mL.
Se considerancontraindicacionestemporales:
- Elembarazo,yaquetrasel alumbramientoy unavezconcluidala lactanciase puedeserdonante
- Lostratamientosanticoagulanteso antiagregantes(conaspirina,dipiridamolo similares),en función
de laduraciónde losmismos.
Existenotrosmuchosprocesosno incluidosen el anteriorlistadoque puedendificultarla donación
(obesidadmórbida,malformacionesdelcuelloo lacolumnaverlebral,posiblesalergiasa losanestésicos
y déficitsenzimáticosfamiliares,entreotros),porelloes recomendablequetodo candidatoconsulte
su caso particularantesde inscriblrsecomo donanteya que algunaspatologíascontraindicanla
donaciónde médulaóseaperono lade sangreperiféricani lade linfocitosy viceversa.
3. +
osakidetza - ¡ | L o o - , o , , , o -
^**,
Koordinakundea
a 4-/ t Coordinación
bfl oe
Trasolante
[nfor¡4eciónsobre la dolación de médula ósea
Eltrasplantede MédulaÓseaes un procedimientoque consisteen la extracciónde ciertacantidad
de médulaóseadeldonante,paraposteriormenteserinyectadaa un pacientecompatibley anónimo
querequieraun trasplante.
Laextracciónde lamédulase realizacuandosehacomprobadolatotalcompatibilidadconel paciente.
La medulaósease obtieneen quirófano,bajoanestesiageneralo epidural,mediantepunciones
repetidasde lascrestasilíacasposteriores(prominenciasóseasde la parteposteriory superiorde la
cadera),hastaconseguirsuficientecantidadde médula.Las extraccionesse realizanen régimen
hospitalario.El ingresohabitualmentesueleserde 48 horas.EnEuskadi-PaísVascolasextracciones
de médulaósease realizanen el HospitalDonostiade Guioúzcoa.
1) Unosdíasantesde la realizaciónde ladonaciónse efecruara:
2) Una revisiónmédica completa en el centro donde vaya a efectuarsela donación.
Análisisde sangre,radiografíasy un electrocardiogramaparavalorarsi puedeser anestesiaoo
sinriesgos.
3) Una(odos)extraccionesde sangreque leserádevuelta(autotransfundida)en el momentode la
donación.
4) Suscribirun seguro,a cargode la FundaciónJosepCarreras,paracubrircualquierincidenciaque
se pudieraproducirduranteo despuésde ladonación.
5) Decidircon el médicoanestesistasi se emplearáanestesiageneralo epidural.Ambos
procedimientosseráncontroladosen todo momentoporun anestesistaexperimentado.
AneSlesiageneral:Aunquecomportamás riesgosque la epidurales la másempleadaal ser más
confortableparael donante.Se efectúaadministrandoun anestésicoporvenaque le dejadormiooy
relajadodurantela aspiraciónde la médulaósea.Esprecisocolocarleun tubo,a travésde la bocao
la narizque llegahastala traquea(conductoquecomunicala bocacon lospulmones).Estetubo se
conectaa un respiradorcuyafunciónes mantenerla respiración.
Enlamayoríade casoslaanestesiatranscurresinincidenciasdestacablesperoexistenalgunosposibles
efectossecundarioscomo:
- Reaccionesalérgicasa algunode losmedicamentosempleados(complicaciónexcepcionalcon una
incidenciainferiora
'1por50.000anestesias).
- Molestiasinespecíficasdeltiposensaciónnauseosa,inestabilidad,molestiasen lagargantao ronquera
en lashorasque siguena laaspiración;parasu controlse mantieneingresado al donantedurante
24 horas.
- Roturao movilizaciónde piezasdentales.
Anestesiaepidurql:Seefectúainyectandoun anestésicoen el espacioquequedaentredos vértebras
de la zonalumbar,dejandoinsensibleel cuerpode cinturaparaabajo. Aunqueexcepcionales,este
tipode anestesiatambiéncompodaalgunosposiblesefectossecundarioscomo:
- Queel efectode laanestesiase generalicey/o se produzcadepresiónde loscentrosrespiratorios,
obligandoa realizarunaanestesiageneral.
- No conseguirunacorrectaanestesiade lazonaa puncionar,siendoprecisoefectuarunaanestesia
generat.
- Dolorde cabezao de espaldaen los días siguientes(controlablecon analgésicossuaves).
- Excepcionalmentepuedenproducirseinfeccioneslocalesen el puntode inyeccióndel anestéslco
o inclusomeningitisquímicaso bacterianas.
4. 7 Osakidetza
a.
o o n"Ii3i,li?i,'"
A --2 t Coordinacion
l f , -
E-lf - de
I rasptanle
Los riesgosy efectos secundariosde una aspiraciónde médulaósea sontambiénexcepctonales,
srendolosmásfrecuentes:
- Dolorimientode laszonasde punciónque cedecon analgéstcossuavesy desapareceen 24-
48 horas.Excepcionalmentepuedeprolongarseduranteunosdíaso semanaspero sinlimitarla
actividaddiariay se controlacon medicamentoshabituales.
- Sensaciónde mareo,en especialal incorporarse,debidoa un ciertogradode anemiaque se
resuelveen pocosdías.
- Infeccióndel lugarde punción(rarísima).
- Hemorragia
- Reaccionesa la anestesia.
- Lacomplicaciónmásgravey másinfrecuentees lapunciónaccidentaldelintestinou otrosÓrganos
internosqueobligana su reparaciónquirúrgica.
La médulaóseaextraídaes reconstituidacon raprdezy espontáneamenteporel organismo.
La donaciónde médulaósea,es siempreanónimatantoparael donantecomo parael receptor'y no
comporlaningunacompensacióneconómica.
lnformación sobre la donación de prqgenitoqesllemqlgpoyeticos de sangre periférica
Eltrasplantede progenitoreshematopoyeticosde SangrePeriféricaconsisteen laextracciónde células
progenitorashemalopoyéticasmediantela realizaciónde aféresis,para posteriormentetrasplantar
estascélulasa cualquieipacienteanónimodelmundoquelo precise,sinotrapreferenciaquelamejor
compatibilidadposible.
Lascélulasmadrese localizanfundamentalmenteen la médulaóseaperose puedenhacercircular
por ta sangremediantela administraciónal donantede unosfármacosdenominadosfactores
estimulantesde colonias,loscualesaumentantransitoriamenteestascélulasen la sangrecirculante
parapoderobtenerlacantidadsuficrentequehagaposibleeltrasplantedelpaciente.
Estassustanciasse administranmedianteinyeccrónsubcutaneadurante4-5 días,ambulatoriamente
en el centrotrasplantadorsinSernecesarioel ingresohospitalario.
Riesgos r¡ás frecr¡entes de la a{minislración de faclgrreges!!¡¡¡u144!esde colonias:
Estassustanciaspuedenproducirdolorimientogeneralizadode huesosy músculos(comoen un
procesogripal),dolorde cabeza,fiebreo cansancio.
btros efectoscomo ansiedad,náuseas,dolortorácico,erupcióncutánea,sudoraciónnocturnao
retenciónde líquidos,son más raros.Todasestasmolestiasdesaparecencon la interrupcióndel
tratamiento,aunqueen casosexcepcionalespuedenpersistirhasta1 semanadespuésde su aplicación.
Detodasformasestasmolestiassonfácilmentecontrolablescon analgésicos'
Aunouese ha suscitadola posibilidadde que pudieranalterarla normalfabricaciónde la sangrea
largoplazo,esteefectono ha podidoserdemostradoa pesardelseguimientode muchosdonantes
duranteaños.
Transitoriamentela aplicaciónde estassustanciaspuedenprovocaraumentode losglÓbulosblancos
ó dismrnuciónde plaquetassinqueseproduzcaefectossecundarios.Normalmentelacifrade plaquetas
recuperasu valornormala los10 a 14 díastraslafinalizaciónde lasrecolecciones.
5. +
osakidetza - - Trasolante-
v v Koordinakundea
A. -J I Coordrnación
É-lf de
Trasolante
Existendudasteóricassobreel posibledesarrollode leucemiaso síndromesmielodisplásicoscon el
empleode estasustanciaa largoplazo,aunqueen la prácticaya se hanempleadoen un grannúmero
de personassin que los estudiosrealizadoshastael momentohayanevidenciadoniñgúnefecto
secundariode estetipo.Hastaahora,en ningúncasose ha comprobadoesteefectoeñ personas
tratadassolamenteduranteun cortoperíodode tiempo.El medicoresponsablede su aplicacionle
informarásobrelosdatosactualizadosal respectosegúnel conocimientocientíficodel momentoen
casode que ladonaciónse llevea cabo.
Laextracciónde progenitoreshematopoyeticosde sangreperiféricano requiererngresohospitalarro,
realizándoseen el Hospitalde referenciade laC.AutónomadelPaísVasco(H.Donostia),habitualmente
de formaambulatoria,tan sóloen el casode precisarla colocaciónde un catéterse plantearíael
ingresohospitalarioparaun mayorconfortdeldonante.
Ladonaciónse efectuaráen unao dos sesionesde Aféresis,Lasaféresisconsistenen conectardos
venasdeldonante(unade cadabrazo)a unamaquinaseparadorade células,paralo cuales necesano
pinchary canalizarlasvenascon el fin de establecerun circultode entraday salidade sangre,esta
sangrepasaa travésde lamaquinaseparadorade células,querecogede formaespecificalaécéluras
progenitorasde sangreperiférica,devolviendoaldonantelosdemáscomponentessanguíneos(plasma,
hematíes,granulocitosy plaquetas).Todoel circuitoporel quepasalasangreesestéiily desechable.
Cadasesiónde recolecciónduraunas4-5horasrealizándoseendiasdifereñtes.Durantelarecoleccron
se administranpequeñascantidadesde anticoagulanteparaevitarla formaciónde coágulosen el
circuitoy una pequeñacantidadde soluciónsalinaestérila travésdel sistemade recolección.
El5% de losdonantesno disponede venasde suficientetamañoparapoderrealizaresteprocedimiento.
Estacircunstanciapuedeserprevistaconantelacióny permitealdonantedecidirsi aceptalacolocación
de un catétervenosocentralo prefiererealizarunadonaciónde médulaósea.Contodo,en ocasiones
puedesuscitarseesteproblemaen el mismomomentode la donación.La colocaciónde un catéter
centralcomportaciertoriesgoya quees necesariopincharunavenadelcuello,clavículao ingle.La
complicaciónmásfrecuentees un hematomaen lazonade la punción,peroen el 1%ode loslasos
puedenproducirsecomplicacionesmásseveras,como neumotórax.Porellose evitasu colocación
siemprequeseaposible.
Riesgosmas frecuentesde la Aferesis
El procedimientode recoleccióncelulares seguroy bientolerado.Losposiblesefectossecundarios
son excepcionalespudiendopresentarse:
-Calambresy hormigueostransitoriosdebidosal empleode citratoparaque la sangrecircule
sincoagularseporel interiorde losseparadorescelulares.
-Doloren lospuntosde punciónvenosa.
-Disminuciónde lacifrade plaquetasy de glóbulosblancosqueno producesíntomasy que
se recuperaen 1 ó 2 semanas.
-Hipotensión
Pararealizaresteprocedimientounosdíasantesde la donaciónse efectuará:
1)Unarevisiónmédicacompletaen el centrode donación.
2) Una analíticacompletay un electrocardiogramaparavalorarel estadode su organismo.
3) Suscribirunapólizade seguros,a cargode la FundaciónJosepCarreras,paracubriróualquier
incidenciaduranteo despuésde ladonación.
6. 7 Osakidetza
a.
- ^ rrasoranre-
It It Koordinakundea
7--^ coordinaciór'
l¡--.1- de
Trasplante
La donaciónde sangreperiféricaes siempreanónimatantoparael donantecomo parael receptory
no comportaningunacompensacióneconómica.
Tododonantedebesaberquees posiblequeal cabode unassemanaso mesesse le soliciteuna
segundadonaciónparael mismopacientepor haberseproducidocomplicacionesen su evolución
(faiode implante,recidivade la enfermedad).Si aceptarealizarlalo másfrecuentees quese soliciten
progenrtoresde sangreperiféricao linfocitosde sangreperiférica.
Informaciónsobre la donaciónde linfocitosde sangreperiférica
Loslinfocitossonuntipode célulasquecirculanporlasangrey juntocon losgranulocitosseencargan
de defendernosfrentea lasinfecciones.
Ladonaciónde linfocitosde un donantesanotieneporfinalidadeltratamientode la recidiva(recaída)
de la enfermedaddespuésde untrasplantede progenitoreshematopoyéticos.
Previoa ladonaciónse efectúaal donante:
1)Unarevisiónmédicaen el centrode donación.
2) Una analítrcacompletay un electrocardiogramapara
3) Suscribiráunapólizade seguro,a cargode la FundaciÓn
incidenciaduranteó despuésde ladonación.
valorarel estadode su organismo.
JosepCarreras,paracubrircualquter
Pararecogerloslinfocitosde lasangreperiféricase realizanaféresis.Lasaféresisconsistenen conectar
dosvenal deldonante(unade cadabrazo)a unamaquinaseparadorade célulasmedianteun equipo
de bolsasy tubosde recolecciónestérilesy desechables.Porunade lasvenassalela sangrehacia
el separadorcelular,dondese procesay se seleccionanlascélulasa recolectar,y por la otravíase
devuelveal donantela sangreunavezprocesada.Si no es posibleconseguirun buenaccesovenoso
a travésde venasperiféricas,seránecesariala colocaciónde un catétervenosode aféresisen una
víacentral.
Laduraciónde cadaaferesissueleserde 3 a 6 horas.Paraobtenerunacantidadsuficientede linfocitos
ouedeser necesariorealizarvariasaféresis.
RIESGOSY COMPLICACIONES
La colocaciónde unavíade accesoperiféricoo de un catétercentral,puedeocasionardoloren la
zonade punción,un pequeñohematomalocalo flebitis.La colocaciónde un catétercentralpodrÍa
originarademásun neumotórax.
Durantela aféresislos efectossecundariosmás frecuentesson los calambremusculares,que se
solucionancon ciertafacilidadsuministrandocalcio.
Otrosefectossecundariosde muybajafrecuenciason:hipotensióndebidoa lacirculaciónextracorpórea,
malestargeneralo sÍncope.
La donaciónde linfocitosde sangreperiféricaes siempreanónimatantoparael donantecomo para
el receptory no comportaningunacompensacioneconomica'
7. +
osakidetza - - Trasotante-
É*,
Koordinakundea
f -¿ | CoordinaciÓn
hfl oe
Trasolante
BAIMEN INFQRMATUAPROGENITOREIIEMATOPOIETIKOEN
EMAILEENTZAT
Progenitorehematopoietikoedo ama-zeluleneginkizunada odolekozelulaguztiaketa besteehun
batzuetakozelulabatzuksortzea.Zelulahoriekhezur-muineansortzendira,bainaodol periferikoan
ere (bena eta arterietatik barrena doan odolean) ager daitezke kopuru txikietan.
Zelulahorietakobatzuenkontrolikgabekohazkundeakedó funtzionamendutxarrakhainbat
gaixotasunsor ditzake(leuzemiak,inmunoeskasiak,hezur-muinekourritasunak,besteakbeste).
Progenitorehematopoietikoentransplanteariesker,arestianhezur-muinarentransplanteizendatu
dugunhorrieskerisendatuegindaitezkegaixotasunhoriek,zelulaakastunenordezemaileosasuntsu
batek emandakobeste batzuktxertatuz.
Transplantehori, halere,pazientearekinbateragarriaden emaileosasuntsubat baldin badago
bakarrikeginahalizangoda. Bateragarriizateakesannahidu emailearenzelulaketa pazientearenak
baterabizi daitezkeelajasotzailearenorganismoan,duten antz handiariesker.
Transplantebat beharduten pazienteeno/oTOakezdu zuzenekosenitartekobateragarririk.
Senitartekoaez den emailebateragarribat aurkitzenbaldinbada bakarriksendatualal izangodira
pazientehoriek.
Senitartekoakez direnemailebateragarriakaurkitzekosortu dira emaileboluntarioenMunduko
Erregistroak.
18 eta 55 urte bitarteanbaldinbaduzu,ez baduzugaixotasunlarririkedo kutsagarririkizan(ikus
atzealdean),eta HezurMuinarenEmaileenErregistroan(HMEE)saftunahibaldinbaduzu,nonákoa
eginbeharkoduzu:
1) Hezurmuinaematearekinloturikoinformazioaosatu,eta izanditzakezunzalantzaguztiak
argitu,etxetikhurbilenduzun ErreferentziaZentroan.
Zure oinarrizkodatuak eman (adina,helbidea,telefonoa,historialkliniko laburra).
Odol-laginbat ateradiezaiotelaonartu,histokonpatibilitate-ezaugarriakaztertzeko,eta horren
kopurutxiki bat laborategiangordedezatelaonartu,etorkizuneanazterketahori osatuahal
izateko, paziente bateragarri bat agertuz gero berriro atera beharrik ez izateko.
Erregistroaninskribatzekoonarpenasinatu.Sinadurahonenbitartez,hezur-muin,odol periferiko
eta linfozitoenemailegisa inskribatzekoonarpenaematendu, eta halaberonartzendu bere
oinarrizkodatuak eta datu bateragarriakOSAKIDETZATendatu-baseaneta HMEEarenean
sartzea.lnformaziohori modu konfidentzialeaneta kodetuanerabiliaizangoda, eta beraz,zure
nortasunaune oro babestutageratukoda (15/1999LegeOrganikoakdioenarekinbat etorriz).
Une horretatikaurreraprogenitorehematopoietikoenemaileboluntarioenmundukosarearen
parteizangozara,etapazientebatekzureemanaldiabeharizatearenzaingeratukozara.Hori
gertatukobalitz,eta emanaldihoriegitekoados baldinbazaudeoraindik,oidol-emanaldiberri
bat eskatukozaizu,transplanteaegingoden zentroanbateragarritasun-azterketaegiteko,eta
gaixotasunkutsagarrirenbat duzunedo izanduzunaztertzeko.
Pazientearekinerabat bateragarriazarelaegiaztatuondoren,zelulaamak hezur-muinetikedo
odoletiklor daitezkeenez,pazienteakbeharduen emanaldimotariburuzkoargibideakemango
zaizkizu,gaixotasuneta egoeraklinikojakin batzuetanhobe baita bat edo bésteaerabiltzea.
2)
3)
4)
{i¡¡ri+i}
.jg*L
]¡!Ñ¡E![IEII¡E
ÍILU¡¡TEIEq
".",,1:"i:-',[T.?^",,^"
8. 7 Osakidetza
a.
- ^ Trasolante-
V V Koordinakundea--
a --/ t Coordinaciónl - -
É-¡- de
TrasDlante
Progenitore hematopoietikoen emaile izatea baztertzeko irizpideak
Ezin izango dira Progenitore Hematopoietikoen emaile izan ondorengoezaugarrietakobat
duten pertsonak:
- 18 urtebainogutxiagoedo 55 urtebainogehiagoizatea.
- Kontrolatugabeko hipertentsioarterialaedo diabetes mellitusinsulinodependientea.
- Gaixotasunkardiobaskularra,biriketakoa,hepatikoa,hematologikoaedo emaileariarazoaksoftzeko
arriskugehigarribat den besteedozeinpatologikoa.
- B hepatitisaren,C hepatitisarenedo jasotzailearitransmitidiezaiokegunbesteedozeinpatologia
kutsagarrirenbirusenmarkatzaileserologikoentzatpositiboadelajakiteaedo horrenaurrekariak
izatea.
- Ondorengoirizpideetakobat betetzea:
- HIESedo antigorputzanti-GlBpositiboakdiagnostikatzea,
- Droga-mendekotasunaedo zain bidezkodroga-mendekotasunarenaurrekariak.
- Bikoteaskorekinsexu-harremanakizatea(homo-,bi- edo heterosexualak),
- Aurrekobi kategorietakobaten bikoteizalea,
- Hemofilikoaizateaedo hemofilikoarensexu-bikotea,
- Azkenekoudean materialkutsagarriarekinlesiorenbat izatea.
- Tumoregaizto,gaixotasunhematologikoedo autoinmuneenaurrekariakizatea,jasotzaileari
transmititzekoarriskurikbaldinbadago.
- Odol-emailegisabehinbetikobajajaso izanaedo odol-emailegisabehinbetikobaztertutaegoteko
irizpideakedukitzea.
Aurrekohoriezgain,kalterakoizangoda odol periferikoaren progenitoreak ematea honakokasu
hauetan:
- Begitakohantura-gaixotasunenaurrekariakizatea(iritis,episkleritis).
- Zain-tronbosisakonaedo birika-enbolismoaizatekoarrisku-faktoreakedo aurrekariakizatea.
- Litioduntratamenduajasotzea.
- Plaketa-kopurua150.000/_Lbainotxikiagoaizatea.
Aldi baterako eragozpen izangodira honakoak:
- Haurdunaldia,erdituondoreneta esneaemateariutzi ondorenberriroemaileizan baitaiteke.
- Koagulazioarenedo agreganteenaurkakotratamenduak(aspirina,dipiridamoledo antzekoak),
horieniraupenarenarabera.
Aurrekozerrendahorretansartutaez dauden beste prozesuasko ere badira,emanaldiaeragotzi
dezaketenak(gizentasunmorbidoa,lepoarenedo bizkarrezunarenmalformazioak,anestesikoekiko
alergiaketa entzima-defizitfamiliarrak,besteakbeste),eta horregatikgomendatzenda hautagai
guztiekberenkasu partikularraazleitzea,emailegisa inskribatubaino lehen,zenbaitpatologia
hezur-muinaematearenkontrakobaitira,bainaezodol periferikoaedo linfozitoakematearenkontrako,
eta alderantziz.
{l¡¡rl+i}
ei.¡ b,
ffimtE6E@
9. +
osakidetza - ¡ | i , o o - ' o , ' , o -
V tt Koordinakundea
A. <J I Coorciinacron
l l z f
=rfl de
Trasplante
Hezur-muinaematearekin loturiko informazioa
HezurMuinarentransplanteanemailearenhezur-muinetikkopurujakinbat ateratzenda, eta gero,
transplantea behar duen paziente bateragarri eta izengabe bati injektatzen iaio.
Pazientearekin bateragarritasun osoa egiaztatu denean áteratzen zaio hezur-muina.
Hezur-muinakirurgia-gelanlortzenda,anestesiaorokorraedo epiduralarenbidez,atzealdekogandor
iliakoan(aldakarenatzealdekoeta goialdekohezur-konkorretan)ziztadakeginez,hezur-mu]naren
kopurunahikoalortuarte.Ospitale-erregimeneanateratzenda hezur-muina.bspitaleratutaegoten
den denbora48 ordu izatendira.Euskadin,GipuzkoakoDonostiaOspitaleanateratzenda hézur-
muina.
Emanaldiaeginbainoegunbatzuklehenago:
1) Azterketamedikoosoaegingoda, emanaldiaegingoden zentroan.
2) Odol-analisiak,erradiografiaketa elektrokardiogramabat,arriskurikgabeanestesiatudaitekeen
jakiteko.
3) Odol-ateratzebat (edobi),emanaldiaegitenzaioneanitzulikozaiona(transfusioaegingo zaio).
4) Asegurubat izenpetu,Josep CarrerasFundazioarenizenean,emanaldiaegin bitarteanedo
gero sor litekeenedozeingorabeheraestaltzeko.
5) Medikuanestesistarekinerabakianestesiaorokorraedo epiduralaerabilikoden. Bi prozedura
horiekesperientziadunanestesistabatekzaindukoditu uneoro.
Anestesia orokorra: Epiduralakbainoarriskugehiagoduenarren,horida erabiliena,emailearentzat
erosoenadelako.Benatikbarrenaanestesikobat emanezegitenda, eta lo eta lasaiuztendu hezur-
muinazurgatzenzaionbitartean.Ahotik edo sudurretikbarrenatrakearaino(ahoabirikekinlotzen
duen hodiraino)tutu bat jarri beharizatenzaio.Tutuhori arnasgailubatekinkonektatzenda, eta
horrenhelburuaarnasketamantentzeada.
Kasu gehienetan,anestesianez da gorabeheranabarmenikgertatzen,baina bigarrenmailako
ondorio batzukgertadaitezke,esatebaterako:
- Erabilitakobotika horietakobatenaurreanerreakzioalergikobat (50.000anestesietatikkasu bat
baino maiztasuntxikiagoaduen salbuespenezkoarazoa).
- Goragale-sentsazioasoftzenduten ondoezzehaztugabeak,ezegonkoftasuna,ondoezaeztarrian
edo marrantazurgapenarenondorengoorduetan;horikontrolatzeko,emailea24 orduzospitaleraturik
edukitzenda.
- Hortz-piezakhausteaedo mugitzea.
Anestesia epidurala:Gerrialdekobiornorenarteangeratzendenespazioananestesikobat injektatuz
egitenda, gerritikbeheragorputzalo harrarazitautziz. Salbuespenezkokasu batzuetan,anestesia
mota honek bigarrenmailakoondoriobatzukere izanditzake:
- Anestesiareneraginaorokortzeaeta,/edoarnasketa-zentroetanbeheraldirikgertatzea,anestesia
orokorraegiterabehartuz.
- Ziztatubeharrekotokian anestesiaegokirikez erdiestea,eta beharrezkoaizateaanestesiaorokorra
egitea.
- Buruko edo bizkarrekomina hurrengoegunetan(analgesikoarinekinkontrolatudaitekeena).
- Salbuespengisa,infekziolokalakgertadaitezkeanestesikoainjektatudentokian,edo aremeningitis
kimikoakedo bakterianoak.
10. 7 Osakidetza
a.
- - Trasolante-
V V Koordinakundea
/tF-
l- ¿U Coordinación
EríI oe
Trasplante
Hezur-muinaren zurgapenak dituen arriskuak eta bigarren mailako ondorioak ere
salbuespenezkoakdira,eta sarrienakhauekdira:
-Ziztatutakoinguruhorretanoinazeaizatea,analgesikoarinekingutxitzendenaeta 24-48ordutan
desagertzendena.Salbuespenmodura,egunedo astebatzuetanluzadaiteke,bainaeguneko
jarduerakmugatugabe,etaohikobotikenbidezkontrolatzenda.
-Zorabio-sentsazioa,batezerezutitzean,anemiatxiki bat izanohi delako,egungutxirenburuan
desagertukodena.
-Ziztatuden tokian infekzioa(osobitxia).
-Hemorragia
-Anestesiarierreakzioaegitea.
-Konplikazioriklarrienaeta bitxiena,ezbeharbatenondoriozhesteaedo bestebarne-organoren
bat ziztalzeada, eta horrelakoakkirurgiabidezkonpontzerabehartzendute.
Ateratakohezur-muinaazkareta berezberreratzendu organismoak.
Hezur-muinaemateabeti izenikgabe izatenda, bai emailearentzateta bai hartzailearentzat,eta ez
dakarinolakokonpentsazioekonomikorik.
Odol periferikoko progenitore hematopoietikoakemateari buruzko informazioa
Odol Periferikokoprogenitorehematopoietikoentransplanteazelulaprogenitorehematopoietikoak
ateratzeada, aferesibat eginez,ela gero,zelulahoriekbehardituenmundukoedozeinpaziente
izengaberiematenzaizkio,ahaliketa bateragarritasunikonena lortzeaizanikhelburunagusia.
Zelula-amak,batez ere,hezur-muineanaurkitzendira, bainaodoleanbarrenazirkularazidaitezke
emailearikoloniakestimulatzekofaktoreizenekobotika batzukemanezgero,horieiesker odol
zirkulatzaileandaudenzelulenkopuruahanditzenbaitapazientearitransplanteaegitekobeharrezkoa
den kopurualortuahalizatearibegira.
Substantziahoriekazal azpikoinjekziobidezematenzaizkio4-5 egunez,transplanteaegingoden
zentroan,ospitaleratubeharrikizangabe.
Koloniak estimulatzeko faktoreak emateak dituen arrisku sarrienak :
Substantziahoriekoinazeaeragindezaketehezurretanetagiharretan(gripe-prozesubateanbezalaxe),
burukomina,sukarraedo nekea.
Antsietatea,goragalea,bularraldekomina,azalekoerupzioa,gauekoizerdiaedo likidoenerretentzioa
bezafako beste ondoriobatzukez dirahainsarrigertatzen.Ondoezhoriekguztiaktratamendua
eteteandesagertzendira,nahizsalbuespenezkokasubatzuetanaplikatueta handikastebeteraere
iraundezaketen.Nolanahiere,ondoezhoriekguztiakerrazkontroladaitezkeanalgesikoenbidez.
Epe luzeraodola modu arrunteansortzeaeraldadezaketelairadokiizanbadaere,eraginhori ez
da frogatzerikizan,emaileaskoriurteaskoanjarraipenaeginarren.
Inoizedo behin,substantziahoriekaplikatzeakglobuluzuriakgehitzeaedo plaketakgutxitzeaeragin
dezake,bainabigarrenmailakoondorioriksortugabe.Normalean,plaketa-kopuruakberenohiko
kopuruetaraitzultzendira,bilketakamaitueta handik10 edo 14 egunetara.
Á)¡¡¡L4$
:iLf it
ffit@EE@
11. +
osakidetza - ^ Trasolante-
^É*¡
Koordinakundea
l
-J, llnnrrlinaniÁn
t-lt de
Trasplante
Epe luzerasubstantziahau erabilizgero leuzemiakedo sindromemielodisplasikoakgaratuahal
izateariburuzkozenbait zalantzateo"rikodaude,baina praktikandagoenekoerabilidira pertsona
kopuru handi batean,eta orainarte egin direnazterkeiekez dute fiogatu era honetakobigarren
mailakoondoriorik.Orainarte,inoizez da egiaztatueraginhoridenbóra-tartelaburreanbakarrik
tratatuak izandiren pertsonengan.Horren aplikazioazarduratukoden medikuakjakinarazikodizkizu
horrekinloturikodatueguneratuak,emanaldiaeginezgerounehorretandagoen ezagulzazientifikoaren
arabera.
Odol periferikokoprogenitorehematopoietikoakateratzekoez da beharrezkoaospitaleratzea,eta
EuskadikoAutonomiaErkidegokoerreferentziazkoOspitalean(DonostiaOspitalean¡egin!; Ou,
gehienetanmodu anbulatorioan,eta kateterbatjarribeharradagoeneanbakarrikaztertukdlitiateke
ospitaleratzea,emailearentzaterosoagoaizandadin.
EmanaldiaAferesi-saiobateanedo bi saiotanegingoda. Aferesia,hain zuzenere,emailearenbi
bena (beso bakoitzekobat) zelulak bereiztefo mát¡na bati konektatzeada, eta horretarako,
beharrezkoada benak ziztatzeaeta bideratzea,odola sartzekoeta irtetekozirkuitubat osatzearren.
Odolhorizelulakbereiztekomakinatikigarotzenda,eta bertanodol periferikokozelulaprogenitoreak
jasotzendirabereziki,etaodolarengainerakoosagaiak(plasma,hemátiak,granulozitoa¡etáplaketak)
emaileariitzultzenzaizkio.Odolaigarotzenden zlrkuitüguztiaesterilaetaLrabilieta botatz'ekoada.
Bilketa-saiobakoitzak4-5 ordu irautendu, eta egundesberdinetanegitenda. Bilketaeginbitartean,
koagulazioarenaurkakodositxikiakematendirazirkuituankoagulurifsorez dadin,etigatz-soluzio
pixkabat bilketa-sistemarenbitartez.
Emaileeno/o5enbenekez dutetamainanahikorikprozedurahaueginahalizateko.Xehetasunhori
aldezaurretikaurreikusdaiteke,eta emaileariaukeraematenzaioeiabakitzekobena-kateterzentral
batjarrinahiduenedo hezur-muinekoemanaldiaeginnahiduen.Edonolaere,batzuetanarazohori
sor daitekeemanaldiaegitekouneanbertan.Kateterzentralbat jartzeakbadu nolabaitekoarriskua,
beharrezkoaizatendelakolepoko,klabikulakoedo izterrondokobenabateanziztalzea.Konplikaziorik
sarrienazizlalu den toki horretanhematoma bat agertzeada, baina kasuen o/o1eankónplikazio
larriagoakgertadaitezke,esatebaterakopneumotóraxa.Horregatik,hori ez jartzekoafrafetinaf<
egitendira,ahalden guztietan.
Aferesiaren arriskurik sarrienak
Zelulenbilketarakoprozeduraseguruaetaongionaftuada. Bigarrenmailakoeraginaksalbuespentzat
hardaitezke,eta honakoakagerdaitezke:
-Karranpaketa inurridurakaldizka,zitratoaerabiltzendelakoodola gatzatugabe ibil dadin
zelulenbereizgailuenbarrualdetik.
-Mina benaziztatzenden tokietan.
-Plaketaeta globuluzurienkopuruagutxitzea,nahizez duensintomarikeragiten,baina
astebeteanedo bi asteanbereoneraetortzenda.
-Hipotentsioa
Prozedurahonetarako,emanaldiaeginbainoegunbatzuklehenago,hauxeegingoda:
1) Medikuntza-azterketabat emanaldiaegingoden zentroan.
2) Analitikaosoa eta elektrokardiogramabat, bere organismoarenegoera balioesteko.
3) Aseguru-polizabat izenpetzea,Josep CarrerasFundazioárenizenean,emanaldiaegitenden
bitarteanedo ondorenedozeinustekabekoestaltzeko.
¡¡¡¡Lr.l¡
:ltt i
tffinfiffi
12. 7 Osakidetza
a.
- - Trasolante-
^-.-. Koordinakundea
A
- - / , Q n n r r l i n a n i n n
E-iI de
TrasDlante
Odol periferikoaemateabeti izenikgabe izatenda, bai emailearentzateta bai hartzailearentzat,eta
ez dakarinolakokonpentsazioekonomikorik.
Emaileguztiekjakin behardute gertalitekeelaasteedo hilabetebatzuetarapazienteberarentzat
bigarrenemanaldibat eskatzea,hareneboluzioankonplikaziorenbat sortudelako(inplanteakhuts
egitea,gaixotasunhorrekinberreritzea).Egiteaonartzenbaduzu,gehienetanodol periferikoko
progenitoreakedo odol periferikokolinfozitoakeskatukozaizkizu.
Odol periferikoko progenitore hematopoietikoakemateari buruzko informazioa
Linfozitoakodoleanbarrenaibiltzendirenzelulabatzukdira,etagranulozitoekinbatera,infekzioetatik
gu defendatzeazarduratzendira.
Emaileosasuntsubateklinfozitoakematearenhelburuaprogenitorehematopoietikoentransplante
baten ondoren gaixotasunhorrekin izandako berreritzea(berriroeritzea)tratatzea da.
Emanaldiaeginaurretikhonakoakegitenzaizkioemaileari:
1) Medikuntza-azterketabat,emanaldiaegingoden zentroan.
2) Analitikaosoa eta elektrokardiogramabat, bere organismoarenegoera balioesteko.
3) Aseguru-polizabat izenpetukodu, JosepCarrerasFundazioarénizenean,emanaldiaegiten
den bitarteanedo ondorenedozeinustekabekoestaltzeko.
Odol periferikokolinfozitoakjasotzekoaferesiakegitendira.Aferesia,hain zuzenere,emailearen
bi bena(besobakoitzekobat)zelulakbereiztekomakinabati konektatzeada, esterilaketa erabili
eta botatzekoakdirenbilketa-poltsaeta hodi batzuenbitaftez.Benabatetikodola irtetenda zelulen
bereizgailurantz,eta bertan,bildu beharrekozelulakprozesatueta bereiziegitendira,eta beste
bidetikitzuliegitenzaio odola emaileari,prozesatuondoren.Benaperiferikoenbidezezin baldin
bada bena-sarbideegokialortu,aferesirakobena-kateterbatjarribeharkoda bide nagusibatean.
Aferesibakoitzareniraupena3 eta6 ordubitartekoaizanohi da. Linfozitoenkopurunahikoalortzeko.
batzuetanbeharrezkoaizatenda zenbaitaferesiegitea.
ARRISKUAKETAKONPTIKAZ¡OAK
Sarbide periferikokotride bat edo kateterzentralbat jartzeakmina eragindezake zizladaegiten
den tokian,eta halaber,heniatomatxiki bat edo flebitisbat. Kateterzentralbat jartzeak,gainera,
pneumotoraxbat ereeraginlezake.
Aferesianizanohi direnbigarrenmailakoeraginsarrienakgiharretakokarranpakdira,bainakaltzioa
emaneznahikoaerrazkonpontzendira.
Osogutxitangedatzendirenbigarrenmailakobesteeraginbatzukdirahauek:hipotentsioa,gorputzaz
kanpoko zirkulazioarenondorioz,ondaezorokorraedo sinkopea.
Odol periferikokolinfozitoakematea beti izenikgabe izatenda, bai emailearentzateta bai
hadzailearentzat,eta ez dakarinolakokonpentsazioekonomikorik.