Este documento describe los antiinflamatorios no esteroideos (AINE), incluyendo su mecanismo de acción a través de la inhibición de las ciclooxigenasas, sus efectos analgésicos, antipiréticos y antiinflamatorios, y sus posibles efectos adversos a nivel gastrointestinal, renal y hepático. Explica las diferencias entre los inhibidores no selectivos como la aspirina y los inhibidores selectivos de COX-2, así como las características farmacocinéticas y de seguridad de fármacos individuales como el par
Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis EmergentesDiana I. Graterol R.
Universidad de Carabobo - Facultad de Ciencias de la Salud sede Carabobo - Bioanálisis. Parasitología. Módulo III, Tema 9: Parásitos Oportunistas y Parasitosis Emergentes.
Presentació de Isaac Sánchez Figueras, Yolanda Gómez Otero, Mª Carmen Domingo González, Jessica Carles Sanz i Mireia Macho Segura, infermers i infermeres de Badalona Serveis Assistencials, a la Jornada de celebració del Dia Internacional de les Infermeres, celebrada a Badalona el 14 de maig de 2024.
Presentació de Elena Cossin i Maria Rodriguez, infermeres de Badalona Serveis Assistencials, a la Jornada de celebració del Dia Internacional de les Infermeres, celebrada a Badalona el 14 de maig de 2024.
Presentació de Álvaro Baena i Cristina Real, infermers d'urgències de Badalona Serveis Assistencials, a la Jornada de celebració del Dia Internacional de les Infermeres, celebrada a Badalona el 14 de maig de 2024.
2. ¿Qué es la inflamación?
Rubor
Tumor
Calor
Dolor
Functio laesa
Celsus (30 A.D. Rome)
Virchow 1858
3. Diferentes tipos de inflamación...
Algunas características:
Duración (aguda vs crónica)
Extensión (circunscripta vs generalizada)
Capacidad de reparación (restitución vs
secuela, entre otras)
4. Citokinas involucradas
Citokinas pro-inflamatorias (IL-1, TNF- y
otras del esquema previo).
Quimiokinas son críticas para determinar el
tipo de reclutamiento leucocitario.
Citokinas anti-inflamatorias (IL-1ra, IL-10,
TGF-ß, etc) participan en la
compartimentalización de la respuesta o en
pasar a fase de resolución.
5. Fases de la Inflamación
1. Fase transitoria aguda: Vasodilatación
local y mayor permeabilidad capilar
1. Fase subaguda tardía: infiltración de
leucocitos y fagocitos
1. Fase proliferativa crónica: degeneración
y fibrosis tisular
8. Isoformas de Ciclo-oxigenasa (COX)
COX-1: constitutiva, expresada en casi todos los
tipos celulares.
COX-2: inducible por citokinas pro-inflamatorias.
Grandes variaciones (hasta 80 veces!!!)
COX-3: producida por splicing diferencial de Cox-
1 (máxima expresión en SNC y corazón).
12. ¿Qué tipos de inhibición existen?
Irreversible: Duración de efecto depende de velocidad de
recambio de la enzima (PLT)
Reversible. Antagonismo competitivo
Duración de acción depende de actividad farmacocinética
AINES de T1/2 breve (<6hs) y prolongada, (T1/2 > 10hs)
15. Inhibidores selectivos de la COX 2
Celecoxib
Valdecoxib
Lumiracoxib
Etodolac
Nimesulida?
16.
17.
18. ¿Cómo organizarlo?
Aspirina
Irreversible
Otras acciones
Paracetamol
Diferente perfil de seguridad
Y de acciones
Todos
Drug disposition
21. FL
AA
PGG2
AAS (-) irreversible
ENDOTELIO
PGH2 PGI2
VD
Antiagregación plaquetaria
Núcleo
Nueva
enzima
FL
AA
PGG2
AAS (-) irreversible
PLAQUETAS:
PGH2 TXA2
VC
Agregación plaquetaria
Sin núcleo sin nueva
enzima
22. Otros efectos
Cierre del Ductus Arteriovenoso
Alivio de la dismenorrea primaria
Mastocitosis sistémica
Hipercalcemia humoral
Síndrome de Bartter
Prevención del cáncer de colon
Tolerabilidad a la niacina
24. Toxicidad Digestiva de AINE
Dispepsia en 10-20%
Todos los AINE (paracetamol e - COX2)
Ulcera: 15-30%
El riesgo persiste alto por tiempo
prolongado.
Wolfe et al. NEJM 1999:340
25. Prostaglandinas en estómago
Inhiben la secreción ácida del
estómago
Intensifican la corriente sanguínea
por la mucosa
Estimula la secreción de moco
citoprotector en el intestino
31. PG y riñón
Tanto los AINE
no selectivos (la
mayoría) como
los inhibidores
selectivos de
COX-2 afectan
severamente la
función renal.
32. Pacientes con hiperreninemia
Estimulación de retención de Na+ y
H20.
Mezclas de analgésicos Necrosis,
Nefritis
Altera la contraregulación de PCL
33. Cuadros de toxicidad renal asociados a
inhibición de COX (1 y 2!!!)
Insuficiencia Renal Aguda
Alteración en el manejo de agua y electrolitos:
Edema
Hipertensión
Resistencia a diuréticos
Hiponatremia
Hiperkalemia
Nefritis Intersticial Aguda
Síndrome Nefrótico
Nefropatía por consumo de Analgésicos
34. Nefropatía por analgésicos
Enfermedad lentamente progresiva.
Producida por el empleo diario, durante años, de
mezclas que contienen dos analgésicos
antipiréticos, usualmente con cafeína y/o codeína.
Frecuentemente por abuso.
Presenta necrosis papilar renal y nefritis intersticial
crónica, con progresión insidiosa a insuficiencia
renal.
En diálisis, 0,3% en USA, 3% en Europa y 9% en
Australia.
A veces asociada con carcinoma uroepitelial.
De Broe & Elseviers, NEJM 338:446, 1998
35. Hipersensibilidad
Rinitis a edema angioneurótico
25% de personas pacientes atópicos.
Si bien se parece a la anafilaxia, NO es
inmune
¿Desviación de la vía del AA a leucotrienos?
38. Uso, abuso, analgésico casero
Actúan gracias al contenido de ácido
salicílico
AAS ACETILA PROTEÍNAS!!!!!!!!!!!
39. ¿Que dolor?
No visceral.
Musculoesqueletico. OA
Cefalea
Leve a moderado.
Efectos neurológicos:
1ro estimulación y luego depresión. Tinnitus
Respiratorio:
Aumentan consumo de O2 y producen CO2.
Desacople de Fosforilación oxidativa.
Estimula x aumento de CO2.
En intoxicación Alcalosis respiratoria.
Exposición crónica depresión del bulbo. Acidosis
respiratoria.
40. Efectos trifásicos en la respiración
1. Bajas dosis: desacople FO → ↑ CO2 →
estimula respiración.
1. Estimulos directos sobre centro respiratorio →
Hyperventilation → alcalosis respiratoria →
renal compensation ¿Cómo?
1. Depresión centro respiratorio y cardiovascular
→ ↓ TA, acidosis mixta.
41. Hígado: Meses después. Pctes c/ETC.
Uricosúricos: Dosis dependiente. Las dosis altas son
uricosúricas, las bajas aumentan el AUp.
Hematológicos: Prolongan el tiempo de sangría.
Sindrome de Reye
Encefalopatía
Disfunción hepática
Infiltración grasa
42. Farmacocinética
A: Tmax: 1h. Disolución de tabletas.
D: AAS es AS, por esterasas hepáticas, eritrocitarias,
plasmáticas e intestinales.
La unión a proteínas es del 80 a 90%.
M: T1/2 de AAS: 15´. Del salicilato 2 a 3hs a dosis bajas,
12hs a dosis antiinflamatorias usuales.
E: Excreción por orina como salicilúrico (75%), salicilato
libre (10%), si el pH de orina es alcalino la forma libre
llega al 30%.
43. Toxicidad salicilatos: Salicilismo
Cefalea, mareos, zumbidos de oído, dificultad para oír,
visión borrosa, confusión mental, somnolencia, sudación,
sed, hiperventilación, náusea, vómito y a veces diarrea
Mas severa
EAB
Hipertermia. Deshidratatción
Shock. Coma. Convulsiones. Muerte
La dosis letal varía entre 10 a 30g y 130 gr
44.
45. Paracetamol
La inhibición de la COX esta condicionada por
los peróxidos en el ambiente.
Sin uso en enfermedades inflamatorias crónicas
No genera cambios cardiovasculares,
respiratorios, EAB
A: TmaX 30-60 minutos, completa en TD. T1/2
2hs.
M y E: Conjugación hepática, eliminación
renal.
Poco por CYP450
metabolito reacciona normalmente con el glutatión
46. Paracetamol: Toxicidad
Necrosis hepática en la sobredosis
aguda.
Debido a que el metabolito reactivo
agota rápidamente el glutatión.
OJO!
Alcoholicos (induccion de CYP) o deplecion
glutation (desanutridos, ayuno)
Menor a 4 gr. No existen de mas 325
mg. 10 g hepatitis, 20 g muerte
Principal antídoto N-acetilcisteína.
48. Derivados del ácido acético
–Indol acético: INDOMETACINA, sulindac
(pro-droga)
- 50% adversos, 20% intolerables.
-Riesgo:
-Pancreatitis.
-Hepatitis.
-Cefalea frontal severa en hasta 50% con
uso prolongado.
-Penias
-CNS más comunes
- En fiebre refractaria.
49. Derivados del ácido propiónico:
•Ibuprofeno
•Naproxeno
•Ketoprofeno
•Fenoprofeno
•Flurbiprofeno
•Oxaprozin (1D)
<
Populares
Mejor tolerados
Marketineros
EA del grupo
Naproxeno es más
potente que AAS,
ibuprofeno es = ¿Y?
Si no toleras AAS, no
toleras DAP
50. Ibuprofeno menor T max.
No influyen alimentos
Se conjugan y se eliminan por riñón.
EA, TGI.
Naproxeno, problemas dermatológicos. Ictericia
Ibuprofeno: Penias, visión borrosa, edemas.
51. Derivados del oxicam
Piroxicam: V ½ 50 h, permite 1 dia.
Alteraciones GI en el 20%.
Meloxicam: idem.
Fenamatos: mefenámico y meclofenámico
Sin ventajas sobre otros AINE.
Diarrea severa.
Reportes de anemia hemolítica.
53. Diclofenac
• Poco efecto antipirético
• Acumulación sinovial
• Duración mayor que V1/2
• Menos irritación GI que AAS
• Puede aumentar enzimas hepáticas
• COX-2
54. Ketorolac
Vía oral e IM
Dolor post-qx
MTB hepático
Eliminación renal
= adversos que
otros AINE
55. AINE ácidos
Eficaces
Antipiréticos
Analgésicos
Anti-inflamatorios
Efecto importante a
nivel gástrico
Alta UAP (IC de
importancia clínica)
Paracetamol
Eficaz
Antipirético
Analgésico
Poco eficaz como anti-
inflmatorio
Poco importante a
nivel gástrico
Poca UAP
HEPATOXICIDAD
57. Precauciones y Contraindicaciones
Precaución en asma, rinitis, pólipos nasales
Contraindicados en pacientes con úlcera
péptica
EAP, hepatitis, discrasias sanguíneas
Pacientes con riesgo de sangrado o con
hemorragias activas no deben recibirlos
Embarazo
Pacientes con historia de nefropatía, falla
cardíaca, HTA en tratamiento