1. PANKA PI`ITANE INANU YAWETERINU
Ina yai`pi yuhkike Panka pi`tanena ni`pi ina tawerin
kankiwachina yaipi yunkiwi unpu winatakaisuna ina yu`se a`shi
ina keni pa`pi yuna kankatakaimare ninanu`ke yawewiru
yuyapiachi yunkiwi.
Ina pi‘tan kaniaritaimare taweri ya’ Karin kahtu shunka tiru
awentunkawi inaeran ya`ipi tataru`sa we‘pi ina pinta
kaniaritamare pinta wa`an keni musikaru`sa yaipi
sahkaturu`santa achipeita nisawantu achina`pi wa`an we`pi
inawita pinta kaniaritaimare niwentupi panka peike yuse
nanan natanakaimare inaera sauta ura nisawaru ninanu
sa´katuru´sa pa´pi wa´an natanauna uyawinan
peshitekaimare anawitasu nipirinwe pa´pi pantapi, kisha
inawita pa´pi mapatauna wa´anamare .puhsa ura
tashiramiachin nisawaru we´pi nihsa nisha a´chipeiru´sa
marishakaimare ,inaeran yunkipi tawerina unpita ninewa i´su
pi´ike , shunka kamutechi isawaru anuwi nisha ,nisha
nishinanu´sa nipiru inaeran wawaru´sa a’ na nanuwi
kanatuwiru nisha nihsa na´nuipisu .
Kara ura nisawasu pa´pi panka nanuwinanke winapiru´sa
piruta tu´tapuna inaera kanchise ura nisawaru pa´pi yuse
natanauna pa´pi yaipi sakaturu´sa ina yuse ashi nuyasha
winatakaimare iskun ura nisawaru ninanu wa´an nanan
sha´wiri pa´awa nasatawa nisha nisha nasaru´sa.
Shunka ura nisawaru kaniariterin panka pitan ina nasakaimare
yaipi winapiru´sa sanapiru´sa shunka kahtu ura nisawaru
awikituwi nisha, nisha nunanpiru, a´naterahpu ura nisawaru
wa´ana ane´pi inake ti´kirin panka pi´tan.
¡INAUCHIN KIYASU PITANUI LAGUNAS YUSPARINKE!
2. PROGRAMACIÓN MUNICIPALIDAD DISTRITAL DE LAGUNAS
El 8 de diciembre de cada año nuestro pueblo de lagunas celebra el día central de
nuestras festividades patronales, y la vez da como concluido a esta celebración
Lagunina en honor a su patrona Virgen María Inmaculada Concepción lo cual hace que
nuestras costumbres y tradiciones aun siga viva en esta celebridad patronal que para
mi pueblo es muy importante ya que nos trae paz, amor, armonía, alegría y lo más
importante la unión de todos los habitantes laguninos. Actividad que corresponde a
la municipalidad distrital de lagunas. Y nuestra celebración empieza de la siguiente
manera:
En nuestro pueblo de lagunas la festividad patronal para el día central comienza con
los 21 camaretazos. Es el anuncio a la población para que comience la actividad de
este día. Seguidamente a la 5:00 a.m. todos los trabajadores de la municipalidad, la
banda de música del colegio padre juan Lorenzo lucero y la población en general se
reúnen en la plaza de armas para desplazarnos hacia la iglesia matriz ubicada en el
barrio Nº 2 “María Inmaculada Concepción” para realizar dicha serenata . A la 6:00
a.m. los trabajadores de la municipalidad recurren a 4 viviendas para pedirles la
autorización de poder cortan un árbol de pijuayo, mientras otro grupo de trabajadores
se dedican a la recolección de productos a diferentes casa comerciales para luego
ponerlos en cada tronco de pijuayo y luego hacer las respectivas paradas de
humbisha. A las 8:30 a.m. se da la concentración de las diferentes instituciones
educativas y el pueblo en general para presenciar y ser partícipes del desfile cívico
escolar y al mismo tiempo dar como concluido el calendario cívico escolar de dicho
año. 11:00 a.m. sesión solemne que consiste en dar a conocer las diferentes obras que
se realizaron durante dicho año lectivo, también hacen la entrega de premios a los
ganadores de los diferentes concursos. 3:00 p.m. futbol grande en el estadio, es la
disputa de dos grandes ligas que son ACLASS lagunas versus municipal.7: 00 p.m. misa
de acción de gracia consiste en la participación de los trabajadores de la municipalidad
y población en general en la iglesia matriz de lagunas para celebrar la misa en honor a
la Virgen María Inmaculada Concepción.8:00 p.m. paseo de la vaca loca y el toro loco
alrededor de la plaza de armas, consiste en divertir a la población, y dar mayor realce
a nuestra festividad patronal.9:00 p.m. velada literaria, palabras de agradecimiento
de nuestro a cargo de nuestro máximo representante (alcalde) y la participación de
diferentes números artísticos.10:00 p.m. fiesta de confraternidad, es la diversión
popular con la orquesta que contrata el alcalde para la fiesta.12:00 p.m. quema de
castillos, aquí se puede apreciar la quema de castillos de diferentes figuras y frases
referentes a la virgen y a al pueblo; después vine el gran bailetón hasta las 5:00 a.m.
que es la tumbada de humbishas. Finalmente concluimos con lunes día de asueto
general.
¡ASÍ LO VIVIMOS NUESTRA FIESTA PATRONAL!
3. “Año de la diversificación productiva y del fortalecimiento de la educación”
Instituto de educación superior pedagógico público “M.E.O”
Trabajo grupal de etnomatemática
Profesor : Juan Carlos Rivero Altuna
Especialidad : educación intercultural bilingüe - inicial
Semestre : III
Integrantes : Estefani Elizabeth Pinedo Sanchez
Leyla Genoveva Pinedo Curitima
Isabel Fatama Pizango
Marilith Murayari Tapullima
Yurimaguas
Loreto
Perú
2015