Indicaciones de antibioterapia en nuestro entorno

1. ANTIBIOTERAPIA
Joseba Pz de Arriba
2015eko martxoa

2. AURKEZPENAREN LABURPENA:
- LEHEN MAILAKO ARRETAN ANTIBIOTIKOEKIN TRATA DAITEZKEEN
GAIXOTASUN INFEKZIOSOEN ZAMA OSABIDE ERREGISTROAN (2009)
- PATOLOGIA BAKOITZEKO: ETIOLOGIA ARRUNTA,
TRATAMENDU ENPIRIKOAK, IRUZKINAK

3. DATUEN ITURRIAK:
- Antibiotikoen dosiak: Guía antibioterapia, 3ª edición. 2014.
Junta Andalucía
- Tasa epidemiologikoak 2009ko urtean: ACG System
- H Cruces. Organización y Tratamiento de la Infección de piel y partes blandas.
2013.

4. Infekzio
soak
%26
2009ko gaixotasunen
zama (lehen mailako
arretan) = 2.473,9
diagnostiko / 1000 OTI
BESTE
INFEKZ
%3
LAR
%7
URO
%8
OFT
%9
RESP
%11
ORL
%62
Gaixotasun infekziosoen zama
= 638,9 / 1.000 OTI

5. Tasa 1.000
biztanleko
1 Goiko arnasbideko infekzioak 304,5
2 Erdiko belarriko otitisa 48,8
3 Kanpoko belarriko otitisa 17,1
4 Sinusitis akutuak eta kronikoak 11,8
5 Estomatitisa 6,4
6 Amigdalitis eta faringitis kronikoak 5,4
7 Gingibitisa 3,4
8 Mononukleosi infekziosoa 0,6

6. 1. Hotzeria (katarro) arrunta
Etiologia
arrunta
Tratamendu enpirikoa Azalpenak
Birusa Antibiotikoak: eraginik
gabeak
Pazienteekin hitz egin eta
antibiotikoen erabilera
okerrak zer ondorio
dakartzan azaldu
2. Faringitis akutua
Birusa:
gehienak
helduengan
A taldeko
estreptokok
oa
Birusa: tratamendu
sintomatikoa.
Strep pyogenes: amoxicilina 500
x 8 h x 10 egun
- Alergia: clindamicina 300 mg x
8 h //claritromicina 500 mg x 12
h x 10 egun // azitromicina 500
mg x 24 h x 3 egun.
S. pyogenes susmorik bada
(sukarra, amigdaletako
exudatua, adenopatia,
eztulik eza):
faringeko exudatuaren
kultiboa egin edo
antibiotikoa jarri (Centor 3
edo gehiago)

7. 3. Zorne-zorroak (parafaringeoa, mihipekoa, masailezur azpikoa, …), eta
jugularreko flebitis septikoa
Polimikrobianoa
Fusobacterium
necrophorum
Beste anaerobio
batzuk
Amoxi-clav 1-2 g IV x 8 h
Alergikoak: clindamicina 600
mg IV x
8 h + (cefotaxima 1 g x 8 h //
aztreonam 1 g x 8 h).
Larrialdi-zerbitzuetara:
TAC, drainatzea eta kultiboa.
Kronikoa bada:
Actinomyces izan
daitekeenaren susmoa.

8. Erdiko belarriko otitis akutua
Etiologia
arrunta
Tratamendu enpirikoa Azalpenak
S pneumoniae
H influenzae
M catharralis
birusa
Antibiotikorik ez, irizpideak
salbu*
Amox-clav 875 x 8 h x 10
egun
Alergia: levofloxacino 750
mg x
24 h x 10 egun, //
azitromicina 500 x 24 h x 3
egun
*irizpideak:
48-72 orduko tratamendu
sintomatikoaren ondoren
hobekuntzarik ez,
sukarra > 39ºC,
otalgia bizia.
Immunodeprimituak: ORL
balorazioa
Mastoiditisa edo infekzioa erdiko belarritik zabaltzea
S pneumoniae
H influenzae
M catharralis
birusa
Amox-clav 1 g x 8 h //
ceftriaxona IV 1-2 g x 24 h
Alergia: levofloxacino 750 mg
x 24 h
Ospitalera bidali
baloratzera

9. Kanpoko belarriko otitisa
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
1. P aeruginosa
(bañista)
2. Estafilococo aureus
(absceso mugatua)
3. Otomicosis
(onddoen infekzioa)
1.Topikoak: polimixina +
kortikoide-tantak, eta
povidona-garbiketak.
2. Cloxacilina 500 x 6 h x
10 egun edo Amox–clav 500
3. Antiseptikoekin eta
antifungikoekin irrigatzea.
Aspergillusen susmoa:
clotrimazol belarriko tantak
Mina, kanpoko belarri hodiaren
hantura (inflamazioa) eta
minberatuta esploratzean,
entzumena kaltetuta edo ez.
Kanpoko belarriko otitis gaiztoa
P aeruginosa Ceftazidima 2 g x 8 h
(lehenengo dosia 30 min,
hurrengo dosiak 3 ordutik
behin).
Alergia: ciprofloxacino 400 mg
x 8-12 h IV
Ez maiz.
Susmoa: paziente diabetikoa, min
zaurgarriarekin belarrian eta
granulomarekin
Askotan tratamendu kirurgikoa
behar izaten du.

10. Sinusitis akutua
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
S. Pneumoniae
H. Influenzae
M. catharralis
Sudurreko kongestioa kentzekoa,
analgesikoak.
Hobekuntzarik, errinorrea
zornedunik edo aurpegiko minik
ez badago: Amox-clav 875 x 8 h x 5
egun
Alergia: levofloxacino 750 mg x
24 h x 5 egun
Sinu paranasalen X izpiak , TAC:
orbita inguruko infekzioa, tumore
errinosinusala, antibioterapiako
bigarren lerroaren porrota,
aurpegiko min etengabea,
hortz-jatorriko mina edo
immunodeprimituak.
Sudurraz bestaldeko aspirazioa
edo sinuaren puntzio (ziztada)
beharrezkoa izan daiteke.
Sinusitis kronikoa
Aurrekoak +
S. Aureus
P. Aeruginosa
Onddoak (DM,
neutropenia,
kortikoterapia)
ORLra bidali - Sintomak > 3 hilabete (sudurreko kongestio
iraunkorra, atzeko errinorrea, sudurreko
odol jarioa, aurpegiko mina): ´X izpiak
Waters proiekzioa, TAC
- Sudurreko poliposia.
- Onddoen infekziotan beti drainatzea.

11. Herpes birus arrunta
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
Birusa - Aciclovir 400 mg 5 dosi x 24 h x
5 egun // topikoa (% 5eko krema )
4 aplikazio x 24 h x 4 egun
- Urtean > 6: famciclovir // valaciclovir
500 mg x 24 h x 1 urte.
Tratamendua goiztiarra
bada, onuragarria da.
Haginetako infekzioa
Polimikrobiana
(heterogenea,
oportunista)
Amox-clav 500 mg x 8 h (hobetsia).
Alergikoak: clindamicina 300 mg x 6 h x
7 egun
Egoera txarrean dagoen
hortza ateratzea edota
drainatzea.
Ahoko kandidiasisa
Kandida Mycostatin 5 ml x 6-8 h, ahoan ibili
eta irentsi.
Alternatiba: Fluconazol 50-100 mg
x 24 h
Errepikatzen direnean,
kultiboa eta antibiograma

12. Amigdalitis kronikoa
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
A taldeko
estreptokokoa
B taldeko
estreptokokoa
Clindamicina 10 mg x kg x 24 h x
10 egun
Cefalexina
Noizbehinkako amigdaletako
exudatua eta lepoko adenopatiak
Mononukleosi infekziosoa
Epstein-Barr birusa Sintomatikoa Hiruko sintomatikoa
(faringitisa, sukarra eta
adenopatiak) gehi linfozitosi
erlatiboa.
Paul-Bunnell antigorputzak
eta bi aste pasatutakoan
berriz konfirmatu.

13. 1. Bronkitis akutua
Etiologia
arrunta
Tratamendu enpirikoa Azalpenak
-Birusa
- Mycoplasma
pneumoniae
- Sintomatikoa
- Immunodeprimituak
(baloratu):
Levofloxacino 500 mg x 24 h //
Claritro 500 mg x 12 h
Sukarra eta karkaxa
sasizorneduna eragin
dezakete

14. 2. Neumonia komunitarioa
S
pneumoniae
Micoplasma
S
pneumoniae,
Legionella,
S aureus
-Tipikoa: amox 1 g x 8
h
Erretzailea bada, >65
urte, edo
komorbilitatea: amox-
clav 2 g x 12 h
-Atipikoa: claritro 500
x 12 h edo azitro 500
x 24 h edo
levofloxacino 750 x 24
h x 7 egun
- Zehaztugabea:
levofloxacino IV 750 x
24 h
Irizpideak
- Tipikoa (>4): bat-batean hasten
da, >39ºC, pleurako mina,
kondentsazioa segmentu lobar
batean, karkaxa zorneduna,
leukozitosia.
- Atipikoa: hasiera maltzurra,
kondentsazioa lobarra ez den
segmentu batean, disoziazio
kliniko erradiologikoa, birikaz
kanpoko sintomak,
leukozitosirik ez.
- Zehaztugabea: irizpide mistoak
- Larritasun irizpideak:
nahasmena, takipnea,
hipotentsioa, >65 urte, urea.

15. 3. BGBK larriagotzeak
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
%50: H
influenzae, M
catharralis
%30: birusa
%20: Mycoplasma
pn
Soilik erabili antibiotikoak:
disnea + karkaxak botatzen
badira
Amox-clav 875 x 8 h x 10 egun
//
Levofloxacino 500 x 5 egun
//Azitromicina 500 x 3 egun
Karkaxaren kultiboa,
ahal bada
BGBK- Biriketako Gaixotasun Butxatzaile Kronikoa

16. Klinikan eta komorbilitatean oinarritutako sailkapena
Mota Deskripzioa Asistentzia-maila
1 Sukarrik gabe. Azpiko gaixotasunik
gabe
- Lehen mailako arreta, aho
bidezko tratamendua
2 Sukartsu. Azpiko gaixotasuna
egonkor
- Lehen mailako arreta, aho bidezko
tratamendua
- Etxeko ospitaleratzea, tratamendu
intrabenosoa edo/eta sendaketa
konplexuak
- Ospitaleko larrialdiak
12-24 h Etxeko ospitalizaziora
pasatu arte
3 Sukartsu. Itxura toxikoa. Azpiko
gaixotasun ezegonkorra. Gorputz-
adarraren larritasun posiblea.
- Etxeko ospitalizazioa
- Ospitalizazioa plantan
4 Sepsia, forma nekrotizatzaileak.
Bizi-arriskua
- Planta H
- UCI
Larruazalari, larruazaleko anexuei, larruazalpeko ehun zelularrari, fasziei eta muskuluei
eragiten die

17. Folikulitisa
Etiologia arrunta Tratamendu
enpirikoa
Azalpenak
Mupirocina, ac
fusidico
Erisipela (min gorria)
A taldeko
estreptokokoa (ia
beti)
A) Koadro garbia: Amox
500 x 8 h x 5 egun.
Alergia: clindamicina edo
levofloxacino
B) Linfangitis ez-larria:
cefadroxilo 500m x 12 h
Tumefakzio goratua
(dermisa), nabarmen
mugatuta, eta erasan
sistematiko aldakorra
(linfatikoa)
Zorne-zorroa: drainatze
kirurgikoa

18. Zelulitisa
Estafilococo
aureus
Estreptococo
pyogenes
A) Linfangitis larria:
tratamendua IV
B) SAMR izan
dezakeenaren
susmoa:
clindamicina VO,
vancomicina IV
Sakonagoa eta larruazalpeko
ehun zelularreko gantza ere
barne hartzen duena. Sukarra
maiz, eta fliktenak, nekrosi
partzialak, larruazalpeko zorne-
zorroak, zain sakonetako
tronbosia eta urruneko foku
septikoak ere ager daitezke
Nekrosi-infekzioak (gangrenak)
Flora mistoa
(aerobioa eta
anaerobioa),
gram (-)
nagusitzen dela.
Larrialdia (goiz
detekzio,
tratamendu
oldarkorra): amox-
clav IV 2 g x 8 h +
clindamicina IV
- Susmoa: larruazalean
sentsibilitate eza, neurriz
kanpoko mina, builak, ekimosia
(ubeldura), krepitazioa,
nekrosia
- Aurrez bultzatzen duten
faktoreak: DM, OH, gaixotasun
baskular periferikoa, eta
immunodepresioa

19. Larruazaleko eta ehun bigunetako gaixotasunen nomenklatura
Entitatea Maila anatomikoa Germena
Inpetigoa Larruazalekoa S aureus, S pyogenes
Erisipela Larruazalekoa S pyogenes
Erisipeloidea Larruazalekoa Eripelotrix rhusopathiae
Zelulitisa Sakoneko dermisa eta larruazalpeko ehuna Gram (+)
Eritrasma Eritema-plakak toles handietan Corynebacterium minutissimun
Folikulitisa Ile-folikuluak Estafilokokoak
Pseudomonasa (piscinas)
Furunkuluak (erlakiztenak) Fulikulu-guruin unitatea
Sudur-geniano-ezpain triangelua
Estafilokokoa
Antraxa Elkarren ondoko zenbait folikulu
Zenbait zorne-jario, fluktuatzailea
Estafilokokoa
Hidroadenitisa Izerdi-guruin apokrinoak
Larruazal errearen
sindromea
Eritrodermia, larruazala geruza pikordunaren
mailan askatzen dela
Aureus fago 71 estafilokokoa,
toxina epidermolitikoaren
sortzailea
Larruazaleko tuberkulosia,
lepra (legenarra)
Lupus soila, plaka hipokromikoak Mikobakterioak
Nekrosia sortzen duen
faszitisa
Sakona (faszia edo muskulua) Polimikrobianoa
Gas-gangrena Sakona (aurrekari traumatikoa edo
immunoeskasia)
Clostridium Perfrigens

20. Bakteriuria asintomatikoa (sintomarik gabeko bakteriuria)
Etiologia arrunta Tratamendu enpirikoa Azalpenak
Edozein
mikroorganismo
Antibioterapia ez da
komeni, hauetan salbu
- Haurdunaldia:
fosfomicina 3 g dosi
bat
- Prozedura urologikoa
Ez egin urokultiborik
pazientea adinekoa bada
edo zundatuta badago.
Piuria ez da
antibioterapikoa irizpidea
zundatuta daudenen
kasuan
Zistitis ez-konplexua (emakume gaztea)
E Coli (%80)
S saprofiticus
Fosfomicina 3 g dosi batean
Alternatibak: Amox-clav
500 x 8 h, cefuroxima
500/12 h,
Ez egin urokultiborik,
errekurrentziak salbu

21. Zistitis konplexua (gizonezkoa, haurdunaldia, aurretiko infekzioa,
giltzurruneko gutxiegitasuna, DM, immunodepresioa, anomaliak
gernubideetan)
E Coli (%80)
S saprofiticus
Fosfomicina 3 g dosi
batean; errepikatu 48-72 h
pasatutakoan edo
cefuroxima 500 x 12 h x 7-
10 egun
Alergia: cipro 500 x 12 h x 7
egun*
Kontrolerako urokultiboa 2
aste pasatutakoan
Gizonezkoak: prostatitisa
* Erresistentzia tasa altua

22. Prostatitisa
Etiologia
arrunta
Tratamendu enpirikoa Azalpenak
E Coli (%80)
S saprofiticus
28 egun:
Cefuroxima 500 x 12 h //
Amox-clav 500 x 8 h
Urokultiboa beti
Cipro-rekiko erresistentzia
tasa altua
Prostatitisa, ospitaleratzeko irizpideekin
Berdin
Irizpideak:
- Sepsia
- Gernubideetako anomaliak
- Giltzurrunetako
insufizientzia
- > 65 urte
- Komorbilitatea edo faktore
sozialak
72 orduan
hobekuntzarik ez
balego, ekografia
zorne-zorroa
baztertzeko

23. Konjuntibitisa
Etiologia
arrunta
Tratamendu
enpirikoa
Azalpenak
Begi gorria:
- Birusa
(%50)
- Alergiak
- Bakterioak
Birikoa: neurri
higienikoak
Alergikoa: ketotifeno
topikoa, ioteprendol
Bakteriokoa: azido
fusidiko, gentamizina
- Birikoa: katarroa edo eztarriko
mina.
- Alergikoa: normalean
pazienteak beste zenbait alergia
izaten ditu.
- Bakterioak: sekrezio hori-
berdexka egun osoan (normalean
katarrorik gabe).
Keratitisa
Traumak
Birusa
---
Larrialdigunean
ebaluazioa
Susmoa: fluoresceina tintzioa
Begiko min bizia, hiperemia
ziliarra, miosia edo midriasia
begi-ninian
Aurretiko zirugia

24. Bekatxoa
Etiologia
arrunta
Tratamendu enpirikoa Azalpenak
S aureus Neurri higienikoak
Antibiotiko topikoa 7-10
egunetan
Chalazion hautematen bada
OFTra bidali
Zelulitis orbitarioa
H. influenzae,
M. catharralis,
S. aureus,
Anaerobios,
S. Pyogenes.
Ceftriaxona 2 g/24h ±
(clindamicina 600 mg/8 h edo
metronidazol 500 mg/8 h).
Alergia: vancomicina 1 g/12 h
+ levofloxacino 750 mg/24 h ±
(clindamicina 600 mg/8 h edo
metronidazol 500 mg/8 h).
TAC edo RM eskatzen
du.
Sinu leizetsuaren tronboflebisa sor dezake
(seno cavernoso)

25. Tasa x 1.000
Septizemia 0,2
GIB 0,3
Mononukleosi infekziosoa 0,6
Hazteria eta pedikulosia 0,8
Tuberkulosia - TBC 0,8
Baginitisa 12,3
Dermatomikosia 11,8
Urradurak 12,8
STG 2,4
TBC eta STG guztiek bikotekidearen edo kontaktuen azterketa eta tratamendua
eskatzen dute, bai eta beste STG batzuk (GIB, etab.) ikertzea ere.
Gaixotasun Infekziosoetara, Dermatologiara edo Ginekologiara bidali behar da.

26. Larritasun-irizpideak (2+) goiz detektatzeko:
• Sukarra (>38º) edo hipotermia (<36ºC).
• Takikardia: >90 taupada minutuko.
• Takipnea: >24 arnasa minutuko.
• Hipotentsioa: sistolikoa <90 mmHg, batez besteko
TA <65 mmHg, edo tentsioa ohikoa baino >40
mmHg izatea.
• Oliguria.
• Egoera mentalaren alterazio akutua.
• Alterazio analitikoak: leukopenia, hipergluzemia
diabetikoak ez direnengan, leukozitosia, PCR altua.