Este documento proporciona información sobre el cáncer de mama, incluyendo su epidemiología, anatomía, factores de riesgo, factores protectores, clasificación histológica, supervivencia según el estadio, signos clínicos, factores predictores, diagnóstico, tratamiento, seguimiento y la norma técnica para la detección temprana del cáncer de mama en Colombia.
8. FACTORES
PROTECTORES
• la multiparidad
• la edad temprana al nacer el primer hijo
• la lactancia materna prolongada
• la dieta balanceada
• Menarca tardia
• Menopausia precoz
9. CLASIFICACIÓN
HISTOLOGICA
Carcinoma ductal in situ (CDIS)
Carcinoma in situ ; Carcinoma intraductal
Carcinoma lobulillar in situ(CLIS)
Carcinoma invasor o Carcinoma de tipo no especial (ductal )
infiltrante
Carcinoma lobulillar
Carcinoma tubular/ cribiforme
Carcinoma mucinoso (coloide)
Carcinoma medular
10.
11.
12. SUPERVIVENCIA A
LOS 5 AÑOS SEGÚN
EL ESTADÍO
ESTADÍO SUPERVIVENCIA %
I 90
IIA 80
IIB 70
IIIA 55
IIIB 40
IV 15
13. CLÍNICA
Signos y síntomas
• Dolor
• Crecimiento o asimetría
• Alteraciones, retracciones o exudado
por pezón
• Ulceración o eritema de la piel
• Masa axilar
• Molestia musculoesquelética
14.
15.
16. FACTORES
PREDICTORES
GANGLIOS
BAJO MODERADO ALTO
•0 ganglios •1-3 ganglios
comprometidos axilares •4 o mas gânglios axilares
17. FACTORES
PREDICTORES
TAMAÑO TUMORAL
TUMORES MAYORES DE 6 CM
MAL PRONOSTICO
TUMORES MENORES DE 1 CM
BUEN PRONOSTICO
19. Auto examen Biopsias
Mamografía IRM
Prueba de
receptores de
Ecografia
estrógeno y
progesterona
20. EDAD RECOMENDACIÓN EVIDENCIA POR
ESTUDIOS
no
20 años o mas Autoexamen de
mama mensual
no Recomendaciones
40 años o mas Examen medico anual sobre auto examen
y la mamografía en
detección
temprana de
40-49 años Mamografía anual Beneficio Establecido cáncer de mama
50 años o mas Mamografía anual Beneficio Establecido
22. DIAGNOSTICO
Se pueden usar las siguientes pruebas o
procedimientos
Mamograma:
radiografía de la mama.
23.
24. Biopsia: extracción de células o tejidos para que un patólogo pueda
observarlas bajo un microscopio y verificar si hay signos de cáncer.
Biopsia por escisión: extracción
completa de una masa de tejido.
Biopsia por aspiración con Biopsia por incisión: extracción
aguja fina (AAF): de una parte de una masa o de
extracción de tejido o una muestra de tejido.
líquido mediante una
aguja fina.
Biopsia central: extracción parcial
de una masa con una aguja
ancha.
26. SEGUIMIENT
O
• HC y EF
• Autoexamen mensual
• Mamografía anual
• No rutinario: CH, química sanguínea, Rx
Tórax, gamagrafia ósea, Ecografía
Hepática, TAC, Marcadores tumorales, ACE
27. NORMA
TÉCNICA
PARA LA República de Colombia
MINISTERIO DE SALUD
DIRECCIÓN GENERAL DE PROMOCIÓN Y PREVENCIÓN
DETECCIÓN
TEMPRANA
DEL
CÁNCER DE
SENO 27
28. DEFINICIÓN
• La atención para la detección temprana del cáncer de seno,
hace referencia a la realización de mamografía de cuatro
proyecciones, que permita identificar oportunamente, masas
en el seno sugestivas de lesión maligna y que hacen
pertinente la confirmación diagnóstica y el tratamiento
correspondiente.
29. OBJETIVO
• Detectar tempranamente el Cáncer de Seno,
proporcionando acciones oportunas de
diagnóstico y el adecuado tratamiento de la
enfermedad.
•POBLACION OBJETO
Mujeres mayores de 50 años afiliadas a los regímenes
contributivo y subsidiado.
30. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
Es obligatorio a toda mujer por
encima de los 50 años de edad
realizarle una mamografía de 4
proyecciones cada dos años,
independiente de la presencia o
no de signos o síntomas en la
mama
La mamografía debe ser realizada
por un técnico de radiología con
entrenamiento certificado en
mamografía
31. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
• La lectura e interpretación la
debe realizar un radiólogo
titulado y certificado, con
entrenamiento en mamografía
no menor de tres meses.
• En su defecto un mastólogo
titulado y certificado con un
entrenamiento en mamografía
no menor de seis meses.
32. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
• Toda mujer con mamografía sospechosa, debe tener acceso a
los servicios de diagnóstico definitivo mediante biopsia por
aspiración con aguja fina (BACAF) y al consecuente
tratamiento, que debe ser realizado por un grupo calificado
para el manejo de enfermedades de la mama.
• se recomienda brindar a todas las mujeres mayores de 20
años, educación en autoexamen de mama, teniendo en
cuenta las siguientes consideraciones:
33. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
Las lesiones que no puedan ser
diagnósticadas por BACAF,
requieren biopsia por trucut, la
cual puede ser repetida. En caso
de no confirmarse la lesión y ante
fuerte sospecha clínica debe
practicarse biopsia abierta.
Realización de un autoexámen
mensual 4 a 10 días después del
primer día de la menstruación, si
la mujer ya no menstrúa se debe
elegir un día al mes y realizarlo
siempre el mismo día.
34. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
• Infomar sobre los signos que
debe aprender a detectar en
el examen mensual:
• Un bulto de cualquier tamaño
(pequeño o grande) o un
engrosamiento en la mama.
• Arrugas, puntos retraídos o
manchas en la piel del seno.
• Retracción o inversión del
pezón.
35. CARACTERÍSTICAS
DEL SERVICIO
• Ulceras o costras en el pezón o
eliminación de líquido por el mismo.
• Masas en la axila.
• Cambios en lunares o cicatrices de la
mama.
• Notable asimetría entre ambas
mamas que no existía antes.
36. MAMOGRAFIA DE CUAT RO
PROYECCIONES
(CADA 2 AÑOS)
NO
ANORMALIDAD
SI
DIAGNOSTICO
DEFINITIVO
NO CANCER
CONFIRMADO
SI
T RAT AMIENTO