SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 71
Descargar para leer sin conexión
Tareas y situaciones críticas en la utilización de
formaldehído en laboratorios de Anatomía Patológica.
Descripción del proceso de trabajo
Propuestas de mejora
Mª José Jiménez Alcalá
Hospital Universitari Vall d’Hebron
Begoña Macarrón Gómez
Parc Taulí Sabadell H. Universitari
Barcelona, Vall d’Hebron, 5 de noviembre de 2015
Características Formaldehído
Toxicología. Volatilidad
Contexto legal
Trabajo de técnicos PRL y del
SAP (Servicio Anatomía Patológica)
● Bibliografía
● Puesta en común de
experiencias de técnicos PRL
● Check-list higiénico
● Observaciones y mediciones
Nuevo contexto legal:
Nueva clasificación del formaldehído
Redimensionar el problema
y su abordaje:
Tareas de mayor riesgo de
exposición
Eficacia de las medidas de
control existentes.
Introducción
Fijador y conservante
Introducción
Actividades con uso de formaldehido en Anatomía Patológica:
Secuencia de tareas, de ubicaciones, de procedimientos de trabajo.
Principales tareas del procesamiento con formaldehído
BIOPSIAS
NECROPSIAS
Recepción
(muestra
fijada)
Extracción
de muestra
Almacenamiento
previo procesado
Llenado de
recipientes
Almacenamiento
de muestras.
Archivo
ProcesadorResiduos
Lavado de
muestras
Corte de
muestras
Inclusión
en casete
Almacenamiento
previo procesado
Llenado de
recipientes
Ver vídeo:
00_JornadaFormalCat_Biopsia_HQ.mp4
Ver vídeo:
00_JornadaFormalCat_Necropsia_HQ.mp4
Principales tareas del procesamiento con formaldehído
BIOPSIAS
NECROPSIAS
Recepción
(muestra
fijada)
Extracción
de muestra
Almacenamiento
previo procesado
Llenado de
recipientes
Almacenamiento
de muestras.
Archivo
ProcesadorResiduos
Lavado de
muestras
Corte de
muestras
Inclusión
en casete
Almacenamiento
previo procesado
Llenado de
recipientes
Tubos fumígenos + vídeo
Medición velocidad de captación
Medición concentraciones
ambientales y personales:
Medición de caudal
Metodología
Método determinación INSHT.
MTA/MA-062/A08
25 cm
Formaldemeter htV-M
Lectura directa
Toma activa de muestras.
Recepción
(muestra
fijada)
Recepción
(muestra
fijada)
Principales tareas del procesamiento con formaldehído
Extracción
de muestra
Extracción
de muestra
BIOPSIAS
NECROPSIAS
FOCOS:
• Recipientes mal cerrados.
• Pequeños derrames de los recipientes
• Papeles impregnados con formol
en papeleras abiertas
www.milestonemedsrl.com www.biopsafe.com
• Evitar pequeños
derrames
www.sarstedt.com
Recepción
Biopsias
Recepción
Biopsias
Mejoras
• Recepción alejada/separada de las zonas de
procesamiento.
RECEPCIÓN
RECEPCIÓN
RECEPCIÓN
Recepción
Biopsias
Recepción
Biopsias
Mejoras
• Recepción separada de las zonas de procesamiento:
ventilación, esclusa/doble puerta.
Armario intercambiador de doble puerta (esclusa)
Recepción
Biopsias
Recepción
Biopsias
Mejoras
Almacenamiento de biopsias o
necropsias previo al procesado
Almacenamiento de biopsias o
necropsias previo al procesado
• Extracción de sala, armarios
con extracción.
Mejoras
• Ventilación separada de otras
zonas de procesamiento.
Alejamiento. Presión negativa.
ALMACÉN
SALA DE CORTE /
INCLUSIÓN
Alejamiento
Mejoras
ALMACÉN
SALA DE CORTE /
INCLUSIÓN
Proximidad/Contigüidad
Almacenamiento de biopsias o
necropsias previo al procesado
Almacenamiento de biopsias o
necropsias previo al procesado
SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS
¿Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Sala de corte Llenado de recipientes
EXTRACCIONES DE AIRE
Dispensación del formol 4%
desde dentro de la mesa de
corte.
Dispensación del formol 4% desde
armarios con extracción.
Extracciones situadas próximas a
la zona de dispensación.
En boca: 1,95 m/s
A 10 cm: 0,14 m/s
Sala de corte Llenado de recipientes
EXTRACCIONES LOCALIZADAS Y DISPENSACIÓN AUTOMÁTICA
Dispensación en el
interior de vitrina de
extracción
Dispensación
automática desde la
mesa de corte
Conexiones no estancas
Sala de corte Llenado de recipientes
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Llenado de 10 recipientes de 0,5 litros
• Tiempo de muestreo: 6 minutos
• Repetición de la tarea (3x)
• Distancia de medición
Llenado de
recipientes.
Metodología
Llenado de
recipientes.
Metodología
Sala de corte Llenado de recipientes
RESULTADOS, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada.
• Diseño de la mesa de corte.
• Si se han producido turbulencias, en paralelo.
• Si simultáneamente hay emisiones en otras tareas.
N= 9 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREA BAJO EXTRACCIÓN TAREAS SIN EXTRACCIÓN
LOCALIZADA
Concentración
(mg/m3)
0,1 - < 0,3 > 0,3 > 0,7
Nº de hospitales 2 5 2
Sala de corte Resultados: Llenado de recipientes
• Evitar hacer diluciones (uso de formaldehído 4% ).
• Bajo extracciones localizadas
• Mesas de corte con dispensación automática
Conexiones
estancas
Mejoras
Llenado de
recipientes
Llenado de
recipientes
LAVADO FUERA DE ZONAS CON EXTRACCIONES LOCALIZADAS
¿Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Presencia de otros focos
Sala de corte Lavado de piezas
LAVADO EN EL INTERIOR DE MESAS DE CORTE
GRAN VARIABILIDAD DE
DISEÑOS
GRAN VARIABILIDAD DE
DISEÑOS
Sin protección lateral ni frontal
Con protección lateral y frontal
Cerramiento con metacrilato
Sala de corte Lavado de piezas
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Piezas anatómicas grandes (worst case).
• Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino.
• Tres muestras por hospital
• Distancia de medición
• Abrir recipiente, extracción de la pieza y lavar bajo el grifo
durante 15 minutos
Sala de corte
Lavado de
muestras.
Metodología
Lavado de
muestras.
Metodología
Lavado de piezas
N= 13 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREA BAJO EXTRACCIÓN LOCALIZADA TAREAS SIN
EXTRACCIÓN
Concentración
(mg/m3)
0,1 - 0,2 0,2 - 0,4 0,6 - 0,8 0,5 - 0,8
Nº hospitales 5 5 1 2
RESULTADOS, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada.
• Diseño de la mesa de corte.
• Si se han producido turbulencias, en paralelo.
• Si simultáneamente hay emisiones en otras tareas.
Resultados: Lavado de piezasSala de corte
VARIABILIDAD DE MESAS DE CORTE
EN CUANTO AL CONFINAMIENTO EXTERIOR
Sin protección lateral ni frontal Con protección lateral y frontal
Corte de piezasSala de corte
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
VARIABILIDAD EN EL INTERIOR DE MESAS DE CORTE
¿ Qué situaciones nos hemos encontrado?
Sala de corte Corte de piezas
Situaciones encontradas respecto a las PRÁCTICAS DE TRABAJO:
Acumulación de material en el interior.
Presencia de recipientes con formol abiertos.
Operaciones simultáneas fuera de las mesas de corte.
Turbulencias de aire por circulación de personas, puertas abiertas…
Velocidades de captación bajas en la zona de trabajo que NO pueden superar las
turbulencias generadas por factores externos o por el propio trabajo.
Sala de corte Corte de piezas
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Piezas grandes (worst case).
• Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino.
• Tres muestras por hospital
• Distancia de medición
• Colocación de la pieza en el lugar de la mesa de corte donde
se realiza el corte durante 15 minutos
Sala de corte Corte de piezas
Corte de
piezas.
Metodología
Corte de
piezas.
Metodología
RESULTADOS, variación según:
• Diferentes diseños de las mesas de corte.
• Presencia de focos de contaminación (papeleras abiertas,
recipientes abiertos …)
• Si se han producido turbulencias, en paralelo.
• Si simultáneamente hay emisiones en tarea.
N= 13 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREAS EN LAS MESAS DE CORTE
Concentración
(mg/m3)
≤ 0,10 0,15 - < 0,30 > 0,30 - 0,45
Nº de hospitales 4 6 3
Sala de corte Resultados: Corte de piezas
• Diseño adecuado de las mesas de corte respecto a la
forma, el interior y la extracción.
• Procedimientos de trabajo: Todas las operaciones bajo la
extracción (lavar, pesar, fotografías, etc.) sin obstaculizar
la trayectoria de la aspiración
• Adecuada ubicación en la sala de las mesas de corte.
Corte de
piezas
Corte de
piezas
Lavado de
muestras
Lavado de
muestras
Mejoras
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Lavado en zona con extracción - transporte cerrado a sala procesadores.1
2 Lavado en zona con extracción - transporte
abierto a sala procesadores
Sala de corte Procesamiento de casetes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
3
Lavado sin extracción – transporte
a sala procesadores
4 Sin lavar - transporte abierto
a sala de procesadores
Sala de corte Procesamiento de casetes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
5 Sistema cerrado
Extracción
Sala de corte Procesamiento de casetes
Lavado en zona con extracción - transporte
cerrado a sala procesadores.
Lavado en zona con extracción - transporte
abierto a sala procesadores
Lavado sin extracción - transporte sala
procesadores
1
2
3
4 Sin lavar - transporte abierto a sala de
procesadores
5 Sistema cerrado
Concentración
(mg/m3)
Nº Hospitales
0,1 - 0,2 3
0,2 - 0,5 1
0,4 - 0,7 2
> 0,7 1
--- 1
VLA-EC= 0,37 mg/m3
N= 8 hospitales
Sala de corte Resultados: Inclusión en casetes
MetodologíaMetodología
Mediciones personales de 15 minutos según el
procedimiento de cada hospital
• Lavado previo con agua bajo extracción
localizada.
• Colocación en gradillas bajo extracción.
• Transporte cerrado a la sala de procesadores.
• Colocación en cajón con extracción y transporte
cerrado
Mejoras
Inclusión en
casetes
Inclusión en
casetes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Procesadores manuales1
Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Procesadores semiautomáticos2
Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Procesadores automáticos3
Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
Procesador manual1
2
3
Concentración
(mg/m3)
Nº
Hospitales
0,2 - 0,5 2
0,03 - 0,2 5
----- 2
VLA-EC= 0,37 mg/m3
N= 9 hospitales
Procesadores Resultado: Llenado y vaciado de
recipientes
Procesador semiautomático
Procesador automático
Procesadores.
Resultados
Procesadores.
Resultados
MetodologíaMetodología Mediciones personales de 15 minutos según el
procedimiento de cada hospital
• Evitar llenador y vaciados manuales.
• Automáticos.
• Salas separadas con sistemas de aire
independientes.
• Refuerzo de extracciones de aire.
Mejoras
ProcesadoresProcesadores
• Procesadores automáticos
sin formaldehído
Tareas y situaciones críticas en la utilización de
formaldehído en laboratorios de Anatomía Patológica.
Sala de Necropsia
Concentraciones ambientales de fondo
SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Sala de necropsias Llenado de recipientes
¡ Pequeños derrames !
¡ Concentraciones 10% !
EXTRACCIONES DE AIRE
Dispensación automática desde
mesa de corte
Mesas de disección con extracción
en el plano inferior
Sala de necropsias Llenado de recipientes
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Llenado de
recipientes.
Metodología
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Llenado de 1 recipientes de 10 litros
• Tiempo de muestreo de 15 minutos
• Repetición de la tarea (3x)
• Distancia de medición
Sala de necropsias Llenado de recipientes
RESULTADOS, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada.
• Si se han producido turbulencias, en paralelo.
• Si simultáneamente hay emisiones en tarea.
N= 7 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREA BAJO
EXTRACCIÓN
MESA DE DISECCIÓN
CON EXTRACCIÓN
TAREA SIN
EXTRACCIÓN
Concentración
(mg/m3)
< 0,1 0,3 - 0,5 1 - 5
Nº de hospitales 1 1 5
Sala de necropsias Resultados: Llenado de recipientes
• Evitar hacer diluciones.
• Bajo extracciones localizadas
• Mesas de corte con dispensación automática
Mejoras
Llenado de
recipientes.
Conexiones
estancas
SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Sala de necropsias Introducción de muestras
Presencia de otros focos:
¡ Recipientes cerrados con formol!
¡ Recipientes abiertos con formol!
EXTRACCIONES DE AIRE
Rellenar con formaldehido después
de introducir las muestras
Mesas de disección con extracción
en el plano inferior
Sala de necropsias Introducción de muestras
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Situaciones encontradas respecto a las PRÁCTICAS DE TRABAJO y USO
DE ESPACIOS:
Zona de trasvase sin extracciones con pequeños derrames.
Garrafas de residuos y papeleras abiertas
Acumulación de recipientes en las zonas de trabajo
Recipientes no herméticos o mal cerrados con pequeños derrames
Recipientes con formol abiertos durante toda la actividad de necropsia
Almacenes anexos y comunicados con deficiente diseño de ventilación
Sala de necropsias Introducción de muestras
Introducción
de órganos.
Metodología
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Abrir recipiente durante 20”, cerrar y repetir cada 2 minutos
hasta alcanzar el periodo de 15 min.
• Repetición de la tarea (3x)
• Distancia de medición
Sala de necropsias Introducción de muestras
RESULTADOS, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada.
• Presencia de otros focos
• Proximidad de almacenes
• Simultaneidad de tareas
N= 4 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
MESA DE DISECCIÓN CON
EXTRACCIÓN
TAREAS SIN EXTRACCIÓN
LOCALIZADA
Concentración (mg/m3) 0,2 – 0,3 > 0,3
Número hospitales 2 2
Sala de necropsias Resultados: Introducción de muestras
• Buenas prácticas de trabajo:
Trabajar con muestra fresca hasta la introducción
de las muestras en formol bajo extracción localizada,
cerrar recipientes, recoger pequeños derrames, etc.
• Diseño de la sala de autopsias sectorizadas con ventilación
independiente y adecuada.
• No acumular recipientes (sin extracción).
• Armarios con extracción o salas de almacenamiento.
Mejoras
Introducción
de órganos
SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Sala de necropsias
Lavado de órganos. Observación
y corte
EXTRACCIONES DE AIRE
Mesa de corte con extracción
Vitrina con extracción
Sala de necropsias
Lavado de órganos. Observación y
corte
¿ Qué situaciones nos hemos
encontrado?
Lavado de
órganos.
Metodología
Determinar la concentración en condiciones simuladas:
• Piezas grandes.
• Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino.
• Tres muestras por hospital
• Lavado de piezas durante periodo de 15 min.
• Distancia de medición
Sala de necropsias
Lavado de órganos. Observación
y corte
Observación y
corte.
Metodología
• Colocar las piezas lavadas sobre la
mesa y simular la realización de
cortes para colocarlos en casetes
(15 min)
RESULTADOS, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada
• Tipo de extracción
• Presencia de otros focos
• Simultaneidad de tareas
N= 3 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREA BAJO
EXTRACCIÓN
TAREAS SIN
EXTRACCIÓN
LOCALIZADA
Concentración (mg/m3) < 0,03 0,3 - 0,8
Número hospitales 1 2
Sala de necropsias Resultados: Lavado de órganos
Resultados, variación según:
• Si se utiliza o no extracción localizada.
• Presencia de otros focos
• Simultaneidad de tareas
N= 3 hospitales
VLA-EC= 0,37 mg/m3
TAREA BAJO
EXTRACCIÓN
TAREAS SIN
EXTRACCIÓN
LOCALIZADA
Concentración (mg/m3) 0,02 - 0,1 0,2 - 0,3
Número hospitales 1 2
Sala de necropsias Resultados: Observación y corte
• Diseño de la sala de autopsias conforme los
procedimientos
• Procedimientos de trabajo: Todas las
operaciones bajo la extracción (lavar, cortar, etc.)
sin obstaculizar la trayectoria de la aspiración.
• Diseño y ubicación adecuado de las mesas de
corte
Mejoras
Lavado de
órganos
Observación y
corte
Niveles muy elevados Eliminar esta tarea
Sala de necropsias Recuperación de formol
Segregación
residuos
Identificación de fuentes difusas de aportación de
contaminación ambiental
Niveles ambientales de fondo
¡¡Presencia de otros focos!!
Concentración
(mg/m3)
< 0,03 0,03 - 0,05 > 0,05 – 0,2
Nº Hospitales 3 6 4
SIN ACTIVIDAD SALA DE CORTE
Medición ambiental de 20 min (x3) antes de la actividad sin presencia de personas
Niveles ambientales de fondo
Concentraciones en aire zonas urbanas: 0,02 mg/m3. (*)
Concentraciones en interior de viviendas: 0,02 – 0,06 mg/m3. (*)
(*) Pascual, J, Córdova, A. 2013. En: Libro blanco de la anatomía patológica en España,
pág. 297-315. SEAP- IAP.
SIN ACTIVIDAD SALA DE NECROPSIAS
VLA-EC= 0,37mg/m3
Concentración
(mg/m3)
< 0,03 0,03 - 0,05 > 0,05 - 0,2
Nº Hospitales 5 3 3
Existencia de focos de contaminación con emisiones continuas
(durante la noche) combinado con insuficiente renovación de aire
Presencia de contaminación al inicio de la jornada
Concentración (mg
/ m3)
0,08- 0,1 0,1- 0,2 > 0,3
Nº Hospitales 1 6 4
DURANTE LA ACTIVIDAD SALA DE CORTE
VLA-EC= 0,37 mg/m3
¡ Valores ambientales próximos a los
obtenidos en algunas tareas !
Medición de larga duración (180-250 minutos) durante la realización de la actividad
N= 11 Hospitales
Niveles ambientales de fondo
Papeleras abiertas
Bidones con formol o garrafa de residuos abiertos
Estanqueidad de los recipientes
Fuentes difusas. Niveles ambientales de fondo
EQUIPOS DE
TRABAJO
INSTALACIONES
PROCEDIMIENTOS
DE TRABAJO
Deficiencias del sistema de ventilación
Proximidad de almacenes con muestras
Acumulación de recipientes con formol
Tareas en situaciones no controladas
Recipientes abiertos.
Papeleras abiertas
7 hospitales
Papeleras con tapa
5 hospitales
Papeleras con tapa y extracción
1 Hospital
Niveles ambientales de fondo
Fuentes difusas de contaminación
Bidón sin tapa
4 Hospitales
Bidón con tapa (no estanca)
2 Hospitales
Bidón con tapa cerrada
4 Hospitales
Bidón con extracción
1 Hospital
Niveles ambientales de fondo
Fuentes difusas de contaminación
VENTILACIÓN DEFICIENTE
Obstaculización de sistemas de
extracción/ impulsión
Niveles ambientales de fondo
Almacén de muestras anexos y
abierto a la sala de corte
ALMACENES PRÓXIMOS
Niveles ambientales de fondo
ACUMULACIÓN DE RECIPIENTES
Niveles ambientales de fondo
¡ Contaminación ambiental!
• Papeleras, garrafas de residuos
con tapa y extracciones.
• Recogida automatizada de
residuos líquidos.
Mejoras
• Almacenes con extracciones
BUENAS PRÁCTICAS DE
TRABAJO
• Todas las tareas bajo
condiciones controladas
Mejoras
• Armarios con extracción
BUENAS PRÁCTICAS DE
TRABAJO
BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO
• Recipientes cerrados mientras no se utilizan.
• Mantener las superficies limpias de formaldehído.
• Eliminar los residuos o material contaminado a las papeleras con
tapa.
• Abrir recipientes bajo extracción.
• No acumular muestras en zonas que no tengan extracción.
• No obstruir la extracción de aire de las mesas de corte.
• Lavado con abundante agua de las muestras previo al corte para
eliminar el exceso de formaldehído.
• Recambio frecuente del papel absorbente.
BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO
• Recipientes cerrados mientras no se utilizan.
• Mantener las superficies limpias de formaldehído.
• Eliminar los residuos o material contaminado a las papeleras con
tapa.
• Abrir recipientes bajo extracción.
• No acumular muestras en zonas que no tengan extracción.
• No obstruir la extracción de aire de las mesas de corte.
• Lavado con abundante agua de las muestras previo al corte para
eliminar el exceso de formaldehído.
• Recambio frecuente del papel absorbente.
Mejoras
Los niveles detectados en las tareas
críticas implican plantearse la
SUSTITUCIÓN (total o parcial) del
formaldehído
Presencia de
contaminación de
fondo en todos los
hospitales (con o sin
actividad).
El control de la emisión de
formaldehido reduce la
exposición personal y la de
todo el servicio
Extracción localizada y
ventilación son
imprescindible en todas
las tareas críticas pero no
son suficientes.
Incorporación de
mejoras técnicas en los
equipos de trabajo
(procesadores,
casetes, etc..)
BUENAS
PRÁCTICAS DE
TRABAJO
Conclusiones
Conclusiones
bmacarron@tauli.catmjjimenez@vhebron.net

Más contenido relacionado

Destacado

13 inclusión y formación de bloques
13 inclusión y formación de bloques13 inclusión y formación de bloques
13 inclusión y formación de bloquesCarmen Hidalgo Lozano
 
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...Institut Català de la Salut
 
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia Huici
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia HuiciFormaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia Huici
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia HuiciInstitut Català de la Salut
 
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der Haar
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der HaarAntecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der Haar
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der HaarInstitut Català de la Salut
 
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de Vilanova
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de VilanovaAHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de Vilanova
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de VilanovaInstitut Català de la Salut
 
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel Carrasco
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel CarrascoAlternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel Carrasco
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel CarrascoInstitut Català de la Salut
 
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...Institut Català de la Salut
 
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)Institut Català de la Salut
 
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestras
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestrasLaboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestras
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestrasJordi Chonillo
 

Destacado (20)

13 inclusión y formación de bloques
13 inclusión y formación de bloques13 inclusión y formación de bloques
13 inclusión y formación de bloques
 
Avaluació de la cronicitat
Avaluació de la cronicitatAvaluació de la cronicitat
Avaluació de la cronicitat
 
PPAC: proposta d'indicadors d'avaluació
PPAC: proposta d'indicadors d'avaluacióPPAC: proposta d'indicadors d'avaluació
PPAC: proposta d'indicadors d'avaluació
 
AHC. Hospital Joan XXIII
AHC. Hospital Joan XXIIIAHC. Hospital Joan XXIII
AHC. Hospital Joan XXIII
 
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...
Evaluación sistemas de ventilación y extracción localizada. Julià Del Prado V...
 
Ventilación en Laboratorios. David Martínez
Ventilación en Laboratorios. David Martínez Ventilación en Laboratorios. David Martínez
Ventilación en Laboratorios. David Martínez
 
Gestió clínica PCC i MACA
Gestió clínica PCC i MACAGestió clínica PCC i MACA
Gestió clínica PCC i MACA
 
Presentació PCC-MACA
Presentació PCC-MACAPresentació PCC-MACA
Presentació PCC-MACA
 
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia Huici
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia HuiciFormaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia Huici
Formaldehído: Toxicología y valores límite de exposición. Alicia Huici
 
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der Haar
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der HaarAntecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der Haar
Antecedents del Projecte FormalCat. Rudolf van der Haar
 
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de Vilanova
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de VilanovaAHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de Vilanova
AHC. Regió sanitària de Lleida, Hospital Arnau de Vilanova
 
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel Carrasco
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel CarrascoAlternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel Carrasco
Alternativas al uso de formaldehído. Miguel Ángel Carrasco
 
PCC i MACA. Què fer amb aquests pacients?
PCC i MACA. Què fer amb aquests pacients?PCC i MACA. Què fer amb aquests pacients?
PCC i MACA. Què fer amb aquests pacients?
 
Recomanacions mostres pacient
Recomanacions mostres pacientRecomanacions mostres pacient
Recomanacions mostres pacient
 
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...
Presentació Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer ...
 
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)
Jornada d'Ajuts Menors. Safe Patient Handling and Movement (SPHaM)
 
Jornada d'Ajuts Menors. Arjohuntleigh
Jornada d'Ajuts Menors. Arjohuntleigh Jornada d'Ajuts Menors. Arjohuntleigh
Jornada d'Ajuts Menors. Arjohuntleigh
 
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestras
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestrasLaboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestras
Laboratotio de patologia inclusion,fijacion,corte,tincion de muestras
 
Jornada d'Ajuts Menors. Karinter
Jornada d'Ajuts Menors. KarinterJornada d'Ajuts Menors. Karinter
Jornada d'Ajuts Menors. Karinter
 
Jornada d'Ajuts Menors. Quvitec handicare
Jornada d'Ajuts Menors. Quvitec handicareJornada d'Ajuts Menors. Quvitec handicare
Jornada d'Ajuts Menors. Quvitec handicare
 

Similar a Gestión del riesgo por formaldehído en Anatomía Patológica

2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx
2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx
2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptxclaudiajimena
 
Programa centro de investigacón.
Programa centro de investigacón.Programa centro de investigacón.
Programa centro de investigacón.mahebe mahe
 
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdf
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdfRIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdf
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdfJaimeRodarte2
 
Anexo 9 1__muestreo_microbiologico
Anexo 9 1__muestreo_microbiologicoAnexo 9 1__muestreo_microbiologico
Anexo 9 1__muestreo_microbiologicoAlejandro Cangi
 
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIO
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIOINFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIO
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIOCynthiaTChavez
 
EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIO EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIO CynthiaTChavez
 
EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIOEQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIOCynthiaTChavez
 
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdf
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdfARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdf
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdfHugo Johann Garcia Leon
 
Manual toma muestra
Manual toma muestraManual toma muestra
Manual toma muestraLabPrope
 
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestras
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestrasBozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestras
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestrasGiulianoBozzo98
 
Actividad 1
Actividad 1Actividad 1
Actividad 1avenzed2
 
Actividad 1
Actividad 1Actividad 1
Actividad 1avenzed2
 
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsxLaboratorioCimitarra
 
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIO
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIORECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIO
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIOUniversidad de Carabobo
 
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinario
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinarioRecomendaciones para el análisis del sedimento urinario
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinarioLivia Nina
 
Sedimento urinario
Sedimento urinario   Sedimento urinario
Sedimento urinario Charo Charo
 

Similar a Gestión del riesgo por formaldehído en Anatomía Patológica (20)

Van der Haar, Rudolf: FormalCat
Van der Haar, Rudolf: FormalCatVan der Haar, Rudolf: FormalCat
Van der Haar, Rudolf: FormalCat
 
2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx
2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx
2. FASES DE UN LABORATORIO CLINICO.pptx
 
CALIDAD AMBIENTE.pdf
CALIDAD AMBIENTE.pdfCALIDAD AMBIENTE.pdf
CALIDAD AMBIENTE.pdf
 
Programa centro de investigacón.
Programa centro de investigacón.Programa centro de investigacón.
Programa centro de investigacón.
 
Disposicion de quirofano
Disposicion de quirofanoDisposicion de quirofano
Disposicion de quirofano
 
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdf
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdfRIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdf
RIESGOS BIOLOGICOS Y QUIMICOS.pdf
 
Anexo 9 1__muestreo_microbiologico
Anexo 9 1__muestreo_microbiologicoAnexo 9 1__muestreo_microbiologico
Anexo 9 1__muestreo_microbiologico
 
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIO
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIOINFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIO
INFORME DE EQUIPOS DE LABORATORIO
 
EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIO EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIO
 
EQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIOEQUIPOS DE LABORATORIO
EQUIPOS DE LABORATORIO
 
Ceye y Unidad Qx
Ceye y Unidad QxCeye y Unidad Qx
Ceye y Unidad Qx
 
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdf
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdfARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdf
ARTICULO Organización funcional de los laboratorios de análisis clínicos.pdf
 
Manual toma muestra
Manual toma muestraManual toma muestra
Manual toma muestra
 
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestras
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestrasBozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestras
Bozzo moncada el buen muestreo y preservación de muestras
 
Actividad 1
Actividad 1Actividad 1
Actividad 1
 
Actividad 1
Actividad 1Actividad 1
Actividad 1
 
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx
1. Toma de Muestras en Lab Clinico. (1).ppsx
 
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIO
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIORECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIO
RECOMENDACIONES PARA LA RECOLECCIÓN Y ANÁLISIS DE SEDIMENTO URINARIO
 
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinario
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinarioRecomendaciones para el análisis del sedimento urinario
Recomendaciones para el análisis del sedimento urinario
 
Sedimento urinario
Sedimento urinario   Sedimento urinario
Sedimento urinario
 

Más de Institut Català de la Salut

Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenir
Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenirJornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenir
Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenirInstitut Català de la Salut
 
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert Catalunya
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert CatalunyaAssaig clínic sobre el Programa Pacient Expert Catalunya
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert CatalunyaInstitut Català de la Salut
 
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunados
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunadosMN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunados
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunadosInstitut Català de la Salut
 
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAP
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAPMN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAP
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAPInstitut Català de la Salut
 
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salut
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salutMN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salut
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salutInstitut Català de la Salut
 
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...Institut Català de la Salut
 
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012Institut Català de la Salut
 
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalari
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalariCC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalari
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalariInstitut Català de la Salut
 
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...Institut Català de la Salut
 
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtrics
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtricsHUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtrics
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtricsInstitut Català de la Salut
 
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...Institut Català de la Salut
 
HUVH prescripció electrònica als hospitals tots a dintre ningú fora
HUVH prescripció electrònica als hospitals  tots a dintre ningú foraHUVH prescripció electrònica als hospitals  tots a dintre ningú fora
HUVH prescripció electrònica als hospitals tots a dintre ningú foraInstitut Català de la Salut
 

Más de Institut Català de la Salut (19)

Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenir
Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenirJornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenir
Jornada Ajuts Menors per a la mobilització de pacients. Conéixer per prevenir
 
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert Catalunya
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert CatalunyaAssaig clínic sobre el Programa Pacient Expert Catalunya
Assaig clínic sobre el Programa Pacient Expert Catalunya
 
MN Tabaquismo en personal sanitario
MN Tabaquismo en personal sanitarioMN Tabaquismo en personal sanitario
MN Tabaquismo en personal sanitario
 
MN Sessio clinica internet salut i e-pacients
MN Sessio clinica internet salut i e-pacientsMN Sessio clinica internet salut i e-pacients
MN Sessio clinica internet salut i e-pacients
 
MN Rutes saludables per Mataró
MN Rutes saludables per MataróMN Rutes saludables per Mataró
MN Rutes saludables per Mataró
 
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunados
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunadosMN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunados
MN Relación sanitarios no vacunados y pacientes vacunados
 
MN Procés de gestió de casos
MN Procés de gestió de casosMN Procés de gestió de casos
MN Procés de gestió de casos
 
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAP
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAPMN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAP
MN Internet i salut que en pensa i com l'utilitza el personal sanitari d'un EAP
 
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salut
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salutMN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salut
MN Activitat comunitària: marxa nòrdica per la salut
 
CC Programació pacient: les noves tecnologies
CC Programació pacient: les noves tecnologiesCC Programació pacient: les noves tecnologies
CC Programació pacient: les noves tecnologies
 
CC Nou contacte amb els pacients: e-consentiment
CC Nou contacte amb els pacients: e-consentimentCC Nou contacte amb els pacients: e-consentiment
CC Nou contacte amb els pacients: e-consentiment
 
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...
CC Implantació del monitoratge ambulatori de la pressió arterial al nostre ce...
 
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012
CC Espirometria. Anàlisi de resultats al nostre centre l'any 2012
 
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalari
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalariCC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalari
CC Activitats complementàries resoltes a AP. Descongestió del nivell hospitalari
 
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...
HUVH repercussió de la implementació d'un sistema de notificació i gestió d'i...
 
HUVH projecte de biblioteca liquida
HUVH projecte de biblioteca liquidaHUVH projecte de biblioteca liquida
HUVH projecte de biblioteca liquida
 
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtrics
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtricsHUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtrics
HUVH programa de diàlisi peritoneal domiciliària en pacients pediàtrics
 
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...
HUVH prescripció electrònica d'un hospital terciari conciliada per l'atenció ...
 
HUVH prescripció electrònica als hospitals tots a dintre ningú fora
HUVH prescripció electrònica als hospitals  tots a dintre ningú foraHUVH prescripció electrònica als hospitals  tots a dintre ningú fora
HUVH prescripció electrònica als hospitals tots a dintre ningú fora
 

Último

"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí..."La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...Badalona Serveis Assistencials
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxRosiChucasDiaz
 
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdf
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdfClasificación en Endoscopía Digestiva.pdf
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdfJoseRSandoval
 
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxcaso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxkimperezsaucedo
 
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdf
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdfInstrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdf
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdfAnaSanchez18300
 
Presentacion hipertension arterial sistemica
Presentacion hipertension arterial sistemicaPresentacion hipertension arterial sistemica
Presentacion hipertension arterial sistemicaHectorXavierSalomonR
 
tipos de masajes Ariana, descarga muscular
tipos de masajes Ariana, descarga musculartipos de masajes Ariana, descarga muscular
tipos de masajes Ariana, descarga muscularEsayKceaKim
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxMairimCampos1
 
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
FistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaFistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaagaby752170
 
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxFACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxcamilasindicuel
 
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfA- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfcoloncopias5
 
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptx
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptxEJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptx
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptxMaria969948
 
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...jchahua
 
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxPresentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxKatherinnePrezHernnd1
 
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funciones
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funcionesAcceso venoso periferico, caracteristicas y funciones
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funcionesDamaryHernandez5
 
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorescalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorJessica Valda
 
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdf
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdfClase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdf
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdfgarrotamara01
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala2811436330101
 
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMelindaSayuri
 

Último (20)

"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí..."La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
"La auto-regulación como concepto esencial para la seguridad de la praxis clí...
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
 
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdf
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdfClasificación en Endoscopía Digestiva.pdf
Clasificación en Endoscopía Digestiva.pdf
 
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptxcaso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
caso clinico relacionado con cancer gastrico.pptx
 
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdf
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdfInstrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdf
Instrumental Quirúrgico 2° ed - Renee Nemitz (2).pdf
 
Presentacion hipertension arterial sistemica
Presentacion hipertension arterial sistemicaPresentacion hipertension arterial sistemica
Presentacion hipertension arterial sistemica
 
tipos de masajes Ariana, descarga muscular
tipos de masajes Ariana, descarga musculartipos de masajes Ariana, descarga muscular
tipos de masajes Ariana, descarga muscular
 
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptxCLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
CLASIFICACION DEL RECIEN NACIDO NIÑO.pptx
 
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
(2024-04-19). DERMATOSCOPIA EN ATENCIÓN PRIMARIA (PPT)
 
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
FistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaFistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Fistulogramaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
 
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptxFACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
FACTORES GENETICOS Y AMBIENTALES EN LA GESTACION.pptx
 
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdfA- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
A- LIBRO DE GINECOLOGIA Y OBSTRETICIA DE SEGO (2).pdf
 
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptx
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptxEJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptx
EJERCICIOS DE BUERGUER ALLEN FISIOTERAPIApptx
 
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
 
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptxPresentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
Presentacion Normativa 147 dENGUE 02 DE AGOSTO 2023.pptx
 
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funciones
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funcionesAcceso venoso periferico, caracteristicas y funciones
Acceso venoso periferico, caracteristicas y funciones
 
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotorescalas para evaluación de desarrollo psicomotor
escalas para evaluación de desarrollo psicomotor
 
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdf
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdfClase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdf
Clase 11 Articulaciones de la Cabeza 2024.pdf
 
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemalameninges craneales anatomía segundo año Guatemala
meninges craneales anatomía segundo año Guatemala
 
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdfMTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
MTC Reinos mutante MADERA FUEGO TIERRA.pdf
 

Gestión del riesgo por formaldehído en Anatomía Patológica

  • 1. Tareas y situaciones críticas en la utilización de formaldehído en laboratorios de Anatomía Patológica. Descripción del proceso de trabajo Propuestas de mejora Mª José Jiménez Alcalá Hospital Universitari Vall d’Hebron Begoña Macarrón Gómez Parc Taulí Sabadell H. Universitari Barcelona, Vall d’Hebron, 5 de noviembre de 2015
  • 2. Características Formaldehído Toxicología. Volatilidad Contexto legal Trabajo de técnicos PRL y del SAP (Servicio Anatomía Patológica) ● Bibliografía ● Puesta en común de experiencias de técnicos PRL ● Check-list higiénico ● Observaciones y mediciones Nuevo contexto legal: Nueva clasificación del formaldehído Redimensionar el problema y su abordaje: Tareas de mayor riesgo de exposición Eficacia de las medidas de control existentes. Introducción
  • 3. Fijador y conservante Introducción Actividades con uso de formaldehido en Anatomía Patológica: Secuencia de tareas, de ubicaciones, de procedimientos de trabajo.
  • 4. Principales tareas del procesamiento con formaldehído BIOPSIAS NECROPSIAS Recepción (muestra fijada) Extracción de muestra Almacenamiento previo procesado Llenado de recipientes Almacenamiento de muestras. Archivo ProcesadorResiduos Lavado de muestras Corte de muestras Inclusión en casete Almacenamiento previo procesado Llenado de recipientes Ver vídeo: 00_JornadaFormalCat_Biopsia_HQ.mp4 Ver vídeo: 00_JornadaFormalCat_Necropsia_HQ.mp4
  • 5. Principales tareas del procesamiento con formaldehído BIOPSIAS NECROPSIAS Recepción (muestra fijada) Extracción de muestra Almacenamiento previo procesado Llenado de recipientes Almacenamiento de muestras. Archivo ProcesadorResiduos Lavado de muestras Corte de muestras Inclusión en casete Almacenamiento previo procesado Llenado de recipientes
  • 6. Tubos fumígenos + vídeo Medición velocidad de captación Medición concentraciones ambientales y personales: Medición de caudal Metodología Método determinación INSHT. MTA/MA-062/A08 25 cm Formaldemeter htV-M Lectura directa Toma activa de muestras.
  • 7. Recepción (muestra fijada) Recepción (muestra fijada) Principales tareas del procesamiento con formaldehído Extracción de muestra Extracción de muestra BIOPSIAS NECROPSIAS FOCOS: • Recipientes mal cerrados. • Pequeños derrames de los recipientes • Papeles impregnados con formol en papeleras abiertas
  • 8. www.milestonemedsrl.com www.biopsafe.com • Evitar pequeños derrames www.sarstedt.com Recepción Biopsias Recepción Biopsias Mejoras
  • 9. • Recepción alejada/separada de las zonas de procesamiento. RECEPCIÓN RECEPCIÓN RECEPCIÓN Recepción Biopsias Recepción Biopsias Mejoras
  • 10. • Recepción separada de las zonas de procesamiento: ventilación, esclusa/doble puerta. Armario intercambiador de doble puerta (esclusa) Recepción Biopsias Recepción Biopsias Mejoras
  • 11. Almacenamiento de biopsias o necropsias previo al procesado Almacenamiento de biopsias o necropsias previo al procesado • Extracción de sala, armarios con extracción. Mejoras
  • 12. • Ventilación separada de otras zonas de procesamiento. Alejamiento. Presión negativa. ALMACÉN SALA DE CORTE / INCLUSIÓN Alejamiento Mejoras ALMACÉN SALA DE CORTE / INCLUSIÓN Proximidad/Contigüidad Almacenamiento de biopsias o necropsias previo al procesado Almacenamiento de biopsias o necropsias previo al procesado
  • 13. SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS ¿Qué situaciones nos hemos encontrado? Sala de corte Llenado de recipientes
  • 14. EXTRACCIONES DE AIRE Dispensación del formol 4% desde dentro de la mesa de corte. Dispensación del formol 4% desde armarios con extracción. Extracciones situadas próximas a la zona de dispensación. En boca: 1,95 m/s A 10 cm: 0,14 m/s Sala de corte Llenado de recipientes
  • 15. EXTRACCIONES LOCALIZADAS Y DISPENSACIÓN AUTOMÁTICA Dispensación en el interior de vitrina de extracción Dispensación automática desde la mesa de corte Conexiones no estancas Sala de corte Llenado de recipientes
  • 16. Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Llenado de 10 recipientes de 0,5 litros • Tiempo de muestreo: 6 minutos • Repetición de la tarea (3x) • Distancia de medición Llenado de recipientes. Metodología Llenado de recipientes. Metodología Sala de corte Llenado de recipientes
  • 17. RESULTADOS, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada. • Diseño de la mesa de corte. • Si se han producido turbulencias, en paralelo. • Si simultáneamente hay emisiones en otras tareas. N= 9 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREA BAJO EXTRACCIÓN TAREAS SIN EXTRACCIÓN LOCALIZADA Concentración (mg/m3) 0,1 - < 0,3 > 0,3 > 0,7 Nº de hospitales 2 5 2 Sala de corte Resultados: Llenado de recipientes
  • 18. • Evitar hacer diluciones (uso de formaldehído 4% ). • Bajo extracciones localizadas • Mesas de corte con dispensación automática Conexiones estancas Mejoras Llenado de recipientes Llenado de recipientes
  • 19. LAVADO FUERA DE ZONAS CON EXTRACCIONES LOCALIZADAS ¿Qué situaciones nos hemos encontrado? Presencia de otros focos Sala de corte Lavado de piezas
  • 20. LAVADO EN EL INTERIOR DE MESAS DE CORTE GRAN VARIABILIDAD DE DISEÑOS GRAN VARIABILIDAD DE DISEÑOS Sin protección lateral ni frontal Con protección lateral y frontal Cerramiento con metacrilato Sala de corte Lavado de piezas
  • 21. Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Piezas anatómicas grandes (worst case). • Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino. • Tres muestras por hospital • Distancia de medición • Abrir recipiente, extracción de la pieza y lavar bajo el grifo durante 15 minutos Sala de corte Lavado de muestras. Metodología Lavado de muestras. Metodología Lavado de piezas
  • 22. N= 13 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREA BAJO EXTRACCIÓN LOCALIZADA TAREAS SIN EXTRACCIÓN Concentración (mg/m3) 0,1 - 0,2 0,2 - 0,4 0,6 - 0,8 0,5 - 0,8 Nº hospitales 5 5 1 2 RESULTADOS, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada. • Diseño de la mesa de corte. • Si se han producido turbulencias, en paralelo. • Si simultáneamente hay emisiones en otras tareas. Resultados: Lavado de piezasSala de corte
  • 23. VARIABILIDAD DE MESAS DE CORTE EN CUANTO AL CONFINAMIENTO EXTERIOR Sin protección lateral ni frontal Con protección lateral y frontal Corte de piezasSala de corte ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado?
  • 24. VARIABILIDAD EN EL INTERIOR DE MESAS DE CORTE ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Sala de corte Corte de piezas
  • 25. Situaciones encontradas respecto a las PRÁCTICAS DE TRABAJO: Acumulación de material en el interior. Presencia de recipientes con formol abiertos. Operaciones simultáneas fuera de las mesas de corte. Turbulencias de aire por circulación de personas, puertas abiertas… Velocidades de captación bajas en la zona de trabajo que NO pueden superar las turbulencias generadas por factores externos o por el propio trabajo. Sala de corte Corte de piezas
  • 26. Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Piezas grandes (worst case). • Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino. • Tres muestras por hospital • Distancia de medición • Colocación de la pieza en el lugar de la mesa de corte donde se realiza el corte durante 15 minutos Sala de corte Corte de piezas Corte de piezas. Metodología Corte de piezas. Metodología
  • 27. RESULTADOS, variación según: • Diferentes diseños de las mesas de corte. • Presencia de focos de contaminación (papeleras abiertas, recipientes abiertos …) • Si se han producido turbulencias, en paralelo. • Si simultáneamente hay emisiones en tarea. N= 13 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREAS EN LAS MESAS DE CORTE Concentración (mg/m3) ≤ 0,10 0,15 - < 0,30 > 0,30 - 0,45 Nº de hospitales 4 6 3 Sala de corte Resultados: Corte de piezas
  • 28. • Diseño adecuado de las mesas de corte respecto a la forma, el interior y la extracción. • Procedimientos de trabajo: Todas las operaciones bajo la extracción (lavar, pesar, fotografías, etc.) sin obstaculizar la trayectoria de la aspiración • Adecuada ubicación en la sala de las mesas de corte. Corte de piezas Corte de piezas Lavado de muestras Lavado de muestras Mejoras
  • 29. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Lavado en zona con extracción - transporte cerrado a sala procesadores.1 2 Lavado en zona con extracción - transporte abierto a sala procesadores Sala de corte Procesamiento de casetes
  • 30. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? 3 Lavado sin extracción – transporte a sala procesadores 4 Sin lavar - transporte abierto a sala de procesadores Sala de corte Procesamiento de casetes
  • 31. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? 5 Sistema cerrado Extracción Sala de corte Procesamiento de casetes
  • 32. Lavado en zona con extracción - transporte cerrado a sala procesadores. Lavado en zona con extracción - transporte abierto a sala procesadores Lavado sin extracción - transporte sala procesadores 1 2 3 4 Sin lavar - transporte abierto a sala de procesadores 5 Sistema cerrado Concentración (mg/m3) Nº Hospitales 0,1 - 0,2 3 0,2 - 0,5 1 0,4 - 0,7 2 > 0,7 1 --- 1 VLA-EC= 0,37 mg/m3 N= 8 hospitales Sala de corte Resultados: Inclusión en casetes MetodologíaMetodología Mediciones personales de 15 minutos según el procedimiento de cada hospital
  • 33. • Lavado previo con agua bajo extracción localizada. • Colocación en gradillas bajo extracción. • Transporte cerrado a la sala de procesadores. • Colocación en cajón con extracción y transporte cerrado Mejoras Inclusión en casetes Inclusión en casetes
  • 34. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Procesadores manuales1 Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
  • 35. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Procesadores semiautomáticos2 Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
  • 36. ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Procesadores automáticos3 Procesadores Llenado y vaciado de recipientes
  • 37. Procesador manual1 2 3 Concentración (mg/m3) Nº Hospitales 0,2 - 0,5 2 0,03 - 0,2 5 ----- 2 VLA-EC= 0,37 mg/m3 N= 9 hospitales Procesadores Resultado: Llenado y vaciado de recipientes Procesador semiautomático Procesador automático Procesadores. Resultados Procesadores. Resultados MetodologíaMetodología Mediciones personales de 15 minutos según el procedimiento de cada hospital
  • 38. • Evitar llenador y vaciados manuales. • Automáticos. • Salas separadas con sistemas de aire independientes. • Refuerzo de extracciones de aire. Mejoras ProcesadoresProcesadores • Procesadores automáticos sin formaldehído
  • 39. Tareas y situaciones críticas en la utilización de formaldehído en laboratorios de Anatomía Patológica. Sala de Necropsia Concentraciones ambientales de fondo
  • 40. SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Sala de necropsias Llenado de recipientes ¡ Pequeños derrames ! ¡ Concentraciones 10% !
  • 41. EXTRACCIONES DE AIRE Dispensación automática desde mesa de corte Mesas de disección con extracción en el plano inferior Sala de necropsias Llenado de recipientes ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado?
  • 42. Llenado de recipientes. Metodología Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Llenado de 1 recipientes de 10 litros • Tiempo de muestreo de 15 minutos • Repetición de la tarea (3x) • Distancia de medición Sala de necropsias Llenado de recipientes
  • 43. RESULTADOS, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada. • Si se han producido turbulencias, en paralelo. • Si simultáneamente hay emisiones en tarea. N= 7 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREA BAJO EXTRACCIÓN MESA DE DISECCIÓN CON EXTRACCIÓN TAREA SIN EXTRACCIÓN Concentración (mg/m3) < 0,1 0,3 - 0,5 1 - 5 Nº de hospitales 1 1 5 Sala de necropsias Resultados: Llenado de recipientes
  • 44. • Evitar hacer diluciones. • Bajo extracciones localizadas • Mesas de corte con dispensación automática Mejoras Llenado de recipientes. Conexiones estancas
  • 45. SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Sala de necropsias Introducción de muestras Presencia de otros focos: ¡ Recipientes cerrados con formol! ¡ Recipientes abiertos con formol!
  • 46. EXTRACCIONES DE AIRE Rellenar con formaldehido después de introducir las muestras Mesas de disección con extracción en el plano inferior Sala de necropsias Introducción de muestras ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado?
  • 47. Situaciones encontradas respecto a las PRÁCTICAS DE TRABAJO y USO DE ESPACIOS: Zona de trasvase sin extracciones con pequeños derrames. Garrafas de residuos y papeleras abiertas Acumulación de recipientes en las zonas de trabajo Recipientes no herméticos o mal cerrados con pequeños derrames Recipientes con formol abiertos durante toda la actividad de necropsia Almacenes anexos y comunicados con deficiente diseño de ventilación Sala de necropsias Introducción de muestras
  • 48. Introducción de órganos. Metodología Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Abrir recipiente durante 20”, cerrar y repetir cada 2 minutos hasta alcanzar el periodo de 15 min. • Repetición de la tarea (3x) • Distancia de medición Sala de necropsias Introducción de muestras
  • 49. RESULTADOS, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada. • Presencia de otros focos • Proximidad de almacenes • Simultaneidad de tareas N= 4 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 MESA DE DISECCIÓN CON EXTRACCIÓN TAREAS SIN EXTRACCIÓN LOCALIZADA Concentración (mg/m3) 0,2 – 0,3 > 0,3 Número hospitales 2 2 Sala de necropsias Resultados: Introducción de muestras
  • 50. • Buenas prácticas de trabajo: Trabajar con muestra fresca hasta la introducción de las muestras en formol bajo extracción localizada, cerrar recipientes, recoger pequeños derrames, etc. • Diseño de la sala de autopsias sectorizadas con ventilación independiente y adecuada. • No acumular recipientes (sin extracción). • Armarios con extracción o salas de almacenamiento. Mejoras Introducción de órganos
  • 51. SIN EXTRACCIONES LOCALIZADAS ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado? Sala de necropsias Lavado de órganos. Observación y corte
  • 52. EXTRACCIONES DE AIRE Mesa de corte con extracción Vitrina con extracción Sala de necropsias Lavado de órganos. Observación y corte ¿ Qué situaciones nos hemos encontrado?
  • 53. Lavado de órganos. Metodología Determinar la concentración en condiciones simuladas: • Piezas grandes. • Tipos de piezas: placenta, pulmón, útero, intestino. • Tres muestras por hospital • Lavado de piezas durante periodo de 15 min. • Distancia de medición Sala de necropsias Lavado de órganos. Observación y corte Observación y corte. Metodología • Colocar las piezas lavadas sobre la mesa y simular la realización de cortes para colocarlos en casetes (15 min)
  • 54. RESULTADOS, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada • Tipo de extracción • Presencia de otros focos • Simultaneidad de tareas N= 3 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREA BAJO EXTRACCIÓN TAREAS SIN EXTRACCIÓN LOCALIZADA Concentración (mg/m3) < 0,03 0,3 - 0,8 Número hospitales 1 2 Sala de necropsias Resultados: Lavado de órganos
  • 55. Resultados, variación según: • Si se utiliza o no extracción localizada. • Presencia de otros focos • Simultaneidad de tareas N= 3 hospitales VLA-EC= 0,37 mg/m3 TAREA BAJO EXTRACCIÓN TAREAS SIN EXTRACCIÓN LOCALIZADA Concentración (mg/m3) 0,02 - 0,1 0,2 - 0,3 Número hospitales 1 2 Sala de necropsias Resultados: Observación y corte
  • 56. • Diseño de la sala de autopsias conforme los procedimientos • Procedimientos de trabajo: Todas las operaciones bajo la extracción (lavar, cortar, etc.) sin obstaculizar la trayectoria de la aspiración. • Diseño y ubicación adecuado de las mesas de corte Mejoras Lavado de órganos Observación y corte
  • 57. Niveles muy elevados Eliminar esta tarea Sala de necropsias Recuperación de formol Segregación residuos
  • 58. Identificación de fuentes difusas de aportación de contaminación ambiental Niveles ambientales de fondo ¡¡Presencia de otros focos!!
  • 59. Concentración (mg/m3) < 0,03 0,03 - 0,05 > 0,05 – 0,2 Nº Hospitales 3 6 4 SIN ACTIVIDAD SALA DE CORTE Medición ambiental de 20 min (x3) antes de la actividad sin presencia de personas Niveles ambientales de fondo Concentraciones en aire zonas urbanas: 0,02 mg/m3. (*) Concentraciones en interior de viviendas: 0,02 – 0,06 mg/m3. (*) (*) Pascual, J, Córdova, A. 2013. En: Libro blanco de la anatomía patológica en España, pág. 297-315. SEAP- IAP. SIN ACTIVIDAD SALA DE NECROPSIAS VLA-EC= 0,37mg/m3 Concentración (mg/m3) < 0,03 0,03 - 0,05 > 0,05 - 0,2 Nº Hospitales 5 3 3 Existencia de focos de contaminación con emisiones continuas (durante la noche) combinado con insuficiente renovación de aire Presencia de contaminación al inicio de la jornada
  • 60. Concentración (mg / m3) 0,08- 0,1 0,1- 0,2 > 0,3 Nº Hospitales 1 6 4 DURANTE LA ACTIVIDAD SALA DE CORTE VLA-EC= 0,37 mg/m3 ¡ Valores ambientales próximos a los obtenidos en algunas tareas ! Medición de larga duración (180-250 minutos) durante la realización de la actividad N= 11 Hospitales Niveles ambientales de fondo
  • 61. Papeleras abiertas Bidones con formol o garrafa de residuos abiertos Estanqueidad de los recipientes Fuentes difusas. Niveles ambientales de fondo EQUIPOS DE TRABAJO INSTALACIONES PROCEDIMIENTOS DE TRABAJO Deficiencias del sistema de ventilación Proximidad de almacenes con muestras Acumulación de recipientes con formol Tareas en situaciones no controladas Recipientes abiertos.
  • 62. Papeleras abiertas 7 hospitales Papeleras con tapa 5 hospitales Papeleras con tapa y extracción 1 Hospital Niveles ambientales de fondo Fuentes difusas de contaminación
  • 63. Bidón sin tapa 4 Hospitales Bidón con tapa (no estanca) 2 Hospitales Bidón con tapa cerrada 4 Hospitales Bidón con extracción 1 Hospital Niveles ambientales de fondo Fuentes difusas de contaminación
  • 64. VENTILACIÓN DEFICIENTE Obstaculización de sistemas de extracción/ impulsión Niveles ambientales de fondo Almacén de muestras anexos y abierto a la sala de corte
  • 66. ACUMULACIÓN DE RECIPIENTES Niveles ambientales de fondo ¡ Contaminación ambiental!
  • 67. • Papeleras, garrafas de residuos con tapa y extracciones. • Recogida automatizada de residuos líquidos. Mejoras • Almacenes con extracciones BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO
  • 68. • Todas las tareas bajo condiciones controladas Mejoras • Armarios con extracción BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO
  • 69. BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO • Recipientes cerrados mientras no se utilizan. • Mantener las superficies limpias de formaldehído. • Eliminar los residuos o material contaminado a las papeleras con tapa. • Abrir recipientes bajo extracción. • No acumular muestras en zonas que no tengan extracción. • No obstruir la extracción de aire de las mesas de corte. • Lavado con abundante agua de las muestras previo al corte para eliminar el exceso de formaldehído. • Recambio frecuente del papel absorbente. BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO • Recipientes cerrados mientras no se utilizan. • Mantener las superficies limpias de formaldehído. • Eliminar los residuos o material contaminado a las papeleras con tapa. • Abrir recipientes bajo extracción. • No acumular muestras en zonas que no tengan extracción. • No obstruir la extracción de aire de las mesas de corte. • Lavado con abundante agua de las muestras previo al corte para eliminar el exceso de formaldehído. • Recambio frecuente del papel absorbente. Mejoras
  • 70. Los niveles detectados en las tareas críticas implican plantearse la SUSTITUCIÓN (total o parcial) del formaldehído Presencia de contaminación de fondo en todos los hospitales (con o sin actividad). El control de la emisión de formaldehido reduce la exposición personal y la de todo el servicio Extracción localizada y ventilación son imprescindible en todas las tareas críticas pero no son suficientes. Incorporación de mejoras técnicas en los equipos de trabajo (procesadores, casetes, etc..) BUENAS PRÁCTICAS DE TRABAJO Conclusiones