1. Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
XabinMakazaga
Edizioarduraduna:
LurdesHuizi
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:IragarriSM
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@iragarri.net
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:03/07/2010
Exemplaire:2.183
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Biktimen aitorpen
zuzena eta plurala
E
uskoLegebiltzarrak
2009koabenduaren
22anemandakoagin-
duarenindarrez,joan
denekainarenamaiera
alderaaurkeztuabeharkozukeen
Politikaarrazoiengatikoindarke-
riadelabitartekogizaeskubideak
urratudizkietenbiktimeiburuzko
txostenaizenekoaridagokionja-
rraipena.Txostenhori2008koekai-
neanlanduzuten,etalehenbiziko
saiozintzoaizanzenaintzathartu
ahalizatekopoliziaagenteek,talde
parapolizialek,ultrek,kontrolpe-
tikkanpokoek,etaabarrekeginda-
koatentatuetan,bahiketetan,na-
gusikeriazbaliatuta,edosexubor-
txaketak,torturakzirelabitarteko
erailedolarrizaurituzituztenper-
tsonahaiekguztiak.Errealitate
erabatezezagunadaguretzat—po-
litikaneragindituenika-mikezha-
ragodagoena—,erregistroofizialik
gabekoa,etazenbaitzuekurteetan
ukatuereegindakoa;halakoegin-
tzenbiktimakahanzturanatzendu
dituzteerakundeek,inolakoaitor-
penagerikorikegingabeedotapo-
litikamanipulazioeneskuutzita.
Biktimahoriekurteaketaurte-
akitxarondituzte,esperoan,paira-
razizizkietengizaeskubideen
urraketaknoizaintzathartuko.Bi-
tartehonetanguztian,larrutikor-
daindubeharizandutegizarteak
inolazereezaitortuizanaezegin-
tzahaiek,ezEstatuarenerantzuki-
zuna,ezetaharenhurrengozigor-
gabetasunaere.
Aitorpenofizialikezizateazgai-
nera,egintzahoriekezzutenizan
ikerketajudizialik,zegokienlarri-
tasunakeskatukozukeenbezala.
Ustezkohipotesigehienetan,Justi-
ziaAdministrazioakezzueninola-
kojardunbiderikhasi;edo,hasiba-
zuen,alderdikoiaetazeharoeska-
saizanzen.Gauregunarte,kasu
horietakoaskotanezdaeginbeste-
lakoikerketaindependenterik.
Denaeginkizundagooraindikere:
zergertatuzenargitzea,erantzuki-
zunakzehazteaetaordainaksus-
tatzea.Horretarako,ezinbestekoa
dadiskurtsopublikobat,batetik,
beregainhartukoduena,lehenik
etabehin,Estatuarenerantzukizu-
na;etabestetik,sinesgarriaeta
eraginkorraizangodenabiktimen-
tzat,diskurtsosinbolikoarietahe-
darazibeharrekopolitikapubliko-
eidagokienez.Badugubertatik
bertarakoadibidebat,Britainia
Handiakoraindikorainemandako
ebazpena,IparIrlandanBloody
Sundayizenekoangertaturikoza-
palkuntzariburuzkoa,etahorrek
argiutziduezinagoosasuntsua
delademokraziarentzathalakoai-
torpenbat.Aitorpenaegiteak,or-
dea,ezduesannahiparekatuegin
behardirenikpertsonabatbikti-
mabihurtuarterainokobideaeta
pertsonahoribiktimabihurtudu-
teneragileak;aregutxiago,edo-
zeinegintzabortitzzuritubehar
denikere.
Orainarte,Euskadin,biktimen
ingurukopolitikekezdutezuzen-
tasunirizpidebathartuoinarri-
tzat:mailaberekourraketarimai-
laberekoordainaedoaitorpena
dagokio.ETArenbiktimekbadute
legeesparrubat,Estatuannahiz
AutonomiaErkidegoan,etahordi-
tuztejasotabereneskubideak,eta
zeraitorpenetaordaindagozkien.
ETArenazbestelako«terrorismo
batenbiktima»direnek,ordea,ez
dutetratuberaizan.Kasuasko-
tan,interpretaziomurriztaileak
egindituzteepaitegiek,biktima
izaeradutenikereukatzeraino,
edoauziborrokaamaigabebaten
osteanbakarrikonartutahalako-
tzat:esatebaterako,NormiMen-
txakasanturtziarrarenkasuan
—tirokaerailzutenmanifestazio
batean,1976an—;horrekbidegabe
areagotuzuenharenbereizkeria
etasufrimendua.Bestehainbatek
etahainbatekezduteizanezho-
rretarakoindarnahikorik,ezbeste
inorenlaguntzarik,bainaegoera
berbereandaude.Diskurtsopubli-
koak,gainera,baztertueginditu
memoriatik,aitorpenekitaldieta-
tiketaomenaldiofizialetatik.
Gizaeskubideenurraketakze-
haztekoerabiltzendituztenkon-
tzeptuakberakeremurriztaileak
etaaitorpenikgabekoakizanohi
dira.Halanolakasuaskotanhain-
batezaugarrirenmendedagote-
rrorismoarenbiktimaizaera:terro-
rismoareneragileekmoduklan-
destinoanedouniformejantzian
jardunzuten,horrenarabera.Ha-
lakokategorienarazoaezda,hain
zuzen,nornahikedonolakoazter-
ketabateginahalizatea,edoideo-
logiabakoitzekoekberenepaihis-
torikoaematea,baiziketaondorio
kaltegarriaketabereizleakdakarz-
kietelabiktimaaskori.Biktimeies-
kubidebatzukzorzaizkie,gizaes-
kubideennazioartekozuzenbideak
ezarritakoarenarabera,bainagaur
egungolegeetanezdutebeharbe-
zalakoislarik;aitzitik,bahetuta
daude,kategoriaonaketatxarrak
bereizteraino,ordainezkozerbitzu
etadiskurtsoetaguzti—egintzak
aitortuordez,kategoriahorietan
sailkatzeaberadutehelburu—.
Biktimazuzenentzatetahaiense-
nitartekoentzat,bidegabeadaasi-
metriahalakoa;taldean,berriz,
hainbatondorioeragitenditu,beti-
kotuegitenbaitituzauriak,etaho-
rrekezdiguuztenguregizarteegi-
turaberregiten.
Politikapublikobatek,etabikti-
makaintzathartzendituenak,
erantzuneginbehardiobiktima
batzuenaitorpeneskabideari—be-
tieregerokogerokotanatzeratua-
ri—,behingozutzdiezaioten«bes-
tebiktimahoriek»izateari;horrez
gainera,ordea,ekarpenbategin
behardugizaeskubideakerrespe-
taraztearietagizarteaberregiteari
dagokionez.
Biktimenbazterkeriaegoerabe-
rrituegingoluke,besteakbeste,
atzerabereizkeriarajoetaaitor-
pengabeziaraitzultzeak,eskema
baztertzailebatzueiatxikitzeak,
edoebazpenjudizialbatdutenka-
suetarabakarrikmugatzeak.Iker-
ketajudizialeraginkorbatizandu-
tenedobanakoenerantzukizunak
zehaztealortudutentorturakasu
bakanetangertatuizandenbeza-
la,zirkulazioistripueidagozkien
baremoakbaliatuohidituzteor-
dainakezartzeko,etaezgizaesku-
bideeidagozkienestandarrak.Ez
dezagunbaliatuhalakobidegabe-
keriarikgurehistoriaondareaosa-
tzeko.Esperoandauzkagugizaes-
kubideakurratuzizkietenehunka
biktima,etaerantzunduinaema-
teamerezidute,biktimakberak
izandaitezenardatznagusi—an-
drezeingizon—,etaezedozeinal-
derdipolitikorenkezkapolitikoja-
kinbatzuk.
ArgituzGizaEskubideenAldeko
Elkartekokidehauekereizenpe-
tuduteartikuluhau:PedroLa-
rraia,IñakiLekuona,CarlosMar-
tin,BenitoMorentinetaSabino
Ormazabal.
(Erredakzioanitzulia)
JoanaAbrisketa
Andres
Krakenberger
JonLanda
Argituz Giza Eskubideen Aldeko
Elkarteko kideak
Rita
M
inbiziadutenenlekukotasunaen-
tzuteageroetaarruntagoada.En-
tzunagoadelaesannahidut,ezbeste-
rik.Tabuazenaezagunadugu,hemen
dago.Hor.Gutxitanhan.Gertuegigehie-
netan.Gaindidaitekeengaixotasuna.
Askotangainditzendena,baina
gailentzendenaerebai.
NirelagunonbatekRitagal-
dudu,emaztea.Minbiziakahi-
tudu.Irentsi.Eraman.Alda-
rriajozuen.Agertuzen.Ha-
rro.Harroputz.Atzapar
luzez.Erasokor.Joaneta
etorri.Bainabetihor.Zela-
tan.Gerraematen.Alda-
rriajotzetikgailenduko
zelaesanzuen,ziurtatuzuen.Etahitza
betedu.Ritaahitudu.Ritagaztea.Bes-
teaskobezala.Etahitzabetetajoanda.
Bestebatenbila.
Oraingoanezduerrazaizan.Luzejo
du.Urteak.Etahorriesker,etxeanasko
hitzegindutenirudipenadut.Ezdakit.
Bainairudipenadut.Nikinoizbikoteki-
dearekinizanezditudanhitzetanirudi-
katzenditutRitaetaJon.Ritaetaala-
bak.MaialenetaAinhoa,etaJon.Eta
minasentitzendut.Ezdakizuenola-
koa.Badakizue,lagunenlaguna.
EzdutJonikustekogogobere-
zirik.Doilorranaiz.Bainaikustea
egokitukozait.Betibezala
bostekoaemanetaeskua
estutukodit,indartsu.
Minegiteraino.Etamin
egiteanahidut.Minez
arindadin.
Jira
XabierLekuona
Txertoak
T
xirindularitzarensustengatzaileak
badirahemenetaTourrahastean
Pirineoetakomendategorenetanuhin
larranjakhedatukodira,ikurrinaketa
presoakaskatudakarzkitenoihalzu-
riak.AurtengoaRotterdametikabiatuko
dasarri.Berriakbozkariatubeharko
gintuzkebainaharajadanikegunka-
riekgogoakiluntzendizkigutela.
MundukoAntidopatzeAgentziak
DopatzearenKontrakoFrantses
Agentziariagertzeaetakontrol
gehigarrienegiteadebe-
katudio.
IraganurtekoTourrean
ezzenkargatubakarbaten
izenikplazaratu,dakigula-
rikaltadrogatzeegituraksekulabezain
indartsuetasofistikatuakdirela.Floyd
Landisamerikarrakmeaculpaeginzuen
apirilean,odoltrafikatuarenzeinekaiki-
mikoensaltsanLanceArmstrongeta
bereentrenatzailesaldoaksartuz.Gaia-
rekikoomertaantzekoabatbada,inte-
resekonomikoerraldoiakjokoandaude-
lako,diotenbezala.Ezinukatuzkoargu-
mentua.Kirolarienosasunarenkaltetan
dopatzeahitzerdikaonartzeraera-
mangaitzakeena.
Frantsesagentziaksalatu
zuen2009koitzuliannazioar-
tekokontrolatzaileekAstana
taldeafaboreanitzekintratatu
zutela.Arazoarenmina.
Beudehalazmedikuak
ipularretanetagurpil
orratzekingaitezenairos-
kitxerta,ai,ai,ai...
Bira
ItxaroBorda
Harian›Iritzia
4 berria 2010ekouztailaren3a,larunbata