Este documento describe los mecanismos inmunológicos del huésped contra diferentes tipos de parásitos. Explica que la respuesta inmune contra protozoos extracelulares se basa principalmente en la inmunidad humoral, mientras que contra los protozoos intracelulares depende más de la inmunidad celular. También describe las respuestas contra helmintos y artrópodos, así como las estrategias de evasión inmunológica de los parásitos.
AVISO: Los documentos no me pertenecen, son propiedad de los docentes de la carrera de Medicina de la Fundación Barceló. Las faltas de ortografía y/o errores gramaticales también pertenecen a los respectivos autores.
AVISO: Los documentos no me pertenecen, son propiedad de los docentes de la carrera de Medicina de la Fundación Barceló. Las faltas de ortografía y/o errores gramaticales también pertenecen a los respectivos autores.
Presentació de Isaac Sánchez Figueras, Yolanda Gómez Otero, Mª Carmen Domingo González, Jessica Carles Sanz i Mireia Macho Segura, infermers i infermeres de Badalona Serveis Assistencials, a la Jornada de celebració del Dia Internacional de les Infermeres, celebrada a Badalona el 14 de maig de 2024.
Presentació de Elena Cossin i Maria Rodriguez, infermeres de Badalona Serveis Assistencials, a la Jornada de celebració del Dia Internacional de les Infermeres, celebrada a Badalona el 14 de maig de 2024.
2. El parasitismo es un fenómeno
biológico interdependiente y
dinámico entre dos organismos:
PARÁSITO y HUÉSPED
3. PARÁSITO
Cualquier organismo que vive sobre o dentro de otro
organismo vivo, del que obtiene parte o todos sus
nutrientes y al que causa trastornos de variada
intensidad, pudiendo a veces, poner en peligro su
existencia
Párásitos en Medicina Veterinaria:
1. PROTOZOOS.
2. HELMINTOS.
3. ARTRÓPODOS.
4. PARÁSITO
ADAPTACIÓN E
INTEGRACIÓN
• Supresión de las inmunorreacciones.
• Estimulación antigénica prolongada.
“NO EXTRAÑO”
ÉXITO
TRASTORNO
GRAVE
Muerte del
hospedador
pérdida de la fuente de
alimento
FRACASO
5. La comprensión del fenómeno
parasitario requiere:
Conocer las características del agente
y sus mecanismos de agresión y
evasión
Conocer los mecanismos de defensa
del huésped
6. INMUNIDAD CONTRA PROTOZOOS
RESISTENCIA NATURAL
• especie
• edad
• raza
• sexo
•Nutrición
•estado inmunológico
MECANISMOS INMUNOLÓGICOS
INMUNIDAD INNATA
• INFLAMACIÓN LOCAL
• FAGOCITOSIS
• COMPLEMENTO (vía alterna)
INMUNIDAD ADQUIRIDA
• RESPUESTA INMUNE HUMORAL
• RESPUESTA INMUNE CELULAR
10. Inmunidad ADQUIRIDA
RESUMEN
EXTRACELULARES INTRACELULARES
Respuesta
predominante
R. I. H. R. I. C.
Células “inductoras” LTh2 LTh1
Citocinas mediadoras IL-4 IFN-
Efecto
Activación de LB y producción
de anticuerpos.
Activación de macrófagos y
LTc.
Mecanismos principales
opsonización y fagocitosis.
activación del C’ (vía clásica).
ADCC.
fagocitosis.
citotoxicidad directa.
11. CONCLUSIONES
INMUNIDAD FRENTE A PROTOZOARIOS
La respuesta mediada por células se orienta
a las formas intracelulares
En general la inmunidad humoral actúa
sobre las formas evolutivas extracelulares
12. El éxito del parásito se mide, no por los
trastornos que le causa a su huésped,
sino por su capacidad para adaptarse e
integrarse al medio interno de éste
Desde el punto de vista inmunológico, un
parásito puede considerarse “triunfador”
si se integra al huésped de manera que no
se lo considere exógeno
13. EVASIÓN DE LA RESPUESTA INMUNE
POR PARTE DEL PARÁSITO
LOCALIZACIÓN EN SITIOS PRIVILEGIADOS
VARIACIÓN ANTIGÉNICA
MIMETISMO
INMUNOSUPRESORES
COMPLEJIDAD DEL CICLO
14. VARIACIÓN ANTIGÉNICA
Mecanismo más común:
MODIFICACIÓN RÁPIDA y REPETIDA de ANTÍGENOS DE SUPERFICIE
(“glucoproteínas variantes de superficie” o VSG)
0 2 4 6 8 10 12 semanas
Tripanosomas
en sangre
19. VACUNACIÓN: BOVINOS
• 4-10 meses de edad.
• clínicamente sanos.
• buen estado nutricional.
OBSERVACIÓN: posibles REACCIONES ADVERSAS
60 días postvacunación: • control de garrapatas e insectos hematófagos.
• higiene adecuada en prácticas veterinarias.
• evitar inmunosupresión.
• evitar uso de babesicidas y/o anaplasmicidas.
• mantener adecuada nutrición y estado sanitario.
20. COCCIDIOS (aves) Género Eimeria
Intestino
DELGADO
Intestino
GRUESO
(ciego)
LOCALIZACIÓN E IMPORTANCIA
E. acervulina
E. maxima
E. matrix
E. brunetti
E. tenella
1
2
3
23. Vacunas a microorganismos VIVOS
7 cepas
• acervulina
• maxima
• matrix
• brunetti
• tenella
• pralox
• mitis
VIRULENTAS
• “infección controlada”.
• cepas de campo no modificadas.
• 4 generaciones de esquizontes.
• ciclo: 120 horas.
• 100 ooquistes 30.000.000
ATENUADAS
• primeros ooquistes de día 7.
• 2 generaciones de esquizontes.
• ciclo: 107 horas.
• 100 ooquistes 70.000
POLLITO BB 4-14 días en AGUA DE BEBIDA
24. Vacunas a microorganismos INACTIVADOS
Aislamiento
Purificación
Concentración
Producción de Ag. por ingeniería genética.
Vacunas a SUBUNIDADES de antígenos de ESPOROZOÍTOS
31. R.I.H.
++++
PRIMER CONTACTO
Macrófago
Antígenos del parásito
MHC II
LTh1
Infestación crónica
Ig M IgG Ig A
LTh2
LB
IL-4
IL-10
IL-13
Eosinófilos
Cél. cebadas
• Acción DIRECTA
a. neutralización de enzimas larvarias
b. bloqueo de poros bucal y anal
c. inhibición de la ecdisis y desarrollo larvario
• Acción INDIRECTA
Opsonización macrófagos
Fijación eosinofílica
Ig E
Y
DEGRANULACIÓN
• enzimas líticas
• eicosanoides
• citocinas (IL, TNF)
• radicales de oxígeno (explosión respiratoria)
32. R.I.H
++++
SEGUNDO CONTACTO
Macrófago
Ig M Ig G Ig A
+
MACRÓFAGOS
• OPSONIZACIÓN
• DESTRUCCIÓN
Ig E
+
Células cebadas
DEGRANULACIÓN
Factores
VASOACTIVOS
Factores
QUIMIOTÁCTICOS
Enzimas
LÍTICAS
• histamina
• serotonina
• leucotrienos
• F. A. P
• F. Q. E
• F. Q. N
• proteasas
• fosfolipasas
33. CONCLUSIÓN
ENZIMAS EOSINOFÍLICAS Y DESTRUCCIÓN DE PARÁSITOS
Los eosinófilos se unen a los parásitos por receptores Fc
propios, liberando el contenido de sus gránulos sobre la
cutícula de los gusanos
Proteína catiónica ( ECP): tóxica para la cutícula de parásitos
Peroxidasa (EPO): cumple función antiparasitaria, al producir
metabolitos del O2 (superóxido, peróxido de hidrógeno y otros
radicales libres)
ECP
EPO
34. R.I.C.
• En general POCO EFECTIVA
• Puede ser funcional en determinadas circunstancias:
Helmintos con gran penetración en la mucosa.
Helmintos con períodos prolongados en tejidos (Trichinella, Trichostrongylus).
Helmintos con estadíos incapaces de modular las inmunorreacciones del
hospedador (quistes muertos de Taenia solium).
Dos mecanismos:
• Hipersensibilidad tardía: GRANULOMAS
• Citotoxicidad directa
LTh1 LTc
Macrófago
35. Evasión de la respuesta inmune
SISTEMA INMUNE
No produce resistencia totalmente exitosa a la infestación por helmintos
ADAPTACIÓN a existencia parasitaria obligada
HELMINTOS
Superan o evaden la respuesta inmune
ADAPTACIÓN a los mecanismos defensivos del hospedador
36. PÉRDIDA DE ANTIGENICIDAD por selección natural (Haemonchus)
MIMETISMO MOLECULAR de antígenos del hospedador (Plathelmintos)
ENMASCARAMIENTO por adsorción de antígenos del hospedador (Tenias)
VARIACIÓN ANTIGÉNICA (Trichinella cambia Ag cuticulares)
INMUNOSUPRESIÓN:
Inducción de células supresoras específicas (Filarias)
Factores supresores (Fasciola, Filarias, Tenias, Oesophagostonum, Ostertagia,
Trichostrongylus)
Inmunosupresión inespecífica (Trichinella)
Descamación del glucocálix (Fasciola)
Mecanismos de evasión
37. Vacunas
Efectividad de la
respuesta inmune
En la República Argentina NO EXISTEN
Disposición de vacunas en el
mercado.
EE.U.U U.E.
Vacunas IRRADIADAS
Fasciola
METACERCARIAS
Ascariola galli
Ascaris suum
HUEVOS
Dictyocaulus
Ancylostoma
LARVAS
39. Mecanismos inmunológicos
Objetivo: MODIFICACIÓN DE LA PIEL
(engrosamiento)
Impedimento para la alimentación del parásito
Picadura Inyección de saliva con Ag RESPUESTA
Efectividad de respuesta inmune
pero …
40. SALIVA Antígenos del artrópodo
ALTO peso molecular
BAJO peso molecular
Proteínas cutáneas
Haptenos
+
LTh1
LTc
HS tipo IV
+ Cél. de Langerhans LTh2
• LTh1
• IgG
• basófilos
HS cutánea
basofílica
IgE
HS tipo I
1er
CONTACTO
2do
CONTACTO
R.I.C. R.I.H.