SlideShare una empresa de Scribd logo
Nu'bu̲ hmiki bojä tsihi ma hnini ar pobre ge'e, hingi serás pa
nä'ä usurero, nixi impondrás usura. Éxodo 22:25
Nixi tolerarás ma pobre ja yá causa. Éxodo 23:3
Hingi torcerás ar nt'ot'e ir hyoya ir nge ár causa. Pero séptimo
ar je̲ya bí dejarás reposar ne aquietar; pa da coman ya hyoya ja
ir hnini, ne da dejen bí comerán ya bestias hwähi. Ar
xkagentho bí harás ko ir viña ne ko ir olivar. Éxodo 23:6, 11
Ne hingi espigarás ir viña, nixi recogerás nga̲tho uva ir viña;
ya dejarás pa ar pobre ne ar extranjero: Nuga̲ Dar ar 'ÑO̲HO̲ ir
Kwä. Hingi harás injusticia jar ar nt'ot'e, hingi respetarás ya
jä'i ar pobre, nixi honrarás ar jä'i ar poderoso, ho̲ntho mi ko ya
Ximhai juzgarás ja ir prójimo. Levítico 19:10, 15
Ne nu'bu̲ siegues mies ir ha̲i, hingi limpiarás ya rincones ir
hwähi nu'bu̲ siegues, nixi recogerás espigas ir mies; ya dejarás
ar pobre ne ar forastero. Nuga̲ Dar Jehová ir Kwä. Levítico
23:22
Nu'bu̲ ir idä ar empobrece ne xi vendido 'nar xe̲ni ár posesión,
ne ya alguno yá meni ku̲hu̲ ya dá redimir, nu'bu̲ redimirá da
vendió ár idä. Ne nu'bu̲ ir idä ar empobrece ne ho̲e jar
decadencia ko nu'i; Gem'bu̲ bí aliviarás, ne anke mfädi ja
forastero wa forastero; pa habite ko nu'i. Ne nu'bu̲ ir idä habita
ko nu'i bí empobrece ne gi vende; Hingi bí obligarás da
njapu̲'be̲fi komongu ar siervo, ge komongu pe̲fi ne komongu
ar forastero, da ko nu'i, ne gi servirá asta ar je̲ya jubileo; ne
gem'bu̲ bí apartará nu'i, nu'ä ne yá bätsi, ne ya volverá yá
mengu, ne volverá posesión yá mengu. Ne nu'bu̲ 'nar forastero
wa forastero ar enriquece ko nu'i, ne ir ku 'bu̲i ho mi 'bu̲i nä'ä
bí empobrece, ne vende ja ar forastero wa ar forastero nä'ä 'bu̲i
ko nu'i, wa da linaje ya mengu forastero, después ne da
vendido, tsa da redimido ma 'nagi; 'na yá ida̲ tsa̲ da redimir
nä'ä: wa ár tío, wa ar bätsi ár tío, pe redimir nä'ä, wa 'na nä'ä
pariente cercano jar nu'ä yá mengu tsa̲ da redimir nä'ä; wa
nu'bu̲ to, pe redimir ar. Levítico 25:25, 35, 39 — 41, 47
Ar ngäts'i kadu yoto ya je̲ya harás 'nar liberación. Ne nuna
gehna ma 'na ar liberación: nga̲tho acreedor da preste 'naxtu̲i
ma ár prójimo, bí liberará; hingi ar nä'ä exigirá jar ár prójimo,
nixi ár idä; getho ar hu'ä ar liberación ar 'ño̲ho̲. 'Nar extranjero
ar podrás exigir ja ma 'nagi: pe nä'ä ar tuyo ko ir 'ñowi ir 'ye̲
nä'ä soltará; Nthäki nu'bu̲ hingi xi hyoya entre vosotros;
ngetho Jehová ga bendecirá Nar dätä hño 'na jar ximha̲i
Jehová ir Jwä gi xta ya heredad pa dá poseer: ho̲ntho nu'bu̲
escuchas atentamente jar ximha̲i Jehová ir Jwä gi xta ya
heredad. hñä Jehová ir Jwä, pa da guardes ne cumplas ga̲tho
nuya mandamientos da Nuga̲ mando nu'bya. Ngetho Jehová ir
Jwä gi bendice, ngu gi nä'ä xi prometido, ne prestarás xingu
ya ximhai, pe hingi pedirás prestado; ne reinarás dige xingu ya
ximhai, pe nu'u hingi reinarán dige nu'i. 7Si da nja entre
vosotros 'nar pobre 'na ir jwädä, mbo 'na ir ciudades, ja ir ha̲i
Jehová ir Jwä gi xta, hingi endurecerás ir mu̲i, nixi cerrarás ir
'ye̲ ja ir idä pobre; ge nä'ä bí abrirás xi hño ar 'ye̲, ne bí
prestarás nä'ä xingu pa ár 'medi da. nä'ä da nu'ä ne. Guardar
ga ar ke hingi xi Honto 'nar pensamiento ja ir mu̲i malvado, da
xi'i: ar je̲ya séptimo, ar je̲ya liberación, xi getu'bu̲; ne ir da̲ da
nts'oki kontra pobre ir ku, ne hingi bí ya des otho; ne clama
Jehová kontra tNe da pecado pa nu'i. Ciertamente bí darás, ne
ir mu̲i hingi ar entristecerá nu'bu̲ bí des, getho nu'bu̲ 'me̲hna gi
bendecirá Jehová ir Jwä ga̲tho ir obras ne jar nga̲tho aquello
jar nä'ä pusieras ir 'ye̲. Getho ya hyoya hingi cesarán ar po̲ni ar
ximha̲i; jange di mando, bí mä: Abrirás xi hño ir 'ye̲ ir ku, ir
hyoya ne ir menesterosos ir ha̲i. Deuteronomio 15:1 — 11
Ne nu'bu̲ ar 'ño̲ho̲ mfädi ja pobre, hingi dormirás ko ár prenda;
ar nga̲tho modos, bí devolverás ar prenda nu'bu̲ ar ponga ar
hyadi, pa ndi duerma ko ár propio vestido, ne ma̲xa'i; ne gi da
Ts'ut'ubi hñandu̲hu̲ Jehová ir Kwä. THingi oprimirás ar pe̲fi
pobre ne menesteroso, da ja ir jwädä, nixi ja ya extranjeros gi
'bu̲hu̲ ja ir ha̲i mbo ja ir ciudades: ja ár pa bí darás jár nu ár
the̲t'i, nixi ar hyadi bí pondrá dige nä'ä; getho ar pobre, ne
pone ár mu̲i jar nä'ä di 'bui, hontho sea mi clame kontra nu'i
jar Jehová, ne gi da pecado. Deuteronomio 24:12 — 15
Jehová empobrece, ne enriquece; humilla, ne enaltece.
Levanta ar ar polvo ja ya hyoya, ne levanta ar ar muladar ma
mendigo, pa ga japi ya entre príncipes, ne da uni heredar trono
Xomha̲i; getho ar Jehová ge ya columnas ar ha̲i, ne dige nu'u
xi puesto jar ximha̲i. 1 Samuel 2:7 — 8
Komo ya pa da judíos ya descansaron yá ntuhni, ne ar zänä da
bí ma cambiado dumu̲i njohya, ne luto jar pa xi hño, pa ndi
hicieran nu'u̲ pa banquete ne njohya, ne pe̲hni ar porciones 'ra
ya ma'ra , ne da klase ya hyoya. Ester 9:22
Pe nä'ä salva ya hyoya ar espada, ár ne ne ár 'ye̲ ya poderosos.
Bí nja'bu̲ bí ar pobre pe̲ts'i esperanza, ne ar iniquidad tapa ár
ne. Xta nuwa, bienaventurado ar 'ño̲ho̲ bí nä'ä Jwä hoku̲he; ir
tanto, hingi menosprecies ar castigo ar Todopoderoso, getho
nä'ä aflige ne venda, hiere ne sana yá 'ye̲. Job 5:15 — 18
Getho xi oprimido ne xi abandonado ja ya hyoya; getho xi
quitado violentamente 'nar ngú hingi edificó; Ciertamente
hingi sentirá quietud jar ár vientre, hingi ahorrará da deseaba.
Job 20:19 — 20
Nu'bu̲ ar oído ga mbi 'yo̲de, di bendijo; ne nu'bu̲ ar da̲ di vio,
'raki ar testimonio: ngetho libré pobre clamaba, ne ar huérfano,
ne nä'ä Hinti mi pe̲ts'i nä'ä bí ayudara. Ar bendición ar nä'ä mi
tso̲kwa punto ar perecer Ba ehe dige ngeki, ne ya hice ne ár
mu̲i ar viuda cantara ar njohya. Ga vestí ar Ts'ut'ubi, ne ga
vistió: ma mä bí komongu 'nar manto ne 'nar diadema. Nuga̲
mar da̲ pa ya ciegos, ne pies pa ya cojos. Nuga̲ mar tada ya
hyoya, ne causa himi dá himi. Ne ya rompí ya fauces ar impío,
ne arranqué botín yá ts'i. Job 29:11-17
Xta nuwa, Ajö ge poderoso ne hingi menosprecia jar ni; ar
poderoso ja ya ndu nzafi ne sabiduría. Hingi preserva ar nzaki
ya impíos, ho̲ntho mi xta da ja ya hyoya. Hingi aparta yá da̲ ya
justos, ho̲ntho mi gi 'bu̲hu̲ ja ar trono ko reyes; Hä, nu'ä ya
establece pa zäntho, ne ya exaltados. Ne nu'bu̲ fuesen atados
ko ar grillos, ne atados ko cuerdas aflicción; 'Me̲fa bí gi 'ñudi
ár obra ne yá transgresiones xi excedido. Gi xoki 'nehe ar oído
nu'u̲ 'na jar disciplina, ne manda ne da vuelvan ar ar iniquidad.
Nu'bu̲ bí obedecen ne bí mahyoni, pasarán yá pa jar
prosperidad, ne yá je̲ya placeres. Pe nu'bu̲ hingi obedecen,
perecerán espada, ne morirán hinda conocimiento. Pe ya
hipócritas mu̲i amontonan ira, ne hinda claman nu'bu̲ nu'ä ya
ata. Mueren ar juventud, ne ár nzaki transcurre ja ya impuros.
Libra ya hyoya ár aflicción, ne gi xoki yá oídos ar opresión.
Job 36:5-15
Getho ya necesitados hinda mengi da olvidados pa zäntho: ar
esperanza ya hyoya hingi perecerá pa zäntho. Salmos 9:18
¿Yogo'ä gi kohi gi na ya'bu̲, o Jehová? ¿Yogo'ä gi escondes
jar tiempos angustia? Ar impío, ko ár soberbia, persigue ja ya
hyoya: 'bu̲hu̲ tomados ja ya artimañas xi imaginado. Getho ar
impío jacta ar hne ár mu̲i, ne bendice ya avaros, da hoki yá
'be̲hñä yá Jehová aborrece. Ar impío, ir nge ar soberbia ár
semblante, hingi buscará Jwä: Jwä hingi 'bu̲i ja yá to. Yá 'ñu
ya nzäm'bu̲ penosos; Ir juicios gi 'bu̲hu̲ xi por encima de ár
thandi, ne dige ngatho yá ntuhni, ya ensaña. Xi mä ja ár mu̲i:
hingi ge ga conmovido, getho ni 'nar pa 'bu̲i ja ar adversidad.
Ár ne xi ár ñut'i ko xingu ar maldición, ar nkadi ne fraude;
debajo de ár hñä 'bu̲i ts'o nt'o̲t'e ne vanidad. Sienta ja ya
escondrijos ya aldeas, ja ya escondrijos mata ar inocente, ne
yá da̲ gi 'bu̲hu̲ puestos secretamente ja ar pobre. Acecha njot'i
komongu Lyon ja ár foso; acecha pa atrapar ar pobre; atrapa ja
ar pobre nu'bu̲ nä'ä ár ts'u̲ ja yá red. Ar agacha ne ar humilla,
pa ndi ya hyoya dagi ho mi 'bu̲i ar yá fuertes. Xi mä ja ár mu̲i:
Kwä bí xi olvidado: esconde ár rostro; ni 'nar pa bí verá.
Nangi, o Jehová; O Jwä, alza ir 'ye̲, hingi di olvides ja ya jä'i
mi nutho. ¿Yogo'ä desprecian Jwä ya impíos? Xi mä ja ár mu̲i:
hingi ndi exigirás. Nu'i nä'ä xka hyandi; getho nu'i nú ar ngi
ne ar despecho, pa retribuyelo ko ir 'ye̲: ar pobre ar
encomienda da nu'i; Nu'i gar auxiliador ya huérfanos. 'Wagi ár
brazo ar impío ne ar malvado, gi hyoni ár ts'o nt'o̲t'e Asta ke
hingi dá halles. Ar 'ño̲ho̲ ar 'naha mar ndä ir nge ya siglos ya
siglos: ya Ximhai xi perecido fuera de yá ha̲i. Jehová, nu'i xka
o̲de ar hne ya jä'i mi nutho; prepararás ár mu̲i, harás oír ir oído,
pa nda juzgar ar huérfano ne ar oprimido, pa ndi 'ño̲ho̲ ar
ximha̲i hingi oprima nä'ä. Salmos 10
Ya opresión ya hyoya, ir nge ar suspiro ya necesitados, nu'bya
di levantaré, hmä Jehová; Bí pondré bí salvo ar nä'ä bí resopla.
Salmos 12:5
Habéis avergonzado ar Ts'ut'ubi ya hyoya, getho ar 'ño̲ho̲ ge
ár refugio. Salmos 14:6
Nuna ar pobre clamó, ne ar 'ño̲ho̲ bí 'yo̲de ne dí libró ar ga̲tho
yá angustias. Salmos 34:6
Ma huesos dirán: 'ño̲ho̲, ¿togo'ä komongu nu'i, da libras ar
pobre nä'ä ar mäs xí nze̲di da, ne ar pobre ne ar menesteroso
ar nä'ä bí despoja? Salmos 35:10
Ya impíos xi desenvainado jar espada ne tensado ár nsä'mi pa
derribar ar pobre ne ar necesitado, ne hyo mi ya recta ar
conducta. Salmos 37:14
Pe Nuga̲ Dar pobre ne necesitado; pe ar 'ño̲ho̲ gí beni ko ngeki:
Nu'i gar ma mfats'i ne ma libertador; hingi gi detengas, o Jwä
ma me̲ti. Salmos 40:17
Bienaventurado nä'ä nu'u̲ ar pobre: ar 'ño̲ho̲ bí librará jar pa
angustia. Salmos 41:1
Ir congregación xi habitado jar Nunu̲: nu'i, o Jwä, xka
preparado ar ir bondad pa ko ya hyoya. Salmos 68:10
Mäs Nuga̲ Dar pobre i tu ma mu̲i: ir salvación, o Jwä, di
ponga jar hñets'i. Ngetho Jehová gi 'yo̲de ya hyoya, ne hinda
menosprecia ja yá prisioneros. Salmos 69:29, 33
Mäs Nuga̲ Dar pobre ne menesteroso: apresurar ga ma ngeki,
o Jwä: Nu'i gar ma socorro ne ma libertador; O Jehová, hingi
ga demores. Salmos 70:5
Juzgará ir hnini Ts'ut'ubi, ne ir hyoya mä. Salmos 72:2
Juzgará ya hyoya ar hnini, salvará yá bätsi ya necesitados ne
desmenuzará ar opresor. Porke nä'ä librará ja ar menesteroso
nu'bu̲ clame; 'nehe ar pobre, ne nä'ä hingi pe̲ts'i nä'ä bí ayude.
Nu'ä perdonará ar pobre ne ar necesitado, ne salvará yá anxe̲
mar na za̲ ja ya necesitados. Salmos 72:4, 12 — 13
Hingi entregues ár anxe̲ ir tórtola ma multitud ja ya impíos:
hingi olvides pa zäntho congregación ir hyoya. Hingi vuelvas
avergonzado ar oprimido, alaba ir thuhuu ar pobre ne ar
necesitado. Salmos 74:19, 21
Defended ya hyoya ne ya huérfanos: haced Ts'ut'ubi ya
afligidos ne ya necesitados. Libra ar pobre ne ar necesitado:
librar ya 'ye̲ ja ya impíos. Salmos 82:3 — 4
Inclina ir oído, o Jehová, 'mu̲ise̲ di, getho Dar pobre ne
menesteroso. Salmos 86:1
Wat'i, levanta jar ar pobre ar ar aflicción, ne bí thogi familya
komongu 'nar rebaño. Salmos 107:41
Getho Dar pobre ne necesitado, ne ma mu̲i xi herido mbo
ngeki. Di xta ma komongu ar sombra nu'bu̲ declina: Dar
arrojado ar 'Nangu̲di jar ma'na komongu ar langosta. Ma
rodillas gi 'bu̲hu̲ yá ts'e̲di ir nge ar ayuno; ne ma ngo̲
desfallece ar grosura. Ne Nugu̲ga̲ di convertí jar oprobio pa
nu'u̲; Nu'bu̲ ga miraban, meneaban yá ñä. Gi fa̲xki ga, o
Jehová Jwä ma me̲ti; salvar ga nä'ä mä ir ntheku̲te, pa ndi
sepan nä'ä nuna gehna ir 'ye̲; ne nu'i, 'ño̲ho̲, nä'ä xka 'yo̲t'e.
Maldícenos, pe bendecir ga a ti: cuando se levanten,
avergüéncense; Pero alégra ir siervo. Da ma adversarios ar
vistan ar vergüenza, y que se cubran con su propia confusión,
como con un manto. Alabaré xingu ya Jehová ko ma ne; Hä,
dí alabaré ja ar multitud. Porke nä'ä da bí diestra ar pobre, pa
ndi salvar ar mi condenan ár anxe̲. Salmos 109:22 — 31
Xi dispersado, xi mä ya xki ja ya hyoya; Ár Ts'ut'ubi ar pa
zäntho; Ár ndäni da exaltado ko ya honra. Salmos 112:9
Levanta ar ar polvo 'na jar pobre, ne levanta ar ar muladar da
menesteroso; Salmos 113:7
Bendeciré abundantemente ár proveeo, ne saciaré yá hyoya ko
'nar thuhme. Salmos 132:15
Nuga̲ pädi ke ar 'ño̲ho̲ defenderá ar causa ya afligidos ne da ya
hyoya. Salmos 140:12
Gi hyandi ar hormiga, perezoso; Considerad yá 'ñu, ne sed
sabios, dá nuna, hingi yá guía, nixi dä'be̲tini ni príncipe,
provee ár alimento da hñethe, ne recoge ár alimento ar siega.
¿Asta Hä'mu̲ dormirás, o perezoso? ¿Hä'mu̲ gí nangi ja ir t'i?
'Naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar cruzamiento 'ye̲ pa ga ähä:
bí nja'bu̲ da e'bu̲ ir pobreza ngu nä'ä viaja, ne ir 'medi da
komongu 'nar 'ño̲ho̲ armado. Proverbios 6:6 — 11
Bí thogi pobre nä'ä mä ko 'ye̲ perezosa, pe ár 'ye̲ ya diligentes
enriquece. Ar riqueza ar rico ge ár Dähnini xí nze̲di: ar
destrucción ya hyoya ge ár pobreza. Proverbios 10:4, 15
Jawa nä'ä dispersa, ne wat'i aumenta; ne mahyoni nä'ä retiene
mäs ar nä'ä nthe, pe gi hoki ar pobreza. Proverbios 11:24
Jawa nä'ä bí enriquece, pe hingi pe̲ts'i otho; Jawa nä'ä bí
empobrece, pe pe̲ts'i ar dätä ar riquezas. Ar rescate ar nzaki ar
'ño̲ho̲ ya yá riquezas, pe ar pobre hingi gi 'yo̲de reprensión.
Pobreza y vergüenza serán para el que rehúsa la Instrucción,
pero el que reprende será honrado. 'Bu̲i xingu ya alimento jar
labranza ya hyoya, pe Jawa 'naxtu̲i da destruye ya nzäm'bu̲ xi
mä. Proverbios 13:7 — 8, 18, 23
Ar pobre ar aborrecido aun ir nge ár prójimo, pe ar rico pe̲ts'i
xingu ya mpädi. Nä'ä menosprecia ár prójimo, peca, pe nä'ä
pe̲ts'i ntheku̲te ar pobre, bienaventurado ge. Nä'ä oprime ar
pobre afrenta jar ár Hacedor, pe nä'ä bí honra pe̲ts'i ntheku̲te
ar pobre. Proverbios 14:20 — 21, 31
Nä'ä bí burla ar pobre vitupera jar ár Hacedor, ne nä'ä bí
alegra ja ya calamidades hingi da gohi hinda castigo.
Proverbios 17:5
Ar pobre usa súplicas; pe ar rico thädi ásperamente.
Proverbios 18:23
Hño ge ar pobre mi 'yo ár ntheki 'mui, da nä'ä ar perverso ja
yá xine, ne ar necio. Ar riqueza thogi xingu ya mpädi; pe ar
pobre xí hñe̲gi ár prójimo. Nga̲tho ya ida̲ ya hyoya nä'ä
aborrecen: ¿Tengu nä'ä bí alejan Nunu̲ yá mpädi? Nu'ä ya
persigue ko ya hñä, pe nu'u̲ bí Be̲di. Nä'ä bí apiada ar pobre,
presta Jehová; ne nä'ä xi mä ya xki, bí bí pagará ar nuevo. Ar
hne ar 'ño̲ho̲ ge ár bondad, ne hño ge ar pobre nä'ä ar
mentiroso. Proverbios 19:1, 4, 7, 17, 22
Hingi ames ar t'i, pa da hingi llegues ma pobreza; Gi xoki ir
da̲, ne gi saciarás ja 'nar thuhme. Proverbios ar 20:13
Nä'ä tape yá oídos ya clamor ar pobre, nä'ä 'nehe clamará, pe
hingi da o̲de. Nä'ä ama ya placeres da pobre; nä'ä ama ar bino
ne ar asete hingi ge ár ñu̲ni. Proverbios 21:13, 17
Ar rico ne ar pobre bí 'bu̲i: ar 'ño̲ho̲ xí creador nga̲tho nu'u̲. Ar
rico gobierna ya hyoya, ne ar prestatario xí siervo ar
prestamista. Nä'ä pe̲ts'i 'nar da̲ generoso da bendecido; getho
xta ar ár 'nar thuhme ja ya hyoya. Nä'ä oprime ja ar pobre da
aumentar yá riquezas, ne nä'ä xta ya ricos, ciertamente da
mets'i 'medi da. Hingi robes ma pobre, getho ar pobre, nixi
oprimas ja ar afligido jár goxthi: Proverbios 22:2, 7, 9, 16, 22
Oxki ar bebedores ar bino; ja ya comedores ar ngo̲
desenfrenados, getho ar tindo̲ ne ar glotón bí empobrecerán,
ne ar somnolencia vestirá ya 'ño̲ho̲ harapos. Proverbios 23:20
— 21
Pasé ya hwähi ja ya perezosos, ne ya viña ar 'ño̲ho̲ falto
entendimiento; Ne xta aquí ke nga̲tho mi cubierto ya espinos,
ne ya ortigas xki cubierto ár faz, ne ár muro Nunu̲ xki xi
derribado. Gem'bu̲ dá Dí handi, ne bí consideré xi hño; bí miré,
ne recibí Nt'uti. 'Naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar
cruzamiento 'ye̲ pa ga ähä: bí nja'bu̲ da e'bu̲ ir pobreza ngu
nä'ä viaja; ne ir 'medi da 'ño̲ho̲ armado. Proverbios 24:30 —
34
Pobre oprime ar pobre ar komongu 'nar 'wäi torrencial nä'ä
hingi he̲gi alimento. Hño ge ar pobre mi 'yo ja ár rectitud, nä'ä
ar perverso ja yá 'ñu, anke ár ñu̲ni. Nä'ä ar usura ne ar
ganancia injusta aumente yá bienes ya recogerá pa nä'ä bí
compadezca ar ya hyoya. Ar rico ar sabio jar ár 'nar nt'ot'ise̲
presunción; pe ar pobre mi pe̲ts'i entendimiento bí escudriña.
Komo Lyon rugiente, ne oso da corre; Bí nja'bu̲ bí ge 'nar
gobernante malvado dige ya jä'i pobre. Nä'ä cultiva yá ha̲i da
mets'i 'nar thuhme jar abundancia, pe nä'ä te̲ni ya vanidosos da
mets'i bastante ar pobreza. Nä'ä bi xo̲ní da enriquecer ar pe̲ts'i
mal da̲, ne hingi gí beni ke ar pobreza bí sobrevendrá. Nä'ä xta
ar pobre hingi carecerá, pe nä'ä esconde yá da̲ da mets'i xingu
ya maldiciones. Proverbios 28:3, 6, 8, 11, 15, 19, 22, 27
Ar xa nu'u̲ causa ya hyoya, pe ar impío hingi gí pädi. Ar pobre
ne ar mentiroso bí 'bu̲i: Jehová ilumina yá da̲ ambos. Ar 'naha
mar ndä da juzga fielmente ja ya hyoya, ár trono da
establecido pa zäntho. Proverbios 29:7, 13 — 14
Yoho ya gi xta pedido; Hingi di ya niegues 'bu̲ 'be̲tho morir:
Aleja ar ngeki ar vanidad ne ar mentira: hingi di des pobreza
nixi riquezas; alimentar di ko alimento ga conviene, hontho
sea nä'ä di sacie, ne gi niegue, ne xi'i: ¿togo'ä Jehová? wa pa
hingi da pobre, ne hurte, ne gi thuuhu ma Jwä jar vano. Jawa
'nar generación, cuyos ts'i ya komongu ar espadas, ne yá
mandíbulas komongu ar cuchillos, pa nda devorar ya hyoya
sobre ar ha̲i, ne ya necesitados de entre ya 'ño̲ho̲. Proverbios
30:7 — 9, 14
Gi xoki ir ne, juzga ko ar Ts'ut'ubi ne ar defiende ar causa ya
hyoya ne necesitados. Extiende ár 'ye̲ ja ya hyoya; Hä,
extiende yá 'ye̲ ja ar necesitado. Proverbios 31:9, 20
Hño ge 'nar bätsi pobre ne sabio da ne 'naha mar ndä hixa hño
ne insensato, ne ya hingi da amonestado. Getho jar fa̲di ku̲hu̲
ya reinar; Mente da 'nehe nä'ä 'bu̲i ja ár Ndä ar xí pobre.
Eclesiastés 4:13-14
Nu'bu̲ nú ar opresión ya hyoya ne ar perversión violenta ar
nt'ot'e ne ar Ts'ut'ubi 'nar provincia, hingi ga maravilles ar nä'ä
di 'bui, getho ar nä'ä mäs mar hñets'i nä'ä ar mäs mar hñets'i
nu'u̲; ne Jawa mäs mar hñets'i da nu'u̲. Eclesiastés 5:8
Getho, ¿Temu̲ pe̲ts'i mäs ar sabio nä'ä ar necio? ¿Temu̲ pe̲ts'i
ar pobre da sepa da 'ño hñandu̲hu̲ ya vivientes? Eclesiastés 6:8
Nuna ar sabiduría 'nehe dá xta hyandi jár ar hyadi i di pareció
ar dätä: xki 'nar t'olo Dähnini, ne pocos ya 'ño̲ho̲ mbo Nunu̲;
ne ba ehe 'nar Nar dätä hño 'naha mar ndä kontra nä'ä, ne ya
dá sitió, ne ya edificó ar dätä baluartes kontra Nunu̲: ne da
halló jar nä'ä pobre 'ño̲ho̲ sabio, ne nä'ä ko ár sabiduría libró ar
swida; Wat'i, ningún ya 'ño̲ho̲ bí acordaba pobre Nunu̲ 'ño̲ho̲.
Gem'bu̲ xi'i: hño ar sabiduría dá fuerza; wat'i, ar sabiduría ar
pobre xí despreciada, ne yá hñä hingi ya escuchadas. Ya hñä
ya sabios ar oyen jar silencio mäs da clamor ar nä'ä gobierna
ja ya necios. Hño ge ar sabiduría nä'ä ya armas hñäki: pe 'nar
pecador destruye xingu ar za̲. Eclesiastés 9:13-18
Jehová da mä ko ya xita ne ya txu jár hnini ne ko yá príncipes,
getho habéis devorado viña; Despojo ya hyoya xi vuestras ngú.
¿Temu̲ queréis mä da despedazaréis ma hnini ne ya moléis
rostro ya hyoya? hmä ar 'ño̲ho̲ JWÄ ja ya ejércitos. Isaías 3:14
— 15
Ai mi decretan decretos injustos, ne ot'i ya penurias xi
prescrito! Apartar ya nt'ot'e ja ya necesitados, ne pats'u̲ga̲ da ja
ya hyoya ma ar hnini, pa da viudas ya 'bu̲hu̲ ár presa, ne roben
ya huérfanos! Isaías 10:2
Pe ko ya Ximhai juzgará ya hyoya ne reprenderá ko hñe̲he ja
ya mansos ar ha̲i, ne ya herirá ar ximha̲i vara ár ne, ne ko
aliento yá xine matará ja ya impíos. Isaías 11:4
Ne ar primogénito ya hyoya apacentará, ne ar menesteroso bí
acostará pädi xi hño; ne mataré ir raíz kor thuhú, ne nä'ä
matará ir resto. ¿Temu̲ responderá, Pos, ja ya mensajeros ar
nación? Da Jehová xi fundado Sión, ne jar nä'ä confiarán ya
hyoya jár hnini. Isaías 14:30, 32
O Jehová, Nu'i gar ma Jwä; Gi exaltaré, alabaré ir thuuhu;
getho xka 'yo̲t'e maravillas; Consejos ir antiguos ya fidelidad
ne majwäni. Getho xka 'yo̲t'e ar Dähnini 'nar montón; 'nar
Dähnini defendida 'nar ruina: 'nar palacio ar extranjeros nä'ä
hingi Dähnini; ni 'nar pa bí construirá. Ir tanto, ar hnini xí
nze̲di gi glorificará, ar swida ja ya Ximhai terribles ga temerá.
Getho nu'i xka xi 'nar Fuerza pa ar pobre, fortaleza pa ar
necesitado jar ár aflicción, refugio jar tempestad, sombra ar pa,
nu'bu̲ ar estallido ya terribles ar komongu 'nar tempestad
kontra Jot'i. Isaías 25:1 — 4
Confiad jar Jehová pa zäntho, ngetho jar Jehová xi Jehová
fortaleza eterna, getho nu'ä xí descender yá moradores ya ma
ñä; ar Dähnini mextha, dá humilla; Dá abatió, asta ar ximha̲i;
Dá lleva asta ar polvo. Wa bí hollará, ya pies ya hyoya, ne ya
pasos ja ya necesitados. Isaías 26:4 — 6
Ne ya mansos aumentarán ár gozo jar Jehová, ne ya hyoya ja
ya 'ño̲ho̲ bí regocijarán ja ya tsita Israel. Isaías 29:19
Ne ya instrumentos ar malhechor ya malos: nä'ä trama
maquinaciones perversas pa destruir ma pobre ko ya hñä
nemhñö, aun nu'bu̲ ar necesitado ñä ar rectamente. Isaías 32:7
Nu'bu̲ ar pobre ne ar menesteroso busquen ar dehe, ne hingi
dá xi, ne ár hñä desfallezca ir nge ar tuthe, Nugu̲ga̲, ar 'ño̲ho̲,
ya oiré, ne Nugu̲ga̲, ar Dios ar Israel, hingi ya desampararé.
Isaías 41:17
¿Hingi ar nuna ar ayuno xta elegido? ¿da desatar ya ligaduras
ar ts'o nt'o̲t'e, da deshacer ya pesadas cargas, ne dejar libres ja
ya oprimidos, ne pa da rompáis nga̲tho yugo? ¿Hingi ar pa
repartir ir 'nar thuhme ja ar hambriento, ne pa ar tsa da ja ir
nguu ja ya hyoya desamparados? Nu'bu̲ veas 'na jar desnudo,
ne bí cubras; ¿Ne da hingi ga escondes 'nar nt'ot'ise̲ ir ngo̲?
Gem'bu̲ ir tsibi resplandecerá komongu ar xudi, ne brotará ir
nzaki presto: ne ir ximhai irá hñandu̲hu̲ nu'i; ar Xomha̲i
Jehová da ir recompensa. Isaías 58:6 — 8
Getho ga̲tho esas ya 'bede ya hice ya ma 'ye̲, ne ga̲tho esas ya
bi, hmä ya Jehová; pe nuna miraré, ar pobre ne ar contrito
espíritu, ne tiembla ma po̲ts'e. Isaías 66:2
'Nehe ja ir faldas da halla ya ji yá anxe̲ mar na za̲ ar ya hyoya
inocentes: hingi dá xta hallado ya nthoni secreta, pe ge dige
ngatho nu'u. Jeremías 2:34
Jange xi'i: Ciertamente 'nar ya 'be̲nte; ya insensatos, getho
hingi pädi jar 'ñu Jehová, nixi mä ár Kwä. Jeremías 5:4
Cantad Jehová, alabad jar Jehová, getho nä'ä xi librado ár
anxe̲ ya hyoya 'ye̲ ar malhechores. Jeremías ar 20:13
Juzgó ar causa ya hyoya ne necesitados; Gem'bu̲ bí thogi xi
hño: ¿himi 'me̲hna ga pädi di? hmä Jehová. Jeremías 22:16
Nu'bu̲ Nabuzaradán, capitán jar guardia, zits'i cautivo
Babilonia ar resto ar hnini xki quedado jar Dähnini, ne da ya
xki caído, ya nä'ä bí xki caído, ko ár resto ar hnini mi quedado.
Pero Nabuzaradán, capitán jar guardia, bí zogi ja ya hyoya jar
hnini Hinti mi otho jar ximha̲i Judá, ne bí umbi viñas ne
campos jar xkagentho ar pa. Jeremías 39:9 — 10
Xta nuwa, nuna bí iniquidad ir nju Sodoma: soberbia,
saciedad 'nar thuhme, ne abundancia ociosidad mi Nunu̲ ne ja
yá t'ixu, ne hinda fortaleció ar 'ye̲ ar pobre ne ar menesteroso.
Ezequiel 16:49
Nu'bu̲ engendra 'nar bätsi be, derramador ya ji, ne da o̲t'e
xkagentho ko alguna nuya ya, ne da hingi tso̲ni yá ninguno
nuya 'befi, ho̲ntho mi xi ñuni ja ya nt'o̲ho̲, ne xi contaminado
ar 'be̲hñä ár prójimo, xi oprimido ar pobre ne ar necesitado , xi
despojado ko nts'o nt'o̲t'e, hingi xi restituido jar prenda ne
alzó yá da̲ ya ídolos, cometió abominación, 'raki ar usura, ne
multiplicó: ¿vivirá, Pos? hingi vivirá: xi 'yo̲t'e ga̲tho gi
abominaciones; ciertamente morirá; Ár ya ji da dige nä'ä. Ne
xta nuwa, nu'bu̲ engendra 'nar bätsi, nä'ä gi hyandi nga̲tho ya
nts'oku̲te nä'ä xi 'yo̲t'e ár tada, ne nu'u̲ ne hingi xí semejantes
nts'oku̲te, nä'ä hingi xi ñuni ja ya nt'o̲ho̲, nixi xi alzado yá da̲
ya ídolos jár ngú Israel, hingi xi contaminado ar 'be̲hñä ár
prójimo, nixi xi oprimido jar ni, nixi xi retenido jar prenda,
nixi xi echado jar perder ko nts'o nt'o̲t'e, ho̲ntho mi xi mä ya
xki ár 'nar thuhme ja ar hambriento, ne xi cubierto jar ar
desnudo ko 'nar manto, nä'ä xi quitado ár 'ye̲ ja ar pobre , nä'ä
hingi xi recibido usura nixi aumento, xi ejecutado ma juicios
anduvo ma nt'ot'e; Hingi morirá ya iniquidad ár tada,
ciertamente vivirá. Ezequiel 18:10 — 17
Ya jä'i ar ximha̲i xi usado jar opresión ne xi ejercido jar robo,
ne xi vejado ar pobre ne ar necesitado; hä, xi oprimido
injustamente ja ar extranjero. Ezequiel 22:29
Ir tanto, o 'naha mar ndä, nä'ä gi da hño'i ma Ts'ut'ubi, ne
quebranta ir nts'oku̲te Ts'ut'ubi, ne ir iniquidades mostrando
ntheku̲te ja ya hyoya; Nu'bu̲ to da 'nar alargamiento ir Metho.
Daniel 4:27
Bí nja'bu̲ bí xifi ar Jehová: 'Bu̲ hñu transgresiones Israel, ne
goho, hingi retraeré ár castigo; getho Pos ya justos ya t'axi, ne
ya hyoya ir nge 'nar par ze̲xthi; Da suspiran ir polvo ar ximha̲i
dige yá ñä ya hyoya, ne apartan jar 'ñu ya mansos; ne 'nar
'ño̲ho̲ ne ár tada da ja ar xkagentho sierva, pa nda profanar
santo ma thuhuu: Amós 2:6 — 7
Oíd nuna po̲ts'e boi Basán, da estáis jar t'o̲ho̲ Samaria, da
oprimís ya hyoya, da aplastáis ya menesterosos, da decís yá
hmu: Traed, ne bebamos. Ar 'ño̲ho̲ Jwä xi jurado ir nge ár
santidad xta aquí da vendrán ya pa dige ya vosotros, nä'ä Gi
llevará ko ar anzuelos, ne ir posteridad anzuelos. Amós 4:1-2
Así que, nu'bu̲ hangu pisoteáis ma pobre, ne bí quitáis ar
cargas trigo, edificáis ngú Nunu̲ ar labrada, pe hingi habitaréis
jar Nuyu̲; Habéis plantado viñas nsa̲di, pe hingi beberéis bino
Nuyu̲. Getho Nuga̲ pädi vuestras múltiples transgresiones ne
vuestros dätä nts'oku̲te: afligen ja ya justos, aceptan soborno,
ne desvían ya hyoya goxthi ár derecha. Amós 5:11 - 12
Oíd 'me̲hna, o vosotros da devoráis ja ya necesitados, pa da
desfallecer ya hyoya ar ximha̲i, bí mä: ¿Hä'mu̲ da irá ar 'ra'yo
pa da vendamos ar trigo? ne ar nsabdo, pa ndi saquemos trigo,
o̲t'e pequeño ar efa ne ar engrandecimiento ar siclo, ne
falsificando ar ¿Saldos ya nkadi? Pa da compremos ár t'axi ya
hyoya, ne ya ze̲xthi ja ya menesterosos; Hä, ¿ne ndi ya
desperdicios ar trigo? Amós 8:4-6
Atravesaste ko yá varas ja ya ndä ja yá aldeas: ga po̲hñu̲
komongu fontha̲i pa ga dispersar: ár regocijo bí komongu
devorar ya hyoya njot'i. Habacuc 3:14
Dejaré jar nt'uni ge'e 'nar hnini afligido ne pobre, ne confiará
thuuhu Jehová. Sofonías 3:12
Ne hingi oprimas ma viuda, nixi ja ar huérfano, nixi ja ar
extranjero ni 'na jar pobre; ne da ninguno ar vosotros piense
mal kontra ár idä 'mu̲i ár mu̲i. Zacarías 7:10
Ne apacentaré ar rebaño ar matadero, da nu'i, o pobre ar
rebaño. Ne tomé pa ngeki yoho ya bastones; Ma 'na dá llamé
Belleza, ne da ar ma dá llamé Bandas; ne apacenté ar rebaño.
Ne ya rompió jar Nunu̲ pa, ne ya hyoya rebaño ga servían pädi
da mar po̲ts'e Jehová. Zacarías 11:7, 11
Bienaventurados ya hyoya espíritu, getho nu'u̲ ar ndä ya cielos.
Mateo 5:3
Ya ciegos wa pengi, ne ya cojos 'yo, ya leprosos ya limpiados,
ne ya sordos oyen, ya animä resucitan, ne ja ya hyoya mi bí
anuncia ar evangelio. Mateo 11:5
Hesus bí xifi: nu'bu̲ gi ne da perfecto, ba handi ne vende nä'ä
gi 'ñehe, ne gi japi ja ya hyoya, ne pe̲ts'i tesoro jar ñu̲ni; ne
handi ne ga seguir. Mateo 19:21
Estando Jesús en Betania, en casa de Simón el leproso, se le
acercó una mujer que tenía un frasco de alabastro con un
ungüento muy precioso, y lo derramó sobre su cabeza, mente
que estaba sentado a la mesa. Xä'ä ar 'me̲hna, yá discípulos ar
indignaron, bí mä: ¿pa Temu̲ mahyoni nuna ar desperdicio?
Porque este ungüento podría haber sido vendido por mucho y
dado a los pobres. Nu'bu̲ Hesus bí entendió, bí xifi: ¿Yogo'ä
molestáis ar 'be̲hñä? porke nä'ä xi 'yo̲t'e ko ngeki 'na hño obra.
Ngetho tenéis nzäm'bu̲ ko vosotros ja ya hyoya; pe ya ngeki
hingi nzäm'bu̲ ga habéis 'yo̲t'e. Porque en cuanto derramó este
ungüento sobre mi cuerpo, lo hizo para mi sepultura. Ar
makwäni os xi'i da dondequiera ne da predique nuna
evangelio nga̲tho, 'nehe ar contará nä'ä nuna ar 'be̲hñä xi 'yo̲t'e,
pa memoria Nunu̲. Mateo 26:6 — 13
Gem'bu̲ Hesus, mi handi bí, bí amó, ne bí xifi: 'nar xka gi 'be̲di:
ma, vende ga̲tho nä'ä gi 'ñehe, ne gi japi ja ya hyoya, ne pe̲ts'i
tesoro jar ñu̲ni; ne handi, tsi ar cruz, ne ga seguir. Marcos
10:21
Ne ba ehe 'nar viuda pobre, ne echó dos blancas, mi o̲t'e 're̲t'a
ma ku̲t'a. Ne llamando yá discípulos, bí xifi: ar makwäni os
xi'i ke xí viuda pobre echó mäs da nga̲tho mi bí njät'i jar arca;
pe nä'ä, ir nge ár 'medi, da echó ga̲tho nä'ä mi, aun nga̲tho ár
sustento. Marcos 12:42 — 44
Ar Espíritu ar ar 'ño̲ho̲ 'bu̲i dige ngeki, porke ga xi ungido pa
predicar ar evangelio ja ya hyoya; Di xi enviado jar sanar ja ya
quebrantados mu̲i, da predicar ya liberación ja ya cautivos, ne
vista ya ciegos, ja ya nthe̲gi ja ya quebrantados, Lucas 4:18
Ne alzando yá da̲ ja yá discípulos, bí mä: Bienaventurados ya
hyoya, ngetho vuestro ar ndä Kwä. Lucas 6:20
Nu'bu̲ respondiendo Hesus, bí xifi: Id ne decid Xuwa nä'ä
habéis hyandi ne o̲de; Tema ya ciegos wa, ya cojos caminan,
ya leprosos ya limpiados, ya sordos oyen, ya animä resucitan,
ja ya hyoya bí predica ar evangelio. Lucas 7:22
Mäs nu'bu̲ hagas banquete, hu ya hyoya, ja ya mancos, ja ya
cojos, ja ya ciegos ne ya serás bendecido; getho nu'u̲ hingi xi
retribuir gi, ngetho serás recompensado jar resurrección ja ya
justos. Bí zo̲ho̲, Pos, Nunu̲ siervo ne bí contó bí ár ndo̲ nuya
ya 'bede. Gem'bu̲ ar ndö jar ngú, enojado, xifi ár criado: Sal
ngut'ä ir nge ya calles ne ya calles ja ya Dähnini, ne kähä
nuwa jar ya hyoya, ya mancos, ya paralíticos ne ya ciegos.
Lucas 14:13, 21
Ya ar oír 'me̲hna, Hesus bí xifi: "'nar xka gi 'be̲di: vende ga̲tho
nä'ä gi 'ñehe, ne ya reparte ja ya hyoya ne pe̲ts'i tesoro jar ñu̲ni;
ne handi ne ga seguir". Lucas 18:22
Ne Zaqueo bí jar 'yowa, bí mä ar 'ño̲ho̲: Xta nuwa, 'ño̲ho̲, japi
ma bienes 'ra'i ma ya hyoya; ne nu'bu̲ xta tomado 'naxtu̲i ar
alguno ya falsa acusación, bí devuelvo goho ya 'nandi. Lucas
19:8
Ne bí nú 'nehe 'nar viuda pobre da mbe'ña'i yoho blancas. I
nä'ä bí mä: ar makwäni os xi'i, da viuda xí pobre xi echado
mäs da ga̲tho; getho ga̲tho nuya xi echado ar ár abundancia pa
ya ofrendas Kwä; pe nä'ä, ar ár penuria xi echado nga̲tho ar
sustento mi. Lucas 21:2 — 4
Getho ja ya hyoya nzäm'bu̲ ya tendréis ko vosotros; pe ya
ngeki hingi nzäm'bu̲ ga habéis 'yo̲t'e. Xuwa 12:8
Getho ja ya Macedonia ne Acaya mi xi agradado ga hoki 'nar
cierta ñut'i pa ya hyoya santos nä'ä gi 'bu̲hu̲ jar Jerusalén.
Romäno 15:26
Ne anke entregue ma bienes pa 'wini ya hyoya, ne anke
entregue ma komongu pa da quemado, ne hingi pets'i ar
caridad, 'ñotho di mahyoni. 1 corintios 13:3
Ngu tristes, pe nzäm'bu̲ hnini njohya; komongu ya hyoya, pe
enriqueciendo jar xingu; ngu nu'bu̲ hingi tuviera otho ne, ne
nuna, poseyera ga̲tho ya 'bede. 2 Corintios 6:10
'Nehe, jwädä, os ga pe̲hu̲ ga pädi ar gracia Kwä concedida 'na
dige ya nijä Macedonia; Tema ja 'nar Nar dätä hño ntsa̲
aflicción, abundancia ár gozo ne ár profunda pobreza
abundaron ja ya riquezas ár liberalidad. Ngetho conocéis
gracia ma ndo̲ Jesucristo, da komongu ár ñu̲ni, bi pobre ya
vosotros, pa ndi vosotros fuéséis ricos ir nge ár pobreza. 2
corintios 8:1 — 2, 9
(Ngetho xí escrito: xi esparcido, xi mä ya xki ja ya hyoya; jár
ts'ut'ubi permanece pa zäntho. 2 Corintios 9:9)
Ho̲ntho nu'u̲ quisieran ke ga acordáramos ar ya hyoya;
xkagentho Nuga̲ 'nehe mi mä 'yo̲t'e. Gálatas 2:10
Ya ida̲ míos, hingi tengáis ar nt'eme ma ndo̲ Jesucristo, 'ño̲ho̲
Xomha̲i, ko ya acepción ya jä'i. Getho nu'bu̲ ku̲hu̲ ya vuestra
congregación 'nar 'ño̲ho̲ ko 'nar anillo k'axt'i, vestido ko ropas
asyento, ne ku̲t'i 'nehe 'nar 'ño̲ho̲ pobre ko ropas viles; Ne
tenéis nt'emunsu nä'ä ga nú ropas hnini njohya, ne bí decís:
sentar gi nuwa jar hño lugar; ne di ya hyoya: kohi gi 'bu̲'bu̲,
wa sentar gi nuwa debajo de estrado ma pies: ¿hingi sois, Pos,
parciales jar vosotros xkagentho, ne habéis zo̲ho̲ da jueces
malos to? Oíd, amados ya ida̲ míos, ¿hingi xi escogido Jwä
ma ya hyoya nuna ar ximha̲i, hñä bojä jar nt'eme ne herederos
ár Ndä xi prometido jar mi bí aman? Nsantyago 2:2 — 5
Ne gi 'yot'i ar anxe̲ ar nijä Laodicea: Nuya ya hmä ar Amén, ar
testigo fiel ne verdadero, ar ndui creación Kwä; Nuga̲ pädi ir
obras, da Hingar nixi frío nixi caliente; ojalá fueras tse̲ nixi
mpa. Nja'bu da, por cuanto Gar tibio, ne hingi ntse̲t'i nixi mpa,
di vomitaré ma ne. Getho gi mä: Dar ár ñu̲ni, ne ga xta
enriquecido, ne hingi dí pe̲ts'i ar 'medi da otho; ne hingí pädi
da Gar miserable, ne miserable, ne pobre, ne ciego, ne
desnudo: gi aconsejo ke ga compres k'axt'i afinado jar tsibi, pa
da oxki o̲t'e ár ñu̲ni; y vestiduras blancas, para que te vistas y
no aparezca la vergüenza de tu desnudez; ne unge ir da̲ ko ar
colirio, pa da veas. Nga̲tho ya nä'ä mä'i, ya reprendo ne ya
castigo; sed, Pos, celosos ne arrepentir os. Xta nuwa, Nugu̲ga̲
di goxthi ne thuhuu Dar; Nu'bu̲ alguno gi 'yo̲de ma hñä ne gi
xoki goxthi, entraré jar, ne cenaré nä'ä, ne nä'ä ko ngeki. Nä'ä
venciere, bí daré ke tsa̲ ko ngeki ja ma trono, nja'bu Komo
Nuga̲ 'nehe vencí, ne ga senté ko ma tada ja yá trono. Nä'ä
pe̲ts'i oído, oiga nä'ä ar Espíritu hmä 'na dige ya nijä.
Apocalipsis 3:14 — 22
I bí mä nja'bu̲: o 'ñoho, cuán xí nze̲di ge ar bino! xí errar ga̲tho
ya jä'i mi dá beben: thogi da mente ar 'naha mar ndä ne ar
huérfano 'bu̲hu̲ ngatho 'na; ar siervo ne ar ar mpe̲fi, ar pobre
ne ar rico: 1 Esdras 3:18 — 19
Haz justicia ar viuda, juzga ar huérfano, xta ar pobre, defiende
ar huérfano, ga nú ja ar desnudo, sana ar quebrantado ne ar
débil, hingi gi rías ar cojo ar pa ndi despreciar, defiende jar ar
manco, ne he̲gi da ar ciego ja ma jar thandi ma claridad. 2
Esdras 2:20 — 21
Ne nú ar abundancia ar nts'i, xi'i ja ma bätsi: gi hyandi ne kähä
'na pobre 'ño̲ho̲ nä'ä halles de entre HMUNTS'UJE ir ku, da
acuerde ar 'ño̲ho̲; ne, xta nuwa, Nugu̲ga̲ di detengo ge'e.
Tobías 2:2
Xta 'ya̲di ar bojä ja ir bienes; ne nu'bu̲ des 'ya̲di ar bojä, hingi
pe̲ts'i nt'u̲tsa̲ ir da̲, nixi vuelvas ir rostro ningún pobre, ne
rostro Kwä hingi ar apartará ge'e. Tobías 4:7
Ne hingi temas, bätsi ma me̲ti'i, da seamos empobrecidos,
getho gi 'ñehe xingu ya riquezas, nu'bu̲ temes Jwä, ne gi
apartas ar nga̲tho pecado, ne gi nä'ä xí hño hñandu̲hu̲ yá da̲.
Tobías 4:21
Hingi desconfíes ar temor ar 'ño̲ho̲ nu'bu̲ Gar pobre, ne hinda
vengas jar nu'ä ko doble mu̲i. Eclesiástico 1:28
Bätsi ma me̲ti'i, hingi defraudes ja ya hyoya ár nzaki, ne hinda
hagas esperar xingu ya pa ja yá da̲ necesitados. Hingi rechaces
ar súplica ya afligidos; nixi apartes ir rostro ar pobre. Hingi di
entristezca inclinar ir oído 'na jar pobre ne uni 'nar respuesta
amistosa ko ya mansedumbre. Eclesiástico 4:1, 4, 8
Ne extiende ir 'ye̲ ja ya hyoya, pa da ir bendición da
perfeccionada. Eclesiástico 7:32
Xomha̲i nu'u̲ ya mfaxte ár ñu̲ni, noble wa pobre, ar temor ar
'ño̲ho̲ Hingar xi despreciar ar pobre mi pe̲ts'i entendimiento;
'Nehe ar mahyoni ga engrandecer 'nar 'ño̲ho̲ pecador.
Eclesiástico 10:22 — 23
Ar pobre ar honrado ir nge ár habilidad, ne ar rico xí honrado
ja yá riquezas. Nä'ä ar honrado jar pobreza, ¿Tengu más ja ya
riquezas? Ne nä'ä ar deshonroso jar riquezas, ¿Tengu más jar
pobreza? Eclesiástico 10:30 — 31
Jawa 'na da mpe̲fi, ne bí esfuerza, ne bi xo̲ní, ne 'bu̲i xingu
mäs atrasado. 'Nehe, 'bu̲i ma'na ar lento, ne pe̲ts'i 'medi da
mfats'i, factual habilidad, ne lleno pobreza; pe yá da̲ ar 'ño̲ho̲
bí miraron pa xi hño, ne bí levantaron ar ár humillación, ne ya
levantaron ár yá ñä ar miseria; ja modo da xingu ya nä'ä bí
vieron ar maravillaron Nunu̲. Ar prosperidad ne ar adversidad,
ar nzaki ne ar muerte, ar pobreza ne ya riquezas, ba ar ar 'ño̲ho̲.
Ar sabiduría, ar conocimiento ne ar inteligencia ar ley ya ar
'ño̲ho̲; ar hne ne jar 'ñu te ya obras ya Nunu̲. Hingi gi
maravilles ko ar obras pecadores; Pero confía ar 'ño̲ho̲, ne
persevera ja ir 'be̲fi, getho ar xka hei ja yá da̲ ar 'ño̲ho̲
enriquecer zo̲ho̲ ja ar pobre. Eclesiástico 11:11 — 15, 21
Ar rico xi obrado mal, ne wat'i amenaza ko nä'ä; ar pobre xí
agraviado, ne nä'ä 'nehe da suplicar. ¿Temu̲ ar nkohi ja entre
ár hiena ne 'nar tsat'yo? ¿Ne Temu̲ ar 'mui xi hño ja entre ricos
ne ya hyoya? Komo ar montés ar presa ar Lyon ar desierto,
nja'bu̲ ya ricos devoran ja ya hyoya. Komo ya soberbios
aborrecen ar humildad, bí aborrecen ya ricos ja ya hyoya.
Rico comienza caer ar retenido ja yá mpädi, pe ar pobre xí
deprimido ar rechazado ja yá mpädi. Nu'bu̲ 'nar rico ho̲e, pe̲ts'i
xingu ya auxiliadores: ñä ya hingi ar tsa mä, ne wat'i ya 'ño̲ho̲
bí justifican. Pobre ar 'ño̲ho̲ resbaló, ne wat'i 'nehe nä'ä
reprendieron; Hablaba sabiamente, ne hingi himar tsa̲ ga lugar.
Nu'bu̲ 'nar rico ñä, kadu 'na bí calla, ne xta nuwa nä'ä hmä, bí
ensalzan asta ya nubes; pe nu'bu̲ ar pobre ñä, ya jä'i: ¿Temu̲
'ño̲ho̲ ar nuna? ne nu'bu̲ tropieza, bí ayudarán bí derrocar bí.
Ya riquezas ya te pa nä'ä hingi pe̲ts'i pecado, ne ár pobreza ar
nts'oki jar ñätho ja ar impío. Eclesiástico 13:3, 18 — 24
Nu'bu̲ pe̲ts'i xingu, acordar gi ya pa ar thuhú; ne nu'bu̲ oxki
o̲t'e ár ñu̲ni, gí beni ja ar pobreza ne ar 'medi da. Eclesiástico
18:25
'Nar oración ñätho ar pobre tso̲ho̲ ya oídos Jwä, ne ár nt'ot'e
ku̲hu̲ ngut'ä. Eclesiástico 21:5
Pädi fiel ja ir prójimo jar ár pobreza, pa ndi gi regocijes ko ár
prosperidad; permanece firme nä'ä ja ar pa ár angustia, pa ndi
oxki o̲t'e heredero ko nä'ä ja ár heredad; getho hingi nzäm'bu̲
bí desprecia asyenda mezquina, nixi bí admira ja ar rico ne ar
insensato. Eclesiástico 22:23
Ma anxe̲ aborrece hñu nsa̲di 'ñoho, ne di ofende xingu ár
nzaki: 'nar pobre ar orgulloso, 'nar rico ar nemhñö, ne 'nar
dobo̲jä adúltero da aborrece. Eclesiástico 25:2
Nä'ä 'nar 'ño̲ho̲ ár ñu̲ni wa ya pobre, nu'bu̲ pe̲ts'i 'nar hño mu̲i
pa ko ar 'ño̲ho̲, nzäm'bu da regocijará ko 'nar semblante tsa̲ ar
za̲. Jawa yoho ya da entristecen ma mu̲i; ne ar tercero ga enoja:
'nar 'ño̲ho̲ hñäki da sufre pobreza; ne ya ar entendimiento
hingi ar dejan da; ne 'na da japi ar Ts'ut'ubi pecado; ar 'ño̲ho̲ gi
hoki ma ar gá pa ar espada. Eclesiástico 26:4, 28
Wat'i, gi paciencia ko ar 'ño̲ho̲ 'mui nthe pobre, ne hingi di
demores jar mostrar bí ntheku̲te. Ayuda 'na jar pobre ya causa
ar mandamiento, ne hingi ndi rechaces ir ár pobreza. Hño ge
ar nzaki 'nar pobre 'nar ngú hwähi miserable, nä'ä ar hñuni
delicada jar ngú ma'na ar 'ño̲ho̲. Eclesiástico 29:8 — 9, 22
Hño ge ar pobre, komongu sano ne xí nze̲di ar constitución, da
rico afligido jár ndo'yo. Eclesiástico 30:14
Ar pobre gí mpe̲fi jar ár pobre estado; ne nu'bu̲ nä'ä he̲gi,
Tobe xi necesitado. Eclesiástico 31:4
Nä'ä kähä ofrenda yá bienes ya hyoya thogi ngu nä'ä mata ar
bätsi hñandu̲hu̲ yá da̲ ár tada. Eclesiástico 34:20
Hingi aceptará jar ni kontra 'nar pobre, ho̲ntho mi escuchará ár
oración ja ya oprimidos. Eclesiástico 35:13
Ja ar aflicción 'nehe permanece ar dumu̲i, ne ar nzaki ya
hyoya ge ar maldición jar mu̲i. Eclesiástico 38:19
Ne ar 'ño̲ho̲ bí irritó ya 'me̲hna ne ga̲tho ya obras ya ciudades
Sodoma, getho mi abundancia ya nts'i, ne mi Metho entre nu'u̲,
aún mi nja'bu̲ himi ne sostener ya hyoya ne ya hyoya. ya
necesitados, ne aquellos pa malas yá acciones ne nts'oku̲te ar
Xká 'yot'u̲hu̲ ir 'be̲fi dätä hñandu̲hu̲ ar 'ño̲ho̲. Ne ar 'ño̲ho̲
pe̲hni'i xekwi da dos ya ángeles xki venido jár ngú ar Abra pa
destruir Sodoma ne yá ciudades. Jasher 19:44 — 45
Ne Huse, dige ár fani alzó yá da̲ mahets'i, ne gritó, ne bí mä:
Levanta ar ar polvo 'na jar pobre, levanta ar ar estercolero ja ar
menesteroso. O 'ño̲ho̲ ja ya ejércitos!, bienaventurado ar 'ño̲ho̲
confía jar nu'i. Jasher 49:30
Ar bendita ne nzäm'bu̲ gloriosa tsi nänä Mariya, descendiente
ar njät'i real ne ya mengu David, nació jar Dähnini Nazaret ne
bí educada jar Jerusalén, ja ya templo ar 'ño̲ho̲. Ár tada ar
llamaba Joaquín, ne ár nänä Ana. Ar mengu ár tada mar
Galilea ne ya Dähnini Nazaret. Ar mengu Nunu̲ ár nänä mar
Belén. Yá vidas mi sencillas ne rectas ja yá da̲ ar 'ño̲ho̲
piadosas ne intachables hontho ya 'ño̲ho̲. Ngetho dividieron yá
bienes ja ya hñu ya xeni: 'na ar ne nuya dedicaron jar templo
ne ya oficiales ar templo; ma ma'na nä'ä repartieron entre
extraños ne ya jä'i jar escasos recursos; ne ar tercero bí
reservaban pa hä xkagentho ne ya usos 'nar nt'ot'ise̲ yá bätsi.
Evangelio ar Nacimiento ar María 1, 1 — 4
Pero Trifina mi enviado dätä sumas ar bojä Pablo, ne 'nehe ya
'bitu 'ye̲ ar Tecla, alivio ya hyoya. Hechos ar Pablo ne Tecla
10:5
Distribuya rico pa ya ndu ya hyoya, ne bendiga ar pobre Jwä,
porke bí xi mä ya xki 'na ya nä'ä suplir ár 'medi da. Ndui
Epístola ya Clemente ja ya Corintios 17:35
Getho nja'bu̲ hmä ar tsita David: Confesaré ar 'ño̲ho̲, ne bí
agradará nä'ä da 'nar becerro mi pe̲ts'i cuernos ne ar pezuñas.
Ne ya hyoya nä'ä vean ne da alegren. Ndui Epístola ya
Clemente ja ya Corintios 22:8
Pe ya Nugu̲je ga hmä nuna bí. ¿Hingi ar nuna ar ayuno xta
escogido, pa desatar ya ligaduras ar ts'o nt'o̲t'e, pa deshacer
pesadas ya cargas ne dejar xi hño ja ya oprimidos? ¿Ne da
rompáis nga̲tho yugo? ¿Hingi ar pa repartir ir 'nar thuhme ja ar
hambriento, ne pa ar tsa da ja ir nguu ja ya hyoya
desamparados? Nu'bu̲ veas 'na jar desnudo, cubrir nt'ot'e, ne
hingi ga escondas 'nar nt'ot'ise̲ ir ngo̲. Gem'bu̲ ir tsibi
resplandecerá komongu ar xudi, ne ir nzaki brotará ngut'ä; ne
ir ximhai irá hñandu̲hu̲ nu'i, Xomha̲i ar 'ño̲ho̲ da ir recompensa.
Epístola Nxoge Bernabé 2:16 — 18
Trabajarás 'nar nehe ko ma 'yeta xta uni ha ya hyoya, pa xta ga
nts' okulate gi 'nar buthut perdonados. Hingi deliberarás nu 'bu
xka uni, nixi, habiendo bí mä ya xki, murmurarás el nä'ä' ä di
'nar bui. Epístola Nxoge Bernabé 14:20
Ne 'nehe, xta bienaventurados ya hyoya, ne ya perseguidos ya
causa el Ts' ut 'nar ubi; getho nu 'nar wa el Ndä Ar pede. El
Epístola Policarpo ha ya Filipenses 1:11
Ne xta ya xita ne ya txu 'nar buthuhu compasivos ne
misericordiosos ko gatho; apartar ya ha yá errores; honi ha ya
yá ts 'nar ne 'nar ñotho el olvidar ya viudas, ya huérfanos ne
ya hyoya; pe nzäm 'bu proveyendo nä'ä' ä za za tanto ha yá xta
hyoni Ar Pale El Epístola Policarpo ha ya Filipenses 2:15
Nu 'nar bumongu 'na envejece, bí desespera el hä enthoentho
ga enfermedad ne pobreza, ne hinda espera i hofanthontho
Pastor Hermas 3:124
Otho otho xi hño da nuya ya nzaki ar 'ño̲ho̲; da guardarán ne
da 'yot'e nuya ya ár nzaki. Escuche tso̲kwa continuación nä'ä
te̲ni. Pa ministrar ya viudas; hingi despreciar ya huérfanos ne
ya hyoya; pa redimir ar ar 'medi da ja ya siervos Kwä; To'o ar
hospitalarios; (ngetho ja ar hospitalidad ya 'nandi ja xingu ya
fruto) otho nä'ä to contencioso, pe ge xaxki. Ar Segundo he̲'mi
ar Hermas 8:9 — 10
Mente dädi ya hwähi, ne miraba ar olmo ne ar vid, ne ndi
mbeni ho nga ko ngeki xkagentho ja yá frutos, bí hyandi 'nar
anxe̲ ne bí xiku̲ga̲: ¿Ter 'me'ä nä'ä gi mbeni gi tanto pa mbo
nu'i? Ne Nugu̲ga̲ bí xi'i: 'ño̲ho̲, di acuerdo xí vid ne nuna olmo,
getho yá frutos ya hermosos. I nä'ä bí xiku̲ga̲; Nuya yoho ya
zaa ya 'nar modelo pa ya siervos Kwä. Ne Nugu̲ga̲ Bí xifi:
'ño̲ho̲, di ne ga pädi Temu̲ ir bo̲ni ar modelo nuya zaa
mencionas. Escuchad, hmä; ¿Nú xí vid ne nuna ar olmo?
'Ño̲ho̲, xi'i Nugu̲ga̲, ya di heti: xí vid hmä, ar fructífera, pe ar
olmo ge 'nar zaa hinda fruto. Wat'i, xí vid, menos da 'bu̲
plantada ir nge nuna ar olmo, ne sostenida ya, hingi daría
xingu ya fruto; Pero tendido jar ha̲i, hingi daría mäs da malos
ya frutos, getho hingi colgaba ar olmo; Mente da, mbi
apoyada dige ar olmo, xta fruto tanto pa hä xkagentho Komo
pa aquello. Mirad, Pos, Temu̲ ar olmo hingi xta menos, pe ge
mäs fruto, nä'ä ar vid. ¿Tema, 'ño̲ho̲, bí xi'i, xta mäs fruto nä'ä
ar vid? Getho, bí vid apoyada dige ar olmo xta tanto xingu ne
xi hño fruto; Mente da, nu'bu da dejaba jar ha̲i, daría na
tx'utho ya fruto, ne nä'ä 'nehe na nts'oki. Xí semejanza ir t'o̲t'e
ja ya siervos Kwä; ne o̲t'e ar rico ne ar pobre. Bí respondí:
'ño̲ho̲, hoki di ga pädi. Escuchad, bí mä; ar rico pe̲ts'i riquezas;
pe pa ko ar 'ño̲ho̲ xí pobre; getho xi mpe̲fi ja yá riquezas ne
ora tx'u̲tho ya 'ño̲ho̲; ne ya oraciones o̲t'e ya perezosas ne
sinkyá ndu nzafi. Ir nu'bu̲ ar rico gi hoki ja ya hyoya ya 'bede
da t'ot'e, ar pobre ora ja ar 'ño̲ho̲ ir nge ya ricos; ne Jwä
concede ja ar rico ga̲tho ya 'bede te, getho ar pobre ge ár ñu̲ni
jar oración; ne yá peticiones pe̲ts'i Nar dätä hño poder hontho
ar 'ño̲ho̲. Gem'bu̲ ar rico nga̲tho nä'ä mahyoni ja ya hyoya,
getho xta nu ke ar o̲de ir nge ar 'ño̲ho̲, ne bí thogi ar za̲ ar gana
ne, hinda dudar, bí xta nä'ä ne, ne cuida ar ke hingi bí falte
otho. Ne ar pobre xta jamädi ar 'ño̲ho̲ nu'bu̲ rico; getho o̲t'e
ambas ya xe̲ni ar 'ño̲ho̲. Ir ja ya 'ño̲ho̲, hingi hmä ke ar olmo
dé ningún fruto; ne hingi pädi nixi entienden, añadiendo dá ja
ar vid, ar vid pe̲ts'i 'nar doble aumento, tanto pa hä xkagentho
Komo pa ar olmo. Bí nja'bu̲ bí 'nehe ya hyoya oran jar ar
'ño̲ho̲ ir nge ya ricos, ya oídos ya nu'ä; ne yá riquezas ar
multiplican, getho ministran ya hyoya yá riquezas. Ir ambos
ya hechos partícipes te ya obras ar ma'na. Cualquiera, Pos, da
hiciere nuya ya hingi da abandonado ir nge ar 'ño̲ho̲, ho̲ntho
mi da ko ar he̲'mi ar nzaki. Bienaventurados mi ya hñä bojä,
ne da perciben ya hä xkagentho komongu aumentados, getho
nä'ä ar sensible da 'me̲hna, da njapu̲'be̲fi 'naxtu̲i ma ma 'ra. Ar
hñu ar he̲'mi ar Hermas 2
Ir nja'bu̲ nä'ä gi pe̲fi. Habiendo cumplido nä'ä xi escrito 'me̲t'o,
pa da ayunes hingi probarás mäs da 'nar thuhme ne ar dehe; ne
calculando yá 'bede ya nts'i acostumbras ñuni 'ra ya pa,
apartarás ya mahyoni debiste porke bí 'yo̲t'e ya pa, ne bí ya
darás ar viuda, ar huérfano ne ar pobre. Ar ar hñu ar he̲'mi ar
Hermas 5:30
'Ño̲ho̲, bí xi'i, Nugu̲ga̲ sabría Temu̲ nsa̲di ar tsi me Ndolore ya
mi kadu 'na sufre. Escuchad, bí mä; Ya yá Ndolore ne
tormentos ya mi ya 'ño̲ho̲ experimentan ya pa ja ár nzaki
nu'bya. Pa 'ra sufren pérdidas; ma 'ra ya pobreza; ma 'ra 'na'ño
enfermedades. Gi 'ra 'bu̲hu̲ inquietos; ma sufren injurias ga̲tho
nu yá ne ya indignos; ma 'ra ho̲e jár xingu ma'ra pruebas ne ar
inconvenientes. Ar ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 6:22
Ne gem'bu̲ bí mi xi xi mi kwat'i dige ministerios inferiores; ne
xi protegido ya hyoya ne ya viudas; ne nzäm'bu̲ xi guardado
'nar conversación casta: jange 'nehe nu'u̲ gi protegidos ir nge
ar 'ño̲ho̲. Ar ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 9:231
Extiende ir 'ye̲ ja ya hyoya nä'ä mä ir ndu nzafi. Hingi
escondas ir t'axi ar ximha̲i. Ayuda ar 'ño̲ho̲ fiel ko ar aflicción,
ne ar aflicción hingi di encontrará jar ar pa ir angustia. Libro
ar Secretos ya Enoc 51:1 — 3
Nu'bu̲ ar 'ño̲ho̲ ko̲de ja ya desnudos ne sacia ya hambrientos,
encontrará recompensa Kwä. Pe nu'bu̲ ár mu̲i murmura,
comete 'nar doble mal: ar ruina hä xkagentho ne nä'ä xta; ne
pa nä'ä hingi da recompensa ya nä'ä di 'bui. Ne nu'bu̲ propio ár
mu̲i xi lleno ár alimento, ne ár 'nar nt'ot'ise̲ ngo̲ ár vestido,
comete xi nse̲ya, ne ya pierde nga̲tho ár resistencia ja ar
pobreza, ne hinda hallará recompensa te yá obras. Nga̲tho
'ño̲ho̲ soberbio ne grandilocuente ar aborrecible ar 'ño̲ho̲, ne
nga̲tho po̲ts'e falsa, revestida ar falsedad; Da cortada ko ar
hoja ar espada ar muerte, ne arrojada ar tsibi, ne arderá pa
zäntho. Ar he̲'mi ya Secretos ar Enoc 63
O 'ño̲ho̲ Jwä, alabaré ir thuuhu gozo, en medio de mi pädi
justos ir juicios. Getho Nu'i gar za̲ ne misericordioso, refugio
ya hyoya; Nu'bu̲ clame ti, hingi di ignores jar silencio. Getho
ni tsi despojo ar ar himbí Ntsu; ¿Togo'ä, Gem'bu̲, pe zi 'naxtu̲i
ar nä'ä ir xka 'yo̲t'e, menos da nu'i xkagentho nä'ä hayas mä ya
xki? Getho ar 'ño̲ho̲ ne ár porción gi 'bu̲hu̲ hñandu̲hu̲ Ti jar ar
balansa; Nu'ä Hindi tsa̲ da añadir pa ntu̲ngi nä'ä xi xi prescrito
ya Ti... Ts'ints'u̲ ne peces alimentas, nu'bu̲ da das 'ye ja ya
estepas pa da brote ya pasto xí, pa ndi hoki forraje ja ar estepa
pa nga̲tho da viviente; Ne nu'bu̲ pe̲ts'i tumu̲nthu, ma Ti alzan
ár rostro. Reyes, ya gobernantes ne ya hnini, ir alimentas, o
Jwä; ¿Ne togo'ä socorre ya hyoya ne necesitados, ge ma nu'i,
'ño̲ho̲? Ne escucharás, getho ¿togo'ä za̲ ne gentil ge xu'i?
alegrando ár anxe̲ ya jä'i mi nutho abriendo ir 'ye̲ ntheku̲te...
Salmos Salomón 5
... Ne ya piadosos darán di jamädi jar Hmunts'i jar hnini; Ne ar
ya hyoya Jwä da mets'i ntheku̲te ar njohya Israel; Getho za̲ ne
misericordioso ar Jwä pa zäntho, ne ya nijä Israel glorificarán
thuuhu Jehová... Salmos Salomón 10
Nu'bu̲ mi angustiado, invoqué thuuhu ar 'ño̲ho̲, esperé ár
mfats'i ar Jwä Jacob ne dá salvo; Porke dá esperanza ne ar
refugio ya hyoya goge'e, o Jwä... Salmos Salomón 15
... Getho nu'bu̲ hingi das ndu nzafi, ¿togo'ä soportará ar
castigo pobreza? Nu'bu̲ 'nar 'ño̲ho̲ xí reprendido ir nge ár
corrupción, ir ntsa̲ nä'ä 'bu̲i ár ngo̲ ne jar aflicción ar pobreza...
Salmos Salomón 16
'Ño̲ho̲, ir ntheku̲te xi dige ya obras ir 'ye̲ pa zäntho; Ir bondad
'bu̲i dige Israel ko ár ñu̲ni 'nar nt'uni. Ir da̲ ya miran, pa ndi
ninguno nu'u̲ sufra 'medi da; Ir oídos escuchan oración
esperanzada ya hyoya... Salmos Salomón 18
O bätsi ma me̲ti! Nu'bu̲ ar rico tsi 'nar k'eñä, ya jä'i,--Ar hño ár
sabiduría", ne nu'bu̲ 'nar pobre dá tsi, ya jä'i hmä: "ir nge ár
thuhú". O bätsi ma me̲ti! Juzga ir bätsi ne ir siervo Ante mi
entregues ir bienes, hontho sea ke ar ya ju̲ts'u̲wi ir; Porke nä'ä
pe̲ts'i ar 'ye̲ ár ñut'i ko xingu ar hu'ä sabio, anke estúpido ne
ignorante, ne nä'ä pe̲ts'i ar 'ye̲ vacía ir pobre, ignorante, anke
príncipe sabios. O bätsi ma me̲ti! Xta ñuni 'nar colocinto ne
xta tragado áloes, ne hingi xta encontrado otho mäs amargo
nä'ä ar pobreza ne ar 'Ñäthe. O bätsi ma me̲ti! Ma̲xkigi ga uti
bí ja ir bätsi ar frugalidad ne ar thuhú, pa da bí vaya xi hño jar
manejo jár ngú. O t'ixu mía! hño ar muslo 'nar rana ir 'ye̲ da
'nar ganso olla ir prójimo; ne hño ge 'nar oveja cerca de nu'i da
'nar boi na ya'bu̲; ne hño ge 'nar gorrión ir 'ye̲ 're̲t'anthebe
gorriones volando; ne ar pobreza da recoge ar xi hño da
dispersión ndunthe ya provisión; ne hño ge 'nar zorro vivo da
ne Lyon ndu; ne hño ge 'nar libra lana ke 'nar libra riqueza, di
ne ga mä k'axt'i ne ár t'axi; getho ar k'axt'i ne ar t'axi gi 'bu̲hu̲
escondidos ne cubiertos jar ar ximha̲i, ne hingi mi handi; pe ar
lana queda ja ya ta̲i ne bí gi hyandi, ne ge 'nar hermosura pa
nä'ä dá lleva. O bätsi ma me̲ti! 'Nar t'olo fortuna ge xi hño da
fortuna 'nar dispersa. O bätsi ma me̲ti! Mäs hmädi 'nar tsat'yo
vivo da pobre 'nar ndu. o bätsi ma me̲ti! 'Nar 'ño̲ho̲ pobre o̲t'e
ar za̲ ar xi hño da 'nar 'ño̲ho̲ ár ñu̲ni da xi ndu jar nts'oku̲te. O
bätsi ma me̲ti! visita pobre ár aflicción, ne habla Nunu̲ jar 'bu̲i
ar sultán, ne gi hyoki ir diligencia pa salvar nä'ä ne ar Lyon.
Jawa goho ya 'bede ya da nixi ar 'naha mar ndä nixi ár ejército
xi 'bu̲i seguros: ar opresión ar visir ne ar ts'o Ts'ut'ubi, ne ár
perversión ar nt'ot'e 'ña'ño ja, ne tiranía dige ar súbdito; ne
goho ya da hingi ar xi ocultar: ya prudentes, ya necios, ya
ricos ne ya hyoya. Ar 'bede Ahikar 2:17, 39 — 41, 49 — 52,
57, 67
Getho xingu ya destruido fornicación; getho, anke 'nar 'ño̲ho̲
ts'oni wa noble, wa rico wa pobre, kähä dige hä xkagentho ar
oprobio yá bätsi ya 'ñoho ne ya escarnio Beliar. Testamento
Rubén 2:8
Ne ar anxe̲ Jwä di mostró ke ya 'be̲hñä gobiernan ya nzäm'bu̲
tanto jar ar 'naha mar ndä ngu 'na jar mendigo. Ne da ar 'naha
mar ndä bí quitan jár Xomha̲i ne ar himbí Ntsu hets'u̲jä'i, ne ar
mendigo aun nä'ä tx'u̲tho nä'ä ge ar sostén ár pobreza.
Testamento Judá 3:22 — 23
Ne mi murieron ya 'ñu̲ bí levantarán ar njohya, ne mi ma
hyoya ya causa ar 'ño̲ho̲ da enriquecidos, ne mi mueren ya
causa ar 'ño̲ho̲ despertarán ar nzaki. Testamento Judá 4:31
Getho ja ya hyoya ne oprimidos mi di ya 'bede te ar ximha̲i
sencillez ma mu̲i. Guardad, Pos, bätsi míos, ar ley Jwä, ne ya
adquirid ar soltería, ne andad hinda nkadi, hingi 'ñeni ar
entrometido ja ya nt'ot'e vuestro prójimo ge amad ar 'ño̲ho̲ ne
vuestro prójimo, tened compasión ya hyoya ne yá ts'e̲di.
Testamento Isacar 1:31, 38
Nu'bu̲ alguno mi jar apuros, unía ma suspiros ja ya suyos, ne
compartía ma 'nar thuhme ko ya hyoya. Testamento Isacar
2:11 — 12
Getho ar pobre, nu'bu̲ mpe̲fi nt'u̲tsa̲ agrada ya 'ño̲ho̲ jar nga̲tho,
ge mäs bienaventurado da nga̲tho ya 'ño̲ho̲, getho hingi pe̲ts'i
'be̲fi ja ya nt'o̲t'e hingi njapu̲'be̲fi. Apartad, Pos, ar vuestras
anxe̲ mar na za̲ ya celos, ne amar os ya 'ra ja ma 'ra ko rectitud
mu̲i. Testamento Gad 2:15 — 16
Ma'na hurta xí injustamente, saquea, defrauda, ne da
xkagentho ar pa ar compadece ja ya hyoya: 'me̲hna 'nehe pe̲ts'i
'nar doble aspecto, pe nga̲tho ar nts'oki. Nä'ä defrauda ár
prójimo provoca Jwä, ne jura falsamente kontra ar Altísimo,
ne wat'i bí compadece ar ar pobre. Ya ar 'ño̲ho̲, pe̲hni'i ar ley,
desprecia ne provoca, ne wat'i reconforta ja ya hyoya.
Testamento Aser 1:14 — 15
Ne nu'bu̲ ma ndo̲ mi fuera de ngú, hingi bebía bino; nixi
Nxoge hñu ya pa tomé ma alimento, ho̲ntho mi ar nä'ä di ya
hyoya ne ya enfermos. Testamento ar Huse 1:30
Nu'bu̲ alguno ar glorificado, hingi bí envidia; Nu'bu̲ alguno ar
enriquece, Hingar celoso; Xähmö nu'bu̲ alguno himbí Ntsu, bí
alaba; alaba ar 'ño̲ho̲ virtuoso; ya ar pobre pe̲ts'i ntheku̲te; Ar
ya yá ts'e̲di bí compadece; Jwä canta alabanzas. Testamento
Benjamín 1:26

Más contenido relacionado

Similar a Queretaro Otomi - Poverty.pdf

Queretaro Otomi - Obadiah.pdf
Queretaro Otomi - Obadiah.pdfQueretaro Otomi - Obadiah.pdf
Queretaro Otomi - Obadiah.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdfQueretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdfQueretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdfQueretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdfQueretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdfQueretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdfQueretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdfQueretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdfQueretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdfQueretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdfQueretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Susanna.pdf
Queretaro Otomi - Susanna.pdfQueretaro Otomi - Susanna.pdf
Queretaro Otomi - Susanna.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdfThe Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Lecciones de vida para alcanzar la meta parte 17
Lecciones de vida para alcanzar la meta   parte 17Lecciones de vida para alcanzar la meta   parte 17
Lecciones de vida para alcanzar la meta parte 17
Misterio Escondido
 
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdfYUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdf
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdfYucatec Maya - Testament of Gad.pdf
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Estableciendonos como pueblo parte 6
Estableciendonos como pueblo parte 6Estableciendonos como pueblo parte 6
Estableciendonos como pueblo parte 6
Misterio Escondido
 
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdfQueretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - Judith.pdf
Queretaro Otomi - Judith.pdfQueretaro Otomi - Judith.pdf
Queretaro Otomi - Judith.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdfQueretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 

Similar a Queretaro Otomi - Poverty.pdf (20)

Queretaro Otomi - Obadiah.pdf
Queretaro Otomi - Obadiah.pdfQueretaro Otomi - Obadiah.pdf
Queretaro Otomi - Obadiah.pdf
 
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdfQueretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
Queretaro Otomi - The Precious Blood of Jesus Christ.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdfQueretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Gad.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdfQueretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Joseph.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdfQueretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Asher.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdfQueretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Issachar.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdfQueretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Judah.pdf
 
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdfQueretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Apostle Paul to Titus.pdf
 
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdfQueretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
Queretaro Otomi - Book of Baruch.pdf
 
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdfQueretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
Queretaro Otomi - Testament of Zebulun.pdf
 
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdfQueretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
Queretaro Otomi - 1st Maccabees.pdf
 
Queretaro Otomi - Susanna.pdf
Queretaro Otomi - Susanna.pdfQueretaro Otomi - Susanna.pdf
Queretaro Otomi - Susanna.pdf
 
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdfThe Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
The Book of Prophet Habakkuk-Yucatec Maya.pdf
 
Lecciones de vida para alcanzar la meta parte 17
Lecciones de vida para alcanzar la meta   parte 17Lecciones de vida para alcanzar la meta   parte 17
Lecciones de vida para alcanzar la meta parte 17
 
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdfYUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
YUCATEC MAYA - The Book of the Prophet Nahum.pdf
 
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdf
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdfYucatec Maya - Testament of Gad.pdf
Yucatec Maya - Testament of Gad.pdf
 
Estableciendonos como pueblo parte 6
Estableciendonos como pueblo parte 6Estableciendonos como pueblo parte 6
Estableciendonos como pueblo parte 6
 
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdfQueretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
Queretaro Otomi - Letter of Jeremiah.pdf
 
Queretaro Otomi - Judith.pdf
Queretaro Otomi - Judith.pdfQueretaro Otomi - Judith.pdf
Queretaro Otomi - Judith.pdf
 
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdfQueretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
Queretaro Otomi - The Epistle of Ignatius to Polycarp.pdf
 

Más de Filipino Tracts and Literature Society Inc.

Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSwedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAzerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdfEnglish - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAssamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSwahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfArmenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdfEnglish - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfArabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAmharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAlbanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdfEnglish - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSomali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAfrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 
English - Courage Valor Is Beautiful.pdf
English - Courage Valor Is Beautiful.pdfEnglish - Courage Valor Is Beautiful.pdf
English - Courage Valor Is Beautiful.pdf
Filipino Tracts and Literature Society Inc.
 

Más de Filipino Tracts and Literature Society Inc. (20)

Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSwedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swedish Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
 
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAzerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Azerbaijani - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Aymara - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdfEnglish - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 2nd Samuel the Prophet.pdf
 
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAssamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Assamese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
Bashkir (Башҡорттар) - Ғайса Мәсихтең ҡиммәтле ҡаны - The Precious Blood of J...
 
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSwahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Swahili Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
 
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfArmenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Armenian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdfEnglish - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
English - The Book of 1st Samuel the Prophet.pdf
 
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfArabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Arabic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
Bambara (Bamanankan) - Yesu Krisita Joli Nafama - The Precious Blood of Jesus...
 
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sundanese Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
 
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Sesotho Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
 
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAmharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Amharic - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAlbanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Albanian - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdfEnglish - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
English - The Book of Ruth - King James Bible.pdf
 
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
Azerbaijani (Azərbaycan) - İsa Məsihin Qiymətli Qanı - The Precious Blood of ...
 
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptxSomali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
Somali Soul Winning Gospel Presentation - Only JESUS CHRIST Saves.pptx
 
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdfAfrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
Afrikaans - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
 
English - Courage Valor Is Beautiful.pdf
English - Courage Valor Is Beautiful.pdfEnglish - Courage Valor Is Beautiful.pdf
English - Courage Valor Is Beautiful.pdf
 

Último

El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de MarillacEl Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
Famvin: the Worldwide Vincentian Family
 
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidadla Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
FranciscoJoseFloresG1
 
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdfLa inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
adyesp
 
Definicion e importancias de Altar Familiar
Definicion e importancias de Altar FamiliarDefinicion e importancias de Altar Familiar
Definicion e importancias de Altar Familiar
miluskamendoza7
 
Te costara todo steve lawson discípulo pdf
Te costara todo steve lawson discípulo pdfTe costara todo steve lawson discípulo pdf
Te costara todo steve lawson discípulo pdf
CRISTINAULLOA12
 
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTESANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
CENTI
 
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptxVoces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
jenune
 
Antropología Filosófica facil de entender.ppt
Antropología Filosófica facil de entender.pptAntropología Filosófica facil de entender.ppt
Antropología Filosófica facil de entender.ppt
FacundoRiquel
 

Último (8)

El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de MarillacEl Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
El Corazón de Jesús en la espiritualidad de Luisa de Marillac
 
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidadla Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
la Vidas juveniles victoriosas en la espiritualidad
 
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdfLa inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
La inerpretación del Evangelio de san Lucas.pdf
 
Definicion e importancias de Altar Familiar
Definicion e importancias de Altar FamiliarDefinicion e importancias de Altar Familiar
Definicion e importancias de Altar Familiar
 
Te costara todo steve lawson discípulo pdf
Te costara todo steve lawson discípulo pdfTe costara todo steve lawson discípulo pdf
Te costara todo steve lawson discípulo pdf
 
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTESANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
SANTA CONVOCATORIA tema DESCANSO PARA SUBIR AL MONTE
 
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptxVoces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
Voces 1 de samuel 17 Centro de Enseñanza CED.pptx
 
Antropología Filosófica facil de entender.ppt
Antropología Filosófica facil de entender.pptAntropología Filosófica facil de entender.ppt
Antropología Filosófica facil de entender.ppt
 

Queretaro Otomi - Poverty.pdf

  • 1.
  • 2. Nu'bu̲ hmiki bojä tsihi ma hnini ar pobre ge'e, hingi serás pa nä'ä usurero, nixi impondrás usura. Éxodo 22:25 Nixi tolerarás ma pobre ja yá causa. Éxodo 23:3 Hingi torcerás ar nt'ot'e ir hyoya ir nge ár causa. Pero séptimo ar je̲ya bí dejarás reposar ne aquietar; pa da coman ya hyoya ja ir hnini, ne da dejen bí comerán ya bestias hwähi. Ar xkagentho bí harás ko ir viña ne ko ir olivar. Éxodo 23:6, 11 Ne hingi espigarás ir viña, nixi recogerás nga̲tho uva ir viña; ya dejarás pa ar pobre ne ar extranjero: Nuga̲ Dar ar 'ÑO̲HO̲ ir Kwä. Hingi harás injusticia jar ar nt'ot'e, hingi respetarás ya jä'i ar pobre, nixi honrarás ar jä'i ar poderoso, ho̲ntho mi ko ya Ximhai juzgarás ja ir prójimo. Levítico 19:10, 15 Ne nu'bu̲ siegues mies ir ha̲i, hingi limpiarás ya rincones ir hwähi nu'bu̲ siegues, nixi recogerás espigas ir mies; ya dejarás ar pobre ne ar forastero. Nuga̲ Dar Jehová ir Kwä. Levítico 23:22 Nu'bu̲ ir idä ar empobrece ne xi vendido 'nar xe̲ni ár posesión, ne ya alguno yá meni ku̲hu̲ ya dá redimir, nu'bu̲ redimirá da vendió ár idä. Ne nu'bu̲ ir idä ar empobrece ne ho̲e jar decadencia ko nu'i; Gem'bu̲ bí aliviarás, ne anke mfädi ja forastero wa forastero; pa habite ko nu'i. Ne nu'bu̲ ir idä habita ko nu'i bí empobrece ne gi vende; Hingi bí obligarás da njapu̲'be̲fi komongu ar siervo, ge komongu pe̲fi ne komongu ar forastero, da ko nu'i, ne gi servirá asta ar je̲ya jubileo; ne gem'bu̲ bí apartará nu'i, nu'ä ne yá bätsi, ne ya volverá yá mengu, ne volverá posesión yá mengu. Ne nu'bu̲ 'nar forastero wa forastero ar enriquece ko nu'i, ne ir ku 'bu̲i ho mi 'bu̲i nä'ä bí empobrece, ne vende ja ar forastero wa ar forastero nä'ä 'bu̲i ko nu'i, wa da linaje ya mengu forastero, después ne da vendido, tsa da redimido ma 'nagi; 'na yá ida̲ tsa̲ da redimir nä'ä: wa ár tío, wa ar bätsi ár tío, pe redimir nä'ä, wa 'na nä'ä pariente cercano jar nu'ä yá mengu tsa̲ da redimir nä'ä; wa nu'bu̲ to, pe redimir ar. Levítico 25:25, 35, 39 — 41, 47 Ar ngäts'i kadu yoto ya je̲ya harás 'nar liberación. Ne nuna gehna ma 'na ar liberación: nga̲tho acreedor da preste 'naxtu̲i ma ár prójimo, bí liberará; hingi ar nä'ä exigirá jar ár prójimo, nixi ár idä; getho ar hu'ä ar liberación ar 'ño̲ho̲. 'Nar extranjero ar podrás exigir ja ma 'nagi: pe nä'ä ar tuyo ko ir 'ñowi ir 'ye̲ nä'ä soltará; Nthäki nu'bu̲ hingi xi hyoya entre vosotros; ngetho Jehová ga bendecirá Nar dätä hño 'na jar ximha̲i Jehová ir Jwä gi xta ya heredad pa dá poseer: ho̲ntho nu'bu̲ escuchas atentamente jar ximha̲i Jehová ir Jwä gi xta ya heredad. hñä Jehová ir Jwä, pa da guardes ne cumplas ga̲tho nuya mandamientos da Nuga̲ mando nu'bya. Ngetho Jehová ir Jwä gi bendice, ngu gi nä'ä xi prometido, ne prestarás xingu ya ximhai, pe hingi pedirás prestado; ne reinarás dige xingu ya ximhai, pe nu'u hingi reinarán dige nu'i. 7Si da nja entre vosotros 'nar pobre 'na ir jwädä, mbo 'na ir ciudades, ja ir ha̲i Jehová ir Jwä gi xta, hingi endurecerás ir mu̲i, nixi cerrarás ir 'ye̲ ja ir idä pobre; ge nä'ä bí abrirás xi hño ar 'ye̲, ne bí prestarás nä'ä xingu pa ár 'medi da. nä'ä da nu'ä ne. Guardar ga ar ke hingi xi Honto 'nar pensamiento ja ir mu̲i malvado, da xi'i: ar je̲ya séptimo, ar je̲ya liberación, xi getu'bu̲; ne ir da̲ da nts'oki kontra pobre ir ku, ne hingi bí ya des otho; ne clama Jehová kontra tNe da pecado pa nu'i. Ciertamente bí darás, ne ir mu̲i hingi ar entristecerá nu'bu̲ bí des, getho nu'bu̲ 'me̲hna gi bendecirá Jehová ir Jwä ga̲tho ir obras ne jar nga̲tho aquello jar nä'ä pusieras ir 'ye̲. Getho ya hyoya hingi cesarán ar po̲ni ar ximha̲i; jange di mando, bí mä: Abrirás xi hño ir 'ye̲ ir ku, ir hyoya ne ir menesterosos ir ha̲i. Deuteronomio 15:1 — 11 Ne nu'bu̲ ar 'ño̲ho̲ mfädi ja pobre, hingi dormirás ko ár prenda; ar nga̲tho modos, bí devolverás ar prenda nu'bu̲ ar ponga ar hyadi, pa ndi duerma ko ár propio vestido, ne ma̲xa'i; ne gi da Ts'ut'ubi hñandu̲hu̲ Jehová ir Kwä. THingi oprimirás ar pe̲fi pobre ne menesteroso, da ja ir jwädä, nixi ja ya extranjeros gi 'bu̲hu̲ ja ir ha̲i mbo ja ir ciudades: ja ár pa bí darás jár nu ár the̲t'i, nixi ar hyadi bí pondrá dige nä'ä; getho ar pobre, ne pone ár mu̲i jar nä'ä di 'bui, hontho sea mi clame kontra nu'i jar Jehová, ne gi da pecado. Deuteronomio 24:12 — 15 Jehová empobrece, ne enriquece; humilla, ne enaltece. Levanta ar ar polvo ja ya hyoya, ne levanta ar ar muladar ma mendigo, pa ga japi ya entre príncipes, ne da uni heredar trono Xomha̲i; getho ar Jehová ge ya columnas ar ha̲i, ne dige nu'u xi puesto jar ximha̲i. 1 Samuel 2:7 — 8 Komo ya pa da judíos ya descansaron yá ntuhni, ne ar zänä da bí ma cambiado dumu̲i njohya, ne luto jar pa xi hño, pa ndi hicieran nu'u̲ pa banquete ne njohya, ne pe̲hni ar porciones 'ra ya ma'ra , ne da klase ya hyoya. Ester 9:22 Pe nä'ä salva ya hyoya ar espada, ár ne ne ár 'ye̲ ya poderosos. Bí nja'bu̲ bí ar pobre pe̲ts'i esperanza, ne ar iniquidad tapa ár ne. Xta nuwa, bienaventurado ar 'ño̲ho̲ bí nä'ä Jwä hoku̲he; ir tanto, hingi menosprecies ar castigo ar Todopoderoso, getho nä'ä aflige ne venda, hiere ne sana yá 'ye̲. Job 5:15 — 18 Getho xi oprimido ne xi abandonado ja ya hyoya; getho xi quitado violentamente 'nar ngú hingi edificó; Ciertamente hingi sentirá quietud jar ár vientre, hingi ahorrará da deseaba. Job 20:19 — 20 Nu'bu̲ ar oído ga mbi 'yo̲de, di bendijo; ne nu'bu̲ ar da̲ di vio, 'raki ar testimonio: ngetho libré pobre clamaba, ne ar huérfano, ne nä'ä Hinti mi pe̲ts'i nä'ä bí ayudara. Ar bendición ar nä'ä mi tso̲kwa punto ar perecer Ba ehe dige ngeki, ne ya hice ne ár mu̲i ar viuda cantara ar njohya. Ga vestí ar Ts'ut'ubi, ne ga vistió: ma mä bí komongu 'nar manto ne 'nar diadema. Nuga̲ mar da̲ pa ya ciegos, ne pies pa ya cojos. Nuga̲ mar tada ya hyoya, ne causa himi dá himi. Ne ya rompí ya fauces ar impío, ne arranqué botín yá ts'i. Job 29:11-17 Xta nuwa, Ajö ge poderoso ne hingi menosprecia jar ni; ar poderoso ja ya ndu nzafi ne sabiduría. Hingi preserva ar nzaki ya impíos, ho̲ntho mi xta da ja ya hyoya. Hingi aparta yá da̲ ya justos, ho̲ntho mi gi 'bu̲hu̲ ja ar trono ko reyes; Hä, nu'ä ya establece pa zäntho, ne ya exaltados. Ne nu'bu̲ fuesen atados ko ar grillos, ne atados ko cuerdas aflicción; 'Me̲fa bí gi 'ñudi ár obra ne yá transgresiones xi excedido. Gi xoki 'nehe ar oído nu'u̲ 'na jar disciplina, ne manda ne da vuelvan ar ar iniquidad. Nu'bu̲ bí obedecen ne bí mahyoni, pasarán yá pa jar prosperidad, ne yá je̲ya placeres. Pe nu'bu̲ hingi obedecen, perecerán espada, ne morirán hinda conocimiento. Pe ya hipócritas mu̲i amontonan ira, ne hinda claman nu'bu̲ nu'ä ya ata. Mueren ar juventud, ne ár nzaki transcurre ja ya impuros. Libra ya hyoya ár aflicción, ne gi xoki yá oídos ar opresión. Job 36:5-15 Getho ya necesitados hinda mengi da olvidados pa zäntho: ar esperanza ya hyoya hingi perecerá pa zäntho. Salmos 9:18 ¿Yogo'ä gi kohi gi na ya'bu̲, o Jehová? ¿Yogo'ä gi escondes jar tiempos angustia? Ar impío, ko ár soberbia, persigue ja ya hyoya: 'bu̲hu̲ tomados ja ya artimañas xi imaginado. Getho ar impío jacta ar hne ár mu̲i, ne bendice ya avaros, da hoki yá
  • 3. 'be̲hñä yá Jehová aborrece. Ar impío, ir nge ar soberbia ár semblante, hingi buscará Jwä: Jwä hingi 'bu̲i ja yá to. Yá 'ñu ya nzäm'bu̲ penosos; Ir juicios gi 'bu̲hu̲ xi por encima de ár thandi, ne dige ngatho yá ntuhni, ya ensaña. Xi mä ja ár mu̲i: hingi ge ga conmovido, getho ni 'nar pa 'bu̲i ja ar adversidad. Ár ne xi ár ñut'i ko xingu ar maldición, ar nkadi ne fraude; debajo de ár hñä 'bu̲i ts'o nt'o̲t'e ne vanidad. Sienta ja ya escondrijos ya aldeas, ja ya escondrijos mata ar inocente, ne yá da̲ gi 'bu̲hu̲ puestos secretamente ja ar pobre. Acecha njot'i komongu Lyon ja ár foso; acecha pa atrapar ar pobre; atrapa ja ar pobre nu'bu̲ nä'ä ár ts'u̲ ja yá red. Ar agacha ne ar humilla, pa ndi ya hyoya dagi ho mi 'bu̲i ar yá fuertes. Xi mä ja ár mu̲i: Kwä bí xi olvidado: esconde ár rostro; ni 'nar pa bí verá. Nangi, o Jehová; O Jwä, alza ir 'ye̲, hingi di olvides ja ya jä'i mi nutho. ¿Yogo'ä desprecian Jwä ya impíos? Xi mä ja ár mu̲i: hingi ndi exigirás. Nu'i nä'ä xka hyandi; getho nu'i nú ar ngi ne ar despecho, pa retribuyelo ko ir 'ye̲: ar pobre ar encomienda da nu'i; Nu'i gar auxiliador ya huérfanos. 'Wagi ár brazo ar impío ne ar malvado, gi hyoni ár ts'o nt'o̲t'e Asta ke hingi dá halles. Ar 'ño̲ho̲ ar 'naha mar ndä ir nge ya siglos ya siglos: ya Ximhai xi perecido fuera de yá ha̲i. Jehová, nu'i xka o̲de ar hne ya jä'i mi nutho; prepararás ár mu̲i, harás oír ir oído, pa nda juzgar ar huérfano ne ar oprimido, pa ndi 'ño̲ho̲ ar ximha̲i hingi oprima nä'ä. Salmos 10 Ya opresión ya hyoya, ir nge ar suspiro ya necesitados, nu'bya di levantaré, hmä Jehová; Bí pondré bí salvo ar nä'ä bí resopla. Salmos 12:5 Habéis avergonzado ar Ts'ut'ubi ya hyoya, getho ar 'ño̲ho̲ ge ár refugio. Salmos 14:6 Nuna ar pobre clamó, ne ar 'ño̲ho̲ bí 'yo̲de ne dí libró ar ga̲tho yá angustias. Salmos 34:6 Ma huesos dirán: 'ño̲ho̲, ¿togo'ä komongu nu'i, da libras ar pobre nä'ä ar mäs xí nze̲di da, ne ar pobre ne ar menesteroso ar nä'ä bí despoja? Salmos 35:10 Ya impíos xi desenvainado jar espada ne tensado ár nsä'mi pa derribar ar pobre ne ar necesitado, ne hyo mi ya recta ar conducta. Salmos 37:14 Pe Nuga̲ Dar pobre ne necesitado; pe ar 'ño̲ho̲ gí beni ko ngeki: Nu'i gar ma mfats'i ne ma libertador; hingi gi detengas, o Jwä ma me̲ti. Salmos 40:17 Bienaventurado nä'ä nu'u̲ ar pobre: ar 'ño̲ho̲ bí librará jar pa angustia. Salmos 41:1 Ir congregación xi habitado jar Nunu̲: nu'i, o Jwä, xka preparado ar ir bondad pa ko ya hyoya. Salmos 68:10 Mäs Nuga̲ Dar pobre i tu ma mu̲i: ir salvación, o Jwä, di ponga jar hñets'i. Ngetho Jehová gi 'yo̲de ya hyoya, ne hinda menosprecia ja yá prisioneros. Salmos 69:29, 33 Mäs Nuga̲ Dar pobre ne menesteroso: apresurar ga ma ngeki, o Jwä: Nu'i gar ma socorro ne ma libertador; O Jehová, hingi ga demores. Salmos 70:5 Juzgará ir hnini Ts'ut'ubi, ne ir hyoya mä. Salmos 72:2 Juzgará ya hyoya ar hnini, salvará yá bätsi ya necesitados ne desmenuzará ar opresor. Porke nä'ä librará ja ar menesteroso nu'bu̲ clame; 'nehe ar pobre, ne nä'ä hingi pe̲ts'i nä'ä bí ayude. Nu'ä perdonará ar pobre ne ar necesitado, ne salvará yá anxe̲ mar na za̲ ja ya necesitados. Salmos 72:4, 12 — 13 Hingi entregues ár anxe̲ ir tórtola ma multitud ja ya impíos: hingi olvides pa zäntho congregación ir hyoya. Hingi vuelvas avergonzado ar oprimido, alaba ir thuhuu ar pobre ne ar necesitado. Salmos 74:19, 21 Defended ya hyoya ne ya huérfanos: haced Ts'ut'ubi ya afligidos ne ya necesitados. Libra ar pobre ne ar necesitado: librar ya 'ye̲ ja ya impíos. Salmos 82:3 — 4 Inclina ir oído, o Jehová, 'mu̲ise̲ di, getho Dar pobre ne menesteroso. Salmos 86:1 Wat'i, levanta jar ar pobre ar ar aflicción, ne bí thogi familya komongu 'nar rebaño. Salmos 107:41 Getho Dar pobre ne necesitado, ne ma mu̲i xi herido mbo ngeki. Di xta ma komongu ar sombra nu'bu̲ declina: Dar arrojado ar 'Nangu̲di jar ma'na komongu ar langosta. Ma rodillas gi 'bu̲hu̲ yá ts'e̲di ir nge ar ayuno; ne ma ngo̲ desfallece ar grosura. Ne Nugu̲ga̲ di convertí jar oprobio pa nu'u̲; Nu'bu̲ ga miraban, meneaban yá ñä. Gi fa̲xki ga, o Jehová Jwä ma me̲ti; salvar ga nä'ä mä ir ntheku̲te, pa ndi sepan nä'ä nuna gehna ir 'ye̲; ne nu'i, 'ño̲ho̲, nä'ä xka 'yo̲t'e. Maldícenos, pe bendecir ga a ti: cuando se levanten, avergüéncense; Pero alégra ir siervo. Da ma adversarios ar vistan ar vergüenza, y que se cubran con su propia confusión, como con un manto. Alabaré xingu ya Jehová ko ma ne; Hä, dí alabaré ja ar multitud. Porke nä'ä da bí diestra ar pobre, pa ndi salvar ar mi condenan ár anxe̲. Salmos 109:22 — 31 Xi dispersado, xi mä ya xki ja ya hyoya; Ár Ts'ut'ubi ar pa zäntho; Ár ndäni da exaltado ko ya honra. Salmos 112:9 Levanta ar ar polvo 'na jar pobre, ne levanta ar ar muladar da menesteroso; Salmos 113:7 Bendeciré abundantemente ár proveeo, ne saciaré yá hyoya ko 'nar thuhme. Salmos 132:15 Nuga̲ pädi ke ar 'ño̲ho̲ defenderá ar causa ya afligidos ne da ya hyoya. Salmos 140:12 Gi hyandi ar hormiga, perezoso; Considerad yá 'ñu, ne sed sabios, dá nuna, hingi yá guía, nixi dä'be̲tini ni príncipe, provee ár alimento da hñethe, ne recoge ár alimento ar siega. ¿Asta Hä'mu̲ dormirás, o perezoso? ¿Hä'mu̲ gí nangi ja ir t'i? 'Naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar cruzamiento 'ye̲ pa ga ähä: bí nja'bu̲ da e'bu̲ ir pobreza ngu nä'ä viaja, ne ir 'medi da komongu 'nar 'ño̲ho̲ armado. Proverbios 6:6 — 11 Bí thogi pobre nä'ä mä ko 'ye̲ perezosa, pe ár 'ye̲ ya diligentes enriquece. Ar riqueza ar rico ge ár Dähnini xí nze̲di: ar destrucción ya hyoya ge ár pobreza. Proverbios 10:4, 15 Jawa nä'ä dispersa, ne wat'i aumenta; ne mahyoni nä'ä retiene mäs ar nä'ä nthe, pe gi hoki ar pobreza. Proverbios 11:24 Jawa nä'ä bí enriquece, pe hingi pe̲ts'i otho; Jawa nä'ä bí empobrece, pe pe̲ts'i ar dätä ar riquezas. Ar rescate ar nzaki ar 'ño̲ho̲ ya yá riquezas, pe ar pobre hingi gi 'yo̲de reprensión. Pobreza y vergüenza serán para el que rehúsa la Instrucción, pero el que reprende será honrado. 'Bu̲i xingu ya alimento jar
  • 4. labranza ya hyoya, pe Jawa 'naxtu̲i da destruye ya nzäm'bu̲ xi mä. Proverbios 13:7 — 8, 18, 23 Ar pobre ar aborrecido aun ir nge ár prójimo, pe ar rico pe̲ts'i xingu ya mpädi. Nä'ä menosprecia ár prójimo, peca, pe nä'ä pe̲ts'i ntheku̲te ar pobre, bienaventurado ge. Nä'ä oprime ar pobre afrenta jar ár Hacedor, pe nä'ä bí honra pe̲ts'i ntheku̲te ar pobre. Proverbios 14:20 — 21, 31 Nä'ä bí burla ar pobre vitupera jar ár Hacedor, ne nä'ä bí alegra ja ya calamidades hingi da gohi hinda castigo. Proverbios 17:5 Ar pobre usa súplicas; pe ar rico thädi ásperamente. Proverbios 18:23 Hño ge ar pobre mi 'yo ár ntheki 'mui, da nä'ä ar perverso ja yá xine, ne ar necio. Ar riqueza thogi xingu ya mpädi; pe ar pobre xí hñe̲gi ár prójimo. Nga̲tho ya ida̲ ya hyoya nä'ä aborrecen: ¿Tengu nä'ä bí alejan Nunu̲ yá mpädi? Nu'ä ya persigue ko ya hñä, pe nu'u̲ bí Be̲di. Nä'ä bí apiada ar pobre, presta Jehová; ne nä'ä xi mä ya xki, bí bí pagará ar nuevo. Ar hne ar 'ño̲ho̲ ge ár bondad, ne hño ge ar pobre nä'ä ar mentiroso. Proverbios 19:1, 4, 7, 17, 22 Hingi ames ar t'i, pa da hingi llegues ma pobreza; Gi xoki ir da̲, ne gi saciarás ja 'nar thuhme. Proverbios ar 20:13 Nä'ä tape yá oídos ya clamor ar pobre, nä'ä 'nehe clamará, pe hingi da o̲de. Nä'ä ama ya placeres da pobre; nä'ä ama ar bino ne ar asete hingi ge ár ñu̲ni. Proverbios 21:13, 17 Ar rico ne ar pobre bí 'bu̲i: ar 'ño̲ho̲ xí creador nga̲tho nu'u̲. Ar rico gobierna ya hyoya, ne ar prestatario xí siervo ar prestamista. Nä'ä pe̲ts'i 'nar da̲ generoso da bendecido; getho xta ar ár 'nar thuhme ja ya hyoya. Nä'ä oprime ja ar pobre da aumentar yá riquezas, ne nä'ä xta ya ricos, ciertamente da mets'i 'medi da. Hingi robes ma pobre, getho ar pobre, nixi oprimas ja ar afligido jár goxthi: Proverbios 22:2, 7, 9, 16, 22 Oxki ar bebedores ar bino; ja ya comedores ar ngo̲ desenfrenados, getho ar tindo̲ ne ar glotón bí empobrecerán, ne ar somnolencia vestirá ya 'ño̲ho̲ harapos. Proverbios 23:20 — 21 Pasé ya hwähi ja ya perezosos, ne ya viña ar 'ño̲ho̲ falto entendimiento; Ne xta aquí ke nga̲tho mi cubierto ya espinos, ne ya ortigas xki cubierto ár faz, ne ár muro Nunu̲ xki xi derribado. Gem'bu̲ dá Dí handi, ne bí consideré xi hño; bí miré, ne recibí Nt'uti. 'Naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar t'i, 'naxtu̲i ar cruzamiento 'ye̲ pa ga ähä: bí nja'bu̲ da e'bu̲ ir pobreza ngu nä'ä viaja; ne ir 'medi da 'ño̲ho̲ armado. Proverbios 24:30 — 34 Pobre oprime ar pobre ar komongu 'nar 'wäi torrencial nä'ä hingi he̲gi alimento. Hño ge ar pobre mi 'yo ja ár rectitud, nä'ä ar perverso ja yá 'ñu, anke ár ñu̲ni. Nä'ä ar usura ne ar ganancia injusta aumente yá bienes ya recogerá pa nä'ä bí compadezca ar ya hyoya. Ar rico ar sabio jar ár 'nar nt'ot'ise̲ presunción; pe ar pobre mi pe̲ts'i entendimiento bí escudriña. Komo Lyon rugiente, ne oso da corre; Bí nja'bu̲ bí ge 'nar gobernante malvado dige ya jä'i pobre. Nä'ä cultiva yá ha̲i da mets'i 'nar thuhme jar abundancia, pe nä'ä te̲ni ya vanidosos da mets'i bastante ar pobreza. Nä'ä bi xo̲ní da enriquecer ar pe̲ts'i mal da̲, ne hingi gí beni ke ar pobreza bí sobrevendrá. Nä'ä xta ar pobre hingi carecerá, pe nä'ä esconde yá da̲ da mets'i xingu ya maldiciones. Proverbios 28:3, 6, 8, 11, 15, 19, 22, 27 Ar xa nu'u̲ causa ya hyoya, pe ar impío hingi gí pädi. Ar pobre ne ar mentiroso bí 'bu̲i: Jehová ilumina yá da̲ ambos. Ar 'naha mar ndä da juzga fielmente ja ya hyoya, ár trono da establecido pa zäntho. Proverbios 29:7, 13 — 14 Yoho ya gi xta pedido; Hingi di ya niegues 'bu̲ 'be̲tho morir: Aleja ar ngeki ar vanidad ne ar mentira: hingi di des pobreza nixi riquezas; alimentar di ko alimento ga conviene, hontho sea nä'ä di sacie, ne gi niegue, ne xi'i: ¿togo'ä Jehová? wa pa hingi da pobre, ne hurte, ne gi thuuhu ma Jwä jar vano. Jawa 'nar generación, cuyos ts'i ya komongu ar espadas, ne yá mandíbulas komongu ar cuchillos, pa nda devorar ya hyoya sobre ar ha̲i, ne ya necesitados de entre ya 'ño̲ho̲. Proverbios 30:7 — 9, 14 Gi xoki ir ne, juzga ko ar Ts'ut'ubi ne ar defiende ar causa ya hyoya ne necesitados. Extiende ár 'ye̲ ja ya hyoya; Hä, extiende yá 'ye̲ ja ar necesitado. Proverbios 31:9, 20 Hño ge 'nar bätsi pobre ne sabio da ne 'naha mar ndä hixa hño ne insensato, ne ya hingi da amonestado. Getho jar fa̲di ku̲hu̲ ya reinar; Mente da 'nehe nä'ä 'bu̲i ja ár Ndä ar xí pobre. Eclesiastés 4:13-14 Nu'bu̲ nú ar opresión ya hyoya ne ar perversión violenta ar nt'ot'e ne ar Ts'ut'ubi 'nar provincia, hingi ga maravilles ar nä'ä di 'bui, getho ar nä'ä mäs mar hñets'i nä'ä ar mäs mar hñets'i nu'u̲; ne Jawa mäs mar hñets'i da nu'u̲. Eclesiastés 5:8 Getho, ¿Temu̲ pe̲ts'i mäs ar sabio nä'ä ar necio? ¿Temu̲ pe̲ts'i ar pobre da sepa da 'ño hñandu̲hu̲ ya vivientes? Eclesiastés 6:8 Nuna ar sabiduría 'nehe dá xta hyandi jár ar hyadi i di pareció ar dätä: xki 'nar t'olo Dähnini, ne pocos ya 'ño̲ho̲ mbo Nunu̲; ne ba ehe 'nar Nar dätä hño 'naha mar ndä kontra nä'ä, ne ya dá sitió, ne ya edificó ar dätä baluartes kontra Nunu̲: ne da halló jar nä'ä pobre 'ño̲ho̲ sabio, ne nä'ä ko ár sabiduría libró ar swida; Wat'i, ningún ya 'ño̲ho̲ bí acordaba pobre Nunu̲ 'ño̲ho̲. Gem'bu̲ xi'i: hño ar sabiduría dá fuerza; wat'i, ar sabiduría ar pobre xí despreciada, ne yá hñä hingi ya escuchadas. Ya hñä ya sabios ar oyen jar silencio mäs da clamor ar nä'ä gobierna ja ya necios. Hño ge ar sabiduría nä'ä ya armas hñäki: pe 'nar pecador destruye xingu ar za̲. Eclesiastés 9:13-18 Jehová da mä ko ya xita ne ya txu jár hnini ne ko yá príncipes, getho habéis devorado viña; Despojo ya hyoya xi vuestras ngú. ¿Temu̲ queréis mä da despedazaréis ma hnini ne ya moléis rostro ya hyoya? hmä ar 'ño̲ho̲ JWÄ ja ya ejércitos. Isaías 3:14 — 15 Ai mi decretan decretos injustos, ne ot'i ya penurias xi prescrito! Apartar ya nt'ot'e ja ya necesitados, ne pats'u̲ga̲ da ja ya hyoya ma ar hnini, pa da viudas ya 'bu̲hu̲ ár presa, ne roben ya huérfanos! Isaías 10:2 Pe ko ya Ximhai juzgará ya hyoya ne reprenderá ko hñe̲he ja ya mansos ar ha̲i, ne ya herirá ar ximha̲i vara ár ne, ne ko aliento yá xine matará ja ya impíos. Isaías 11:4 Ne ar primogénito ya hyoya apacentará, ne ar menesteroso bí acostará pädi xi hño; ne mataré ir raíz kor thuhú, ne nä'ä matará ir resto. ¿Temu̲ responderá, Pos, ja ya mensajeros ar
  • 5. nación? Da Jehová xi fundado Sión, ne jar nä'ä confiarán ya hyoya jár hnini. Isaías 14:30, 32 O Jehová, Nu'i gar ma Jwä; Gi exaltaré, alabaré ir thuuhu; getho xka 'yo̲t'e maravillas; Consejos ir antiguos ya fidelidad ne majwäni. Getho xka 'yo̲t'e ar Dähnini 'nar montón; 'nar Dähnini defendida 'nar ruina: 'nar palacio ar extranjeros nä'ä hingi Dähnini; ni 'nar pa bí construirá. Ir tanto, ar hnini xí nze̲di gi glorificará, ar swida ja ya Ximhai terribles ga temerá. Getho nu'i xka xi 'nar Fuerza pa ar pobre, fortaleza pa ar necesitado jar ár aflicción, refugio jar tempestad, sombra ar pa, nu'bu̲ ar estallido ya terribles ar komongu 'nar tempestad kontra Jot'i. Isaías 25:1 — 4 Confiad jar Jehová pa zäntho, ngetho jar Jehová xi Jehová fortaleza eterna, getho nu'ä xí descender yá moradores ya ma ñä; ar Dähnini mextha, dá humilla; Dá abatió, asta ar ximha̲i; Dá lleva asta ar polvo. Wa bí hollará, ya pies ya hyoya, ne ya pasos ja ya necesitados. Isaías 26:4 — 6 Ne ya mansos aumentarán ár gozo jar Jehová, ne ya hyoya ja ya 'ño̲ho̲ bí regocijarán ja ya tsita Israel. Isaías 29:19 Ne ya instrumentos ar malhechor ya malos: nä'ä trama maquinaciones perversas pa destruir ma pobre ko ya hñä nemhñö, aun nu'bu̲ ar necesitado ñä ar rectamente. Isaías 32:7 Nu'bu̲ ar pobre ne ar menesteroso busquen ar dehe, ne hingi dá xi, ne ár hñä desfallezca ir nge ar tuthe, Nugu̲ga̲, ar 'ño̲ho̲, ya oiré, ne Nugu̲ga̲, ar Dios ar Israel, hingi ya desampararé. Isaías 41:17 ¿Hingi ar nuna ar ayuno xta elegido? ¿da desatar ya ligaduras ar ts'o nt'o̲t'e, da deshacer ya pesadas cargas, ne dejar libres ja ya oprimidos, ne pa da rompáis nga̲tho yugo? ¿Hingi ar pa repartir ir 'nar thuhme ja ar hambriento, ne pa ar tsa da ja ir nguu ja ya hyoya desamparados? Nu'bu̲ veas 'na jar desnudo, ne bí cubras; ¿Ne da hingi ga escondes 'nar nt'ot'ise̲ ir ngo̲? Gem'bu̲ ir tsibi resplandecerá komongu ar xudi, ne brotará ir nzaki presto: ne ir ximhai irá hñandu̲hu̲ nu'i; ar Xomha̲i Jehová da ir recompensa. Isaías 58:6 — 8 Getho ga̲tho esas ya 'bede ya hice ya ma 'ye̲, ne ga̲tho esas ya bi, hmä ya Jehová; pe nuna miraré, ar pobre ne ar contrito espíritu, ne tiembla ma po̲ts'e. Isaías 66:2 'Nehe ja ir faldas da halla ya ji yá anxe̲ mar na za̲ ar ya hyoya inocentes: hingi dá xta hallado ya nthoni secreta, pe ge dige ngatho nu'u. Jeremías 2:34 Jange xi'i: Ciertamente 'nar ya 'be̲nte; ya insensatos, getho hingi pädi jar 'ñu Jehová, nixi mä ár Kwä. Jeremías 5:4 Cantad Jehová, alabad jar Jehová, getho nä'ä xi librado ár anxe̲ ya hyoya 'ye̲ ar malhechores. Jeremías ar 20:13 Juzgó ar causa ya hyoya ne necesitados; Gem'bu̲ bí thogi xi hño: ¿himi 'me̲hna ga pädi di? hmä Jehová. Jeremías 22:16 Nu'bu̲ Nabuzaradán, capitán jar guardia, zits'i cautivo Babilonia ar resto ar hnini xki quedado jar Dähnini, ne da ya xki caído, ya nä'ä bí xki caído, ko ár resto ar hnini mi quedado. Pero Nabuzaradán, capitán jar guardia, bí zogi ja ya hyoya jar hnini Hinti mi otho jar ximha̲i Judá, ne bí umbi viñas ne campos jar xkagentho ar pa. Jeremías 39:9 — 10 Xta nuwa, nuna bí iniquidad ir nju Sodoma: soberbia, saciedad 'nar thuhme, ne abundancia ociosidad mi Nunu̲ ne ja yá t'ixu, ne hinda fortaleció ar 'ye̲ ar pobre ne ar menesteroso. Ezequiel 16:49 Nu'bu̲ engendra 'nar bätsi be, derramador ya ji, ne da o̲t'e xkagentho ko alguna nuya ya, ne da hingi tso̲ni yá ninguno nuya 'befi, ho̲ntho mi xi ñuni ja ya nt'o̲ho̲, ne xi contaminado ar 'be̲hñä ár prójimo, xi oprimido ar pobre ne ar necesitado , xi despojado ko nts'o nt'o̲t'e, hingi xi restituido jar prenda ne alzó yá da̲ ya ídolos, cometió abominación, 'raki ar usura, ne multiplicó: ¿vivirá, Pos? hingi vivirá: xi 'yo̲t'e ga̲tho gi abominaciones; ciertamente morirá; Ár ya ji da dige nä'ä. Ne xta nuwa, nu'bu̲ engendra 'nar bätsi, nä'ä gi hyandi nga̲tho ya nts'oku̲te nä'ä xi 'yo̲t'e ár tada, ne nu'u̲ ne hingi xí semejantes nts'oku̲te, nä'ä hingi xi ñuni ja ya nt'o̲ho̲, nixi xi alzado yá da̲ ya ídolos jár ngú Israel, hingi xi contaminado ar 'be̲hñä ár prójimo, nixi xi oprimido jar ni, nixi xi retenido jar prenda, nixi xi echado jar perder ko nts'o nt'o̲t'e, ho̲ntho mi xi mä ya xki ár 'nar thuhme ja ar hambriento, ne xi cubierto jar ar desnudo ko 'nar manto, nä'ä xi quitado ár 'ye̲ ja ar pobre , nä'ä hingi xi recibido usura nixi aumento, xi ejecutado ma juicios anduvo ma nt'ot'e; Hingi morirá ya iniquidad ár tada, ciertamente vivirá. Ezequiel 18:10 — 17 Ya jä'i ar ximha̲i xi usado jar opresión ne xi ejercido jar robo, ne xi vejado ar pobre ne ar necesitado; hä, xi oprimido injustamente ja ar extranjero. Ezequiel 22:29 Ir tanto, o 'naha mar ndä, nä'ä gi da hño'i ma Ts'ut'ubi, ne quebranta ir nts'oku̲te Ts'ut'ubi, ne ir iniquidades mostrando ntheku̲te ja ya hyoya; Nu'bu̲ to da 'nar alargamiento ir Metho. Daniel 4:27 Bí nja'bu̲ bí xifi ar Jehová: 'Bu̲ hñu transgresiones Israel, ne goho, hingi retraeré ár castigo; getho Pos ya justos ya t'axi, ne ya hyoya ir nge 'nar par ze̲xthi; Da suspiran ir polvo ar ximha̲i dige yá ñä ya hyoya, ne apartan jar 'ñu ya mansos; ne 'nar 'ño̲ho̲ ne ár tada da ja ar xkagentho sierva, pa nda profanar santo ma thuhuu: Amós 2:6 — 7 Oíd nuna po̲ts'e boi Basán, da estáis jar t'o̲ho̲ Samaria, da oprimís ya hyoya, da aplastáis ya menesterosos, da decís yá hmu: Traed, ne bebamos. Ar 'ño̲ho̲ Jwä xi jurado ir nge ár santidad xta aquí da vendrán ya pa dige ya vosotros, nä'ä Gi llevará ko ar anzuelos, ne ir posteridad anzuelos. Amós 4:1-2 Así que, nu'bu̲ hangu pisoteáis ma pobre, ne bí quitáis ar cargas trigo, edificáis ngú Nunu̲ ar labrada, pe hingi habitaréis jar Nuyu̲; Habéis plantado viñas nsa̲di, pe hingi beberéis bino Nuyu̲. Getho Nuga̲ pädi vuestras múltiples transgresiones ne vuestros dätä nts'oku̲te: afligen ja ya justos, aceptan soborno, ne desvían ya hyoya goxthi ár derecha. Amós 5:11 - 12 Oíd 'me̲hna, o vosotros da devoráis ja ya necesitados, pa da desfallecer ya hyoya ar ximha̲i, bí mä: ¿Hä'mu̲ da irá ar 'ra'yo pa da vendamos ar trigo? ne ar nsabdo, pa ndi saquemos trigo, o̲t'e pequeño ar efa ne ar engrandecimiento ar siclo, ne falsificando ar ¿Saldos ya nkadi? Pa da compremos ár t'axi ya hyoya, ne ya ze̲xthi ja ya menesterosos; Hä, ¿ne ndi ya desperdicios ar trigo? Amós 8:4-6 Atravesaste ko yá varas ja ya ndä ja yá aldeas: ga po̲hñu̲ komongu fontha̲i pa ga dispersar: ár regocijo bí komongu devorar ya hyoya njot'i. Habacuc 3:14
  • 6. Dejaré jar nt'uni ge'e 'nar hnini afligido ne pobre, ne confiará thuuhu Jehová. Sofonías 3:12 Ne hingi oprimas ma viuda, nixi ja ar huérfano, nixi ja ar extranjero ni 'na jar pobre; ne da ninguno ar vosotros piense mal kontra ár idä 'mu̲i ár mu̲i. Zacarías 7:10 Ne apacentaré ar rebaño ar matadero, da nu'i, o pobre ar rebaño. Ne tomé pa ngeki yoho ya bastones; Ma 'na dá llamé Belleza, ne da ar ma dá llamé Bandas; ne apacenté ar rebaño. Ne ya rompió jar Nunu̲ pa, ne ya hyoya rebaño ga servían pädi da mar po̲ts'e Jehová. Zacarías 11:7, 11 Bienaventurados ya hyoya espíritu, getho nu'u̲ ar ndä ya cielos. Mateo 5:3 Ya ciegos wa pengi, ne ya cojos 'yo, ya leprosos ya limpiados, ne ya sordos oyen, ya animä resucitan, ne ja ya hyoya mi bí anuncia ar evangelio. Mateo 11:5 Hesus bí xifi: nu'bu̲ gi ne da perfecto, ba handi ne vende nä'ä gi 'ñehe, ne gi japi ja ya hyoya, ne pe̲ts'i tesoro jar ñu̲ni; ne handi ne ga seguir. Mateo 19:21 Estando Jesús en Betania, en casa de Simón el leproso, se le acercó una mujer que tenía un frasco de alabastro con un ungüento muy precioso, y lo derramó sobre su cabeza, mente que estaba sentado a la mesa. Xä'ä ar 'me̲hna, yá discípulos ar indignaron, bí mä: ¿pa Temu̲ mahyoni nuna ar desperdicio? Porque este ungüento podría haber sido vendido por mucho y dado a los pobres. Nu'bu̲ Hesus bí entendió, bí xifi: ¿Yogo'ä molestáis ar 'be̲hñä? porke nä'ä xi 'yo̲t'e ko ngeki 'na hño obra. Ngetho tenéis nzäm'bu̲ ko vosotros ja ya hyoya; pe ya ngeki hingi nzäm'bu̲ ga habéis 'yo̲t'e. Porque en cuanto derramó este ungüento sobre mi cuerpo, lo hizo para mi sepultura. Ar makwäni os xi'i da dondequiera ne da predique nuna evangelio nga̲tho, 'nehe ar contará nä'ä nuna ar 'be̲hñä xi 'yo̲t'e, pa memoria Nunu̲. Mateo 26:6 — 13 Gem'bu̲ Hesus, mi handi bí, bí amó, ne bí xifi: 'nar xka gi 'be̲di: ma, vende ga̲tho nä'ä gi 'ñehe, ne gi japi ja ya hyoya, ne pe̲ts'i tesoro jar ñu̲ni; ne handi, tsi ar cruz, ne ga seguir. Marcos 10:21 Ne ba ehe 'nar viuda pobre, ne echó dos blancas, mi o̲t'e 're̲t'a ma ku̲t'a. Ne llamando yá discípulos, bí xifi: ar makwäni os xi'i ke xí viuda pobre echó mäs da nga̲tho mi bí njät'i jar arca; pe nä'ä, ir nge ár 'medi, da echó ga̲tho nä'ä mi, aun nga̲tho ár sustento. Marcos 12:42 — 44 Ar Espíritu ar ar 'ño̲ho̲ 'bu̲i dige ngeki, porke ga xi ungido pa predicar ar evangelio ja ya hyoya; Di xi enviado jar sanar ja ya quebrantados mu̲i, da predicar ya liberación ja ya cautivos, ne vista ya ciegos, ja ya nthe̲gi ja ya quebrantados, Lucas 4:18 Ne alzando yá da̲ ja yá discípulos, bí mä: Bienaventurados ya hyoya, ngetho vuestro ar ndä Kwä. Lucas 6:20 Nu'bu̲ respondiendo Hesus, bí xifi: Id ne decid Xuwa nä'ä habéis hyandi ne o̲de; Tema ya ciegos wa, ya cojos caminan, ya leprosos ya limpiados, ya sordos oyen, ya animä resucitan, ja ya hyoya bí predica ar evangelio. Lucas 7:22 Mäs nu'bu̲ hagas banquete, hu ya hyoya, ja ya mancos, ja ya cojos, ja ya ciegos ne ya serás bendecido; getho nu'u̲ hingi xi retribuir gi, ngetho serás recompensado jar resurrección ja ya justos. Bí zo̲ho̲, Pos, Nunu̲ siervo ne bí contó bí ár ndo̲ nuya ya 'bede. Gem'bu̲ ar ndö jar ngú, enojado, xifi ár criado: Sal ngut'ä ir nge ya calles ne ya calles ja ya Dähnini, ne kähä nuwa jar ya hyoya, ya mancos, ya paralíticos ne ya ciegos. Lucas 14:13, 21 Ya ar oír 'me̲hna, Hesus bí xifi: "'nar xka gi 'be̲di: vende ga̲tho nä'ä gi 'ñehe, ne ya reparte ja ya hyoya ne pe̲ts'i tesoro jar ñu̲ni; ne handi ne ga seguir". Lucas 18:22 Ne Zaqueo bí jar 'yowa, bí mä ar 'ño̲ho̲: Xta nuwa, 'ño̲ho̲, japi ma bienes 'ra'i ma ya hyoya; ne nu'bu̲ xta tomado 'naxtu̲i ar alguno ya falsa acusación, bí devuelvo goho ya 'nandi. Lucas 19:8 Ne bí nú 'nehe 'nar viuda pobre da mbe'ña'i yoho blancas. I nä'ä bí mä: ar makwäni os xi'i, da viuda xí pobre xi echado mäs da ga̲tho; getho ga̲tho nuya xi echado ar ár abundancia pa ya ofrendas Kwä; pe nä'ä, ar ár penuria xi echado nga̲tho ar sustento mi. Lucas 21:2 — 4 Getho ja ya hyoya nzäm'bu̲ ya tendréis ko vosotros; pe ya ngeki hingi nzäm'bu̲ ga habéis 'yo̲t'e. Xuwa 12:8 Getho ja ya Macedonia ne Acaya mi xi agradado ga hoki 'nar cierta ñut'i pa ya hyoya santos nä'ä gi 'bu̲hu̲ jar Jerusalén. Romäno 15:26 Ne anke entregue ma bienes pa 'wini ya hyoya, ne anke entregue ma komongu pa da quemado, ne hingi pets'i ar caridad, 'ñotho di mahyoni. 1 corintios 13:3 Ngu tristes, pe nzäm'bu̲ hnini njohya; komongu ya hyoya, pe enriqueciendo jar xingu; ngu nu'bu̲ hingi tuviera otho ne, ne nuna, poseyera ga̲tho ya 'bede. 2 Corintios 6:10 'Nehe, jwädä, os ga pe̲hu̲ ga pädi ar gracia Kwä concedida 'na dige ya nijä Macedonia; Tema ja 'nar Nar dätä hño ntsa̲ aflicción, abundancia ár gozo ne ár profunda pobreza abundaron ja ya riquezas ár liberalidad. Ngetho conocéis gracia ma ndo̲ Jesucristo, da komongu ár ñu̲ni, bi pobre ya vosotros, pa ndi vosotros fuéséis ricos ir nge ár pobreza. 2 corintios 8:1 — 2, 9 (Ngetho xí escrito: xi esparcido, xi mä ya xki ja ya hyoya; jár ts'ut'ubi permanece pa zäntho. 2 Corintios 9:9) Ho̲ntho nu'u̲ quisieran ke ga acordáramos ar ya hyoya; xkagentho Nuga̲ 'nehe mi mä 'yo̲t'e. Gálatas 2:10 Ya ida̲ míos, hingi tengáis ar nt'eme ma ndo̲ Jesucristo, 'ño̲ho̲ Xomha̲i, ko ya acepción ya jä'i. Getho nu'bu̲ ku̲hu̲ ya vuestra congregación 'nar 'ño̲ho̲ ko 'nar anillo k'axt'i, vestido ko ropas asyento, ne ku̲t'i 'nehe 'nar 'ño̲ho̲ pobre ko ropas viles; Ne tenéis nt'emunsu nä'ä ga nú ropas hnini njohya, ne bí decís: sentar gi nuwa jar hño lugar; ne di ya hyoya: kohi gi 'bu̲'bu̲, wa sentar gi nuwa debajo de estrado ma pies: ¿hingi sois, Pos, parciales jar vosotros xkagentho, ne habéis zo̲ho̲ da jueces malos to? Oíd, amados ya ida̲ míos, ¿hingi xi escogido Jwä ma ya hyoya nuna ar ximha̲i, hñä bojä jar nt'eme ne herederos ár Ndä xi prometido jar mi bí aman? Nsantyago 2:2 — 5 Ne gi 'yot'i ar anxe̲ ar nijä Laodicea: Nuya ya hmä ar Amén, ar testigo fiel ne verdadero, ar ndui creación Kwä; Nuga̲ pädi ir obras, da Hingar nixi frío nixi caliente; ojalá fueras tse̲ nixi mpa. Nja'bu da, por cuanto Gar tibio, ne hingi ntse̲t'i nixi mpa, di vomitaré ma ne. Getho gi mä: Dar ár ñu̲ni, ne ga xta enriquecido, ne hingi dí pe̲ts'i ar 'medi da otho; ne hingí pädi
  • 7. da Gar miserable, ne miserable, ne pobre, ne ciego, ne desnudo: gi aconsejo ke ga compres k'axt'i afinado jar tsibi, pa da oxki o̲t'e ár ñu̲ni; y vestiduras blancas, para que te vistas y no aparezca la vergüenza de tu desnudez; ne unge ir da̲ ko ar colirio, pa da veas. Nga̲tho ya nä'ä mä'i, ya reprendo ne ya castigo; sed, Pos, celosos ne arrepentir os. Xta nuwa, Nugu̲ga̲ di goxthi ne thuhuu Dar; Nu'bu̲ alguno gi 'yo̲de ma hñä ne gi xoki goxthi, entraré jar, ne cenaré nä'ä, ne nä'ä ko ngeki. Nä'ä venciere, bí daré ke tsa̲ ko ngeki ja ma trono, nja'bu Komo Nuga̲ 'nehe vencí, ne ga senté ko ma tada ja yá trono. Nä'ä pe̲ts'i oído, oiga nä'ä ar Espíritu hmä 'na dige ya nijä. Apocalipsis 3:14 — 22 I bí mä nja'bu̲: o 'ñoho, cuán xí nze̲di ge ar bino! xí errar ga̲tho ya jä'i mi dá beben: thogi da mente ar 'naha mar ndä ne ar huérfano 'bu̲hu̲ ngatho 'na; ar siervo ne ar ar mpe̲fi, ar pobre ne ar rico: 1 Esdras 3:18 — 19 Haz justicia ar viuda, juzga ar huérfano, xta ar pobre, defiende ar huérfano, ga nú ja ar desnudo, sana ar quebrantado ne ar débil, hingi gi rías ar cojo ar pa ndi despreciar, defiende jar ar manco, ne he̲gi da ar ciego ja ma jar thandi ma claridad. 2 Esdras 2:20 — 21 Ne nú ar abundancia ar nts'i, xi'i ja ma bätsi: gi hyandi ne kähä 'na pobre 'ño̲ho̲ nä'ä halles de entre HMUNTS'UJE ir ku, da acuerde ar 'ño̲ho̲; ne, xta nuwa, Nugu̲ga̲ di detengo ge'e. Tobías 2:2 Xta 'ya̲di ar bojä ja ir bienes; ne nu'bu̲ des 'ya̲di ar bojä, hingi pe̲ts'i nt'u̲tsa̲ ir da̲, nixi vuelvas ir rostro ningún pobre, ne rostro Kwä hingi ar apartará ge'e. Tobías 4:7 Ne hingi temas, bätsi ma me̲ti'i, da seamos empobrecidos, getho gi 'ñehe xingu ya riquezas, nu'bu̲ temes Jwä, ne gi apartas ar nga̲tho pecado, ne gi nä'ä xí hño hñandu̲hu̲ yá da̲. Tobías 4:21 Hingi desconfíes ar temor ar 'ño̲ho̲ nu'bu̲ Gar pobre, ne hinda vengas jar nu'ä ko doble mu̲i. Eclesiástico 1:28 Bätsi ma me̲ti'i, hingi defraudes ja ya hyoya ár nzaki, ne hinda hagas esperar xingu ya pa ja yá da̲ necesitados. Hingi rechaces ar súplica ya afligidos; nixi apartes ir rostro ar pobre. Hingi di entristezca inclinar ir oído 'na jar pobre ne uni 'nar respuesta amistosa ko ya mansedumbre. Eclesiástico 4:1, 4, 8 Ne extiende ir 'ye̲ ja ya hyoya, pa da ir bendición da perfeccionada. Eclesiástico 7:32 Xomha̲i nu'u̲ ya mfaxte ár ñu̲ni, noble wa pobre, ar temor ar 'ño̲ho̲ Hingar xi despreciar ar pobre mi pe̲ts'i entendimiento; 'Nehe ar mahyoni ga engrandecer 'nar 'ño̲ho̲ pecador. Eclesiástico 10:22 — 23 Ar pobre ar honrado ir nge ár habilidad, ne ar rico xí honrado ja yá riquezas. Nä'ä ar honrado jar pobreza, ¿Tengu más ja ya riquezas? Ne nä'ä ar deshonroso jar riquezas, ¿Tengu más jar pobreza? Eclesiástico 10:30 — 31 Jawa 'na da mpe̲fi, ne bí esfuerza, ne bi xo̲ní, ne 'bu̲i xingu mäs atrasado. 'Nehe, 'bu̲i ma'na ar lento, ne pe̲ts'i 'medi da mfats'i, factual habilidad, ne lleno pobreza; pe yá da̲ ar 'ño̲ho̲ bí miraron pa xi hño, ne bí levantaron ar ár humillación, ne ya levantaron ár yá ñä ar miseria; ja modo da xingu ya nä'ä bí vieron ar maravillaron Nunu̲. Ar prosperidad ne ar adversidad, ar nzaki ne ar muerte, ar pobreza ne ya riquezas, ba ar ar 'ño̲ho̲. Ar sabiduría, ar conocimiento ne ar inteligencia ar ley ya ar 'ño̲ho̲; ar hne ne jar 'ñu te ya obras ya Nunu̲. Hingi gi maravilles ko ar obras pecadores; Pero confía ar 'ño̲ho̲, ne persevera ja ir 'be̲fi, getho ar xka hei ja yá da̲ ar 'ño̲ho̲ enriquecer zo̲ho̲ ja ar pobre. Eclesiástico 11:11 — 15, 21 Ar rico xi obrado mal, ne wat'i amenaza ko nä'ä; ar pobre xí agraviado, ne nä'ä 'nehe da suplicar. ¿Temu̲ ar nkohi ja entre ár hiena ne 'nar tsat'yo? ¿Ne Temu̲ ar 'mui xi hño ja entre ricos ne ya hyoya? Komo ar montés ar presa ar Lyon ar desierto, nja'bu̲ ya ricos devoran ja ya hyoya. Komo ya soberbios aborrecen ar humildad, bí aborrecen ya ricos ja ya hyoya. Rico comienza caer ar retenido ja yá mpädi, pe ar pobre xí deprimido ar rechazado ja yá mpädi. Nu'bu̲ 'nar rico ho̲e, pe̲ts'i xingu ya auxiliadores: ñä ya hingi ar tsa mä, ne wat'i ya 'ño̲ho̲ bí justifican. Pobre ar 'ño̲ho̲ resbaló, ne wat'i 'nehe nä'ä reprendieron; Hablaba sabiamente, ne hingi himar tsa̲ ga lugar. Nu'bu̲ 'nar rico ñä, kadu 'na bí calla, ne xta nuwa nä'ä hmä, bí ensalzan asta ya nubes; pe nu'bu̲ ar pobre ñä, ya jä'i: ¿Temu̲ 'ño̲ho̲ ar nuna? ne nu'bu̲ tropieza, bí ayudarán bí derrocar bí. Ya riquezas ya te pa nä'ä hingi pe̲ts'i pecado, ne ár pobreza ar nts'oki jar ñätho ja ar impío. Eclesiástico 13:3, 18 — 24 Nu'bu̲ pe̲ts'i xingu, acordar gi ya pa ar thuhú; ne nu'bu̲ oxki o̲t'e ár ñu̲ni, gí beni ja ar pobreza ne ar 'medi da. Eclesiástico 18:25 'Nar oración ñätho ar pobre tso̲ho̲ ya oídos Jwä, ne ár nt'ot'e ku̲hu̲ ngut'ä. Eclesiástico 21:5 Pädi fiel ja ir prójimo jar ár pobreza, pa ndi gi regocijes ko ár prosperidad; permanece firme nä'ä ja ar pa ár angustia, pa ndi oxki o̲t'e heredero ko nä'ä ja ár heredad; getho hingi nzäm'bu̲ bí desprecia asyenda mezquina, nixi bí admira ja ar rico ne ar insensato. Eclesiástico 22:23 Ma anxe̲ aborrece hñu nsa̲di 'ñoho, ne di ofende xingu ár nzaki: 'nar pobre ar orgulloso, 'nar rico ar nemhñö, ne 'nar dobo̲jä adúltero da aborrece. Eclesiástico 25:2 Nä'ä 'nar 'ño̲ho̲ ár ñu̲ni wa ya pobre, nu'bu̲ pe̲ts'i 'nar hño mu̲i pa ko ar 'ño̲ho̲, nzäm'bu da regocijará ko 'nar semblante tsa̲ ar za̲. Jawa yoho ya da entristecen ma mu̲i; ne ar tercero ga enoja: 'nar 'ño̲ho̲ hñäki da sufre pobreza; ne ya ar entendimiento hingi ar dejan da; ne 'na da japi ar Ts'ut'ubi pecado; ar 'ño̲ho̲ gi hoki ma ar gá pa ar espada. Eclesiástico 26:4, 28 Wat'i, gi paciencia ko ar 'ño̲ho̲ 'mui nthe pobre, ne hingi di demores jar mostrar bí ntheku̲te. Ayuda 'na jar pobre ya causa ar mandamiento, ne hingi ndi rechaces ir ár pobreza. Hño ge ar nzaki 'nar pobre 'nar ngú hwähi miserable, nä'ä ar hñuni delicada jar ngú ma'na ar 'ño̲ho̲. Eclesiástico 29:8 — 9, 22 Hño ge ar pobre, komongu sano ne xí nze̲di ar constitución, da rico afligido jár ndo'yo. Eclesiástico 30:14 Ar pobre gí mpe̲fi jar ár pobre estado; ne nu'bu̲ nä'ä he̲gi, Tobe xi necesitado. Eclesiástico 31:4 Nä'ä kähä ofrenda yá bienes ya hyoya thogi ngu nä'ä mata ar bätsi hñandu̲hu̲ yá da̲ ár tada. Eclesiástico 34:20 Hingi aceptará jar ni kontra 'nar pobre, ho̲ntho mi escuchará ár oración ja ya oprimidos. Eclesiástico 35:13
  • 8. Ja ar aflicción 'nehe permanece ar dumu̲i, ne ar nzaki ya hyoya ge ar maldición jar mu̲i. Eclesiástico 38:19 Ne ar 'ño̲ho̲ bí irritó ya 'me̲hna ne ga̲tho ya obras ya ciudades Sodoma, getho mi abundancia ya nts'i, ne mi Metho entre nu'u̲, aún mi nja'bu̲ himi ne sostener ya hyoya ne ya hyoya. ya necesitados, ne aquellos pa malas yá acciones ne nts'oku̲te ar Xká 'yot'u̲hu̲ ir 'be̲fi dätä hñandu̲hu̲ ar 'ño̲ho̲. Ne ar 'ño̲ho̲ pe̲hni'i xekwi da dos ya ángeles xki venido jár ngú ar Abra pa destruir Sodoma ne yá ciudades. Jasher 19:44 — 45 Ne Huse, dige ár fani alzó yá da̲ mahets'i, ne gritó, ne bí mä: Levanta ar ar polvo 'na jar pobre, levanta ar ar estercolero ja ar menesteroso. O 'ño̲ho̲ ja ya ejércitos!, bienaventurado ar 'ño̲ho̲ confía jar nu'i. Jasher 49:30 Ar bendita ne nzäm'bu̲ gloriosa tsi nänä Mariya, descendiente ar njät'i real ne ya mengu David, nació jar Dähnini Nazaret ne bí educada jar Jerusalén, ja ya templo ar 'ño̲ho̲. Ár tada ar llamaba Joaquín, ne ár nänä Ana. Ar mengu ár tada mar Galilea ne ya Dähnini Nazaret. Ar mengu Nunu̲ ár nänä mar Belén. Yá vidas mi sencillas ne rectas ja yá da̲ ar 'ño̲ho̲ piadosas ne intachables hontho ya 'ño̲ho̲. Ngetho dividieron yá bienes ja ya hñu ya xeni: 'na ar ne nuya dedicaron jar templo ne ya oficiales ar templo; ma ma'na nä'ä repartieron entre extraños ne ya jä'i jar escasos recursos; ne ar tercero bí reservaban pa hä xkagentho ne ya usos 'nar nt'ot'ise̲ yá bätsi. Evangelio ar Nacimiento ar María 1, 1 — 4 Pero Trifina mi enviado dätä sumas ar bojä Pablo, ne 'nehe ya 'bitu 'ye̲ ar Tecla, alivio ya hyoya. Hechos ar Pablo ne Tecla 10:5 Distribuya rico pa ya ndu ya hyoya, ne bendiga ar pobre Jwä, porke bí xi mä ya xki 'na ya nä'ä suplir ár 'medi da. Ndui Epístola ya Clemente ja ya Corintios 17:35 Getho nja'bu̲ hmä ar tsita David: Confesaré ar 'ño̲ho̲, ne bí agradará nä'ä da 'nar becerro mi pe̲ts'i cuernos ne ar pezuñas. Ne ya hyoya nä'ä vean ne da alegren. Ndui Epístola ya Clemente ja ya Corintios 22:8 Pe ya Nugu̲je ga hmä nuna bí. ¿Hingi ar nuna ar ayuno xta escogido, pa desatar ya ligaduras ar ts'o nt'o̲t'e, pa deshacer pesadas ya cargas ne dejar xi hño ja ya oprimidos? ¿Ne da rompáis nga̲tho yugo? ¿Hingi ar pa repartir ir 'nar thuhme ja ar hambriento, ne pa ar tsa da ja ir nguu ja ya hyoya desamparados? Nu'bu̲ veas 'na jar desnudo, cubrir nt'ot'e, ne hingi ga escondas 'nar nt'ot'ise̲ ir ngo̲. Gem'bu̲ ir tsibi resplandecerá komongu ar xudi, ne ir nzaki brotará ngut'ä; ne ir ximhai irá hñandu̲hu̲ nu'i, Xomha̲i ar 'ño̲ho̲ da ir recompensa. Epístola Nxoge Bernabé 2:16 — 18 Trabajarás 'nar nehe ko ma 'yeta xta uni ha ya hyoya, pa xta ga nts' okulate gi 'nar buthut perdonados. Hingi deliberarás nu 'bu xka uni, nixi, habiendo bí mä ya xki, murmurarás el nä'ä' ä di 'nar bui. Epístola Nxoge Bernabé 14:20 Ne 'nehe, xta bienaventurados ya hyoya, ne ya perseguidos ya causa el Ts' ut 'nar ubi; getho nu 'nar wa el Ndä Ar pede. El Epístola Policarpo ha ya Filipenses 1:11 Ne xta ya xita ne ya txu 'nar buthuhu compasivos ne misericordiosos ko gatho; apartar ya ha yá errores; honi ha ya yá ts 'nar ne 'nar ñotho el olvidar ya viudas, ya huérfanos ne ya hyoya; pe nzäm 'bu proveyendo nä'ä' ä za za tanto ha yá xta hyoni Ar Pale El Epístola Policarpo ha ya Filipenses 2:15 Nu 'nar bumongu 'na envejece, bí desespera el hä enthoentho ga enfermedad ne pobreza, ne hinda espera i hofanthontho Pastor Hermas 3:124 Otho otho xi hño da nuya ya nzaki ar 'ño̲ho̲; da guardarán ne da 'yot'e nuya ya ár nzaki. Escuche tso̲kwa continuación nä'ä te̲ni. Pa ministrar ya viudas; hingi despreciar ya huérfanos ne ya hyoya; pa redimir ar ar 'medi da ja ya siervos Kwä; To'o ar hospitalarios; (ngetho ja ar hospitalidad ya 'nandi ja xingu ya fruto) otho nä'ä to contencioso, pe ge xaxki. Ar Segundo he̲'mi ar Hermas 8:9 — 10 Mente dädi ya hwähi, ne miraba ar olmo ne ar vid, ne ndi mbeni ho nga ko ngeki xkagentho ja yá frutos, bí hyandi 'nar anxe̲ ne bí xiku̲ga̲: ¿Ter 'me'ä nä'ä gi mbeni gi tanto pa mbo nu'i? Ne Nugu̲ga̲ bí xi'i: 'ño̲ho̲, di acuerdo xí vid ne nuna olmo, getho yá frutos ya hermosos. I nä'ä bí xiku̲ga̲; Nuya yoho ya zaa ya 'nar modelo pa ya siervos Kwä. Ne Nugu̲ga̲ Bí xifi: 'ño̲ho̲, di ne ga pädi Temu̲ ir bo̲ni ar modelo nuya zaa mencionas. Escuchad, hmä; ¿Nú xí vid ne nuna ar olmo? 'Ño̲ho̲, xi'i Nugu̲ga̲, ya di heti: xí vid hmä, ar fructífera, pe ar olmo ge 'nar zaa hinda fruto. Wat'i, xí vid, menos da 'bu̲ plantada ir nge nuna ar olmo, ne sostenida ya, hingi daría xingu ya fruto; Pero tendido jar ha̲i, hingi daría mäs da malos ya frutos, getho hingi colgaba ar olmo; Mente da, mbi apoyada dige ar olmo, xta fruto tanto pa hä xkagentho Komo pa aquello. Mirad, Pos, Temu̲ ar olmo hingi xta menos, pe ge mäs fruto, nä'ä ar vid. ¿Tema, 'ño̲ho̲, bí xi'i, xta mäs fruto nä'ä ar vid? Getho, bí vid apoyada dige ar olmo xta tanto xingu ne xi hño fruto; Mente da, nu'bu da dejaba jar ha̲i, daría na tx'utho ya fruto, ne nä'ä 'nehe na nts'oki. Xí semejanza ir t'o̲t'e ja ya siervos Kwä; ne o̲t'e ar rico ne ar pobre. Bí respondí: 'ño̲ho̲, hoki di ga pädi. Escuchad, bí mä; ar rico pe̲ts'i riquezas; pe pa ko ar 'ño̲ho̲ xí pobre; getho xi mpe̲fi ja yá riquezas ne ora tx'u̲tho ya 'ño̲ho̲; ne ya oraciones o̲t'e ya perezosas ne sinkyá ndu nzafi. Ir nu'bu̲ ar rico gi hoki ja ya hyoya ya 'bede da t'ot'e, ar pobre ora ja ar 'ño̲ho̲ ir nge ya ricos; ne Jwä concede ja ar rico ga̲tho ya 'bede te, getho ar pobre ge ár ñu̲ni jar oración; ne yá peticiones pe̲ts'i Nar dätä hño poder hontho ar 'ño̲ho̲. Gem'bu̲ ar rico nga̲tho nä'ä mahyoni ja ya hyoya, getho xta nu ke ar o̲de ir nge ar 'ño̲ho̲, ne bí thogi ar za̲ ar gana ne, hinda dudar, bí xta nä'ä ne, ne cuida ar ke hingi bí falte otho. Ne ar pobre xta jamädi ar 'ño̲ho̲ nu'bu̲ rico; getho o̲t'e ambas ya xe̲ni ar 'ño̲ho̲. Ir ja ya 'ño̲ho̲, hingi hmä ke ar olmo dé ningún fruto; ne hingi pädi nixi entienden, añadiendo dá ja ar vid, ar vid pe̲ts'i 'nar doble aumento, tanto pa hä xkagentho Komo pa ar olmo. Bí nja'bu̲ bí 'nehe ya hyoya oran jar ar 'ño̲ho̲ ir nge ya ricos, ya oídos ya nu'ä; ne yá riquezas ar multiplican, getho ministran ya hyoya yá riquezas. Ir ambos ya hechos partícipes te ya obras ar ma'na. Cualquiera, Pos, da hiciere nuya ya hingi da abandonado ir nge ar 'ño̲ho̲, ho̲ntho mi da ko ar he̲'mi ar nzaki. Bienaventurados mi ya hñä bojä, ne da perciben ya hä xkagentho komongu aumentados, getho nä'ä ar sensible da 'me̲hna, da njapu̲'be̲fi 'naxtu̲i ma ma 'ra. Ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 2 Ir nja'bu̲ nä'ä gi pe̲fi. Habiendo cumplido nä'ä xi escrito 'me̲t'o, pa da ayunes hingi probarás mäs da 'nar thuhme ne ar dehe; ne calculando yá 'bede ya nts'i acostumbras ñuni 'ra ya pa, apartarás ya mahyoni debiste porke bí 'yo̲t'e ya pa, ne bí ya darás ar viuda, ar huérfano ne ar pobre. Ar ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 5:30
  • 9. 'Ño̲ho̲, bí xi'i, Nugu̲ga̲ sabría Temu̲ nsa̲di ar tsi me Ndolore ya mi kadu 'na sufre. Escuchad, bí mä; Ya yá Ndolore ne tormentos ya mi ya 'ño̲ho̲ experimentan ya pa ja ár nzaki nu'bya. Pa 'ra sufren pérdidas; ma 'ra ya pobreza; ma 'ra 'na'ño enfermedades. Gi 'ra 'bu̲hu̲ inquietos; ma sufren injurias ga̲tho nu yá ne ya indignos; ma 'ra ho̲e jár xingu ma'ra pruebas ne ar inconvenientes. Ar ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 6:22 Ne gem'bu̲ bí mi xi xi mi kwat'i dige ministerios inferiores; ne xi protegido ya hyoya ne ya viudas; ne nzäm'bu̲ xi guardado 'nar conversación casta: jange 'nehe nu'u̲ gi protegidos ir nge ar 'ño̲ho̲. Ar ar hñu ar he̲'mi ar Hermas 9:231 Extiende ir 'ye̲ ja ya hyoya nä'ä mä ir ndu nzafi. Hingi escondas ir t'axi ar ximha̲i. Ayuda ar 'ño̲ho̲ fiel ko ar aflicción, ne ar aflicción hingi di encontrará jar ar pa ir angustia. Libro ar Secretos ya Enoc 51:1 — 3 Nu'bu̲ ar 'ño̲ho̲ ko̲de ja ya desnudos ne sacia ya hambrientos, encontrará recompensa Kwä. Pe nu'bu̲ ár mu̲i murmura, comete 'nar doble mal: ar ruina hä xkagentho ne nä'ä xta; ne pa nä'ä hingi da recompensa ya nä'ä di 'bui. Ne nu'bu̲ propio ár mu̲i xi lleno ár alimento, ne ár 'nar nt'ot'ise̲ ngo̲ ár vestido, comete xi nse̲ya, ne ya pierde nga̲tho ár resistencia ja ar pobreza, ne hinda hallará recompensa te yá obras. Nga̲tho 'ño̲ho̲ soberbio ne grandilocuente ar aborrecible ar 'ño̲ho̲, ne nga̲tho po̲ts'e falsa, revestida ar falsedad; Da cortada ko ar hoja ar espada ar muerte, ne arrojada ar tsibi, ne arderá pa zäntho. Ar he̲'mi ya Secretos ar Enoc 63 O 'ño̲ho̲ Jwä, alabaré ir thuuhu gozo, en medio de mi pädi justos ir juicios. Getho Nu'i gar za̲ ne misericordioso, refugio ya hyoya; Nu'bu̲ clame ti, hingi di ignores jar silencio. Getho ni tsi despojo ar ar himbí Ntsu; ¿Togo'ä, Gem'bu̲, pe zi 'naxtu̲i ar nä'ä ir xka 'yo̲t'e, menos da nu'i xkagentho nä'ä hayas mä ya xki? Getho ar 'ño̲ho̲ ne ár porción gi 'bu̲hu̲ hñandu̲hu̲ Ti jar ar balansa; Nu'ä Hindi tsa̲ da añadir pa ntu̲ngi nä'ä xi xi prescrito ya Ti... Ts'ints'u̲ ne peces alimentas, nu'bu̲ da das 'ye ja ya estepas pa da brote ya pasto xí, pa ndi hoki forraje ja ar estepa pa nga̲tho da viviente; Ne nu'bu̲ pe̲ts'i tumu̲nthu, ma Ti alzan ár rostro. Reyes, ya gobernantes ne ya hnini, ir alimentas, o Jwä; ¿Ne togo'ä socorre ya hyoya ne necesitados, ge ma nu'i, 'ño̲ho̲? Ne escucharás, getho ¿togo'ä za̲ ne gentil ge xu'i? alegrando ár anxe̲ ya jä'i mi nutho abriendo ir 'ye̲ ntheku̲te... Salmos Salomón 5 ... Ne ya piadosos darán di jamädi jar Hmunts'i jar hnini; Ne ar ya hyoya Jwä da mets'i ntheku̲te ar njohya Israel; Getho za̲ ne misericordioso ar Jwä pa zäntho, ne ya nijä Israel glorificarán thuuhu Jehová... Salmos Salomón 10 Nu'bu̲ mi angustiado, invoqué thuuhu ar 'ño̲ho̲, esperé ár mfats'i ar Jwä Jacob ne dá salvo; Porke dá esperanza ne ar refugio ya hyoya goge'e, o Jwä... Salmos Salomón 15 ... Getho nu'bu̲ hingi das ndu nzafi, ¿togo'ä soportará ar castigo pobreza? Nu'bu̲ 'nar 'ño̲ho̲ xí reprendido ir nge ár corrupción, ir ntsa̲ nä'ä 'bu̲i ár ngo̲ ne jar aflicción ar pobreza... Salmos Salomón 16 'Ño̲ho̲, ir ntheku̲te xi dige ya obras ir 'ye̲ pa zäntho; Ir bondad 'bu̲i dige Israel ko ár ñu̲ni 'nar nt'uni. Ir da̲ ya miran, pa ndi ninguno nu'u̲ sufra 'medi da; Ir oídos escuchan oración esperanzada ya hyoya... Salmos Salomón 18 O bätsi ma me̲ti! Nu'bu̲ ar rico tsi 'nar k'eñä, ya jä'i,--Ar hño ár sabiduría", ne nu'bu̲ 'nar pobre dá tsi, ya jä'i hmä: "ir nge ár thuhú". O bätsi ma me̲ti! Juzga ir bätsi ne ir siervo Ante mi entregues ir bienes, hontho sea ke ar ya ju̲ts'u̲wi ir; Porke nä'ä pe̲ts'i ar 'ye̲ ár ñut'i ko xingu ar hu'ä sabio, anke estúpido ne ignorante, ne nä'ä pe̲ts'i ar 'ye̲ vacía ir pobre, ignorante, anke príncipe sabios. O bätsi ma me̲ti! Xta ñuni 'nar colocinto ne xta tragado áloes, ne hingi xta encontrado otho mäs amargo nä'ä ar pobreza ne ar 'Ñäthe. O bätsi ma me̲ti! Ma̲xkigi ga uti bí ja ir bätsi ar frugalidad ne ar thuhú, pa da bí vaya xi hño jar manejo jár ngú. O t'ixu mía! hño ar muslo 'nar rana ir 'ye̲ da 'nar ganso olla ir prójimo; ne hño ge 'nar oveja cerca de nu'i da 'nar boi na ya'bu̲; ne hño ge 'nar gorrión ir 'ye̲ 're̲t'anthebe gorriones volando; ne ar pobreza da recoge ar xi hño da dispersión ndunthe ya provisión; ne hño ge 'nar zorro vivo da ne Lyon ndu; ne hño ge 'nar libra lana ke 'nar libra riqueza, di ne ga mä k'axt'i ne ár t'axi; getho ar k'axt'i ne ar t'axi gi 'bu̲hu̲ escondidos ne cubiertos jar ar ximha̲i, ne hingi mi handi; pe ar lana queda ja ya ta̲i ne bí gi hyandi, ne ge 'nar hermosura pa nä'ä dá lleva. O bätsi ma me̲ti! 'Nar t'olo fortuna ge xi hño da fortuna 'nar dispersa. O bätsi ma me̲ti! Mäs hmädi 'nar tsat'yo vivo da pobre 'nar ndu. o bätsi ma me̲ti! 'Nar 'ño̲ho̲ pobre o̲t'e ar za̲ ar xi hño da 'nar 'ño̲ho̲ ár ñu̲ni da xi ndu jar nts'oku̲te. O bätsi ma me̲ti! visita pobre ár aflicción, ne habla Nunu̲ jar 'bu̲i ar sultán, ne gi hyoki ir diligencia pa salvar nä'ä ne ar Lyon. Jawa goho ya 'bede ya da nixi ar 'naha mar ndä nixi ár ejército xi 'bu̲i seguros: ar opresión ar visir ne ar ts'o Ts'ut'ubi, ne ár perversión ar nt'ot'e 'ña'ño ja, ne tiranía dige ar súbdito; ne goho ya da hingi ar xi ocultar: ya prudentes, ya necios, ya ricos ne ya hyoya. Ar 'bede Ahikar 2:17, 39 — 41, 49 — 52, 57, 67 Getho xingu ya destruido fornicación; getho, anke 'nar 'ño̲ho̲ ts'oni wa noble, wa rico wa pobre, kähä dige hä xkagentho ar oprobio yá bätsi ya 'ñoho ne ya escarnio Beliar. Testamento Rubén 2:8 Ne ar anxe̲ Jwä di mostró ke ya 'be̲hñä gobiernan ya nzäm'bu̲ tanto jar ar 'naha mar ndä ngu 'na jar mendigo. Ne da ar 'naha mar ndä bí quitan jár Xomha̲i ne ar himbí Ntsu hets'u̲jä'i, ne ar mendigo aun nä'ä tx'u̲tho nä'ä ge ar sostén ár pobreza. Testamento Judá 3:22 — 23 Ne mi murieron ya 'ñu̲ bí levantarán ar njohya, ne mi ma hyoya ya causa ar 'ño̲ho̲ da enriquecidos, ne mi mueren ya causa ar 'ño̲ho̲ despertarán ar nzaki. Testamento Judá 4:31 Getho ja ya hyoya ne oprimidos mi di ya 'bede te ar ximha̲i sencillez ma mu̲i. Guardad, Pos, bätsi míos, ar ley Jwä, ne ya adquirid ar soltería, ne andad hinda nkadi, hingi 'ñeni ar entrometido ja ya nt'ot'e vuestro prójimo ge amad ar 'ño̲ho̲ ne vuestro prójimo, tened compasión ya hyoya ne yá ts'e̲di. Testamento Isacar 1:31, 38 Nu'bu̲ alguno mi jar apuros, unía ma suspiros ja ya suyos, ne compartía ma 'nar thuhme ko ya hyoya. Testamento Isacar 2:11 — 12 Getho ar pobre, nu'bu̲ mpe̲fi nt'u̲tsa̲ agrada ya 'ño̲ho̲ jar nga̲tho, ge mäs bienaventurado da nga̲tho ya 'ño̲ho̲, getho hingi pe̲ts'i 'be̲fi ja ya nt'o̲t'e hingi njapu̲'be̲fi. Apartad, Pos, ar vuestras anxe̲ mar na za̲ ya celos, ne amar os ya 'ra ja ma 'ra ko rectitud mu̲i. Testamento Gad 2:15 — 16 Ma'na hurta xí injustamente, saquea, defrauda, ne da xkagentho ar pa ar compadece ja ya hyoya: 'me̲hna 'nehe pe̲ts'i
  • 10. 'nar doble aspecto, pe nga̲tho ar nts'oki. Nä'ä defrauda ár prójimo provoca Jwä, ne jura falsamente kontra ar Altísimo, ne wat'i bí compadece ar ar pobre. Ya ar 'ño̲ho̲, pe̲hni'i ar ley, desprecia ne provoca, ne wat'i reconforta ja ya hyoya. Testamento Aser 1:14 — 15 Ne nu'bu̲ ma ndo̲ mi fuera de ngú, hingi bebía bino; nixi Nxoge hñu ya pa tomé ma alimento, ho̲ntho mi ar nä'ä di ya hyoya ne ya enfermos. Testamento ar Huse 1:30 Nu'bu̲ alguno ar glorificado, hingi bí envidia; Nu'bu̲ alguno ar enriquece, Hingar celoso; Xähmö nu'bu̲ alguno himbí Ntsu, bí alaba; alaba ar 'ño̲ho̲ virtuoso; ya ar pobre pe̲ts'i ntheku̲te; Ar ya yá ts'e̲di bí compadece; Jwä canta alabanzas. Testamento Benjamín 1:26