HISTORIA DE ESPAÑA

1. BLOQUE IV: ESPAÑA NO ÓRBITA FRANCESA.
O S. XVIII: REFORMISMO BORBÓNICO E RESTAURACIÓN

2. 1.- CAMBIO DINÁSTICO E GUERRA DE
SUCESIÓN
 CARLOS II MORRE NO ANO 1700 SEN DESCENDENCIA
 ISTO PROVOCA UN IMPORTANTE PROBLEMA POLÍTICO TANTO INTERNO COMO
EXTERNO
 O TESTAMENTO DE CARLOS II NOMEA HERDEIRO A FILIPE DE ANJOU (FILIPE V),
DA FAMILIA DOS BORBÓNS. FILIPE TAMÉN TIÑA DEREITO SOBRE A COROA
FRANCESA.
 APARECE OUTRO PRETENDENTE, O ARQUIDUQUE CARLOS, DA DINASTÍA DOS
AUSTRIAS

3. CARLO II O FEITIZADO

4. 1.1.- CONFLICTO INTERNACIONAL
 O PROBLEMA DA SUCESIÓN ESPAÑOLA XA ERA MOTIVO DE FRICCIÓN NAS RELACIÓNS
INTERNACIONAIS A FINAIS DO S. XVII.
 O ASCENSO DUN BORBÓN AFIANZABA A FRANCIA NO PANORAMA INTERNACIONAL.
 COMO RESPOSTA CREOUSE UNHA GRAN ALIANZA ENCABEZADA POR AUSTRIA E Á QUE SE
UNIRON REINO UNIDO, AS PROVINCIAS UNIDAS, PRUSIA, SABOIA E PORTUGAL
 OS ENFRONTAMENTOS ARMADOS COMEZARON A FINAIS DE 1701
 NO 1711 PRODUCIUSE UN ACONTECEMENTO QUE MUDOU A CONTENDA: O ARQUIDUQUE
CARLOS ACCEDEU AO TRONO AUSTRÍACO. SI HERDABA A COROA ESPAÑOLA TAMÉN O SEU
PODER SERÍA HEXEMÓNICO.
 AS PROVINCIAS UNIDAS E REINO UNIDO ROMPERON A ALIANZA CON AUSTRIA
 FELIPE V RENUNCIA AO TRONO FRANCÉS.
 ISTO PUXO FIN AO CONFLICTO INTERNACIONAL

5. BANDOS NA GUERRA DE SUCESIÓN

6.  1713-1714 ASINÁRONSE OS ACORDOS QUE ACABABAN COA GUERRA
 TRATADO DE UTRECHT
 TRATADO DE RASTADT
 NESTES TRATADOS ESPAÑA AS SÚAS POSESIÓNS EUROPEAS
 O REINO UNIDO CONFIRMOUSE COMO A PRINCIPAL POTENCIA MARÍTICA DO MUNDO:
 INCORPORA ENCLAVES ESTRATÉXICOS COMO XIBRALTAR OU MENORCA
 INTRODUCESE NO COMERCIO AMERICANO CO NAVÍO DE PERMISO (UN BARCO AO ANO PODÍA
COMERCIAR CON AMERICA)
 EN EUROPA IMPUXOSE A POLÍTICA DE EQUILIBRIO CONTINENTAL, QUE TENDÍA A EVITAR O
PREDOMINIO DE CALQUERA POTENCIA SOBRE AS DEMAIS

7. PERDIDAS ESPAÑOLAS DO
TRATADO DE UTRECHT

8. 1.2.- GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA
 EN ESPAÑA O PROBLEMA SUCESORIO CONVERTEUSE NUNHA GUERRA CIVIL
 CASTELA MANTÍVOSE FIEL A FILIPE V, PERO A COROA DE ARAGÓN AS COUSAS FORON
DIFERENTES
 EN VALENCIA O CONFLICTO TRANSFORMOUSE TAME´N UNHA REVOLTA
ANTISEÑORIAL QUE DIVIDIU O REINO ENTRE A NOBREZA, QUE APOIABA A FILIPE V, E
OS SECTORES POPULARES QUE APOIARON Ó ARQUIDUCE CARLOS.
 EN CATALUÑA, O APOIO A CASA DOS AUSTRIAS FOI XERAL
 O CONFLICTO EN ESPAÑA DESENVOLVEUSE CASE SEMPRE A FAVOR DAS FORZAS
BORBÓNICAS.
 1707 AS TROPAS BORBÓNICAS OCUPARON VALENCIA (BATALLA DE ALMANSA)
 1710 AS TROPAS BORBÓNICAS OCUPAN ARAGÓN. CATALUÑA PROSIGUE COA
RESISTENCIA ATA 1714

10. 2.- ABSOLUTISMO BORBÓNICO
 A GUERRA DE SUCESIÓN SUPUXO A CONFIRMACIÓN DA DINASTÍA DOS BORBÓNS.
 AS PRINCIPAIS CARACTERÍSTICAS DO GOBERNO DOS BORBÓNS FOI O ABSOLUTISMO,
CENTRALISMO E UNIFORMISMO
 A MONARQUÍA ABSOLUTA, O REI GOZABA DE GRANDES PODERES. NON EXISTÍA LEGALIDADE QUE
POIDESE COARTAR OS SEUS DESEXOS. ADEMAÍS O SEU PODER TIÑA UNHA ORIXE DIVINA
 DESPOIS DA GUERRA, FILIPE V CREOU O SISTEMA DE SECRETARÍAS
 A CABEZA ESTABA O SECRETARIO DE DESPACHO NOMEADO POLO REI.
 1714 A SECRETARÍA DE DESPACHO DIVIDIUSE EN CATRO SECRETARÍAS:
 SECRETARÍA DE MARIÑA E INDIAS
 SECRETARÍA DE GUERRA
 SECRETARÍA DE XUSTIZA
 SECRETARIA DE ESTADO

11. FELIPE V

12. A.- OS DECRETOS DE NOVA PLANTA
 ELEMENTO DESTACADO DO GOBERNO DE FELIPE V.
 DECRETO QUE TRATA DE UNIFORMAR O TERRITORIO.
 APLICACIÓN DOS DECRETOS DE NOVA PLANTA
 1707 EN VALENCIA E ARAGÓN
 1715 EN MALLORCA
 1716 EN CATALUÑA
 DECRETOS DE NOVA PLANTA: SUPRIMIRON OS FOROS E INSTITUCIÓNS PROPIAS DOS REINOS
DA COROA DE ARAGÓN, QUE PASARON A SER GOBERNADOS POLAS LEIS CASTELÁS.
 O MÁIS ESTRICTO FOI O DECRETO DE VALENCIA
 TODO O TERRITORIO DA MONARQUÍA ESPAÑOLA PASABA A TER UN SISTEMA DE GOBERNO
UNIFORME, A EXCEPCIÓN DE NAVARRA E PROVINCIAS VASCAS
 CASTELA PASOU A SER O CENTRO DO GOBERNO DE ESPAÑA.

13. B.- DIVISIÓN PROVINCIAL
 A CENTRALIZACIÓN REFLECTIUSE NA ADMINISTRACIÓN E NA ORGANIZACIÓN DOS
TERRITORIOS.
 O SISTEMA PROVINCIAL XENERALIZAOUSE EN TODA ESPAÑA.
 A ADMINISTRACIÓN DOS TERRITORIOS QUEDOU EN MANS DE NOVOS CARGOS:
 OS INTENDENTES SUPERVISABAN OS PODERES LOCAIS. ERAN NOMEADOS POLO MONARCA OU
SECRETARIO DE ESTADO.
 OS CAPITÁNS XERAIS TIÑAN A XEFATURA MILITAR DA SÚA PROVINCIA E DESENVOLVÍAN FUNCIÓNS
ADMINISTRATIVAS E XUDICIAIS.

14. C.- A REFORMA DO EXÉRCITO E A ARMADA
 OS BORBÓNS COMPRENDERON A NECESIDADE DE DISPOÑER DUN EXÉRCITO E MARIÑA
EFICIENTES.
 O EXÉRCITO ERA O BRAZO EXECUTOR DA SÚA POLÍTICA ABSOLUTISTA E O INSTRUMENTO DE
PROXECIÓN EXTERIOR
 CAMBIOS PRINCIPAIS NO EXERCITO:
 NOVOS SISTEMAS DE RECRUTAMENTO MEDIANTE LEVAS ENTRE A POBOACIÓN MASCULINA (1704)
 CAMBIOS NA ORGANIZACIÓN MILITAR: O TERZO FOI SUSTITUIDO POLO REXEMENTO
 CREACIÓN DUN EXÉRCITO PERMANENTE E PROFESIONAL. A SÚA EXISTENCIA SUPUXO UNHA GRAN
CARGA ECONÓMICA PARA O ESTADO

15. 3.- POLÍTICA EXTERIOR DOS BORBÓNS
A.- POLITICA EXTERIOR DE FILIPE V
 DESDE A FIRMA DE UTRECHT, OS OBXECTIVOS EXTERIORES DE FILIPE V FORON DOUS:
 RECUPERAR ALGÚNS DOS TERRITORIOS PERDIDOS EN UTRECHT
 ASEGURAR O IMPERIO COLONIAL ESPAÑOL
 DUAS POSTURAS:
 REVISIONISMO: OCUPAR TERRITORIOS PERDIDOS EN UTRECHT
 1717 OCUPAN SARDEÑA E SICILIA, PERO UNHA COALICIÓN INTERNACIONAL EXPULSA A ESPAÑA DESTES
TERRITORIOS
 POLÍTICA REALISTA: NON PRETENDÍA RECUPERAR A HEXEMONÍA DE ESPAÑA EN EUROPA. BASEÁBASE
NA NEGOCIACIÓN COAS DEMAIS POTENCIAS E INTERVENCIÓN NOS CONFLICTOS QUE ESTAS
MANTIÑAN
 EN 1733, ESPAÑA ASINOU CON FRANCIA O PRIMEIRO PACTO DE FAMILIA
 O INFANTE DON CARLOS FOI RECOÑECIDO REI DAS DÚAS SICILIAS EN 1738
 En 1743 FÍRMASE O SEGUNDO PACTO DE FAMILIA.
 O INFANTE FILIPE (2º FILLO DE FILIPE V) OBTEN OS DUCADOS DE PARMA E TOSCANA

16. COMBATE DOS NAVÍOS GLORIOSO E DARTMOUTH

17. B.- POLÍTICA EXTERIOR NA 2ª METADE DO S. XVIII
 FERNANDO VI (1746-1759)
 ESPAÑA OPTOU POLA NEUTRALIDADE E NON PARTICIPOU EN NINGÚN CONFLICTO BÉLICO.
 CARLOS III (1759-1788)
 DEIXA A NEUTRALIDADE PARA FACER FRONTE AO EXPANSIONISMO BRITÁNICO EN AMÉRICA.
 EN 1761 ASINOU CON FRANCIA O TERCEIRO PACTO DE FAMILIA E PARTICIPOU EN DÚAS GUERRAS:
 GUERRA DOS SETE ANOS(1756-1763)
 GUERRA DE INDEPENDENCIA DAS TRECE COLONIAS AMERICANAS (1775-1783)
 NESTA GUERRA RECUPÉRASE FLORIDA, MENORCA E SACRAMENTO
 CARLOS IV ROMPEU CON FRANCIA DEBIDO O ESTALIDO DA REVOLUCIÓN FRANCESA (MEDO A
EXPANSIÓN DA REVOLUCIÓN)
 A PARTÍR DE 1795 REACTIVOUSE A ALIANZA CON FRANCIA E O ENFRONTAMENTO CO REINO UNIDO

18. FERNANDO VI CARLOS III

19. 4.- O DESPOTISMO ILUSTRADO
 A ILUSTRACIÓN: NOVA CORRENTE DE PENSAMENTO QUE SE CARACTERIZA POLO EMPREGO
DA RAZÓN. ORIXINOUSE NO REINO UNIDO A FINAIS DO S. XVII, PERO FOI FRANCIA O SEU
CENTRO DIFUSOR.
 PRINCIPAIS PENSADORES ILUSTRADOS:
 LOCKE, MONTESQUIEU, ROUSSEAU, VOLTAIRE
 PRINCIPAIS CARACTERÍSTICAS:
 PREDOMINIO DA RAZÓN COMO INSTRUMENTO PARA ALCANZAR A VERDADE FRONTE Á REVELACIÓN
 A DEFENSA DA AUTONOMÍA DO PODER POLÍTICO, QUE DEBÍA CONTROLAR O PODER RELIXIOSO
 A CONCEPCIÓN DA TOLERANCIA RELIXIOSA COMO UNHA MANIFESTACION DA LIBERDADE
 O INTERESE POLAS ACTIVIDADES PRODUTIVAS E MELLORA DAS CONDICIÓNS DE VIDA, COMO MEDIO
PARA CONSEGUIR A FELICIDADE.
 VALORACIÓN DA EDUCACIÓN PARA ALCANZAR A FELICIDADE

20. A.- A ILUSTRACIÓN ESPAÑOLA
 A ILUSTRACIÓN ESPAÑOLA FUNDAMENTASE NO GRUPO DOS NOVATORES
 NOVATORES: GRUPO DE CIENTÍFICOS, MÉDICOS E HUMANISTAS QUE MOSTRARON A SÚA
PREOCUPACIÓN POLO ATRASO CIENTÍFICO ESPAÑOL
 O PENSAMENTO ILUSTRADO TIVO QUE DIFUNDIRSE A TRAVÉS DE NOVAS INSTITUCIÓN:
 ACADEMIAS COMO A DE LINGUA ESPAÑOLA, BELAS ARTES OU HISTORIA
 SOCIEDADEAS ECONÓMICAS DE AMIGOS DO PAÍS: CENTROS DE FORMACIÓN PRINCIPALMENTE
PRÁCTICA E TÉCNICA.
 BAIXO O REINADO DE CARLOS III PRODUCIUSE A ORIXE DA XERACIÓN ILUSTRADA
 DESTACARON PERSOAXES COMO O CONDE DE ARANDA, FLORIDABLANCA, CAMPOMANES E
JOVELLANOS

21. B.- O DESPOTISMO E REFORMISMBO DE
CARLOS III
 O DESPOTISMO UNIU O ABSOLUTISMO MONÁRQUICO CO ESPÍRITU REFORMISTA DA
ILUSTRACIÓN
 EN ESPAÑA FOI CARLOS III (1759-1788):
 PREOCUPACIÓN POR MELLORAR A ECONOMÍA DO PAÍS E DO BENESTAR DOS SÚBDITOS
 CONVENIENCIA DE MELLORAR A ORGANIZACIÓN E RACIONALIZACIÓN DO ESTADO
 ACEPTACIÓN DO REI COMO “HOME IDEAL” ILUSTRADO: RACIONALISTA, INTELECTUAL, AMANTE
DAR ARTES E CIENCIAS E REEFORMISTA POLÍTICO

22. CARLOS III
 ERA REI DAS DÚAS SICILIAS.
 EN 1759 RENUNCIOU A ESE TRONO E ASUMIU O DE ESPAÑA. O PRINCIPIO
APOIOUSE EN MINISTROS ITALIANOS COMO GRIMALDI OU ESQUILACHE
 ESTES MINISTROS ENFRONTÁRONSE OS PRIVILEXIADOS COAS SÚAS POLITICAS
COMO LIBERDADE COMERCIAL DE CEREAIS OU A DESAMORTIZACIÓN DE BENS
DA IGREXA
 FORTE OPOSICIÓN: ESTALOU O MOTÍN DE ESQUILACHE EN 1766
 FINAL FOI A DESTITUCIÓN DE ESQUILACHE E A MODERACIÓN NAS REFORMAS
 DENDE O MOTÍN OS PROTAGONISTAS FORON CAMPOMANES, CONDE DE
ARANDA E FLORIDABLANCA

23.  PRINCIPAIS RREFORMAS:
 REFORMA RELIXIOSA: QUIXERON REDUCIR O GRAN PODER DA IGREXA.
 CARLOS III INTENSIFICOU O REGALISMO E EXPULSA OS XESUITAS EN 1767
 LIMITA O PODER DA INQUISICIÓN
 REFORMAS ECONÓMICAS:
 CREOUSE A LOTERÍA NACIONAL, BANCO NACIONAL DE S. CARLOS, LIBRE CIRCULACIÓN DE CEREAIS E VIÑO,
LIBERALIZACIÓN COMERCIAL CON AMÉRICA
 REFORMAS MILITARES:
 SERVIZO MILITAR OBLIGATORIO E ESTRUCTUROUSE O EXÉRCITO NAS DIFERENTES ARMAS: INFANTERÍA,
ARTILLERÍA
 REFORMAS SOCIAIS:
 INTENTOU DIGNIFICAR O TRABALLO INDUSTRIAL E APOIO O DESENVOLVEMENTO EDUCATIVO E
CIENTÍFICO
 REFORMAS INSTITUCIONAIS: LIMITARON O PODER MUNICIPAL

24. 5.- ECONOMÍA E SOCIEDADE NO S. XVIII

25. 5.1.- EVOLUCIÓN DEMOGRÁFICA
 A POBOACIÓN ESPAÑOLA AUMENTOU CONSIDERABLEMENTE DURANTE O S. XVIII, PASANDO
DUNS 7,5 MILLÓNS DE HABITANTES A 10,5 MILLÓNS EN 1801
 O CRECEMENTO FOI DESIGUAL: INTENSO NA PERIFERIA COMO CATALUÑA, VALENCIA, MURCIA,
PROVINCIAS VASCAS, E LIXEIRAMENTE MENOR NO INTERIOR
 OS FACTORES FORON DIVERSOS
 DESCENSO DAS MORTALDADES CATASTRÓFICAS COA DESAPARICIÓN DA PESTE E DIMINUCIÓN DAS
CRISES DE SUBSISTENCIA
 AUMENTO DA NATALIDADE
 MELLORAS ECONÓMICAS E LEVES AVANCES HIXIÉNICOS E SANITARIOS
 O MODELO DEMOGRÁFICO ERA ANTIGO: ALTA TAXA DE NATALIDADE, ALTA TAXA DE
MORTALIDADE E ESCASO CRECEMENTO NATURAL.
 ELEVADA TAXA DE MORTALIDADE INFANTIL E ESPERANZA DE VIDA ARREDOR DOS 35 ANOS

26. 5.2.- ACTIVIDADES ECONÓMICAS:
A.- AGRICULTURA
 ACTIVIDADE MÁIS IMPORTANTE. MANTIÑA UNHA ESTRUCTURA DE TIPO FEUDAL
 OS RENDEMENTOS AGRÍCOLAS SEGUÍAN SENDO MOI BAIXOS. ADEMAÍS O RENDEMENTO ERA MOI
IRREGULAR DEBIDO AS INCIDENCIAS METEOROLÓXICAS.
 O AUMENTO DA PRODUCIÓN AGRARIA LOGRÁBASE MEDIANTE O AUMENTO DA SUPERFICIE
CULTIVADA. DOUS PROBLEMAS:
 UNHA PARTE IMPORTANTE DA TERRA ESTABA AMORTIZADA (NON PODÍA VENDERSE NIN DIVIDIRSE). ISTO
IMPEDÍA A SÚA MODERNIZACIÓN
 AS TERRAS DISPOÑIBLES ADOITABAN SER DE MALA CALIDADE
 SEGUIRON PRODUCÍNDOSE CRISES DE SUBSISTENCIA AÍNDA QUE OS SEUS EFECTOS FORON
MENOS INTENSOS CA EN PERIODOS ANTERIORES
 A MAIOR PARTE DA TERRA ESTABA ADICADA O CULTIVO DE CEREAIS, PERO AGORA EN ZONAS DA
PERIFERIA APARECEN CULTIVOS COMO A PATACA E O MILLO
 AS MEDIDAS ADOPTADAS, EN CONXUNTO, NON LOGRARON UNHA TRANSORMACIÓN DO CAMPO
ESPAÑOL

27. B.- PRODUCIÓN MANUFACTUREIRA
 A INDUSTRIA ERA ESCASA E ESTABA ORIENTADA AOS MERCADOS LOCAIS
 A INDUSTRIA PREDOMINANTE ERA O OBRADOIRO ARTESANAL SITUADO NA CIDADE, BAIXO
REGULACIÓN GREMIAL, CON POUCOS TRABALLADORES E MÁQUINAS.
 NALGUNHAS ZONAS PÚXOSE A BASE PARA A INDUSTRIA MODERNA
 A POLÍTICA ECONÓMICA MERCANTILISTA SEGUIDA POLOS BORBÓNS PRETENDÍA LOGRAR UN
MAIOR NIVEL DE AUTOCONSUMO INDUSTRIAL
 PARA FOMENTAR O DESENVOLVEMENTO MANUFACTUREIRO SEGUIRONSE DIVERSAS
ESTRATEXIAS:
 MEDIDAS PROTECIONISTAS PARA FOMENTAR O CONSUMO DAS MANUFACTURAS NACIONAIS
 CREACIÓN DE MANUFACTURAS PÚBLICAS COMO AS REIAS FÁBRICAS (GRANDES OBRADOIROS
DEDICADOS A PRODUCIR BENS DE LUXO)

28.  CON CARLOS III IMPÚXOSE UNHA POLÍTICA ECONÓMICA CON TRAZOS LIBERAIS,
QUE CONCEDÍA UN IMPORTANTE PAPEL A INICIATIVA PRIVADA
 A EXPANSIÓN MANUFACTUREIRA ESTENDEUSE POR TODA ESPAÑA, PERO
SOAMENTO XEROU DINÁMICAS INDUSTRIALIZADORES EN CATALUÑA
 A PROHIBICIÓN DE EXPORTAR TECIDOS FACILITARON A CREACIÓN DE FÁBRICAS
EN CATALUÑA, DIRIXIDAS AO MERCADO ESPAÑOL INTERIOR E COLONIAL

29. C.- O COMERCIO
 A ACTIVIDADE COMERCIAL MEDROU CONSIDERABLEMENTE DURANTE O S. XVIII,
FAVORECIDO POLO CRECEMENTO ECONÓMICO, POLO AUMENTO DEMOGRÁFICO E POLA
POLÍTICA ECONÓMICA MERCANTILISTA.
 COMERCIO INTERIOR TIÑA PROBLEMAS:
 AS INFRAESTRUCTURAS DE TRANSPORTE ERA DEFICIENTES
 O MERCADO INTERIOR ESTABA ESCASAMENTE INTEGRADO
 PARA SOLUCIONAR O PROBLEMA EMPRENDÉRONSE OBRAS PÚBLICAS COMO A MELLORA DE
CAMIÑOS, MELLORA DOS PORTOS MARÍTIMOS E APROVEITAMENTO DOS GRANDES RIOS PARA A
NAVEGACIÓN.
 TAMÉN SE SUPRIMEN AS PEAXES E ADUANAS
 O PROCESO DE LIBERALIZACIÓN DO COMERCIO INTERIOR INICIOUSE COA REAL PRAGMÁTICA DE
1765 QUE PERMITÍA O LIBRE COMERCIO DE GRAN

30.  COMERCIO EXTERIOR:
 REALIZÁBASE FUNDAMENTALMENTE COAS COLONIAS E CON EUROPA
 CON FRANCIA, REINO UNIDO, ESTADOS ALEMÁNS, O COMERCIO ERA DEFICITARIO, XA QUE SE
IMPORTABAN MANUFACTURAS E SE EXPORTABAN MATERIA PRIMAS E ALIMENTOS
 A MONARQUÍA QUIXO REVITALIZAR O COMERCIO AMERICANO XA QUE O MONOPOLIO DUN SÓ
PORTO COMO O DE CÁDIZ, E O ANTIGO SISTEMA DE FROTAS LIMITABAN O DESENVOLVEMENTO
COMERCIAL E NON IMPEDÍAN O CONTRABANDO
 OS BORBÓNS QUIXERON REFORMAR ESTA VELLA ORGANIZACIÓN COMERCIAL MEDIANTE:
 A SUPRESIÓN DO SISTEMA DE FROTAS (UN BARCO PODÍA SAIR SEN AGARDAR A FORMACIÓN DUNHA
FROTA)
 CREACIÓN DE COMPAÑÍAS COMERCIAIS ÁS QUE SE LLES CONCEDÍAN DETERMINADOS PRIVILEXIOS DE
EXPLOTACIÓN DUN TERRITORIO. ESTAS COMPAÍAS NON TIVERON MOITO ÉXITO, INCAPACES DE
CONTROLAR O CONTRABANDO E A PIRATERÍA

31. 5.3.- SOCIEDADE
 A PESAR DAS REFORMAS, A ESPAÑA DO S. XVIII CONTINUABA INMERSA NO MODELO SOCIAL DO
ANTIGO RÉXIME
 DIVIDIDA EN TRES ESTAMENTOS: NOBREZA, CLERO E XENTE DO COMÚN OU TERCEIRO ESTADO.
 ERA UNHA SOCIEDADE CON MOI ESCASA MOBILIDADE SOCIAL, POIS SE SE NACÍA POBRE,
RESULTABA MOI DIFÍCIL CAMBIAR DE ESTAMENTO.
 A NOBREZA E O CLERO MANTIÑAN OS SEUS PRIVILEXIOS
 TIÑAN LEIS E TRIBUNAIS PROPIOS
 NON PAGABAN IMPOSTOS
 ACCEDÍAN AOS MELLORES POSTOS DA ADMINISTRACIÓN
 NON PRIVILEXIADOS DEBÍAN PAGAR IMPOSTOS, DESENVOLVÍAN AS ACTIVIDADES PRODUTIVAS E
NON PODÍAN ACCEDER AOS PRINCIPAIS POSTOS DA ADMINISTRACIÓN

32.  ESPAÑA SEGUÍA SENDO MOI RURAL.
 NO NORTE DA PENÍNSULA OS XORNALEIROS NON CHEGABAN AO TERZO DA POBOACIÓN
RURAL. PREDOMINABAN OS LABREGOS
 NO SUR ABUNDABAN OS XORNALEIROS, MENTRES QUE OS PROPIETARIOS ERAN POUCOS
 O PANORAMA VARIOU CO ASCENSO DA BURGUESÍA, IMPULSADA POLO
DESENVOLVEMENTO COMERCIAL E O MANUFACTUREIRO.