El documento describe esquemas de combinación de elementos con oxígeno, hidrógeno, carbono, nitrógeno, fósforo y otros elementos para formar óxidos, hidróxidos, ácidos y sales. Incluye nomenclatura antigua y sistemática para estas sustancias químicas y reglas para su formulación y nomenclatura.
2. ESQUEMAS DE COMBINACIÓN
OXÍGENO
(2-)
+ METAL OXIDO BÁSICO + H2O HIDRÓXIDO
(Base)
+ NO METAL OXIDO ÁCIDO + H2O OXÁCIDO
(o anhídrido)
• Neutras
• Ácidas
• Básicas
• Dobles
HIDRÓGENO
(1- y 1+)
+ METAL (1-) HIDRUROS IÓNICOS
+ NO METAL (+1) HIDRUROS COVALENTES + HIDRÓXIDO SALES HALOIDEAS
(F-1; Cl-1; Br-1; S-2) (Hidrácidos)
CARBUROS
(C4-)
+ METAL CARBUROS IÓNICOS
+ NO METAL CARBUROS COVALENTES
EJ.: CNa4
EJ.: CH4
OXISAL
+
NEUTRA ACIDA BASICA
3. NITRUROS
(N3-)
+ METAL NITRUROS IÓNICOS
+ NO METAL NITRUROS COVALENTES
EJ.: NNa3
EJ.: NH3 (Amoníaco)
FOSFUROS
(P3-)
+ METAL FOSFUROS IÓNICOS
+ NO METAL FOSFUROS COVALENTES
EJ.: PFe
EJ.: PH3 (Fosfina)
ACETILUROS
(C2
2-)
+ METAL ACETILUROS IÓNICOS
+ NO METAL ACETILUROS COVALENTES
EJ.: C2Ca; C6 Al2
EJ.: C2H2 (Acetiluro de hidrógeno)
4. ÓXIDOS BÁSICOS
Antigua Stock Sistemática
O2-Fe2+ Óxido ferroso Óxido de hierro (II)
Monóxido de mono
hierro
O3
2- Fe2
3+ Óxido férrico Óxido de hierro (III) Trióxido de dihierro
O2Pt Óxido de platino Óxido de platino (IV) Dióxido de platino
5. ÓXIDOS ÁCIDOS
Antigua Stock Sistemática
O3
2-B2
3+ Óxido bórico Óxido de Boro Trióxido de diboro
O2- Cl2
1+ Óxido hipocloroso Óxido de Cloro (I) Monóxido de dicloro
O3Cl2 Oxido cloroso Óxido de Cloro (III) Trióxido de dicloro
O5Cl2 Óxido clórico Óxido de Cloro (V) Pentaóxido de dicloro
O7Cl2 Óxido perclórico Óxido de Cloro (VII) Heptaóxido de dicloro
CO2 Óxido carbónico Óxido de Carbono Dióxido de carbono
6. HIDRÓXIDOS
Fe (OH)3 Hidróxido férrico Hidróxido de hierro (III)
Trihidróxido de
monohierro
Pb (OH)2 Hidróxido plumboso Hidróxido de plomo (II)
Dihidróxido de
monoplomo
7. OXÁCIDOS: todos menos los de P; B; As y Sb
Antigua Stock Sistemática
H2CO3 Ácido carbónico Ácido de carbono
Trioxo carbonato de
dihidrógeno
HNO2 Ácido nitroso Ácido de nitrógeno (III)
Dioxo nitrato de
hidrógeno
HNO3 Ácido nítrico Ácido de nitrógeno (V)
Trioxo nitrato de
hidrógeno
4
3
5
A
B B; As y Sb
H3BO3 Ácido bórico
H3AsO3 Ácido arsenioso
H3AsO4 Ácido arsénico
C
P3
Metafosforoso: HPO2
Pirofosforoso: H4P2O5 425
Ortofosforoso: H3PO3
P5
Metafosforico: HPO3
Pirofosforico: H4P2O7 427
Ortofosforico: H3PO4
Se puede omitir el
prefijo orto
Se puede omitir el
prefijo orto
8. OXISALES OXÁCIDOS + HIDRÓXIDOS
Terminación del ácido Terminación de la sal
OSO ITO
ICO ATO
10. SALES HALOIDEAS
HIDRUROS COVALENTES: F, Cl, Br, I (E.O: 1-) y S (E.O: 2-) +
H+
+
HIDRÓXIDO
ÁCIDO SULFHÍDRICO
(SULFURO DE HIDRÓGENO)
3 H2S
HIDRÓXIDO ÁURICO
2 Au (OH)3
SULFURO ÁURICO –
TRIAZUFRE DE DIORO
Au2 S3 + 6 H2O
ÁCIDO FLUORHÍDRICO
(FLUORURO DE HIDRÓGENO)
4FH
HIDRÓXIDO DE PLATINO
Pt (OH)4
FLUORURO DE PLATINO –
TETRAFLUORO DE MONOPLATINO
Pt F4 + 4 H2O
2-
3+
4+ 1-
11. SALES BÁSICAS HIDRÓXIDO POLIBÁSICO + ÁCIDO POLI O MONOPRÓTICO
HIDRÓXIDO FÉRRICO
Fe (OH)3
ÁCIDO CLORHÍDRICO
ClH
CLORURO DIBÁSICO DE HIERRO (III)
Fe (OH)2 Cl + H2O
HIDRÓXIDO FÉRRICO
Fe (OH)3
ÁCIDO CLORHÍDRICO
2 ClH
CLORURO MONOBÁSICO DE HIERRO (III)
Fe (OH) Cl2 + 2 H2O
HIDRÓXIDO FÉRRICO
Fe (OH)3
ÁCIDO NITROSO
2 H N O2
NITRITO MONOBÁSICO DE HIERRO (III)
FeOH (NO2)2 + 2 H2O
1+ 1-
2+ 1-
2+ 1-
12. SALES ÁCIDAS
HIDRÓXIDO DE SODIO
Na (OH)
ÁCIDO FOSFÓRICO
H3PO4
FOSFATO DIÁCIDO DE SODIO
Na (H2PO4) + H2O
TETRAOXO FOSFATO DIHIDRÓGENO DE
SODIO
HIDRÓXIDO DE SODIO
2 Na (OH)
ÁCIDO FOSFÓRICO
H3PO4
FOSFATO MONOÁCIDO DE SODIO
Na2 (HPO4) + 2 H2O
TETRAOXO FOSFATO MONOHIDRÓGENO
DE SODIO
HIDRÓXIDO DE CALCIO
Ca (OH)2
ÁCIDO FOSFÓRICO
2 H3PO4
FOSFATO DIÁCIDO DE CALCIO
Ca (H2PO4)2 + 2H2O
DI (TETRAOXO FOSFATO DIHIDRÓGENO)
DE CALCIO
1-
1+
1+ 2-
1-
2+
ÁCIDOS POLIPRÓTICOS + BASES MONOBÁSICAS
13. SALES MÚLTIPLE
ÁCIDO PIROFOSFÓRICO
H4P2O7
HIDRÓXIDO DE CALCIO
Ca (OH)2
HIDRÓXIDO DE SODIO
2 Na (OH)
PIROFOSFATO DOBLE DE
SODIO Y CALCIO
Ca Na2 (P2O7)
+ 4 H2O
ÁCIDO PIROFOSFOROSO
H4P2O5
HIDRÓXIDO DE SODIO
Na (OH)
HIDRÓXIDO FÉRRICO
Fe (OH)3
PIROFOSFITO DOBLE DE
SODIO Y HIERRO (III)
Na Fe (P2O5)
+ 4 H2O
2+ 1+ 4-
1+ 3+ 4-
14. REGLAS DE NOMENCLATURA
1- En anhídridos cuando el no metal tiene un solo estado de oxidación se nombra como si fuera el mayor.
2- En la nomenclatura antigua para los óxidos básicos la menor valencia se la nombra con terminación
OSO y la mayor con la terminación ICO. Y para los óxidos ácidos del Cl, Br y I con la valencia 1 se lo
nombra con un prefijo HIPO y terminación OSO, con la valencia 3 solo con terminación OSO, con la
valencia 5 solamente terminación ICO y con la valencia 7 prefijo HIPER o PER y terminación ICO.
3- En la nomenclatura sistemática el prefijo MONO para indicar la valencia 1 es opcional.
4- En la nomenclatura stock para óxidos, hidróxidos y ácidos no se debe indicar con número romano la
valencia del elemento central de la fórmula (metal en hidróxidos, no metal en ácidos y elemento distinto
del oxígeno en óxidos) cuando este tiene una sola.
5- En la nomenclatura sistemática para los ácidos, se lo nombra siempre terminado en ATO
indistintamente de la valencia con la que está trabajando.
6- En las sales haloideas el nombre del ácido cambia siempre a terminación URO.
7- En los oxoácidos del Br, Ar y Sb al H se le coloca siempre un subíndice 3, y el número de oxigeno se
saca de la misma forma que en los otros ácidos: sumando la valencia del no metal, mas el numero de
hidrogenos y dividiendo por dos. En los ácidos que no corresponden al Br, As, Sb y P, si la valencia del no
metal es par se colocan 2 H y si la valencia es impar se coloca 1 H y el número de oxigeno se saca
sumando la valencia más el n° de H y dividiendo por dos.
15. EJERCICIO 1:Formular las siguientes sales:
1)Arseniato Plúmbico
2)Borato estañoso
3)Antimonito Férrico
4)Clorato Cúprico
5)Silicato Mercurioso
6)Iodato de Cinc
7)Periodato de Plata
8)Cloruro de Sodio
9)Fluoruro de Litio
10)Hipoclorito de Sodio
11)Hipoiodito de Potasio
12)ArseniatoAuroso
13)Borato de Cadmio
14)Carbonato de Plata
15)Antimoniato de Platino
16)Silicato Férrico
17)Hipoclorito de Sodio
18)Hipoiodito Ferroso
19)Sulfato Cúprico
20)Sulfito de Bario
21)Permanganato de Potasio
22)Iodato Cromoso
23)Borato Cúprico
24)Arseniato Cobáltico
25)Arseniato de Aluminio
26)Pirofosfato de Calcio
27)Pirofosfito de Platino
28)Pirofosfato Férrico
29) Fosfito de Litio
30)Silicato Mercurioso
31)IoditoAúrico
32)IodatoMercurioso
33)ArsenitoNiquélico
34)Sulfuro de Cinc
35)Sulfito de Níquel (III)
36)FosfatoEstañoso
37)FosfitoCromoso
38)Hipoclorito de Platino
39)Fosfito de Calcio
40)Fosfato Cobáltico
41)Antimoniato de Magnesio
42)SulfuroNiquélico
43)Ioduro de Platino
18. Ejercicio N°4:Completar las siguientes reacciones químicas, colocando el del nombre del producto
N2 + H2 NH3
C + H2 CH4
H2 + Na HNa
C + H2 C2H2
Sn +H2 SnH4
Cu(2) + O2
Fe(3) + O2
S (6) + O2
FeO + H2O
Al2 O3 + H2O
C O2 + H2O
Cr O3 + H2O
I2 O3 + H2O
I2 O5 + H2O
I2 O + H2O
I2 O7 + H2O
C+ O2
F2+ O2
Na2 CO3 + HCl
Na3 PO4 + HCl
Na2 SO4 + HCl
H2 + O2
SO3 + H20
SO3 + H20
H3PO3 + Pt(OH)4
H4P2O7 + Zn(OH)2
19. Ejercicio n° 5
1- Formular haciendo la reacción:
a) Arseniato diácido cúprico.
b) Arseniato monoácido de sodio.
c) Pirofosfato triácido de calcio.
d) Nitrato dibásico de aluminio.
e) Sulfuro ácido plúmbico.
2- Nombrar:
a) (AsO4)2 Li K Ca2
b) (P2O7)2 Pb Na Ni
c) Cl6 Pb Sn
d) F5 Fe Fe
e) I7Sn Ca Na
3- Formular:
a) Arseniato diácido mercúrico.
b) Fosfito monoácido doble de Plomo (IV) y Calcio.
c) Pirofosfato triple de Manganeso (IV), Hierro (II) y Aluminio.
20. Ejercicio n° 6
Igualar las siguientes reacciones químicas y darle nombre a los siguientes productos.
a) N2 + H2 NH3
b) C + H2 CH4
c) H2 + Na HNa
d) C + H2 C2H2
e) Sn + H2 SnH4
21. Ejercicio n° 7
Formular:
a) Aseniato diácido cúprico.
b) Cloruro monobásico de aluminio.
c) Fluoruro dibásico de platino.
d) Manganato de Niquel (III).
e) Perclorato férrico.
f) Iodato de Berilio.
g) Hipoclorito de Bario.
h) Clorito de cobaltico.
i) Carburo de platino.
j) Acetiluro de potasio.
k) Iodato niquélico.
22. Ejercicio n°8
Asignar nombres:
a) Cu (H2SO4)2 g) SO4NaK m) KClO r) FeCl3
b) Cl2Fe(OH) h) Cl(OH)Fe n) NaH2PO4 s) Al(OH)2Cl
c) K2MnO4 i) CaSO4 ñ) K3PO4 t) H2P2O7Na2
d) NaH2PO4 j) Ba(NO3)2 o) KLiSO3 u) BO3Al
e) NH4BeBO3 k) Fe2(SO3)3 p) Al2S3
f) Fe(OH)2F l) Ca(ClO4)2 q) FeCl2
23. Ejercicio n°10
1- Indicar la fórmula del fosfato diácido de calcio.
a) Ca3(PO4)2
b) CaHPO4
c) CaH2PO4
d) Ca(H2PO4)2
e) Ca3(H2PO4)2
2- Indicar la fórmula del sulfato de calcio y potasio.
a) CaKSO4
b) (CaK)2(SO4)3
c) CaK2SO4
d) (CaK)2(SO4)2
e) CaK2(SO4)2
24. 3- Completar, igualar y nombrar.
a) Al + O2
b) S(iv) + O2
c) N2O2 + H2O
d) NO2 + H2O
4- Balancear.
a) C + H2
b) P(IV) + H2
c) S(II) + Sn
d) PH3 + O2
26. 6- Formular haciendo la reacción.
a) Fosfato monopotásico.
b) Arsenito disódico.
c) Metafosfito triple de hierro (III), plomo (IV) y berilio.
d) Fluoruro dibásico de estaño (IV).
e) Cloruro monobásico de niquel (III)
27. 7- Igualar y poner el nombre.
a) Hidróxido de platino + Ác. Arsénico
b) Hidróxido de sodio + Ác. Carbónico
c) Hidróxido de niquel(III) + Ác. Silícico
d) Hidróxido de calcio + Ác. Periódico
e) Fosfato de sodio + Ác. Clorhídrico
f) Ác. Clorhídrico + Hidróxido de cinc
28. 8- Balancear las siguientes reacciones:
a) H2 + O2 H2O
b) H2 + N2 NH3
c) C + H2 Metano
d) P + H2O Fosfina
e) C + H2 Acetileno
29. 9- Realizar la fórmula y nombrar mediante
las otras dos nomenclaturas.
a) Óxido de plata.
b) Óxido plúmbico.
c) Óxido de aluminio.
d) Óxido de platino.
e) Óxido de cobre (I).
f) Carburo de aluminio.
g) Acetiluro de hidrógeno.
h) Nitruro ferroso.
i) Óxido de cinc.
j) Acetiluro de niquel (III).
k) Fosfuro férrico.
30. 10- Nombrar.
a) Cl(OH)2Al
b) P2O7H2Sn
c) P2O5HCo
d) (AsO3)2NaHgPt
e) (BO3)2PbSn
f) (NH4)3 PO3
g) NH4BaAsO3
11- Formular.
a) Arseniato diácido Cúprico.
b) Pirofosfato diácido Mercúrico.
c) Pirofosfito monobásico Plúmbico.
d) Cloruro dibásico Estáñico.
e) Nitrito Cobáltico.