SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 51
Descargar para leer sin conexión
J.  Ngo  
Joy  Ngo  de  la  Cruz
Fundación    para  la  Investigación  Nutricional
Parc Cientific de  Barcelona
ONG  Nutrición  Sin  Fronteras
I  Jornada  sobre  Nutrició Infantil
Terres de  Lleida
27  de  abril  de  2017
Alimentació  en  la  diversitat  cultural.  
Característiques  i  recomanacions
J.  Ngo  
DIVERSIDAD  CULTURAL  Y  
ALIMENTACION
Factores  que  influyen  en  la  alimentación
• Factores  naturales
• Factores  sociopolíticos
• Factores  psicológicos  y  morales
Cultura
Es  el  conjunto  complejo  que  incluye  el  conocimiento,  las  creencias,  
las  costumbres,  y  otros  hábitos  adquiridos  por  el  hombre  como  
miembro  de  la  sociedad.  
La  cultura  marca
v Qué…
v Cuándo...
v Cómo…
v Con  quien…
COMEMOS
“¿Somos  lo  que  comemos  o    comemos  lo  que  somos?”
J.  Ngo  
Especie Número de culturas
Pollo (carne y huevos) 363
Bovino 196
Cerdo 180
Pescado 159
Cordero 108
Pato 67
Tortuga (carne y huevos) 46
Zébu (sobretodo leche) 43
Perro 42
Rata 42
Fuente:  Abrams,  Human  Relations  Area  Files,1987  y  Fischler,  L’Homnivore,  1993
“Tout  ce  qui  est  biologiquement  mangeable  n’est  pas  culturellment  
comestible”  Claude  Fischler
J.  Ngo  
Aculturación
— el  proceso  mediante  el  cual  una  cultura  asimila  e  
incorpora  elementos  procedentes  de  otra  cultura  con  la  
que  ha  estado  en  contacto  directo  y  continuo  durante  
cierto  tiempo.  
— sigue  un  continuo  de  patrones  de  conducta  que  puede  
ser  muy  fluido,  moviéndose  entre  lo  tradicional  y  las  
nuevas  costumbres  adoptadas
— factores  demográficos  que  afectan  el  grado  de  
aculturación  incluyen  la  edad  (en  el  momento  de  
migración),  el  país  de  origen,  cuánto  tiempo  residen  en  
España  y  la  composición  familiar.  
J.  Ngo  
Hábitos	
  alimentarios	
  
y	
  aculturación	
  en	
  la	
  población	
  
inmigrante.
— la  inclusión  de  un  nuevo  
alimento  en  la  dieta  
habitual  no  sigue  un  
proceso  lineal
— la  dieta  tradicional    no  
es  sustituida  por  la  de  la  
nueva  cultura;  sino  que  el  
consumo  de  nuevos  
alimentos  sucede  de    
manera  independiente  de  
los  hábitos  alimentarios  
tradicionales  (patrones  
biculturales).  
J.  Ngo  
Factores	
  que	
  influyen	
  en	
  la	
  adaptación	
  
a	
  nuevos	
  hábitos	
  alimentarios:
— la  precariedad  laboral
— la  falta  de  acceso  a  alimentos  tradicionales
— el  ámbito  familiar:  vive  solo,  el  cambio  del  rol  de  
género  
— los  nuevos  horarios,    y  el  poco  tiempo  disponible  
para  cocinar  
— una  mayor  oferta  alimentaria  
— alimentos    con  un  significado  de  “estatus”  
occidental,  o  que  son  de  acceso  “fácil”  y  “ricos”  en  
sabor
— por  ejemplo  refrescos,  bollería,  o  alimentos  baratos,  
todos  ellos  con  poco  valor  nutricional.
¡¡CONSEJO DIETÉTICO: MANTENER ASPECTOS
SALUDABLES DE LA DIETA TRADICIONAL!!
J.  Ngo  
Cambios	
  en	
  los	
  hábitos	
  alimentarios
67
42
10
18
23
40
0
20
40
60
80
%  Valor  
calórico  
total
CH Proteína Grasa
Macronutrientes  (%VCT)
Pakistán
Cataluña
*  Datos  de  Cataluña:  Serra  Majem,  Ll.  Evaluación  del  estado  nutricional  de  la  población      
Catalana  (1992-­1993);;  Pakistan:  FAO  Perfil  de  Pakistán  (1992)
J.  Ngo  
Cambios	
  en	
  los	
  hábitos	
  alimentarios
* Datos	
  de	
  los	
  EE.UU.;	
  España	
  (MAPA	
  ,	
  ISP	
  Madrid)
• ¯ lactancia  materna  (trabajo)
• ­ consumo  de  productos  lácteos
• ¯ pescado/marisco  (más  caro)  ­ consumo  de  carne,  
pollo,  huevos
• más  fruta  del  país  de  acogida  ¯ fruta  tropical
• mantiene  consumo  relativamente  bajo  de  verduras  de  
hoja  verde.  Sustituyen  algunas  verduras  y  frutas  
tradicionales  por  las  autóctonas  del  país  de  acogida
• la  cena/comidas  los  fines  de  semana  siguen  siendo  las  
comidas  más  tradicionales
• mantiene  platos  tradicionales  (sobretodo  farináceos)
• ­ consumo  de  zumos,  zumos  azucarados,  refrescos  y  
otros  alimentos  de  baja  densidad  nutricional
J.  Ngo  
EL  PROCESO  MIGRATORIO
Y  LA  ALIMENTACION
Problemas  nutricionales    más  habituales
• En  niños/as      raquitismo  por  deficiencia  de  vitamina  D  y  
calcio;;  anemia  ferropénica    a  causa  de  dietas  mal  
adecuadas,  parásitos;;  anemia  hemolítica  o  por  intoxicación  
de  plomo
• En  niños/as    caries,  obesidad  derivado  del  gran  consumo  de  
productos  azucarados
• Déficit  de  vitamina  D  en  mujeres  y  niñas  a  causa  de  la  forma  
de  vestir,  poca  exposición  al  sol,  ingesta  inadecuada: ¯ Vit
D,  ­ taninos  y  fitatos
• Ingestas  inadecuadas  de  vitamina  A,  folato;;  consumo  en  
exceso  de  calorías  y  grasa
• Baja  densidad  nutritiva,  poca  variedad  alimentaría  y  bajo  
consumo  de  alimentos  frescos
• En  mujeres  anemia  ferropénica
• Transición  nutricional
J.  Ngo  
Transición	
  nutricional
— Nuevas  investigaciones  asocian  la  aparición  de  las  
enfermedades  crónicas  en    edad  adulta  con  la  
desnutrición  durante  la  infancia.  
— También  asocian  a  este  hecho  el  rápido  aumento  de  
peso  que  experimentan  estas  personas  justo  después  
de  este  periodo.  
— Tanto  la  desnutrición  en  la  etapa  infantil  como  la  
sobrealimentación  que  la  sigue  (los  dos  son  
características  propias  de  la  malnutrición)    pueden  
conducir  a  enfermedades  crónicas  en  edad  adulta.  
J.  Ngo  
Aspectos	
  educativos	
  de	
  la	
  
alimentación
J.  Ngo  
El  Magreb
J.  Ngo  
PROTEICOS:  Bajo  consumo  de  queso  y  lácteos,  en  gran  
parte  leche  fermentada  (leben).  Carnes  “halal”,  
cordero,pollo/pichón,  cabra,  vacuno  (menos).  Huevos.  
Pescado  y  marisco.  Legumbres.  VCT    de  origen  animal  =  
5,8  %
CEREALES:  Trigo  y  cebada  en  forma  de  cus – cus y  pan  
=  alimentos  básicos.  75  %  de  la  proteína  vegetal  deriva  
de  los  cereales
FRUTAS  Y  VERDURAS:  dátiles,  naranjas,  limones,  
berenjena,  tomate,  pimiento,  gombo,  chirivia,  calabaza,  
boniato,  patata.  
MARRUECOS
GRUPOS  DE  ALIMENTOS
J.  Ngo  
GRASAS:  Aceite  de  oliva,  de  girasol,  “argan”  ,  “smén”  
FRUTOS  SECOS:  Almendras,  anacardos,  pistachos,  
nueces,  piñones,  sésamo  (“Tahini”=semillas  de  sésamo  
trituradas)
CONDIMENTOS:  Ajo,  jengibre,  cúrcuma,  comino,  
canela,clavo,  cardamomo,  guindilla,  pimentón,  cilantro,  
perejil,  tomillo,  hinojo,  menta,  agua  de  azahar  y  de  rosas,  
azafrán,  harissa,  chermula,  ras  el  hanut.    
BEBIDAS:  Té  con  menta  y  azúcar,  zumos  y  batidos  de  
almendras  y  manzanas.  
MARRUECOS
GRUPOS  DE  ALIMENTOS
J.  Ngo  
MARRUECOS                                                                    
Alimentos  básicos
Marruecos
J.  Ngo  
MARRUECOS                                                                    
Principales  fuentes  de  azúcares  simples  
BEBIDAS  Y  DULCES:  Té  con  menta  y  azúcar,  
zumos  y  batidos  de  almendras  y  manzanas.  
Pastas	
  árabes Té	
  marroquí
Postres	
  lácteos Rghaif,  Meloui,  
Crepes….
J.  Ngo  
MARRUECOS                                                                      
Tener  en  cuenta  :  Grasas
Grasa	
  de	
  dromedario Aceite  de  argán
Smen
Aceite  de  oliva
J.  Ngo  
MARRUECOS	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  	
  
ALIMENTACIÓN MATERNO-­‐INFANTIL
— Lactància  materna,  dos  años (Coran).  La  media
nacional  es  hasta 14  meses.
— Después  de  la  cuarentena,  van  al  haman
— Alimentación  complementaria,  4  a  5  meses:  
cereales sin gluten,  te  a  la  menta.  Grandes  
diferencias entre  zonas urbanas y rurales.  
— Cerelac:  preparado de  cereal  y leche,  en  el  1er  mes.
J.  Ngo  
• ­ Consumo  de  azúcar
• ­ Consumo  de  bollería    y  postres  lácteos  azucarados
• ­ Consumo  de  carne    y  ¯ consumo  de  pescado
• ¯ Consumo  de  hortalizas
• ¯ Consumo  de  fruta  fresca  y  preferencia  por  el  consumo  
de  zumos  de  fruta  
• Frecuentes  cenas  inadecuadas
• Predominio  de  la  técnica  culinaria  del  guiso
MARRUECOS  
ADAPTACIONES  EN  EL  PAIS  DE  ACOGIDA
J.  Ngo  
• Tomar  dos  frutas  al  día  como  sustituto  de  bollería  o  
zumo
• Disminuir  el  consumo  de  azúcar,  dulces  y  té
• Diversificar  los  tipos  de  cocción
• Dar  recomendaciones  alimentarías  para  aumentar  la  
ingesta  y  biodisponibilidad  del  hierro  en  la  dieta  
• Preferir  el  consumo  de  lácteos  como  leche  (cuando  
no  exista  intolerancia  a  la  lactosa)  yogur  y  queso  a  
los  postres  tipo  flan  o  crema
• Vigilar  consumo  excesivo  de  Smen
MARRUECOS
Consejo  Alimentario
J.  Ngo  
NECESIDADES  NUTRICIONALES
Hierro
Factores  de  riesgo  
para  ¯ estado  
nutricional  de  hierro:
• Ingesta  ¯ de  carne,  pescado,            
aves
• Ingesta  ¯ vitamina  C
• Consumo  frecuente  de  té  o  café  
durante  las  comidas  
Factores  que  favorecen  la  
absorción  del  hierro  no  hem:
• Carne,  aves,  pescado
• Vitamina  C,  ácidos  orgánicos
• ¿Vit  A  y  carotenos?
Factores  que  inhiben  la  
absorción  del  hierro  no  hem:
•  Polifenoles:  en  té,  café,  mate,  
cacao  
•  Fitatos:  en legumbres,  granos    
integrales
•  Oxalatos:  en  espinaca,  acelga,  
boniato
•  Calcio:  en  forma  de  alimentos  o  de  
suplementos
J.  Ngo  
Recomendaciones  para  aumentar  la    
biodisponibilidad  de  hierro  en  la  dieta
Sartenes    de  hierro
Distanciar    de  las  comidas  el  consumo  de  te,  café,  cacao,  
mate  (60  a  90  minutos)
Procurar  no  combinar  con  alimentos  ricos  en  calcio
Reducir  fitatos  en  la  dieta  (cereales  integrales,  
legumbres,  semillas)
Incluir  una  fuente  de  vitamina  C  en  las  comidas  (cítricos,    
pimiento  rojo,  tomate,  etc)
J.  Ngo  
AFRICA  
J.  Ngo  
Africa  Subsahariana
Grupos  de  alimentos
Proteicos/lácteos:  
• Pescado  (guedge)y  marisco  (yete)  ahumados
• Huevos.  Carnes  “halal”:  pollo,cordero,cabra
• Termitas,  orugas.  Cacahuete,  alubias  de  ojo,  judías  mungo
negras,  guisantes.  
• ¯ leche  de  vaca;;  leche    agria.  Intolerancia  a  la  lactosa.  Bajo  
consumo  de  queso
Cereales:
• Arroz  roto,  trigo  (pan  o  cus-­cus)  mijo  (FONIO),  sorgo,  
• otros:  harina  de  trigo  (tallarines,  pan);;  maíz;;  avena
Frutas/Verduras:
• Plátano  macho,  coco,  “ackee”  ,  “baobab”,  mangos,  papaya
• Hojas  de  mandioca/boniato,  berenjena,  gombo,  col,  tomate  
acido,  coliflor
• mandioca,  ñame,  boniato,  taro  ,  oreja  de  elefante;;  
harina  para  fufu
J.  Ngo  
Africa  Subsahariana
Grupos  de  alimentos
Grasas:  
• aceite  de  cacahuete,  coco  y  palma.  Manteca  de  karité
• Frutos  secos:  cacahuete,  anacardo,  nuez  de  cola,  
sésamo,  pipas  de  girasol  de  mango  de  sandia  y  de  
melón.  
Condimentos:
• cebolla,  chile,  ajo,  laurel  tomillo,  perejil,  semillas  y  
hojas  de  cilantro,  coco,  limón,  tamarindo,  agua  de  
azahar,  “Daddawa”  o  “nététu”,  nuez  moscada
Bebidas:  
• “Bissap rouge”,  leche  agria  endulzada  con  azahar,  
bebida  de  jengibre,  zumos  de  tamarindo.  
J.  Ngo  
Africa  Subsahariana
Patrón  tradicional  de  las  comidas
Características:  
• Influencias  de  la  cocina  francesa,magrebí y  autóctona
• el  cus-­cus,  el  arroz  y  el  mijo  se  utilizan  como  base  de  los  
platos  principales
• la  mezcla  de  diferentes  carnes  (pollo),  pescado    y/o  
marisco  desecado  o  ahumado  en  el    mismo  plato.  Se  
utilizan  sopas  y  salsas  de  cacahuete.  
• Uso  de  condimentos  picantes
Distribución  de  las  comidas:
• 3  comidas  (familias  con  recursos)
• desayuno:  “Kinkeliba”  infusión  de  hierbas  o  té  ,papilla  
de  mijo
• comida:  arroz  +  guiso  o  pescado/carne  +  verdura.  
• cena:  cus-­cus o  sopa  de  cus-­cus
J.  Ngo  
AFRICA  SUBSAHARIANA.  ALIMENTACIÓN  
MATERNO-­INFANTIL
• Lactancia  materna  hasta  2  años  (variación  por  zona  
rural/urbana)
• Alimentación  complementaria:  papillas  de  mijo,  arroz  
(Senegambia,  Mali);;  sorgo  fermentado  o  maíz  (Nigeria);;  suele  
empezar  a  los  4-­9  meses.  
• 6-­11  meses:  Legumbres,  mandioca/ñame,  cacahuetes,  soja,  
leche  condensada,  azúcar.  Alimento  suministrado  de  madre  a  
niño  por  la  mano  (Nigeria)
• Agua  caliente  desde  el  1er  día  (abre  el  estomago  del  bebé)  
hasta  3-­4  meses.  Pescado,  patatas,  fruta  (mango,  
plátano),huevos,  café  con  leche  y  azúcar,  pan,    a  veces  Cerelac
(Mali).
J.  Ngo  
Africa Subsahariana  
Embarazo:  
• Creencia  de  que  el  consumo  de  huevo  dificulta  el  parto
• Evitan  el  picante  (puede  impedir  que  los  ojos  del  bebe  se        
abran;;  provoca  mocos  en  recién  nacido)
• Comen  muchos  cacahuetes  (frutos  secos  no  en  salsas)  y  
agua  de  coco  en  preparación  de  amamantar
Infantil:
Los  niños  no  deben  comer  pescado  para  no  contraer  
enfermedades  parasitarias
Medicina  tradicional: practicada  por  el  “Marabout”  
(Gambia)  utilizan  hierbas  medicinales  y  algunos  alimentos.  
Usos  terapéuticos  de  los  alimentos
J.  Ngo  
Africa  Subsahariana  
Adaptaciones  en  el  país  de  acogida*
• ­ consumo  de  azúcar  y  productos  azucarados
• ¯ ingesta  de  verduras,  frutas  y  lácteos
• ­ consumo  de  aceite  de  girasol  y  ¯ de  palma
• ­ consumo  de  extractos  de  caldo  y  productos  
enlatados
• ­ consumo  de  zumos  de  frutas  comercializados
*    Datos  de  Catunya.  
J.  Ngo  
Africa  Subsahariana  
Consejo  alimentario
• Revisar  dieta  por  exceso  de  sal,  consumo  elevado  
de    cubitos  de  caldo,  pescado  ahumado
• Disminuir  el  consumo  de  zumos  azucarados,  
refrescos,  postres  lácteos
• Aumentar  el  consumo  de  frutas  y  verduras  
diarias
• Remedios  caseros,  preguntar  en  que  consisten
• Posibles  ingestas  inadecuadas  de  calcio,  proteína  
o  hierro  
J.  Ngo  
Europa  central  y  del  este
J.  Ngo  
Europa  central  y  del  este
Grupos  de  alimentos
Proteicos/lácteos:  
•Cerdo  y  embutidos,  pollo,pato,  pescado  y  marisco,  caza,  
tortuga,      huevos  (pollo  y  caviar)
• judías  rojas,  lentejas,  alubias,  guisantes  verdes  y  amarillos  
partidos
• ­ consumo  de  lácteos  (fresco  y  fermentado),  quesos  
frescos
Cereales:
•Cebada,  trigo  sarraceno  (kasha),  maíz,  mijo,  avena,  arroz,  
centeno  (harina)  y  trigo
Frutas/Verduras:
•Manzana,  albaricoque,  bayas,  pomelo,naranja,  melón,  
ruibarbo,  melocotón
•Espárragos,  remolacha,  col,  acelgas,  judías  verdes,  
puerros,  nabo,  apio,  patata  
J.  Ngo  
Frutos  secos/Semillas:
• Almendras  (dulce  y  amargo),  castañas,    avellanas,  
nueces,  pecanas;;  semillas  de  amapola,  girasol,  
alcaravea  
Grasas:  
• Mantequilla,  bacón,  grasa  de  pollo,  aceite  de  cártamo,  
manteca  (oca),  can  salada  
Condimentos:
• Vinagre,  salsas  a  base  de  nata  agria,  mostaza,  salsa  de  
rábano  picante  
• Eneldo,  anís,  angélica,  adormidera,  borraja,  salvia,  
estragón,    levístico,  canela,  alcaravea,  cardamomo,  
regaliz,  alcaparra,  rábano  picante
Bebidas:
• té,  café,  vino,  vodka,  licores  (frutas)-­ Tsuica
Europa  central  y  del  este
Grupos  de  alimentos
J.  Ngo  
Tener  en  cuenta
Europa  central  y  del  este
Langos,	
  pan	
  frito
Las	
  frutas	
  	
  como	
  ingredientes	
  en	
  
los	
  platos,	
  pickles (encurtidos)
Ingesta	
  	
  alta	
  de	
  grasas	
  saturadas	
  y	
  
calorías	
  	
  	
  (carne,	
  nata	
  agria,	
  quesos)
Platos	
  típicos	
  de	
  Moldavia
J.  Ngo  
Rumania
Patrón  tradicional  de  las  comidas
Características:  
• Influencias  francesa,  griega,  rusa  y  turco
• Especialidades:  sopas  a  base  de  salvado  fermentado,  
bacón,  patatas  y  pollo/ternera  (ciorba);;  Mamaliga;;  
Sarmale;;  Mititei;;  Saramura;;  prefiere  carne  de  cerdo  
• Gitanos:el  compartir  la  comida  esencial-­un  castigo  
no  participar  en  los  comensales    
Distribución  de  las  comidas:
• 3  comidas  +  2  colaciones
• desayuno:  salado  o  dulce  (continental)
•cena-­ comida  principal:  sopa  +plato  de  carne  con  
verdura  +  postre
•Gitanos:  2  comidas/día
J.  Ngo  
Rusia
Patrón  tradicional  de  las  comidas
Características:  
•Predominan  pan,  blini,  arenque  ahumado,  caviar
,  col,  remolacha,  mucho  té  negro,  vodka
•Estacional:  en  verano  más  verdura  y  fruta  
fresca;;  en  invierno-­ en  conserva,  adobado  o  
encurtido  
•Zakuski:  surtido  de  aperitivos  fríos
Distribución  de  las  comidas:  
•Desayuno  (7-­8  h):  bocadillo  con  té  o  café.
•Comida(1330-­1430h):  fuera  de  casa  (trabajo,  
colegio)
•merienda
•Cena(19-­20h):  zakuski  +  sopa  +carne  o  
pescado  con  patatas  o  kasha +  postre  (compota  
de  fruta  o  blini)
• Bebidas:  té,  vodka  helada,  Kvas
J.  Ngo  
RUMANIA
ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL
• Roma  (gitanos):  Embarazo  un  estado  impuro  (“marimé).  La  
embarazada  se  distancia  de  la  comunidad  hasta  el  bautizo  del  
niño,  y  la  cuidan  otras  mujeres.  Contacto  reducido  con  el  
marido.  Desatan  todo  los  nudos  (ropa,  pelo)  para  evitar  que  
el  cordón  umbilical  no  se  enrede.
• Muchos  rituales  al  nacer  (prohibido  sacar  fotos,  decir  el  
nombre)  hasta  el  bautizo  (Roma)
• Post  parto:  durante  la  cuarentena  sólo  ve  la  familia.
• Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  24  meses.  Urbana  –dejan  
de  dar  el  pecho  mucho  antes.  Toma  cerveza  para  producir  
más  leche  materna.  
• Calostro  muy  apreciada  (“rica”  y  “buena”).  Enseñan  a  las  
adolescentes  a  preparar  sus  pechos  (masaje,  ducha  caliente)  
para  la  LM  y  evitar  mastitis  (“dando  forma”  al  pezón)  en  
zonas  urbanas  y  rurales.  
J.  Ngo  
RUMANIA
ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL
• Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  24  meses.  Urbana  –dejan  
de  dar  el  pecho  mucho  antes.  Toma  cerveza  para  producir  más  
leche  materna.  
• Calostro  muy  apreciada  (“rica”  y  “buena”).  Enseñan  a  las  
adolescentes  a  preparar  sus  pechos  (masaje,  ducha  caliente)  
para  la  LM  y  evitar  mastitis  (“dando  forma”  al  pezón)  en  zonas  
urbanas  y  rurales.  
• Beikost:  (Payos).  Papillas  a  partir  de  los  4-­5  meses.  Puré  de  
fruta,  patatas,  zanahoria,  carne  triturada,  vísceras  (hígado-­por  
el  hierro)
• Séptimo  mes:  introduce  yema  del  huevo
• Hace  10  años,  sólo  daban  comida  casera,  no  utilizaban  potes  ni  
otros  productos  preparados.  
• Toman  leche  de  burra.    
J.  Ngo  
RUSIA
ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL
• Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  12-­18  meses  +  beikost a  
los  6  m.  Urbana-­ dejan  de  dar  pecho  muy  pronto  por  “la  
estética”.
• Beikost:  kasha a  los  4-­6  meses;;  seguido  por  frutas  
(manzana),  verduras  (zanahoria  mezclado  con  patata),  sopas  
caseras  y  carne  a  los  6-­12  m.  Otros  cereales  (tipo  muesli-­
avena,  arroz,  trigo-­ maíz  no).    Dan  de  comer  a  los  bebes  antes  
que  el  resto  de  la  familia.
• Antes  tenía  1½  año  para  la  baja  de  maternidad.  Ahora  
menos,  y  hay  menos  tiempo  para  preparar  papillas  caseras,  
etc.
• Un  niño  gordo=  niño  sano  
• Evitan  sacar  los  bebes  y  niños  más  de  20  minutos  cuando  
hace  frío.  Tradición  de  bañar  el  bebé  cada  noche  para  la  salud  
del  niño.  
J.  Ngo  
Europa  central  y  del  este                                        
Adaptaciones  en  el  país  de  acogida*
•­ cantidad  global  debido  a  mayor  disponibilidad,  
mejor  poder  adquisitivo
•­ ingesta  de  carne  y  aves,  embutidos  y  
productos  lácteos.  
•­ ingesta  de  azúcar  a  través  del  consumo  de  
refrescos,  pasteles  y  golosinas
*    Datos  de  los  EE.UU.  
J.  Ngo  
Europa  central  y  del  este  
Consejo  alimentario
• Rusos:  tendencia  de  ser  muy  claro  y  directo.  
Consejeros  debería  serlo  también.
• Cambios  importantes  en  la  dieta    y  otras  decisiones  
claves-­ involucrar  el  marido/hombre  de  la  casa
• Recomienda  frutas  y  verduras  de  temporada  o  
congelados  frente  a  los  enlatados
• Vigilar  exceso  de  productos  lácteos
• Desaconsejar  el  consumo  de  grandes  cantidades  de  
té  
• Vigilar  calidad  de  grasas  dietéticas
• Gitanos:  evitar  exceso  de  fritos    
• TA  alta:  limitar  consumo  de  encurtidos…
J.  Ngo  
— La  competencia  cultural  clínica  consiste  en  la  
adquisición  de  unos  conocimientos  específicos,  unas  
habilidades  y  unas  actitudes  con  los  que  poder  ofrecer  
un  tratamiento  adecuado,  individualizado  y  
culturalmente  sensible  
¿COMO PODEMOS MEJORAR LA INTERVENCIÓN
ALIMENTARIO-NUTRICIONAL EN LA POBLACIÓN
INMIGRANTE?
J.  Ngo  
1) El  sanitario  debe  ser  
competente  culturalmente
2) El  sanitario  debe  ser  
culturalmente  consciente  de  si  
mismo  y  sus  “filtros”                            
(¿qué  considera  importante  de  
su  propia  cultura?)
3) Saber  como  actuar  delante  la  
barrera  idiomática  → Mediador
4) Disponer  de  materiales  
adaptados
¿COMO PODEMOS MEJORAR LA INTERVENCIÓN
ALIMENTARIO-NUTRICIONAL EN LA POBLACIÓN
INMIGRANTE?
J.  Ngo  
Método	
  del	
  plato	
  único
En  muchas  culturas  tienen  la  tradición  del  plato  único.    
Poca  tradición  de:  1º  plato,  2º  plato.  
J.  Ngo  
LATINFOODS  BASE  DE  DATOS  TCA  
http://www.inta.cl/latinfoods/
UNA  ALIMENTACIÓN  SANA  PARA  TODOS!  
http://www.aecosan.msssi.gob.es/AECOSAN/docs/documentos/nutricio
n/alimentacion_sana_para_todos.pdf
RECOMANACIONS PER  AL  CONSELL ALIMENTARI EN  UN  ENTORN DE  
DIVERSITAT CULTURAL
http://scientiasalut.gencat.cat/bitstream/handle/11351/1914/recoman
acions_consell_alimentari_entorn_diversitat_cultural_2007.pdf
ADAPTACIONES  DE  LA  GUIA  ALIMENTARIA  DE  CANADA  
A  POBLACION  INMIGRANTE  
http://www.hc-­sc.gc.ca/fn-­an/food-­guide-­aliment/order-­
commander/guide_trans-­trad-­eng.php
KARAKIA  (TV3)
http://www.ccma.cat/tv3/karakia/
NUTRICIÓN  SIN  FRONTERAS
www.nutricionsinfronteras.org
RECURSOS
J.  Ngo  
J.  Ngo  
J.  Ngo  
http://scientiasalut.gencat.cat/bitstream/handle/11351/1914/recomanacions
_consell_alimentari_entorn_diversitat_cultural_2007.pdf
J.  Ngo  
J.  Ngo  
http://www.aspb.cat/consells-­familia-­saludable/
J.  Ngo  
nutricom@fin.pcb.ub.es

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Clasificacion de los alimentos
Clasificacion de los alimentosClasificacion de los alimentos
Clasificacion de los alimentosKGEORGE
 
macro nutrientes y micro nutrientes angélica
macro nutrientes y micro nutrientes angélicamacro nutrientes y micro nutrientes angélica
macro nutrientes y micro nutrientes angélicagelymm
 
Nutrición y Nutrientes
Nutrición y NutrientesNutrición y Nutrientes
Nutrición y NutrientesWilliam Pereda
 
Educacion Nutricional Diapositivas
Educacion Nutricional DiapositivasEducacion Nutricional Diapositivas
Educacion Nutricional Diapositivasjose_amado02
 
La alimentacion power point
La alimentacion power pointLa alimentacion power point
La alimentacion power pointYajaira Icedo
 
Los alimentos y su clasificación
Los alimentos y su     clasificaciónLos alimentos y su     clasificación
Los alimentos y su clasificacióndaysiLorena
 
Macronutriente y micronutrientes
Macronutriente y micronutrientesMacronutriente y micronutrientes
Macronutriente y micronutrientesManuel Centeno Mar
 
Alimentacion saludable en niños en edad power point
Alimentacion saludable en niños en edad power pointAlimentacion saludable en niños en edad power point
Alimentacion saludable en niños en edad power point7273438
 
Nutricion y Salud
Nutricion y SaludNutricion y Salud
Nutricion y Saluddomicfp
 
Clasificación de los alimentos según su función
Clasificación de los alimentos según su función Clasificación de los alimentos según su función
Clasificación de los alimentos según su función Claudio Ramírez Arteaga
 
Ppt clasificación de-los-alimentos
Ppt clasificación de-los-alimentosPpt clasificación de-los-alimentos
Ppt clasificación de-los-alimentostaeb
 
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...Josue Neri
 
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptx
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptxRECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptx
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptxRoxyRojas3
 

La actualidad más candente (20)

Clasificacion de los alimentos
Clasificacion de los alimentosClasificacion de los alimentos
Clasificacion de los alimentos
 
macro nutrientes y micro nutrientes angélica
macro nutrientes y micro nutrientes angélicamacro nutrientes y micro nutrientes angélica
macro nutrientes y micro nutrientes angélica
 
Educacion Alimentaria y Nutricional
Educacion Alimentaria y NutricionalEducacion Alimentaria y Nutricional
Educacion Alimentaria y Nutricional
 
Propiedades de los alimentos
Propiedades de los alimentosPropiedades de los alimentos
Propiedades de los alimentos
 
Nutrición y Nutrientes
Nutrición y NutrientesNutrición y Nutrientes
Nutrición y Nutrientes
 
Educacion Nutricional Diapositivas
Educacion Nutricional DiapositivasEducacion Nutricional Diapositivas
Educacion Nutricional Diapositivas
 
Disertacion encuesta alimentaria
Disertacion encuesta alimentariaDisertacion encuesta alimentaria
Disertacion encuesta alimentaria
 
La alimentacion power point
La alimentacion power pointLa alimentacion power point
La alimentacion power point
 
Folleto alimentacion
Folleto alimentacionFolleto alimentacion
Folleto alimentacion
 
Los alimentos y su clasificación
Los alimentos y su     clasificaciónLos alimentos y su     clasificación
Los alimentos y su clasificación
 
Macronutriente y micronutrientes
Macronutriente y micronutrientesMacronutriente y micronutrientes
Macronutriente y micronutrientes
 
Alimentacion saludable en niños en edad power point
Alimentacion saludable en niños en edad power pointAlimentacion saludable en niños en edad power point
Alimentacion saludable en niños en edad power point
 
La nutrición
La nutriciónLa nutrición
La nutrición
 
Nutricion y Salud
Nutricion y SaludNutricion y Salud
Nutricion y Salud
 
Clasificación de los alimentos según su función
Clasificación de los alimentos según su función Clasificación de los alimentos según su función
Clasificación de los alimentos según su función
 
Metabolismo Energetico
Metabolismo EnergeticoMetabolismo Energetico
Metabolismo Energetico
 
Ppt clasificación de-los-alimentos
Ppt clasificación de-los-alimentosPpt clasificación de-los-alimentos
Ppt clasificación de-los-alimentos
 
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...
Políticas y programas de alimentación y nutrición en las diferentes etapas de...
 
Articulo lonchera saludable.!!
Articulo lonchera saludable.!!Articulo lonchera saludable.!!
Articulo lonchera saludable.!!
 
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptx
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptxRECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptx
RECORDATORIO DE INGESTA DE 24 HORAS (1).pptx
 

Similar a Alimentación en la diversidad cultural

Nutricion Power
Nutricion PowerNutricion Power
Nutricion PowerPatty Luna
 
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...UnaEscuelaConFamilias
 
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdf
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdfalimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdf
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdfeddvalen
 
Nueva cartilla padres de familia
Nueva cartilla padres de familia Nueva cartilla padres de familia
Nueva cartilla padres de familia ROMULO CCANAHUIRE
 
Presentación hábitos y estilos de vida saludable
Presentación hábitos y estilos de vida saludablePresentación hábitos y estilos de vida saludable
Presentación hábitos y estilos de vida saludableFernando
 
Nutricion en el Adulto
Nutricion en el AdultoNutricion en el Adulto
Nutricion en el Adultochiocaro88
 
Habitos alimenticios
Habitos alimenticiosHabitos alimenticios
Habitos alimenticiosDulce PooLii
 
Alimentación por grupo etáreo
Alimentación por grupo etáreoAlimentación por grupo etáreo
Alimentación por grupo etáreoColegio Baltazar
 
Dra. margot comida chatarra y alimentos salud simposio
Dra. margot comida   chatarra y alimentos salud simposioDra. margot comida   chatarra y alimentos salud simposio
Dra. margot comida chatarra y alimentos salud simposioKaLito Carchi
 
Alimentación y nutrición para niños
Alimentación y nutrición para niñosAlimentación y nutrición para niños
Alimentación y nutrición para niñosadrianjoviero
 
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.Alexandra Tellez
 
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS 2015midietetica
 
Dieta oriental
Dieta orientalDieta oriental
Dieta orientalbercacrod
 
Alimentate niño
Alimentate niñoAlimentate niño
Alimentate niñoElizSani
 

Similar a Alimentación en la diversidad cultural (20)

Nutricion Power
Nutricion PowerNutricion Power
Nutricion Power
 
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...
La Alimentación infantil a debate. Una escuela con Familias. Colegio Príncipe...
 
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdf
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdfalimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdf
alimentación saludable GABAS Curso Virtual Prácticas de Vida Saludable.pdf
 
Nueva cartilla padres de familia
Nueva cartilla padres de familia Nueva cartilla padres de familia
Nueva cartilla padres de familia
 
Loncheras saludables
Loncheras saludablesLoncheras saludables
Loncheras saludables
 
Alimentaci on Balanceada
Alimentaci on   BalanceadaAlimentaci on   Balanceada
Alimentaci on Balanceada
 
GRUPOS DE ALIMENTOS Virtual.pdf
GRUPOS DE ALIMENTOS Virtual.pdfGRUPOS DE ALIMENTOS Virtual.pdf
GRUPOS DE ALIMENTOS Virtual.pdf
 
Presentación hábitos y estilos de vida saludable
Presentación hábitos y estilos de vida saludablePresentación hábitos y estilos de vida saludable
Presentación hábitos y estilos de vida saludable
 
Nutricion en el Adulto
Nutricion en el AdultoNutricion en el Adulto
Nutricion en el Adulto
 
Habitos alimenticios
Habitos alimenticiosHabitos alimenticios
Habitos alimenticios
 
Alimentación por grupo etáreo
Alimentación por grupo etáreoAlimentación por grupo etáreo
Alimentación por grupo etáreo
 
Dra. margot comida chatarra y alimentos salud simposio
Dra. margot comida   chatarra y alimentos salud simposioDra. margot comida   chatarra y alimentos salud simposio
Dra. margot comida chatarra y alimentos salud simposio
 
Alimentación y nutrición para niños
Alimentación y nutrición para niñosAlimentación y nutrición para niños
Alimentación y nutrición para niños
 
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.
Ideas de loncheras sanas para quien toma Herbalife. Herbalife Bogotá Colombia.
 
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS
ALIMENTOS ADECUADOS PARA NIÑOS
 
Alimentacion
AlimentacionAlimentacion
Alimentacion
 
Exposicion 4 Dia3
Exposicion 4 Dia3Exposicion 4 Dia3
Exposicion 4 Dia3
 
Nutricion
NutricionNutricion
Nutricion
 
Dieta oriental
Dieta orientalDieta oriental
Dieta oriental
 
Alimentate niño
Alimentate niñoAlimentate niño
Alimentate niño
 

Más de Pediatriadeponent

Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Pediatriadeponent
 
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfRinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfPediatriadeponent
 
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPsicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPediatriadeponent
 
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Pediatriadeponent
 
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Pediatriadeponent
 
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdfSalut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdfPediatriadeponent
 
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfTira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfPediatriadeponent
 
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPediatriadeponent
 
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCALa alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCAPediatriadeponent
 
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaDermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaPediatriadeponent
 
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPrevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPediatriadeponent
 
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Pediatriadeponent
 
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Pediatriadeponent
 
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurNou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurPediatriadeponent
 
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Pediatriadeponent
 
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaIndicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaPediatriadeponent
 
Canvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaCanvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaPediatriadeponent
 
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Pediatriadeponent
 
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Pediatriadeponent
 
Circuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaCircuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaPediatriadeponent
 

Más de Pediatriadeponent (20)

Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
 
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfRinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
 
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPsicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
 
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
 
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
 
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdfSalut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
 
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfTira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
 
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
 
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCALa alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
 
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaDermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
 
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPrevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
 
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
 
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
 
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurNou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
 
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
 
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaIndicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
 
Canvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaCanvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infància
 
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
 
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
 
Circuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaCircuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxia
 

Último

Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...
Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...
Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce... Estefa RM9
 
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,ssuseref6ae6
 
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...jchahua
 
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxEmergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxMediNeumo
 
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptatencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptrosi339302
 
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxanatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxJuanGabrielSanchezSa1
 
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualLa salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualABIGAILESTRELLA8
 
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptx
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptxDETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptx
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptxPamelaBarahona11
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfgarrotamara01
 
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COP
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COPPONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COP
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COPRicardo Benza
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxRosiChucasDiaz
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIALeylaSuclupe
 
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeria
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeriatecnicas quirurgicas de urologia enfermeria
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeriaCuauhtemoc EO
 
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSONERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSOEPICRISISHQN1
 
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillaClaves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillasarahimena4
 
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)Majo472137
 
Lesiones en el pie--Traumatología...pptx
Lesiones en el pie--Traumatología...pptxLesiones en el pie--Traumatología...pptx
Lesiones en el pie--Traumatología...pptx Estefa RM9
 
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptxAnatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx Estefa RM9
 

Último (20)

Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...
Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...
Infecciones de la piel y partes blandas(Impétigo, celulitis, erisipela, absce...
 
Transparencia Fiscal HJPII Marzo 2024
Transparencia  Fiscal  HJPII  Marzo 2024Transparencia  Fiscal  HJPII  Marzo 2024
Transparencia Fiscal HJPII Marzo 2024
 
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,
Edema agudo de pulmón. fisiopatología, clínica, diagnóstico,
 
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
Dengue 2024 actualización en el tratamiento autorización de los síntomas trab...
 
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptxEmergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
Emergencia Neumológica: Crisis asmática.pptx
 
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.pptatencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
atencion del recien nacido CUIDADOS INMEDIATOS.ppt
 
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptxanatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
anatomia de la PELVIS EN GENERAL anatomia.pptx
 
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptualLa salud y sus determinantes, mapa conceptual
La salud y sus determinantes, mapa conceptual
 
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptx
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptxDETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptx
DETERIORO NEUROLOGICO EN PREMATUROS.pptx
 
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdfClase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
Clase 12 Artrología de Columna y Torax 2024.pdf
 
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COP
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COPPONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COP
PONENCIA DE PRESENTACIÓN DEL CURSO DE IOB-COP
 
(2024-04-17) ULCERADEMARTORELL (ppt).pdf
(2024-04-17) ULCERADEMARTORELL (ppt).pdf(2024-04-17) ULCERADEMARTORELL (ppt).pdf
(2024-04-17) ULCERADEMARTORELL (ppt).pdf
 
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docxUNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
UNIDAD DE APRENDIZAJE ABRIL Y MAYO 2024.docx
 
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIACUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
CUADRO- COMPARATIVO DE SALUD COMUNITARIA
 
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeria
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeriatecnicas quirurgicas de urologia enfermeria
tecnicas quirurgicas de urologia enfermeria
 
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSONERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
NERVIO OLFATORIO. PARES CRANEALES. SISTEMA NERVIOSO
 
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarillaClaves Obstétricas roja, azul y amarilla
Claves Obstétricas roja, azul y amarilla
 
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)
Aparato digestivo (irrigación, internación, anatomía)
 
Lesiones en el pie--Traumatología...pptx
Lesiones en el pie--Traumatología...pptxLesiones en el pie--Traumatología...pptx
Lesiones en el pie--Traumatología...pptx
 
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptxAnatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx
Anatomía e irrigación del corazón- Cardiología. pptx
 

Alimentación en la diversidad cultural

  • 1. J.  Ngo   Joy  Ngo  de  la  Cruz Fundación    para  la  Investigación  Nutricional Parc Cientific de  Barcelona ONG  Nutrición  Sin  Fronteras I  Jornada  sobre  Nutrició Infantil Terres de  Lleida 27  de  abril  de  2017 Alimentació  en  la  diversitat  cultural.   Característiques  i  recomanacions
  • 2. J.  Ngo   DIVERSIDAD  CULTURAL  Y   ALIMENTACION Factores  que  influyen  en  la  alimentación • Factores  naturales • Factores  sociopolíticos • Factores  psicológicos  y  morales Cultura Es  el  conjunto  complejo  que  incluye  el  conocimiento,  las  creencias,   las  costumbres,  y  otros  hábitos  adquiridos  por  el  hombre  como   miembro  de  la  sociedad.   La  cultura  marca v Qué… v Cuándo... v Cómo… v Con  quien… COMEMOS “¿Somos  lo  que  comemos  o    comemos  lo  que  somos?”
  • 3. J.  Ngo   Especie Número de culturas Pollo (carne y huevos) 363 Bovino 196 Cerdo 180 Pescado 159 Cordero 108 Pato 67 Tortuga (carne y huevos) 46 Zébu (sobretodo leche) 43 Perro 42 Rata 42 Fuente:  Abrams,  Human  Relations  Area  Files,1987  y  Fischler,  L’Homnivore,  1993 “Tout  ce  qui  est  biologiquement  mangeable  n’est  pas  culturellment   comestible”  Claude  Fischler
  • 4. J.  Ngo   Aculturación — el  proceso  mediante  el  cual  una  cultura  asimila  e   incorpora  elementos  procedentes  de  otra  cultura  con  la   que  ha  estado  en  contacto  directo  y  continuo  durante   cierto  tiempo.   — sigue  un  continuo  de  patrones  de  conducta  que  puede   ser  muy  fluido,  moviéndose  entre  lo  tradicional  y  las   nuevas  costumbres  adoptadas — factores  demográficos  que  afectan  el  grado  de   aculturación  incluyen  la  edad  (en  el  momento  de   migración),  el  país  de  origen,  cuánto  tiempo  residen  en   España  y  la  composición  familiar.  
  • 5. J.  Ngo   Hábitos  alimentarios   y  aculturación  en  la  población   inmigrante. — la  inclusión  de  un  nuevo   alimento  en  la  dieta   habitual  no  sigue  un   proceso  lineal — la  dieta  tradicional    no   es  sustituida  por  la  de  la   nueva  cultura;  sino  que  el   consumo  de  nuevos   alimentos  sucede  de     manera  independiente  de   los  hábitos  alimentarios   tradicionales  (patrones   biculturales).  
  • 6. J.  Ngo   Factores  que  influyen  en  la  adaptación   a  nuevos  hábitos  alimentarios: — la  precariedad  laboral — la  falta  de  acceso  a  alimentos  tradicionales — el  ámbito  familiar:  vive  solo,  el  cambio  del  rol  de   género   — los  nuevos  horarios,    y  el  poco  tiempo  disponible   para  cocinar   — una  mayor  oferta  alimentaria   — alimentos    con  un  significado  de  “estatus”   occidental,  o  que  son  de  acceso  “fácil”  y  “ricos”  en   sabor — por  ejemplo  refrescos,  bollería,  o  alimentos  baratos,   todos  ellos  con  poco  valor  nutricional. ¡¡CONSEJO DIETÉTICO: MANTENER ASPECTOS SALUDABLES DE LA DIETA TRADICIONAL!!
  • 7. J.  Ngo   Cambios  en  los  hábitos  alimentarios 67 42 10 18 23 40 0 20 40 60 80 %  Valor   calórico   total CH Proteína Grasa Macronutrientes  (%VCT) Pakistán Cataluña *  Datos  de  Cataluña:  Serra  Majem,  Ll.  Evaluación  del  estado  nutricional  de  la  población       Catalana  (1992-­1993);;  Pakistan:  FAO  Perfil  de  Pakistán  (1992)
  • 8. J.  Ngo   Cambios  en  los  hábitos  alimentarios * Datos  de  los  EE.UU.;  España  (MAPA  ,  ISP  Madrid) • ¯ lactancia  materna  (trabajo) • ­ consumo  de  productos  lácteos • ¯ pescado/marisco  (más  caro)  ­ consumo  de  carne,   pollo,  huevos • más  fruta  del  país  de  acogida  ¯ fruta  tropical • mantiene  consumo  relativamente  bajo  de  verduras  de   hoja  verde.  Sustituyen  algunas  verduras  y  frutas   tradicionales  por  las  autóctonas  del  país  de  acogida • la  cena/comidas  los  fines  de  semana  siguen  siendo  las   comidas  más  tradicionales • mantiene  platos  tradicionales  (sobretodo  farináceos) • ­ consumo  de  zumos,  zumos  azucarados,  refrescos  y   otros  alimentos  de  baja  densidad  nutricional
  • 9. J.  Ngo   EL  PROCESO  MIGRATORIO Y  LA  ALIMENTACION Problemas  nutricionales    más  habituales • En  niños/as      raquitismo  por  deficiencia  de  vitamina  D  y   calcio;;  anemia  ferropénica    a  causa  de  dietas  mal   adecuadas,  parásitos;;  anemia  hemolítica  o  por  intoxicación   de  plomo • En  niños/as    caries,  obesidad  derivado  del  gran  consumo  de   productos  azucarados • Déficit  de  vitamina  D  en  mujeres  y  niñas  a  causa  de  la  forma   de  vestir,  poca  exposición  al  sol,  ingesta  inadecuada: ¯ Vit D,  ­ taninos  y  fitatos • Ingestas  inadecuadas  de  vitamina  A,  folato;;  consumo  en   exceso  de  calorías  y  grasa • Baja  densidad  nutritiva,  poca  variedad  alimentaría  y  bajo   consumo  de  alimentos  frescos • En  mujeres  anemia  ferropénica • Transición  nutricional
  • 10. J.  Ngo   Transición  nutricional — Nuevas  investigaciones  asocian  la  aparición  de  las   enfermedades  crónicas  en    edad  adulta  con  la   desnutrición  durante  la  infancia.   — También  asocian  a  este  hecho  el  rápido  aumento  de   peso  que  experimentan  estas  personas  justo  después   de  este  periodo.   — Tanto  la  desnutrición  en  la  etapa  infantil  como  la   sobrealimentación  que  la  sigue  (los  dos  son   características  propias  de  la  malnutrición)    pueden   conducir  a  enfermedades  crónicas  en  edad  adulta.  
  • 11. J.  Ngo   Aspectos  educativos  de  la   alimentación
  • 12. J.  Ngo   El  Magreb
  • 13. J.  Ngo   PROTEICOS:  Bajo  consumo  de  queso  y  lácteos,  en  gran   parte  leche  fermentada  (leben).  Carnes  “halal”,   cordero,pollo/pichón,  cabra,  vacuno  (menos).  Huevos.   Pescado  y  marisco.  Legumbres.  VCT    de  origen  animal  =   5,8  % CEREALES:  Trigo  y  cebada  en  forma  de  cus – cus y  pan   =  alimentos  básicos.  75  %  de  la  proteína  vegetal  deriva   de  los  cereales FRUTAS  Y  VERDURAS:  dátiles,  naranjas,  limones,   berenjena,  tomate,  pimiento,  gombo,  chirivia,  calabaza,   boniato,  patata.   MARRUECOS GRUPOS  DE  ALIMENTOS
  • 14. J.  Ngo   GRASAS:  Aceite  de  oliva,  de  girasol,  “argan”  ,  “smén”   FRUTOS  SECOS:  Almendras,  anacardos,  pistachos,   nueces,  piñones,  sésamo  (“Tahini”=semillas  de  sésamo   trituradas) CONDIMENTOS:  Ajo,  jengibre,  cúrcuma,  comino,   canela,clavo,  cardamomo,  guindilla,  pimentón,  cilantro,   perejil,  tomillo,  hinojo,  menta,  agua  de  azahar  y  de  rosas,   azafrán,  harissa,  chermula,  ras  el  hanut.     BEBIDAS:  Té  con  menta  y  azúcar,  zumos  y  batidos  de   almendras  y  manzanas.   MARRUECOS GRUPOS  DE  ALIMENTOS
  • 15. J.  Ngo   MARRUECOS                                                                     Alimentos  básicos Marruecos
  • 16. J.  Ngo   MARRUECOS                                                                     Principales  fuentes  de  azúcares  simples   BEBIDAS  Y  DULCES:  Té  con  menta  y  azúcar,   zumos  y  batidos  de  almendras  y  manzanas.   Pastas  árabes Té  marroquí Postres  lácteos Rghaif,  Meloui,   Crepes….
  • 17. J.  Ngo   MARRUECOS                                                                       Tener  en  cuenta  :  Grasas Grasa  de  dromedario Aceite  de  argán Smen Aceite  de  oliva
  • 18. J.  Ngo   MARRUECOS                                                                             ALIMENTACIÓN MATERNO-­‐INFANTIL — Lactància  materna,  dos  años (Coran).  La  media nacional  es  hasta 14  meses. — Después  de  la  cuarentena,  van  al  haman — Alimentación  complementaria,  4  a  5  meses:   cereales sin gluten,  te  a  la  menta.  Grandes   diferencias entre  zonas urbanas y rurales.   — Cerelac:  preparado de  cereal  y leche,  en  el  1er  mes.
  • 19. J.  Ngo   • ­ Consumo  de  azúcar • ­ Consumo  de  bollería    y  postres  lácteos  azucarados • ­ Consumo  de  carne    y  ¯ consumo  de  pescado • ¯ Consumo  de  hortalizas • ¯ Consumo  de  fruta  fresca  y  preferencia  por  el  consumo   de  zumos  de  fruta   • Frecuentes  cenas  inadecuadas • Predominio  de  la  técnica  culinaria  del  guiso MARRUECOS   ADAPTACIONES  EN  EL  PAIS  DE  ACOGIDA
  • 20. J.  Ngo   • Tomar  dos  frutas  al  día  como  sustituto  de  bollería  o   zumo • Disminuir  el  consumo  de  azúcar,  dulces  y  té • Diversificar  los  tipos  de  cocción • Dar  recomendaciones  alimentarías  para  aumentar  la   ingesta  y  biodisponibilidad  del  hierro  en  la  dieta   • Preferir  el  consumo  de  lácteos  como  leche  (cuando   no  exista  intolerancia  a  la  lactosa)  yogur  y  queso  a   los  postres  tipo  flan  o  crema • Vigilar  consumo  excesivo  de  Smen MARRUECOS Consejo  Alimentario
  • 21. J.  Ngo   NECESIDADES  NUTRICIONALES Hierro Factores  de  riesgo   para  ¯ estado   nutricional  de  hierro: • Ingesta  ¯ de  carne,  pescado,             aves • Ingesta  ¯ vitamina  C • Consumo  frecuente  de  té  o  café   durante  las  comidas   Factores  que  favorecen  la   absorción  del  hierro  no  hem: • Carne,  aves,  pescado • Vitamina  C,  ácidos  orgánicos • ¿Vit  A  y  carotenos? Factores  que  inhiben  la   absorción  del  hierro  no  hem: •  Polifenoles:  en  té,  café,  mate,   cacao   •  Fitatos:  en legumbres,  granos     integrales •  Oxalatos:  en  espinaca,  acelga,   boniato •  Calcio:  en  forma  de  alimentos  o  de   suplementos
  • 22. J.  Ngo   Recomendaciones  para  aumentar  la     biodisponibilidad  de  hierro  en  la  dieta Sartenes    de  hierro Distanciar    de  las  comidas  el  consumo  de  te,  café,  cacao,   mate  (60  a  90  minutos) Procurar  no  combinar  con  alimentos  ricos  en  calcio Reducir  fitatos  en  la  dieta  (cereales  integrales,   legumbres,  semillas) Incluir  una  fuente  de  vitamina  C  en  las  comidas  (cítricos,     pimiento  rojo,  tomate,  etc)
  • 24. J.  Ngo   Africa  Subsahariana Grupos  de  alimentos Proteicos/lácteos:   • Pescado  (guedge)y  marisco  (yete)  ahumados • Huevos.  Carnes  “halal”:  pollo,cordero,cabra • Termitas,  orugas.  Cacahuete,  alubias  de  ojo,  judías  mungo negras,  guisantes.   • ¯ leche  de  vaca;;  leche    agria.  Intolerancia  a  la  lactosa.  Bajo   consumo  de  queso Cereales: • Arroz  roto,  trigo  (pan  o  cus-­cus)  mijo  (FONIO),  sorgo,   • otros:  harina  de  trigo  (tallarines,  pan);;  maíz;;  avena Frutas/Verduras: • Plátano  macho,  coco,  “ackee”  ,  “baobab”,  mangos,  papaya • Hojas  de  mandioca/boniato,  berenjena,  gombo,  col,  tomate   acido,  coliflor • mandioca,  ñame,  boniato,  taro  ,  oreja  de  elefante;;   harina  para  fufu
  • 25. J.  Ngo   Africa  Subsahariana Grupos  de  alimentos Grasas:   • aceite  de  cacahuete,  coco  y  palma.  Manteca  de  karité • Frutos  secos:  cacahuete,  anacardo,  nuez  de  cola,   sésamo,  pipas  de  girasol  de  mango  de  sandia  y  de   melón.   Condimentos: • cebolla,  chile,  ajo,  laurel  tomillo,  perejil,  semillas  y   hojas  de  cilantro,  coco,  limón,  tamarindo,  agua  de   azahar,  “Daddawa”  o  “nététu”,  nuez  moscada Bebidas:   • “Bissap rouge”,  leche  agria  endulzada  con  azahar,   bebida  de  jengibre,  zumos  de  tamarindo.  
  • 26. J.  Ngo   Africa  Subsahariana Patrón  tradicional  de  las  comidas Características:   • Influencias  de  la  cocina  francesa,magrebí y  autóctona • el  cus-­cus,  el  arroz  y  el  mijo  se  utilizan  como  base  de  los   platos  principales • la  mezcla  de  diferentes  carnes  (pollo),  pescado    y/o   marisco  desecado  o  ahumado  en  el    mismo  plato.  Se   utilizan  sopas  y  salsas  de  cacahuete.   • Uso  de  condimentos  picantes Distribución  de  las  comidas: • 3  comidas  (familias  con  recursos) • desayuno:  “Kinkeliba”  infusión  de  hierbas  o  té  ,papilla   de  mijo • comida:  arroz  +  guiso  o  pescado/carne  +  verdura.   • cena:  cus-­cus o  sopa  de  cus-­cus
  • 27. J.  Ngo   AFRICA  SUBSAHARIANA.  ALIMENTACIÓN   MATERNO-­INFANTIL • Lactancia  materna  hasta  2  años  (variación  por  zona   rural/urbana) • Alimentación  complementaria:  papillas  de  mijo,  arroz   (Senegambia,  Mali);;  sorgo  fermentado  o  maíz  (Nigeria);;  suele   empezar  a  los  4-­9  meses.   • 6-­11  meses:  Legumbres,  mandioca/ñame,  cacahuetes,  soja,   leche  condensada,  azúcar.  Alimento  suministrado  de  madre  a   niño  por  la  mano  (Nigeria) • Agua  caliente  desde  el  1er  día  (abre  el  estomago  del  bebé)   hasta  3-­4  meses.  Pescado,  patatas,  fruta  (mango,   plátano),huevos,  café  con  leche  y  azúcar,  pan,    a  veces  Cerelac (Mali).
  • 28. J.  Ngo   Africa Subsahariana   Embarazo:   • Creencia  de  que  el  consumo  de  huevo  dificulta  el  parto • Evitan  el  picante  (puede  impedir  que  los  ojos  del  bebe  se         abran;;  provoca  mocos  en  recién  nacido) • Comen  muchos  cacahuetes  (frutos  secos  no  en  salsas)  y   agua  de  coco  en  preparación  de  amamantar Infantil: Los  niños  no  deben  comer  pescado  para  no  contraer   enfermedades  parasitarias Medicina  tradicional: practicada  por  el  “Marabout”   (Gambia)  utilizan  hierbas  medicinales  y  algunos  alimentos.   Usos  terapéuticos  de  los  alimentos
  • 29. J.  Ngo   Africa  Subsahariana   Adaptaciones  en  el  país  de  acogida* • ­ consumo  de  azúcar  y  productos  azucarados • ¯ ingesta  de  verduras,  frutas  y  lácteos • ­ consumo  de  aceite  de  girasol  y  ¯ de  palma • ­ consumo  de  extractos  de  caldo  y  productos   enlatados • ­ consumo  de  zumos  de  frutas  comercializados *    Datos  de  Catunya.  
  • 30. J.  Ngo   Africa  Subsahariana   Consejo  alimentario • Revisar  dieta  por  exceso  de  sal,  consumo  elevado   de    cubitos  de  caldo,  pescado  ahumado • Disminuir  el  consumo  de  zumos  azucarados,   refrescos,  postres  lácteos • Aumentar  el  consumo  de  frutas  y  verduras   diarias • Remedios  caseros,  preguntar  en  que  consisten • Posibles  ingestas  inadecuadas  de  calcio,  proteína   o  hierro  
  • 31. J.  Ngo   Europa  central  y  del  este
  • 32. J.  Ngo   Europa  central  y  del  este Grupos  de  alimentos Proteicos/lácteos:   •Cerdo  y  embutidos,  pollo,pato,  pescado  y  marisco,  caza,   tortuga,      huevos  (pollo  y  caviar) • judías  rojas,  lentejas,  alubias,  guisantes  verdes  y  amarillos   partidos • ­ consumo  de  lácteos  (fresco  y  fermentado),  quesos   frescos Cereales: •Cebada,  trigo  sarraceno  (kasha),  maíz,  mijo,  avena,  arroz,   centeno  (harina)  y  trigo Frutas/Verduras: •Manzana,  albaricoque,  bayas,  pomelo,naranja,  melón,   ruibarbo,  melocotón •Espárragos,  remolacha,  col,  acelgas,  judías  verdes,   puerros,  nabo,  apio,  patata  
  • 33. J.  Ngo   Frutos  secos/Semillas: • Almendras  (dulce  y  amargo),  castañas,    avellanas,   nueces,  pecanas;;  semillas  de  amapola,  girasol,   alcaravea   Grasas:   • Mantequilla,  bacón,  grasa  de  pollo,  aceite  de  cártamo,   manteca  (oca),  can  salada   Condimentos: • Vinagre,  salsas  a  base  de  nata  agria,  mostaza,  salsa  de   rábano  picante   • Eneldo,  anís,  angélica,  adormidera,  borraja,  salvia,   estragón,    levístico,  canela,  alcaravea,  cardamomo,   regaliz,  alcaparra,  rábano  picante Bebidas: • té,  café,  vino,  vodka,  licores  (frutas)-­ Tsuica Europa  central  y  del  este Grupos  de  alimentos
  • 34. J.  Ngo   Tener  en  cuenta Europa  central  y  del  este Langos,  pan  frito Las  frutas    como  ingredientes  en   los  platos,  pickles (encurtidos) Ingesta    alta  de  grasas  saturadas  y   calorías      (carne,  nata  agria,  quesos) Platos  típicos  de  Moldavia
  • 35. J.  Ngo   Rumania Patrón  tradicional  de  las  comidas Características:   • Influencias  francesa,  griega,  rusa  y  turco • Especialidades:  sopas  a  base  de  salvado  fermentado,   bacón,  patatas  y  pollo/ternera  (ciorba);;  Mamaliga;;   Sarmale;;  Mititei;;  Saramura;;  prefiere  carne  de  cerdo   • Gitanos:el  compartir  la  comida  esencial-­un  castigo   no  participar  en  los  comensales     Distribución  de  las  comidas: • 3  comidas  +  2  colaciones • desayuno:  salado  o  dulce  (continental) •cena-­ comida  principal:  sopa  +plato  de  carne  con   verdura  +  postre •Gitanos:  2  comidas/día
  • 36. J.  Ngo   Rusia Patrón  tradicional  de  las  comidas Características:   •Predominan  pan,  blini,  arenque  ahumado,  caviar ,  col,  remolacha,  mucho  té  negro,  vodka •Estacional:  en  verano  más  verdura  y  fruta   fresca;;  en  invierno-­ en  conserva,  adobado  o   encurtido   •Zakuski:  surtido  de  aperitivos  fríos Distribución  de  las  comidas:   •Desayuno  (7-­8  h):  bocadillo  con  té  o  café. •Comida(1330-­1430h):  fuera  de  casa  (trabajo,   colegio) •merienda •Cena(19-­20h):  zakuski  +  sopa  +carne  o   pescado  con  patatas  o  kasha +  postre  (compota   de  fruta  o  blini) • Bebidas:  té,  vodka  helada,  Kvas
  • 37. J.  Ngo   RUMANIA ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL • Roma  (gitanos):  Embarazo  un  estado  impuro  (“marimé).  La   embarazada  se  distancia  de  la  comunidad  hasta  el  bautizo  del   niño,  y  la  cuidan  otras  mujeres.  Contacto  reducido  con  el   marido.  Desatan  todo  los  nudos  (ropa,  pelo)  para  evitar  que   el  cordón  umbilical  no  se  enrede. • Muchos  rituales  al  nacer  (prohibido  sacar  fotos,  decir  el   nombre)  hasta  el  bautizo  (Roma) • Post  parto:  durante  la  cuarentena  sólo  ve  la  familia. • Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  24  meses.  Urbana  –dejan   de  dar  el  pecho  mucho  antes.  Toma  cerveza  para  producir   más  leche  materna.   • Calostro  muy  apreciada  (“rica”  y  “buena”).  Enseñan  a  las   adolescentes  a  preparar  sus  pechos  (masaje,  ducha  caliente)   para  la  LM  y  evitar  mastitis  (“dando  forma”  al  pezón)  en   zonas  urbanas  y  rurales.  
  • 38. J.  Ngo   RUMANIA ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL • Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  24  meses.  Urbana  –dejan   de  dar  el  pecho  mucho  antes.  Toma  cerveza  para  producir  más   leche  materna.   • Calostro  muy  apreciada  (“rica”  y  “buena”).  Enseñan  a  las   adolescentes  a  preparar  sus  pechos  (masaje,  ducha  caliente)   para  la  LM  y  evitar  mastitis  (“dando  forma”  al  pezón)  en  zonas   urbanas  y  rurales.   • Beikost:  (Payos).  Papillas  a  partir  de  los  4-­5  meses.  Puré  de   fruta,  patatas,  zanahoria,  carne  triturada,  vísceras  (hígado-­por   el  hierro) • Séptimo  mes:  introduce  yema  del  huevo • Hace  10  años,  sólo  daban  comida  casera,  no  utilizaban  potes  ni   otros  productos  preparados.   • Toman  leche  de  burra.    
  • 39. J.  Ngo   RUSIA ALIMENTACIÓN MATERNO-­INFANTIL • Lactancia  materna:  Rural-­ LM  hasta  12-­18  meses  +  beikost a   los  6  m.  Urbana-­ dejan  de  dar  pecho  muy  pronto  por  “la   estética”. • Beikost:  kasha a  los  4-­6  meses;;  seguido  por  frutas   (manzana),  verduras  (zanahoria  mezclado  con  patata),  sopas   caseras  y  carne  a  los  6-­12  m.  Otros  cereales  (tipo  muesli-­ avena,  arroz,  trigo-­ maíz  no).    Dan  de  comer  a  los  bebes  antes   que  el  resto  de  la  familia. • Antes  tenía  1½  año  para  la  baja  de  maternidad.  Ahora   menos,  y  hay  menos  tiempo  para  preparar  papillas  caseras,   etc. • Un  niño  gordo=  niño  sano   • Evitan  sacar  los  bebes  y  niños  más  de  20  minutos  cuando   hace  frío.  Tradición  de  bañar  el  bebé  cada  noche  para  la  salud   del  niño.  
  • 40. J.  Ngo   Europa  central  y  del  este                                         Adaptaciones  en  el  país  de  acogida* •­ cantidad  global  debido  a  mayor  disponibilidad,   mejor  poder  adquisitivo •­ ingesta  de  carne  y  aves,  embutidos  y   productos  lácteos.   •­ ingesta  de  azúcar  a  través  del  consumo  de   refrescos,  pasteles  y  golosinas *    Datos  de  los  EE.UU.  
  • 41. J.  Ngo   Europa  central  y  del  este   Consejo  alimentario • Rusos:  tendencia  de  ser  muy  claro  y  directo.   Consejeros  debería  serlo  también. • Cambios  importantes  en  la  dieta    y  otras  decisiones   claves-­ involucrar  el  marido/hombre  de  la  casa • Recomienda  frutas  y  verduras  de  temporada  o   congelados  frente  a  los  enlatados • Vigilar  exceso  de  productos  lácteos • Desaconsejar  el  consumo  de  grandes  cantidades  de   té   • Vigilar  calidad  de  grasas  dietéticas • Gitanos:  evitar  exceso  de  fritos     • TA  alta:  limitar  consumo  de  encurtidos…
  • 42. J.  Ngo   — La  competencia  cultural  clínica  consiste  en  la   adquisición  de  unos  conocimientos  específicos,  unas   habilidades  y  unas  actitudes  con  los  que  poder  ofrecer   un  tratamiento  adecuado,  individualizado  y   culturalmente  sensible   ¿COMO PODEMOS MEJORAR LA INTERVENCIÓN ALIMENTARIO-NUTRICIONAL EN LA POBLACIÓN INMIGRANTE?
  • 43. J.  Ngo   1) El  sanitario  debe  ser   competente  culturalmente 2) El  sanitario  debe  ser   culturalmente  consciente  de  si   mismo  y  sus  “filtros”                             (¿qué  considera  importante  de   su  propia  cultura?) 3) Saber  como  actuar  delante  la   barrera  idiomática  → Mediador 4) Disponer  de  materiales   adaptados ¿COMO PODEMOS MEJORAR LA INTERVENCIÓN ALIMENTARIO-NUTRICIONAL EN LA POBLACIÓN INMIGRANTE?
  • 44. J.  Ngo   Método  del  plato  único En  muchas  culturas  tienen  la  tradición  del  plato  único.     Poca  tradición  de:  1º  plato,  2º  plato.  
  • 45. J.  Ngo   LATINFOODS  BASE  DE  DATOS  TCA   http://www.inta.cl/latinfoods/ UNA  ALIMENTACIÓN  SANA  PARA  TODOS!   http://www.aecosan.msssi.gob.es/AECOSAN/docs/documentos/nutricio n/alimentacion_sana_para_todos.pdf RECOMANACIONS PER  AL  CONSELL ALIMENTARI EN  UN  ENTORN DE   DIVERSITAT CULTURAL http://scientiasalut.gencat.cat/bitstream/handle/11351/1914/recoman acions_consell_alimentari_entorn_diversitat_cultural_2007.pdf ADAPTACIONES  DE  LA  GUIA  ALIMENTARIA  DE  CANADA   A  POBLACION  INMIGRANTE   http://www.hc-­sc.gc.ca/fn-­an/food-­guide-­aliment/order-­ commander/guide_trans-­trad-­eng.php KARAKIA  (TV3) http://www.ccma.cat/tv3/karakia/ NUTRICIÓN  SIN  FRONTERAS www.nutricionsinfronteras.org RECURSOS