SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 58
Yolanda Rodríguez Miranda
Rafael Romero Canales
Julieth Romero
Laura Rua Pertuz
1. Introducción
2. Características de la Historia Clínica
3. Anamnesis
4. Examen físico
 Articular
 Sistémico
5. Diagnóstico
6. Conclusiones
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
En la reumatología, la principal fuente de
diagnóstico sigue siendo la anamnesis y el
examen físico adecuado. La mayoría de los
exámenes de laboratorio sirven mas bien para
sugerir, descartar, hacer un seguimiento o la
extensión de una patología pero no para el
diagnóstico.
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
Paciente
Reumático
Dolor
Rigidez
Limitación del movimiento
Angustia
SINTOMA NO ARTICULAR ARTICULAR NO
INFLAMATORIO
ARTICULAR
INFLAMATORIO
Rigidez matinal Focal, leve Focal, leve <
30min
Significante > 30
min
Síntomas
constitucionales
Ausente Ausente Presente
Presencia de
dolor
incapacitante
Con el uso de la
articulación
Posterior al uso
prolongado
Común. Después
de un estado de
inactividad
prolongado
Simetría Infrecuente Ocasional Muy frecuente
Inflamación Tendón - bursa Ausente Muy frecuente
Enfermedad
multisistémica
No No Frecuente
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
SINOVITIS (Artritis
Reumatoide)
ENTESITIS
(Espondilitis
Anquilosante)
INFLAMACION
POR
MICROCIRSTALES
(Gota)
DEGENERACION
DEL CARTILAGO
(Artrosis)
INFECCION
(Artritis Septica)
MIOSITIS
(Polimiositis)
ALTERACION
LOCAL
(Epicondilitis)
ALTERACION
DIFUSA
(Fibromialgia)
ENFERMEDAD
MILTISITEMICA
(Lupus)
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
Antecedentes
familiares
Medicamentos
previos
Consultas
anteriores
Sexo
Edad
Enfermedad Rango de edad Masculino Femenino
Fiebre reumática 5 - 20 ++ ++
LES 10 – 30 + +++
Artritis crónica Juvenil < 20 +++ +++
Artritis Gonococcica <20 +++ +
Síndrome de Reiter 15 - 40 +++ +
Artritis reumatoide 30 - 50 + +++
Enfermedad Mixta del
tejido Conectivo
20 - 40 + +++
Esclerodermia 30 - 50 + +++
Espondilitis
anquilosante
20 – 40 +++ +
Gota 30 – 50 +++ +
Osteoartritis >50 + +++
Osteoporosis >50 + +++
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"+++ : Muy frecuente. ++ :Frecuente. + : Infrecuente
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
< 6 semanas
> 6 semanas
¿Inflamatoria o no inflamatoria?
Dolor
Calor
Tumefacción
Lim. Movimiento
Rigidez
Malestar general
Perdida de peso
Fiebre
Si es articular, ¿mono oligo o
poliarticular?
Mono: Gota
Oligo ( 2-4): S. Reiter
Poli ( >5): Lupus
¿Es aguda o crónica?
¿Es sistémica o localizada?
¿Es articular o no articular?
5 Preguntas claves
 http://www.youtube.com/watch?v=8qXn_Xr-nPU&feature=BFa&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2
• 0: ausencia de dolor
• 1: el paciente se queja
de dolor
• 2: Se queja y muestra
expresión de dolor a la
palpación
• 3: Expresión de dolor
y reacción de defensa
El dolor en cada
articulación se puede
cuantificar así:
• 0: ausencia de
tumefacción
• 1; leve, detectada por
palpación
• 2: Moderada, visible
pero que conserva el
contorno de la
articulación
• 3:severa, con
compromiso más allá
de la articulación
La
tumefacción
se puede
clasificar
así:
Palpación:
-Dolor
-Poliartritis
inflamatorias en
especial la
AR(aumento del
tamaño)
.
Temporomandibular
Dolor,
crepitación:
Movimiento
Parestesias
• Movimientos de
extensión y flexión
• Artrosis degenerativa
(dolor irradiado)
• Subluxación
Atlantoaxoidea
•Discopatías
degenerativas
Columna Cervical
Movimiento:
Limitación de la
abducción-Manguito
rotador
Tendinitis del supra
espinoso (abducción se
interrumpe a los 70°)
Dolor:
Tendinitis del
supraespinoso “arco
doloroso”
Tendón bicipital
(MANIOBRA DE
YERGASON
http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=mqxWxFKhFf8&NR=1
Inflamación,
observación:
-Bursitis
Dolor, palpación:
-Epicondilitis o codo de
tenista
-Epitrocleitis o codo de
golfista
http://www.youtube.com/watch?v=qL4Mev7ddjI&feature=BFa&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2
Inflamación:
carpo signos
de:
Phalen,
Thinnel.
http://www.youtube.com/watch?v=fqrUTC0ZUJc
http://www.youtube.com/watch?v=-Ij-hUwIV_0
Palpación
(dolor)
movimientos
Observación
-Sacroiliacos -sacroelitis
-Cuerpos vertebrales-
fracturas, sindromes
miofaciales
-Cadera-bursitis
trocanterica
Hiperextension cadera=
dolor - Hay
radiculopatias o
meralgia parestesica
-Marcha
-Curvas normales de
columna
-Dolor al movimiento
(flexión o extensión de
columna)
Inflamación,crepitación:
-Poliartritits
-Artrosis degenerativa
Dolor:
-Meniscos: meniscopatía
-Cara medial: bursitis
anserina
Valgo o varo:
-Artritis vs artrosis
http://www.youtube.com/watch?v=CxK_iPQiYOg&feature=autoplay&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2&playnext=1
Dolor
Inflamación
Fuerza
muscular y
movimiento
Tobillo=
-posterior tendinitis
aquileana
-plantaespolones calcaneos.
Pie fascitis plantares o
atrapamiento nervioso.
Tobillo poliartritis
Primer dedo gota
-Grupos proximales
(dermatopolimiositis)
-Grupos distales (trastornos
neurológicos)
http://www.youtube.com/watch?v=1xxAPnX2bds&feature=BFa&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2
Conjuntivitis
• Síndrome de
Reither.
Querato
conjuntivitis
• S. Sjogren
• A. Reumatoide
Uveítis
• S. Reither
• Espondilitis
anquilosante
Afección Ocular
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Aftas
• Síndrome de
Reither.
Ulceras
Orales
• Lupus
Eritematoso
Xerostomía
• Síndrome de
Sjogren
Afección Bucal
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Crecimiento
parotideo
• Síndrome de
Sjogren.
Adenopatías
• Lupus
Eritematoso.
• Artritis
Reumatoidea
Afección en el
Cuello
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Miocarditis
• Disnea,
taquicardia.
Pericarditis
• Frote
pericardico:
LES, AR
Esclerodermia.
Valvulopatias
• Soplos por
prolapso de
válvula mitral:
LES.
Afección
Miocardica
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Derrame
pericardico
• Lupus
eritematoso
sistémico.
Fibrosis
Pulmonar
• Estertores
crepitantes:
Esclerodermia
Neumopatias
Restrictiva
• Reducción de la
expansión
torácica:
Espondilitis
anquilosante.
Afección Pulmonar
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Esplenomegalia/
Hepatomegalia
• Panarteritis nodosa.
Colitis
Ulcerativa
• Espondiloartropatia
s seronegativas.
Uretritis
• Ulceras genitales:
Síndrome de
Reiter.
Afección
Abdominal
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Afección Cutánea
Eritema en Heliotropo:
Dermatopoliomiositis.
Eritema Malar:
LES
Alopecia difusa:
LES
Lesiones en disco:
LES
Eritema Palmar:
LES
Nódulos
reumatoides: AR,
fiebre reumática.
Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
Manifestaciones extra articulares en
pctes reumáticos
La historia clínica y el
examen físico son
esenciales
Debemos aplicar los criterios
diagnósticos y de
clasificación que hay
disponibles en la actualidad
para las diferentes
enfermedades reumáticas en
el proceso de diagnostico
Gran parte de dolor del
hombro es periarticular y la
mayoría de los casos de
dorsalgia no requieren de
cirugía.
Manifestaciones extra articulares
en pctes reumáticos
El compromiso de las
interfalangicas proximales
usualmente es un
compromiso sistemico difuso
del tejido conectivo como la
Artritis Reumatoidea o el
Lupus entre otras
Las enf que afectan las
articulaciones interfalangicas
distales son básicamente la
osteoartrosis, psoriasis y la
esclerodermia.
ARTRITIS AGUDA
 Artritis septica
 Pseudogota y Gota
 Artritis seudoseptica de
AR o artritis reactivas
 Fractura intraarticular
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
ARTRITIS, FIEBRE Y ERITEMA
 Rubeolla parvovirus B-19
 Gonococcemia
 Borrelisois de lyme
 Sifilis secundaria
 Vasculitis urticariana
 Sarcoidosis aguda
 Fiebre reumatica del adulto
 Hiperinmunoglobulinemia D y
sindrome de fiebre períodica.
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
ARTRITIS Y NODULOS
SUBCUTANEOS:
 Artritis reumatoidea
 Gota
 Pseudogota (raro)
 Sarcoidosis
 Fiebre reumatica aguda
 Hemocromatosis
 Enfermedad de whipple
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
MONOARTRITIS CRONICA
 Daño mecánico
 Artritis reumatoidea
 Artritis psoriatica
 Infección por tuberculosis
 Sinovitis vello nodular
pigmentada
 Condromatosis sinovial
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
ARTRITIS Y PERDIDA DE PESO
 Artritis reumatoidea severa
 AR con vasculitis
 Artritis reactiva
 AR o espondilitis con amiloidosis
 Infección por HIV
 Enfermedad de whipple
 Escleroderma con sobre crecimiento
intestinal bacteriano
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
ARTRITIS Y SOPLO CARDIACO
 Endocarditis bacteriana subaguda
 Espondilitis anquilosante
 Artritis reactiva
 Fiebre reumatica aguda
 Artritis reumatoidea
 Lupus eritematoso sistemico
 Policondritis recidivante
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
ARRITIS Y DEBILIDAD MUSCULAR
 Artritis reumatoidea
 Espondilitis anquilosante
 Polimiositis
 LES, escleroderma y enf. mixta del tejido
conectivo
 Sarcoidosis
 HIV
 Enfermedad de Whipple
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
DOLORES GENERALIZADOS Y
FIBROMIALGIA
 Fibromialgia
 Osteomalacia
 Hipotiroidismo
 Viremia
 Bacteremia
 Retiro de narcóticos.
http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
1. ELABORAR LAS 5 PREGUNTAS
2. TENER EN CUENTA SEXO Y EDAD
3. PREGUNTAR POR ANTECEDENTES CLAVES
4. INVESTIGAR DATO PIVOTE
5. APLICAR LOS CRITERIOS DIAGNOSTICOS
Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
HISTORIA CLINICA
LAS ENF REUMATICAS AFECTAN PRINCIPALMENTE A LAS MUJERES
ES POCO PRUDENTE DX DEFINICTIVAMENTE A UN PACIENTE REUMATICO CON
UNA POLIARTRITIS ANTES DE 6 SEMANAS
ARTC. INTERFALANGICAS DISTALES: OTEOARTRITIS, PSORIASIS
ESCLERODERMIA.
ARTIC. INTERFALANGICAS PROXIMALES: AR, LES
OSTEOARTROSIS EN ARTICULACIONES DONDE NO ES USUAL:
BUSCAR CAUSAS SECUNDARIAS
HAY QUE IDENTIFICAR EL DATO PIVOTE
AR
Aguda
AR, FIEBRE,
ERITEMA
AR,
NODULOS
SUBCUTANE
OS
MONOART
RITIS
CRONICA
AR,
PESO
AR,
SOPLO
AR,
DEBILIDA
D
DOLOR
AR
SEPTICA
GOTA
PSEUDO
GOTA
FX
RUBEOLA
GONOCCO
CEMIA
SIFILIS
VASCULITIS
FR
AR
GOTA
SACOIDOSIS
AMILOIDOSIS
FIEBRE
REUMATICA
DAÑO
MECANICO
NEUROPATI
A DE
CHARCOT
TBC
AR
AR
VASCU
LITIS
VIH
MIXOMA
ENDOCA
RDITIS
FIEBRE
REUMATI
CA
AR
ESPONDI
LITIS
LES
POLIMIOS
ITIS
FIBROMIA
LGIA
HIPOTIROI
DISMO
OSTEOMA
LACIA
LA REUMATOLOGIA ES UNA CIENCIA EMINENTEMENTE
CLINICA.
LA MAYORIA DE LOS CRITERIOS DX DE ESTAS ENF SE BASAN EN
MANIF CLINICAS MAS QUE EN HALLAZGOS DE LAB.
OPTIMA UTILIZACION DE LOS EXAMENES DE LAB DEBEMOS
CONOCER QUE SON:
UTILES PARA DX DE ALGUNAS ENFERMEDADES
SUGERIR OTRAS ENTIDADES
AYUDAR A EVALUAR LA EXTENSION DE LA ENFERMEDAD
DETERMINAR EL PRONOSTICO
UTILIDAD
PRUEBA
DIAGNOSTICA ENFERMEDAD
DIAGNOSTICO ARTROCENTESIS
CULTIVO
ARTROSIS SEPTICA
GOTA
PSEUDOGOTA
CONFIRMAR
SUGERIR O DESCARTAR
PRONOSTICO
ANA
FR
B27
ASTO
HLA
AR
LES
MONITORIZACION
VSG
PCR
C3
AR
LES
EVALUACION DE LA
EXTENSION
PFH
PFR
LES
VASCULITIS
HEMOGRAMA:
ANEMIA, LEUCOPENIA – LEUCOCITOSIS, TROMBOCITOPENIA -
TROMBOCITOSIS
PARCIAL DE ORINA:
PH, PROTEINURIA, LEUCOCITURIA
PRUEBAS DE FUNCION HEPATICA
VSG Y PCR: SON REACTANTES DE FASE AGUDA DE DIFERENTE
ORIGEN
AYUDAN A ESTABLECER LA SEVERIDAD Y MAGNITUD DEL
COMPROMISO INFLAMATORIO
ASTO Y ACIDO URICO
FUERON LAS PRIMERAS PRUEBAS EN SUGERIR ASPECTOS
RELACIONADOS CON LA ETIOLOGIA Y FISIOPATOGENIA DE LAS ENF
REUMATICAS
ANA Y FR:
SON PRUEBAS DE TAMIZAJE, SE SOLICITAN EN TODO PACIENTE CON
SOSPECHA DE ENF REUMATICA
PRUEBA ANA:
DETECTA EN EL SUERO DEL PACIENTE CON ENF REUMATICA
EXISTEN AC EN CONTRA DE UNO DE ESTOS AUTOANTIGENOS
CELULARES
EN EL INTERIOR DE LA CEL HAY DIFERENTES COMPONENTES
NUCLEARES: DNA, Ag NUCLEARES EXTRACTABLES (ENA),
HISTONAS, RNA
CITOPLASMATICOS: (RNA DE TRANSF) CONTRA LOS CUALES
PUEDEN EXISTIR AUTOANTICUERPOS
Anticuerpos Enfermedad
Anti-DNA LES, Cutáneo, renal
Anti-SM LES
Anti-RNP EMTC
Anti-SS-A o Ro
Anti-SS-B o La
Sx de Sjogren, LES seronegativo, LES
neonatal
Anti-SCL 70-Topoisomerasa 1 Esclerodermia
Anti-centromero CREST
Anticardiolipina Sx Antifosfolipidico, LES
ANCA Granulomatosis de weneger
FR AR
Anti-jo 1 Dermatopolimiosistis
% de
los AC
ANA Anti-
DNA
FR Anti-
SM
Anti-
RO
Anti-
La
Anti
SCL
70
Anti
centró
mero
Anti-jo
1
ANCA
AR 30-60% 0-5% 72-
85%
0 0-5% 0 0 0 0 0
LES 95-
100%
60-
70%
20% 10-
25%
15-20 5-20% 0 0 0 0-1%
SJOGRE
N
95% 0 75% 0 60-70 60-
70%
0 0 0 0
ESCLER
ODERMI
A
80-
95%
0 25-
33%
0 0 0 20% 50% 0 0
CREST 80-
95%
0 25-
33%
0 0 0 20% 50% 0 0
DERMAT
OPOLIMI
OSITO
80-
95%
0 33% 0 0 0 10% 0 20-
30%
0
GRANUL
OMATOSI
S DE
WEGENE
R
0-15% 0 50% 0 0 0 0 0 0 93-
96%
Complemento:
Establecer el pronostico
de los pacientes con LES
HLA :
HLA B27
ESPOCILITIS
ALQUILOSANTE
SX DE REITER
PACIENTES CON AR +
HLA DR4+
ANCA: Permite dx y
realizar el seguimiento de
la GRANULOMATOSIS
DE WEGENER
MEDIANTE UNA RX
FALSA + PARA SIFILIS
20%
PRESENCIA DE
ANTICOAGULANTE LUPICO
TPT PROLONGADO – NO
CORRIGE A LA
ADMINISTRACION DE
PLASMA
AC ANTICARDIOLIPINA
(50%-LES) QUE SE
DETERMINAN POR ELISA
SINDROME ANTIFOSFOLIPIDOS
RECOMENDACIONES AL SOLICITAR UN
PARACLINICO
No solicite un laboratorio a menos que sepa por que lo solicita
ASTO y Acido Úrico no deben considerarse pruebas reumáticas de rutina
Los ANA y el FR son pruebas de tamizaje. En la solicitud de los ANAs es
importante solicitar el substrato deseado.
Los exámenes como ANA, FR o PCR se deben cuantificarse si son positivos
Los ANA y el FR son pruebas de tamizaje. En la solicitud de los ANAs es
importante solicitar el substrato deseado.
Todas las artritis mononucleares requieren artrocentesis
Las pruebas generales, los AC específicos incluidos los Antifosfolipidos y los ANCA deben solicitarse
de acuerdo al criterio clínico y sospecha diagnostica.
Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático
Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático
Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático
Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Artritis Reumatoide
Artritis ReumatoideArtritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 
Artritis reumatoide y artrosis
Artritis reumatoide y artrosisArtritis reumatoide y artrosis
Artritis reumatoide y artrosis
 
Manifestaciones extraarticulares de las artritis y enfermedades reumáticas
Manifestaciones extraarticulares de las artritis y enfermedades reumáticasManifestaciones extraarticulares de las artritis y enfermedades reumáticas
Manifestaciones extraarticulares de las artritis y enfermedades reumáticas
 
Espondiloartritis
EspondiloartritisEspondiloartritis
Espondiloartritis
 
(2017 10-05) dolor articular powerpoint (ppt)
(2017 10-05) dolor articular powerpoint (ppt)(2017 10-05) dolor articular powerpoint (ppt)
(2017 10-05) dolor articular powerpoint (ppt)
 
Poliarteritirs Nodosa
Poliarteritirs NodosaPoliarteritirs Nodosa
Poliarteritirs Nodosa
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoide
 
Artritis Reumatoide
Artritis ReumatoideArtritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 
Espondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosanteEspondilitis anquilosante
Espondilitis anquilosante
 
Artritis infecciosas (gonococica)
Artritis  infecciosas (gonococica)Artritis  infecciosas (gonococica)
Artritis infecciosas (gonococica)
 
Artritis reumatoide fp 2013
Artritis reumatoide fp 2013Artritis reumatoide fp 2013
Artritis reumatoide fp 2013
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoide
 
12.clinimetría en artritis reumatoide
12.clinimetría en artritis reumatoide12.clinimetría en artritis reumatoide
12.clinimetría en artritis reumatoide
 
Espondiloartropatias
EspondiloartropatiasEspondiloartropatias
Espondiloartropatias
 
Poliartritis
PoliartritisPoliartritis
Poliartritis
 
Espondiloartritis
EspondiloartritisEspondiloartritis
Espondiloartritis
 
Modulo de reumatologia
Modulo de reumatologiaModulo de reumatologia
Modulo de reumatologia
 
Artritis Reumatoide
Artritis ReumatoideArtritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 
Artritis psoriatica
Artritis psoriaticaArtritis psoriatica
Artritis psoriatica
 
Artritis Reactiva y Síndrome de Reiter
Artritis Reactiva y Síndrome de ReiterArtritis Reactiva y Síndrome de Reiter
Artritis Reactiva y Síndrome de Reiter
 

Similar a Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático

Enfoque clinico y dx del pte reumatico
Enfoque clinico y dx del pte reumaticoEnfoque clinico y dx del pte reumatico
Enfoque clinico y dx del pte reumaticoyelin15
 
Enfoque clinico del paciente reumatico
Enfoque clinico del paciente reumaticoEnfoque clinico del paciente reumatico
Enfoque clinico del paciente reumaticoKarenlgc15
 
Artritis Reumatoide medicina interna.pptx
Artritis Reumatoide medicina interna.pptxArtritis Reumatoide medicina interna.pptx
Artritis Reumatoide medicina interna.pptxMirlyRossi
 
Artritis y osteoartrosis (1)
Artritis y osteoartrosis (1)Artritis y osteoartrosis (1)
Artritis y osteoartrosis (1)Pedro Córcega
 
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01Valeria Melvern
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoideAxell Pineda
 
Artralgias y artritis monoarticular.pptx
Artralgias y artritis monoarticular.pptxArtralgias y artritis monoarticular.pptx
Artralgias y artritis monoarticular.pptxKristopher Santo Cepeda
 
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoidea
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoideaArtritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoidea
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoideaTatiana Medina
 
Historia clinica y examen fisico del paciente reumatico
Historia clinica y examen fisico del paciente reumaticoHistoria clinica y examen fisico del paciente reumatico
Historia clinica y examen fisico del paciente reumaticoJorge Fontalvo
 
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinal
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinalSeminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinal
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinalUniversidad de Chile
 

Similar a Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático (20)

Enfoque clinico y dx del pte reumatico
Enfoque clinico y dx del pte reumaticoEnfoque clinico y dx del pte reumatico
Enfoque clinico y dx del pte reumatico
 
Enfoque clinico del paciente reumatico
Enfoque clinico del paciente reumaticoEnfoque clinico del paciente reumatico
Enfoque clinico del paciente reumatico
 
C:\Fakepath\Enfoque Clinico Del Paciente Reumtico
C:\Fakepath\Enfoque Clinico Del Paciente ReumticoC:\Fakepath\Enfoque Clinico Del Paciente Reumtico
C:\Fakepath\Enfoque Clinico Del Paciente Reumtico
 
Artritis Reumatoide medicina interna.pptx
Artritis Reumatoide medicina interna.pptxArtritis Reumatoide medicina interna.pptx
Artritis Reumatoide medicina interna.pptx
 
Artritis y osteoartrosis (1)
Artritis y osteoartrosis (1)Artritis y osteoartrosis (1)
Artritis y osteoartrosis (1)
 
POLIARTRITIS - MONOARTRITIS
POLIARTRITIS - MONOARTRITISPOLIARTRITIS - MONOARTRITIS
POLIARTRITIS - MONOARTRITIS
 
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01
Monoartritisypoliartritis 090801095225-phpapp01
 
intro
introintro
intro
 
Manual reumatologia
Manual reumatologia Manual reumatologia
Manual reumatologia
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoide
 
ARTRITIS REUMATOIDE
ARTRITIS REUMATOIDEARTRITIS REUMATOIDE
ARTRITIS REUMATOIDE
 
Artralgias y artritis monoarticular.pptx
Artralgias y artritis monoarticular.pptxArtralgias y artritis monoarticular.pptx
Artralgias y artritis monoarticular.pptx
 
Artritis psoriasica
Artritis  psoriasicaArtritis  psoriasica
Artritis psoriasica
 
12.Dolor Articular
12.Dolor Articular12.Dolor Articular
12.Dolor Articular
 
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoidea
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoideaArtritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoidea
Artritis reumatoidea y artritis inflamatoria no reumatoidea
 
CLASE 3 SOMA.pptx
CLASE 3 SOMA.pptxCLASE 3 SOMA.pptx
CLASE 3 SOMA.pptx
 
Artritis reumatoide
Artritis reumatoideArtritis reumatoide
Artritis reumatoide
 
2017 10-05 Dolor articular (doc)
2017 10-05 Dolor articular (doc)2017 10-05 Dolor articular (doc)
2017 10-05 Dolor articular (doc)
 
Historia clinica y examen fisico del paciente reumatico
Historia clinica y examen fisico del paciente reumaticoHistoria clinica y examen fisico del paciente reumatico
Historia clinica y examen fisico del paciente reumatico
 
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinal
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinalSeminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinal
Seminario 1.10-enfermedades sistemicas.grupo2-1rafadanicamilofinal
 

Enfoque clínico y diagnóstico del paciente reumático

  • 1. Yolanda Rodríguez Miranda Rafael Romero Canales Julieth Romero Laura Rua Pertuz
  • 2. 1. Introducción 2. Características de la Historia Clínica 3. Anamnesis 4. Examen físico  Articular  Sistémico 5. Diagnóstico 6. Conclusiones
  • 3. Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia" En la reumatología, la principal fuente de diagnóstico sigue siendo la anamnesis y el examen físico adecuado. La mayoría de los exámenes de laboratorio sirven mas bien para sugerir, descartar, hacer un seguimiento o la extensión de una patología pero no para el diagnóstico.
  • 4. Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia" Paciente Reumático Dolor Rigidez Limitación del movimiento Angustia
  • 5. SINTOMA NO ARTICULAR ARTICULAR NO INFLAMATORIO ARTICULAR INFLAMATORIO Rigidez matinal Focal, leve Focal, leve < 30min Significante > 30 min Síntomas constitucionales Ausente Ausente Presente Presencia de dolor incapacitante Con el uso de la articulación Posterior al uso prolongado Común. Después de un estado de inactividad prolongado Simetría Infrecuente Ocasional Muy frecuente Inflamación Tendón - bursa Ausente Muy frecuente Enfermedad multisistémica No No Frecuente Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
  • 6. SINOVITIS (Artritis Reumatoide) ENTESITIS (Espondilitis Anquilosante) INFLAMACION POR MICROCIRSTALES (Gota) DEGENERACION DEL CARTILAGO (Artrosis) INFECCION (Artritis Septica) MIOSITIS (Polimiositis) ALTERACION LOCAL (Epicondilitis) ALTERACION DIFUSA (Fibromialgia) ENFERMEDAD MILTISITEMICA (Lupus) Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
  • 7. Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia" Antecedentes familiares Medicamentos previos Consultas anteriores Sexo Edad
  • 8. Enfermedad Rango de edad Masculino Femenino Fiebre reumática 5 - 20 ++ ++ LES 10 – 30 + +++ Artritis crónica Juvenil < 20 +++ +++ Artritis Gonococcica <20 +++ + Síndrome de Reiter 15 - 40 +++ + Artritis reumatoide 30 - 50 + +++ Enfermedad Mixta del tejido Conectivo 20 - 40 + +++ Esclerodermia 30 - 50 + +++ Espondilitis anquilosante 20 – 40 +++ + Gota 30 – 50 +++ + Osteoartritis >50 + +++ Osteoporosis >50 + +++ Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"+++ : Muy frecuente. ++ :Frecuente. + : Infrecuente
  • 9. Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia" < 6 semanas > 6 semanas ¿Inflamatoria o no inflamatoria? Dolor Calor Tumefacción Lim. Movimiento Rigidez Malestar general Perdida de peso Fiebre Si es articular, ¿mono oligo o poliarticular? Mono: Gota Oligo ( 2-4): S. Reiter Poli ( >5): Lupus ¿Es aguda o crónica? ¿Es sistémica o localizada? ¿Es articular o no articular? 5 Preguntas claves
  • 10.
  • 12. • 0: ausencia de dolor • 1: el paciente se queja de dolor • 2: Se queja y muestra expresión de dolor a la palpación • 3: Expresión de dolor y reacción de defensa El dolor en cada articulación se puede cuantificar así:
  • 13. • 0: ausencia de tumefacción • 1; leve, detectada por palpación • 2: Moderada, visible pero que conserva el contorno de la articulación • 3:severa, con compromiso más allá de la articulación La tumefacción se puede clasificar así:
  • 15. Dolor, crepitación: Movimiento Parestesias • Movimientos de extensión y flexión • Artrosis degenerativa (dolor irradiado) • Subluxación Atlantoaxoidea •Discopatías degenerativas Columna Cervical
  • 16. Movimiento: Limitación de la abducción-Manguito rotador Tendinitis del supra espinoso (abducción se interrumpe a los 70°) Dolor: Tendinitis del supraespinoso “arco doloroso” Tendón bicipital (MANIOBRA DE YERGASON http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=mqxWxFKhFf8&NR=1
  • 17. Inflamación, observación: -Bursitis Dolor, palpación: -Epicondilitis o codo de tenista -Epitrocleitis o codo de golfista http://www.youtube.com/watch?v=qL4Mev7ddjI&feature=BFa&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2
  • 19. Palpación (dolor) movimientos Observación -Sacroiliacos -sacroelitis -Cuerpos vertebrales- fracturas, sindromes miofaciales -Cadera-bursitis trocanterica Hiperextension cadera= dolor - Hay radiculopatias o meralgia parestesica -Marcha -Curvas normales de columna -Dolor al movimiento (flexión o extensión de columna)
  • 20. Inflamación,crepitación: -Poliartritits -Artrosis degenerativa Dolor: -Meniscos: meniscopatía -Cara medial: bursitis anserina Valgo o varo: -Artritis vs artrosis http://www.youtube.com/watch?v=CxK_iPQiYOg&feature=autoplay&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2&playnext=1
  • 21. Dolor Inflamación Fuerza muscular y movimiento Tobillo= -posterior tendinitis aquileana -plantaespolones calcaneos. Pie fascitis plantares o atrapamiento nervioso. Tobillo poliartritis Primer dedo gota -Grupos proximales (dermatopolimiositis) -Grupos distales (trastornos neurológicos) http://www.youtube.com/watch?v=1xxAPnX2bds&feature=BFa&list=PLBF5C8B3B60FDB1F2
  • 22.
  • 23.
  • 24. Conjuntivitis • Síndrome de Reither. Querato conjuntivitis • S. Sjogren • A. Reumatoide Uveítis • S. Reither • Espondilitis anquilosante Afección Ocular Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 25. Aftas • Síndrome de Reither. Ulceras Orales • Lupus Eritematoso Xerostomía • Síndrome de Sjogren Afección Bucal Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 26. Crecimiento parotideo • Síndrome de Sjogren. Adenopatías • Lupus Eritematoso. • Artritis Reumatoidea Afección en el Cuello Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 27. Miocarditis • Disnea, taquicardia. Pericarditis • Frote pericardico: LES, AR Esclerodermia. Valvulopatias • Soplos por prolapso de válvula mitral: LES. Afección Miocardica Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 28. Derrame pericardico • Lupus eritematoso sistémico. Fibrosis Pulmonar • Estertores crepitantes: Esclerodermia Neumopatias Restrictiva • Reducción de la expansión torácica: Espondilitis anquilosante. Afección Pulmonar Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 29. Esplenomegalia/ Hepatomegalia • Panarteritis nodosa. Colitis Ulcerativa • Espondiloartropatia s seronegativas. Uretritis • Ulceras genitales: Síndrome de Reiter. Afección Abdominal Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 30. Afección Cutánea Eritema en Heliotropo: Dermatopoliomiositis. Eritema Malar: LES Alopecia difusa: LES Lesiones en disco: LES Eritema Palmar: LES Nódulos reumatoides: AR, fiebre reumática. Caballero Carlo Vinicio. Modulo de Reumatología
  • 31. Manifestaciones extra articulares en pctes reumáticos La historia clínica y el examen físico son esenciales Debemos aplicar los criterios diagnósticos y de clasificación que hay disponibles en la actualidad para las diferentes enfermedades reumáticas en el proceso de diagnostico Gran parte de dolor del hombro es periarticular y la mayoría de los casos de dorsalgia no requieren de cirugía.
  • 32. Manifestaciones extra articulares en pctes reumáticos El compromiso de las interfalangicas proximales usualmente es un compromiso sistemico difuso del tejido conectivo como la Artritis Reumatoidea o el Lupus entre otras Las enf que afectan las articulaciones interfalangicas distales son básicamente la osteoartrosis, psoriasis y la esclerodermia.
  • 33. ARTRITIS AGUDA  Artritis septica  Pseudogota y Gota  Artritis seudoseptica de AR o artritis reactivas  Fractura intraarticular http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 34. ARTRITIS, FIEBRE Y ERITEMA  Rubeolla parvovirus B-19  Gonococcemia  Borrelisois de lyme  Sifilis secundaria  Vasculitis urticariana  Sarcoidosis aguda  Fiebre reumatica del adulto  Hiperinmunoglobulinemia D y sindrome de fiebre períodica. http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 35. ARTRITIS Y NODULOS SUBCUTANEOS:  Artritis reumatoidea  Gota  Pseudogota (raro)  Sarcoidosis  Fiebre reumatica aguda  Hemocromatosis  Enfermedad de whipple http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 36. MONOARTRITIS CRONICA  Daño mecánico  Artritis reumatoidea  Artritis psoriatica  Infección por tuberculosis  Sinovitis vello nodular pigmentada  Condromatosis sinovial http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 37. ARTRITIS Y PERDIDA DE PESO  Artritis reumatoidea severa  AR con vasculitis  Artritis reactiva  AR o espondilitis con amiloidosis  Infección por HIV  Enfermedad de whipple  Escleroderma con sobre crecimiento intestinal bacteriano http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 38. ARTRITIS Y SOPLO CARDIACO  Endocarditis bacteriana subaguda  Espondilitis anquilosante  Artritis reactiva  Fiebre reumatica aguda  Artritis reumatoidea  Lupus eritematoso sistemico  Policondritis recidivante http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 39. ARRITIS Y DEBILIDAD MUSCULAR  Artritis reumatoidea  Espondilitis anquilosante  Polimiositis  LES, escleroderma y enf. mixta del tejido conectivo  Sarcoidosis  HIV  Enfermedad de Whipple http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 40. DOLORES GENERALIZADOS Y FIBROMIALGIA  Fibromialgia  Osteomalacia  Hipotiroidismo  Viremia  Bacteremia  Retiro de narcóticos. http://www.scribd.com/doc/21018419/Modulo-de-Reumatologia-Dr-Carlo-Vinicio-Caballero-Uribe
  • 41. 1. ELABORAR LAS 5 PREGUNTAS 2. TENER EN CUENTA SEXO Y EDAD 3. PREGUNTAR POR ANTECEDENTES CLAVES 4. INVESTIGAR DATO PIVOTE 5. APLICAR LOS CRITERIOS DIAGNOSTICOS Dr. Carlos Vinício Caballero - "Modulo de reumatologia"
  • 42. HISTORIA CLINICA LAS ENF REUMATICAS AFECTAN PRINCIPALMENTE A LAS MUJERES ES POCO PRUDENTE DX DEFINICTIVAMENTE A UN PACIENTE REUMATICO CON UNA POLIARTRITIS ANTES DE 6 SEMANAS
  • 43. ARTC. INTERFALANGICAS DISTALES: OTEOARTRITIS, PSORIASIS ESCLERODERMIA. ARTIC. INTERFALANGICAS PROXIMALES: AR, LES OSTEOARTROSIS EN ARTICULACIONES DONDE NO ES USUAL: BUSCAR CAUSAS SECUNDARIAS HAY QUE IDENTIFICAR EL DATO PIVOTE
  • 45. LA REUMATOLOGIA ES UNA CIENCIA EMINENTEMENTE CLINICA. LA MAYORIA DE LOS CRITERIOS DX DE ESTAS ENF SE BASAN EN MANIF CLINICAS MAS QUE EN HALLAZGOS DE LAB. OPTIMA UTILIZACION DE LOS EXAMENES DE LAB DEBEMOS CONOCER QUE SON: UTILES PARA DX DE ALGUNAS ENFERMEDADES SUGERIR OTRAS ENTIDADES AYUDAR A EVALUAR LA EXTENSION DE LA ENFERMEDAD DETERMINAR EL PRONOSTICO
  • 46. UTILIDAD PRUEBA DIAGNOSTICA ENFERMEDAD DIAGNOSTICO ARTROCENTESIS CULTIVO ARTROSIS SEPTICA GOTA PSEUDOGOTA CONFIRMAR SUGERIR O DESCARTAR PRONOSTICO ANA FR B27 ASTO HLA AR LES MONITORIZACION VSG PCR C3 AR LES EVALUACION DE LA EXTENSION PFH PFR LES VASCULITIS
  • 47. HEMOGRAMA: ANEMIA, LEUCOPENIA – LEUCOCITOSIS, TROMBOCITOPENIA - TROMBOCITOSIS PARCIAL DE ORINA: PH, PROTEINURIA, LEUCOCITURIA PRUEBAS DE FUNCION HEPATICA VSG Y PCR: SON REACTANTES DE FASE AGUDA DE DIFERENTE ORIGEN AYUDAN A ESTABLECER LA SEVERIDAD Y MAGNITUD DEL COMPROMISO INFLAMATORIO ASTO Y ACIDO URICO FUERON LAS PRIMERAS PRUEBAS EN SUGERIR ASPECTOS RELACIONADOS CON LA ETIOLOGIA Y FISIOPATOGENIA DE LAS ENF REUMATICAS ANA Y FR: SON PRUEBAS DE TAMIZAJE, SE SOLICITAN EN TODO PACIENTE CON SOSPECHA DE ENF REUMATICA
  • 48. PRUEBA ANA: DETECTA EN EL SUERO DEL PACIENTE CON ENF REUMATICA EXISTEN AC EN CONTRA DE UNO DE ESTOS AUTOANTIGENOS CELULARES EN EL INTERIOR DE LA CEL HAY DIFERENTES COMPONENTES NUCLEARES: DNA, Ag NUCLEARES EXTRACTABLES (ENA), HISTONAS, RNA CITOPLASMATICOS: (RNA DE TRANSF) CONTRA LOS CUALES PUEDEN EXISTIR AUTOANTICUERPOS
  • 49. Anticuerpos Enfermedad Anti-DNA LES, Cutáneo, renal Anti-SM LES Anti-RNP EMTC Anti-SS-A o Ro Anti-SS-B o La Sx de Sjogren, LES seronegativo, LES neonatal Anti-SCL 70-Topoisomerasa 1 Esclerodermia Anti-centromero CREST Anticardiolipina Sx Antifosfolipidico, LES ANCA Granulomatosis de weneger FR AR Anti-jo 1 Dermatopolimiosistis
  • 50. % de los AC ANA Anti- DNA FR Anti- SM Anti- RO Anti- La Anti SCL 70 Anti centró mero Anti-jo 1 ANCA AR 30-60% 0-5% 72- 85% 0 0-5% 0 0 0 0 0 LES 95- 100% 60- 70% 20% 10- 25% 15-20 5-20% 0 0 0 0-1% SJOGRE N 95% 0 75% 0 60-70 60- 70% 0 0 0 0 ESCLER ODERMI A 80- 95% 0 25- 33% 0 0 0 20% 50% 0 0 CREST 80- 95% 0 25- 33% 0 0 0 20% 50% 0 0 DERMAT OPOLIMI OSITO 80- 95% 0 33% 0 0 0 10% 0 20- 30% 0 GRANUL OMATOSI S DE WEGENE R 0-15% 0 50% 0 0 0 0 0 0 93- 96%
  • 51. Complemento: Establecer el pronostico de los pacientes con LES HLA : HLA B27 ESPOCILITIS ALQUILOSANTE SX DE REITER PACIENTES CON AR + HLA DR4+ ANCA: Permite dx y realizar el seguimiento de la GRANULOMATOSIS DE WEGENER
  • 52. MEDIANTE UNA RX FALSA + PARA SIFILIS 20% PRESENCIA DE ANTICOAGULANTE LUPICO TPT PROLONGADO – NO CORRIGE A LA ADMINISTRACION DE PLASMA AC ANTICARDIOLIPINA (50%-LES) QUE SE DETERMINAN POR ELISA SINDROME ANTIFOSFOLIPIDOS
  • 53. RECOMENDACIONES AL SOLICITAR UN PARACLINICO No solicite un laboratorio a menos que sepa por que lo solicita ASTO y Acido Úrico no deben considerarse pruebas reumáticas de rutina Los ANA y el FR son pruebas de tamizaje. En la solicitud de los ANAs es importante solicitar el substrato deseado.
  • 54. Los exámenes como ANA, FR o PCR se deben cuantificarse si son positivos Los ANA y el FR son pruebas de tamizaje. En la solicitud de los ANAs es importante solicitar el substrato deseado. Todas las artritis mononucleares requieren artrocentesis Las pruebas generales, los AC específicos incluidos los Antifosfolipidos y los ANCA deben solicitarse de acuerdo al criterio clínico y sospecha diagnostica.