SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 38
Descargar para leer sin conexión
HIPERTENSIÓN
ARTERIAL INFANTIL


     Guia diagnóstica y de
  derivación a especialista

                           Zaira Ibars

             Servei Pediatria General
                  i Nefrologia Infantil
                       Setembre 2011
¿PORQUÉ ES TAN IMPORTANTE DETECTARLA?


          Etiologías graves y tratables

    La HTA en infancia-adolescencia influirá en
    riesgos cardiovasculares de la edad adulta


             Accidente Vascular Cerebral

               Arteriosclerosis

                I.A.M. o Insuficiencia
                Cardiaca o
                Míocardiopatía
                Hipertensiva
               Nefroangioesclerosis
               I.R.C.
                                         Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
FACTORES DE RIESGO:

Antecedentes familiares:
    ● Un padre hipertenso : 33 %
    ● Ambos padres : 50 %
         • Debido a: ¿Flujo eritrocitario de sodio, Excreción de calicreinas, Fenotipo de la
           haptoglobina, Sensibilidad a la sal, …?


Antecedentes Perinatales
    ● Bajo peso de nacimiento
    ● Peso placentario
    ● Volumen del ventrículo izquierdo

Otros:
   ● Resistencia a la insulina (correlación insulina en ayunas y nivel PA)
   ● Absorción de sodio en túbulo distal
   ● Estimulación de catecolaminas secundario a hipoglicemia


                                                        Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
SÍNTOMAS


 ASINTOMÁTICOS
 Cefalea
 Vómitos
 Cambios visuales
 Fatiga
 Irritabilidad
 Epistaxis
 En lactantes: irritabilidad, vomitos, falta de
 medro, …


                                 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
CON CAUTELA …

No se pueden realizar recomendaciones basadas en la evidencia:
●   No existen estudios similares a adultos
●   Se basan en experiencias personales
●   Se basan en resultados estadísticos
●   Se basan en extrapolación de resultados de estudios en adultos


Las recomendaciones deben realizarse siendo conscientes que no se
dispone de información suficiente.


Por ello se utilizan marcadores indirectos de daño orgánico derivado
de la HTA:
● Cardiológico: Hipertrofia de Ventrículo izquierdo (HIV)
● Engrosamiento y endurecimiento de las arterias de gran tamaño
● Excreción urinaria de albúmina (EUA)




                                                 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
Edad cronológica
                                                                                                  Sexo
                                DEFINICION DE HTA
                                DEFINICION DE HTA                                                 Percentil de talla




                                                         TA sistólica y diastólica
              TA normal                     < P90


          TA normal-alta                    y/o ≥P90 pero <P95
PreHTA
                                            Adolescentes con TA>120/80
                                            y/o ≥P95 en ≥ 3 ocasiones
                   HTA
                                            Estadío 1: Entre P95-P99 + 5mm Hg
                                            Estadío 2: >P99 + 5mm Hg




                                     Criterios de: Task Force for Blood Pressure in Children:
         The Fourth Report on the Diagnosis, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure in Children and Adolescents
                                                   Pediatrics 2004;114;555-576
TOMADA EN TRES OCASIONES
 ● En algunos casos en domicilio

MÉTODO AUSCULTATORIO
 ● Tablas basadas en auscultatorio

PAS: primer ruido de Korotkoff. PAD: quito ruido (K5)

MANGUITO:
 ● Anchura: 40% del perímetro del brazo
 ● Longitud: 4x8cm, 6x12cm, 9x18cms, 10x24cms que comprenda el 80-
   100% perímetro del brazo
Hipertensi
                                                               nsió     Niñ                  (Task Force). té          pre-
Modificado a partir del estudio del Grupo de Trabajo en Hipertensión en Niños y Adolescentes (Task Force). El término “pre-
          hipertensió                        presió alta-normal”                    guí
          hipertensión” se ha modificado a “presión alta-normal” de acuerdo con las guías de la ESH/ESC (2007).
EJEMPLO: un niño de 5 años que presenta la TA de 110/70
   ● Si su altura está en P5: …… (P99 TAS, P99 PAD): HTA
   ● Si su altura está en P95: …… (<P90 TAS, P90 TAD): Normotenso




                                         Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
OTRAS TABLAS: valores domiciliarios




                            Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
MAPA: indispensable

   Detecta descenso de PA nocturna (dipping)
   Detecta HTA nocturna (no dipping)
   HTA de bata blanca (alta en la consulta)
   HTA enmascarada (normal en la consulta)
   Neuropatía autonómica

   Los valores de PA del MAPA pueden ser superiores a la PA en la
   consulta o en domicilio debido a la actividad física. (no estudios)


CUANDO REALIZARLO:
-previo al inicio de tratamiento antihipertensivo
-control de pacientes en tratamiento antihipertensivo
-enfermedad de base: diabetes I, nefropatía crónica, trasplante
    rión/hígado/corazón
-sospecha de tumores secretores de catecolaminas
                                                     Task Force. Pediatrics 2004
                                                     Graves JW et al. Pediatr Nephrol 2006
                                                     Lurbe E. J Hypertens 2007
                                                     Stabouli S et al. J Hypertens 2007

                                                  Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
HIPERTENSION ENMASCARADA
              HIPERTENSION ENMASCARADA




La HTA enmascarada ocurre en un 8% de los niños y adolescentes.

         Seguimiento: Persiste en un 38%

         Predispone al desarrollo de HTA sostenida

         Predispone al desarrollo de hipertrofia ventricular izquierda



La HTA de bata blanca ocurre en 1% de niños y adolescentes



                         E. Lurbe et al.
                  Hypertension 2005;45: 493-498
HIPERTENSION ENMASCARADA
                     HIPERTENSION ENMASCARADA

                               Implicaciones


       Diagnósticas                                        Terapeúticas

   Niños normotensos                                   Medidas de estilo de vida
        MAPA si                                        Tratamiento para TA




Hª familiar de HTA                                Iniciar si hipertrofia VI
Obesidad
Otros factores de riesgo C-V                      Considerar sin hipertrofia VI pero
                                                  con factores de riesgo C-V
Hipertrofia VI sin HTA en consulta


                                  E. Lurbe et al.
                           Hypertension 2005;45: 493-498
HIPERTENSION BATA BLANCA
                HIPERTENSION BATA BLANCA



HTA persistente en la consulta y TA normal persistente en MAPA

Prevalencia en estudios pediátricos: 10-60%

Más frecuente en niños con HTA leve en la consulta (no severa)

Más prevalente en obesos
                                         Mayor hipertrofia ventrículo izquierdo
                                               y grosor de pared carótida
Significado pronóstico
                                                     que normotensos
                                              pero menor que hipertensos


                 Sorof JM et al. Am J Hypertens 2001
                 Stabouli S et al. Pediatr Nephrol 2005
                 Stabouli S et al. J Hypertens 2007
ETIOLOGIA
  Primaria
   Hipertensión esencial

  Secundaria
   Renal
       • Glomérulonefritis aguda o crónica post-infecciosa
       • Púrpura de Schoenlein-Henoch           • Uropatías obstructivas (con o sin I.T.U.)
       • Lupus eritematoso diseminado           • Hipoplasia segmentaria (riñón de Ask-Upmark)
       • Nefritis Membranoproliferativa         • Patología renovascular
       • Síndrome hemolítico urémico            • Nefropatía familiar (Alport)
       • Nefropatía de reflujo                  • Post-trasplante renal
  Endocrinas
       • Feocromocitoma
       • Síndrome de Cushing
       • Tratamiento con Adrenocorticoides
       • Hipertiroidismo, Wilms, …
  Cardiologicas
       • Coartación de la aorta
       • Insuficiencia Cardiaca congestiva
  Neurológicas
       • Infecciones, tumores o acción de drogas sobre SNC, HTIC, …
  Misceláneas
       • Drogas o venenos, sobrecarga hídrica, quemaduras, …




                                                        Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
Neonatos y lactantes      Preescolares y escolares          Adolescentes


                           Enfermedad parenquimatosa   Enfermedad parenquimatosa
 Trombosis arteria renal
                                     renal                       renal

 Trombosis vena renal         Coartación de aorta              ESENCIAL

  Coartación de aorta          Enf. Renovascular          Coartación de aorta

 Lesión renal congénita            Esencial                  Hipercalcemia

 Estenosis arteria renal       Neurofibromatosis         Tumores neurogénicos

     Enfermedad
                                Feocromocitoma             Neurofibromatosis
 parenquimatosa renal

Displasia broncopulmonar       Mineralcorticoides            Hipertiroidismo

                                  Post-Cirugía             Mineralcorticoides

                                  Yatrogenia                Cirugía Urológica
PRIMERO:                SEGUNDO:
-Buen diagnóstico
      diagnó                     etiologí
                         -Buscar etiología




                 TERCERO:
       -Afectacion de órganos diana
CONSIDERACIONES PREVIAS


Valoración adecuada de las cifras tensionales en el niño

Historia clínica dirigida

Exploración física igualmente dirigida

De acuerdo con la historia clínica y la exploración física,
realizar las pruebas complementarias para un
diagnostico correcto u orientación diagnostica para
aplicar el tratamiento más adecuado en cada caso.




                                     Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
ANTECEDENTES

FAMILIARES: Historia familiar de HTA, toxemia preeclamsia, antecedentes
familiares de nefropatía, tumores, enfermedades quísticas renales, historia
   familiar de complicaciones precoces de hta y ateroesclerosis, …

PERSONALES:
  Historia neonatal (cateterización de vasos umbilicales): valorar
  vascularización renal.

   Patología nefrourológica: traumatismos renales, ITU, episodios
   febriles inexplicados, dolor lumbar, episodios de hematuria
   microscópica, sintomatología de disfunción miccional.
   Historia dietética (consumo calórico e ingesta de sodio)
   Estilo de vida (práctica deportiva, hábito de fumar, consumo de drogas)
   Consumo de medicamentos (antihistamínicos con pseudoefedrina,
   anticonceptivos orales, esteroides).


                                                Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
EXAMEN FISICO


 Talla, peso e Índice de masa corporal
 Cardiovascular:
 ● Toma de tensión arterial en:
     • ambos brazos y en pierna
     • Niño sentado, tumbado y de pie.
 ● Palpación pulsos perifericos, carotídeos. Soplos?
     • (valorar posible coartación de aorta)
 Abdominal:
 ● Descartar masas
 Examen neurológico:
 ● descartar posibles déficits neurológicos y agudeza visual.




                                               Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
Pensar en …………… si nuestro paciente presenta:

Ausencia pulsos femorales                              Coartación de aorta

Antecedentes de pielonefritis aguda o quistes          Enfermedad
renales                                                parénquima renal
Obesidad y acúmulo da grasa abdominal,                 Síndrome metabólico
resistencia a la acción de la insulina e hígado
graso
Signos de virilización                                 Patología suprarrenal


Calambres musculares, astenia, estreñimiento           Hiperaldosteronismo
                                                       con hipokaliemia.
Pérdida de peso, sudoración profusa,                   Feocromocitoma
palpitaciones




                                                  Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
EVALUACION INICIAL

 ● LABORATORIO:
     •   Hemograma completo
     •   Bioquímica completa
     •   Función renal: creatinina, urea, urato
     •   En orina: balance completo con microalbuminuria.
     •   Otros: colesterol (LDL,HDL), triacilglicéridos
     •   Hormonal: tiroides +/- renina, Aldosterona, 17-Ohprogest.
     •   Sedimento de orina, urocultivo
DIRIGIDA:
-sospecha de   HTA renovascular: aldosterona, renina
-sospecha de   feocromocitoma: catecolaminas en plasma y orina
-sospecha de   HTA de origen suprarrenal:17-Oh progesterona, cortisol orina
 ● IMAGEN:
     •   Ecografía renal
     •   Ecocardiografía (también informa de afectación de órgano diana)
     •   ECG

                                                  Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
EVALUACIÓN POSTERIOR dirigida

Exámenes adicionales
   ● ECOGRAFIA DOPPLER: será útil si se sospecha HTA
     de origen vasculorenal
   ● DMSA: nos ayudara a identificar cicatrices renales
   ● CISTOGRAFIA: si hay historia infecciones urinarias ó
     hidronefrosis
   ● Test con administración de captopril
   ● Medición de catecolaminas y esteroides urinarios y
     plasmáticos
   ● Estudio de Imágenes Angio TAC- Angio RM
   ● Arteriografía renal
   ●…


                                    Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
PRIMERO:                SEGUNDO:
-Buen diagnóstico
      diagnó                     etiologí
                         -Buscar etiología




                 TERCERO:
       -Afectacion de órganos diana




                                        Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
AFECTACION ORGANOS DIANA
                AFECTACION ORGANOS DIANA

       La repercusión sistémica de la HTA depende de:
        La repercusión sistémica de la HTA depende de:


Edad

La rapidez de instauración de la HTA

Duración de la HTA

Susceptibilidad individual

Predisposición familiar

Enfermedades subyacentes


    Debido al período relativamente corto de HTA, la presencia
 de daño en órgano diana en niños y adolescentes es usualmente
           la consecuencia de valores muy altos de TA.

                                           Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
AFECTACION ORGANOS DIANA
                    AFECTACION ORGANOS DIANA

          Ante una hipertensión severa de cualquier etiología:


Vasoconstricción inicial
Necrosis fibrinoide arteriolar
Engrosamiento pared vasos y fibrosis
Hipertrofia íntima y media
Pérdida de elasticidad
Reducción del diámetro intraluminal



        A la hora de afrontar el tratamiento hay que tener presente
               que los descensos bruscos de la TA pueden
               aumentar la isquemia de los órganos diana.
                                                Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
AFECTACION ORGANOS DIANA
               AFECTACION ORGANOS DIANA


                     Hemorragias retinianas y exudados
Ojos                 Edema de papila

                     Fallo ventricular izquierdo
Corazón              Edema pulmonar
                     Isquemia miocárdica aguda

                     Hematuria
Riñón                Proteinuria
                     Insuficiencia renal


Cerebro           Encefalopatía aguda


                    En niños y adolescentes
no está establecido el nivel exacto de TA ni la duración de la HTA
            que provocan daño en los órganos diana.
                                              Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
AFECTACION ORGANOS DIANA
               AFECTACION ORGANOS DIANA



Ojos                FONDO DE OJO



Corazón             ECOCARDIOGRAFIA



Riñón              BALANCE 24H Y ECOGRAFIA



Cerebro           RESONANCIA CEREBRAL


                    En niños y adolescentes
no está establecido el nivel exacto de TA ni la duración de la HTA
            que provocan daño en los órganos diana.
                                           Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
COMPLICACIONES OFTALMOLOGICAS
     COMPLICACIONES OFTALMOLOGICAS

            Retinopatía hipertensiva

            Coroidopatía hipertensiva

            Neuropatía hipertensiva




La hipertensión en niños sigue un curso agudo y
     los efectos de la edad están ausentes.
       No hay signos de ateroesclerosis
                                   Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
COMPLICACIONES CARDIOVASCULARES
        COMPLICACIONES CARDIOVASCULARES


            La hipertrofia ventricular izquierda
nnn
            constituye el daño más prominente
                       causado por HTA
                  en niños y adolescentes


      Se encuentra en 34-38% de niños y adolescentes
             con elevación leve TA, no tratada



              Belsha CW et al. Am J Hypertens 1998
                                                                           La HTA
              Daniels SR et al. Circulation 1998
              Sorof JM et al. Pediatrics 2003                             esencial
              Hanevold C et al. Pediatrics 2004                       también existe en
              Litwin M et al. Pediatr Nephrol 2006                        Pediatría
              Stabouli S et al. J Hypertens 2007

                                                     Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
VALORACION DAÑO VASCULAR
                VALORACION DAÑO VASCULAR


Lo más habitual: Grosor arteria carótida

Pocos estudios pediátricos:

         Tendencia a    el grosor en niños hipertensos
                                                                                         cIMT
         Otros estudios: no diferencias                                     carotid intima-media thickness



Puede predecir otros eventos C-V

Correlación positiva con el IMC

No se aconseja de rutina su determinación

                    Sass C et al. J Hypertens 1998
                    Davis PH et al. Circulation 2001
                    Sorof JM et al. Pediatrics 2003
                    Task Force: Pediatrics 2004
                    Jourdan C et al. J Hypertens 2005
                    Stabouli S et al. Pediatr Nephrol 2005
                                                       Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
ORGANO DIANA: RIÑON
                                        ORGANO DIANA: RIÑON
                                                                                                             ¿culpable
                                                                                                                 ó
   Enfermedad renal                  HTA          Instauración/progresión daño renal
                                                                                                             víctima?

   Teorías para explicar el daño renal:
                                                                   Hipoperfusión                     esclerosis
              Alteraciones hemodinámicas                                                             glomerular
                                                                   Hiperperfusión

              Alteraciones de base molecular: TGF-β1 (raza negra)


                                                     Genética                El papel del polimorfismo I/D
                                                                                   del gen del ECA
   Otros factores                                    Proteinuria
                                                     Metabólicos
Ofstad J et al. Kidney Int Suppl. 1992
Zucchelli P et al. Nephrol Dial Transplant 1994
Koomans HA et al. Nephrol Dial Transplant 1996                          El alelo D podría ser un marcador
Fernández Llama et al. Kidney Int 1998                                     precoz de afectación renal en
Lurbe E et al. J Clin Hypertens. 2004                                      pacientes don HTA esencial.
Pediatrics 2004;114;555-576
                                                                      Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
ORGANO DIANA: RIÑON
                     ORGANO DIANA: RIÑON

                                                       Microalbuminuria
                                                       Hiperfiltración glomerular
No se conocen marcadores precoces y fiables
                                                       Bajo peso al nacimiento
                                                        Genotipo DD de la ECA



                                                       Niveles de TA
El daño en estructuras renales depende de
                                                       Persistencia en el tiempo



                                   Importante durante el período de sueño


                                        Monitorización ambulatoria TA



                                            “dipper”               “nondipper”

                                              Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
Se debe:

 Diagnosticar la hipertensión
 Identificar causas curables
 Detectar niños con factores de riesgo




                            Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
DATOS QUE APOYAN EL TRATAMIENTO:


      Se ha demostrado que el tratamiento:
      ●   Precoz y eficaz


1.    Reduce la mortalidad cardiovascular y en menos
      proporción la de la IRC.
2.    Reducción de hipertrofia de Ventrículo Izquierdo
3.    Reducción de excreción urinaria de albúmina
4.    No existen estudios epidemiológicos a largo plazo en la
      población infantil que nos permitan establecer este tipo
      de afirmaciones




                                         Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
RESUMIENDO

CONFIRMAR POR MÉTODO AUSCULTATORIO
DERIVAR A CCEE DE NEFROLOGIA INFANTIL
COORDINAR CON ENFERMERIA DE AMBULATORIO SEGUIMIENTO
Y CAMBIOS DE ESTILO DE VIDA Y ALIMENTACIÓN
DERIVAR CON PRUEBAS COMPLEMENTARIAS BÁSICAS realizadas
                             1. 40 minutos actividad física aeróbica de
o solicitadas (si es posible):  3-5 días a la semana
 ● LABORATORIO:
    •   Hemograma completo                     2. Evitar más de 2h diarias de actividades
    •   Bioquímica completa
        Bioquí                                    sedentarias
    •   Función renal: creatinina, urea, urato 3.
        Funció                                    Evitar: azúcar, refrescos, sal, grasas
    •   En orina: balance completo con microalbuminuria.
    •   Otros: colesterol, triacilglicéridos
                           triacilglicé           saturadas.
    •   Hormonal: tiroides                     4. Tomar: frutas, verduras, cereales
    •   Sedimento de orina
                                     5.            Valorar cambios conductuales (actividad
 ● IMAGEN:
    •   Ecografía renal
        Ecografí
                                                   física/dieta)
    •   Ecocardiografía (también informa de afectación de órgano diana)LOS PADRES
        Ecocardiografí (tambié              6. Involucrar A
                                            afectació
    •   ECG                                 7. Proporcionar apoyo y material educativo
    •   Fondo de Ojo
                                            8. Limitar deportes competitivos sólo si
                                                   HTA grado 2 no controlada

                                                        Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
CUÁNDO INICIAR EL TRATAMIENTO

   1.      TRATAMIENTO NO FARMACOLÓGICO:
                En todos los niños con HTA o TA normal-alta
                Mantenerlo aunque tenga tratamiento farmacológico

   2.      TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO:
                Si HTA sintomática
                Si daño orgánico
                Si HTA secundaria
                Si Diabetes mellitus 1 ó 2


                                                       OBJETIVO:
                                                       1. PA <P90
Manejo de la hipertension arterial en niños y
adolescentes: recomendaciones de la Sociedad Europea
                                                       2. Si nefropatía crónica:
de Hipertensión                                           •    sin proteinuria PA<P75
An Pediatr(Barc).2010;73(1):51.e1–51.e28                  •    Con proteinuria PA<P50



                                                               Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
MOLTES GRÀCIES
MOLTES GRÀCIES




                         Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Hemorragia de vias digestivas en el niño
Hemorragia de vias digestivas en el niñoHemorragia de vias digestivas en el niño
Hemorragia de vias digestivas en el niñoAlejandra Angel
 
Dificultad respiratoria del recien nacido
Dificultad respiratoria del recien nacidoDificultad respiratoria del recien nacido
Dificultad respiratoria del recien nacidoPablo Nazir
 
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009xelaleph
 
Pediatria: Examen fisico del recien nacido
Pediatria: Examen fisico del recien nacidoPediatria: Examen fisico del recien nacido
Pediatria: Examen fisico del recien nacidoWendy Cedillo Carpio
 
hemorragia digestiva baja
hemorragia digestiva bajahemorragia digestiva baja
hemorragia digestiva bajajunior alcalde
 
Hipertensión Pulmonar Persistente en Recién Nacidos
Hipertensión Pulmonar Persistente  en Recién NacidosHipertensión Pulmonar Persistente  en Recién Nacidos
Hipertensión Pulmonar Persistente en Recién NacidosMaria Fernanda Ochoa Ariza
 
hidratacion en pediatria
hidratacion en pediatriahidratacion en pediatria
hidratacion en pediatriaLUIS RICO
 
22 Sepsis Neonatal 2009[1]
22  Sepsis  Neonatal 2009[1]22  Sepsis  Neonatal 2009[1]
22 Sepsis Neonatal 2009[1]xelaleph
 
Edema agudo de pulmon no cardiogenico
Edema agudo de pulmon no cardiogenicoEdema agudo de pulmon no cardiogenico
Edema agudo de pulmon no cardiogenicoLaura Dominguez
 
Ictericia-en-el-recién-nacido
Ictericia-en-el-recién-nacidoIctericia-en-el-recién-nacido
Ictericia-en-el-recién-nacidoLaau Ramoos
 
Enterocolitis necrotizante
Enterocolitis necrotizanteEnterocolitis necrotizante
Enterocolitis necrotizanteDanya Isais
 

La actualidad más candente (20)

Infección urinaria en pediatria
Infección urinaria en pediatriaInfección urinaria en pediatria
Infección urinaria en pediatria
 
Hemorragia de vias digestivas en el niño
Hemorragia de vias digestivas en el niñoHemorragia de vias digestivas en el niño
Hemorragia de vias digestivas en el niño
 
Dificultad respiratoria del recien nacido
Dificultad respiratoria del recien nacidoDificultad respiratoria del recien nacido
Dificultad respiratoria del recien nacido
 
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009
Manejo Hidroelectrolitico Del Recien Nacido 2009
 
Pediatria: Examen fisico del recien nacido
Pediatria: Examen fisico del recien nacidoPediatria: Examen fisico del recien nacido
Pediatria: Examen fisico del recien nacido
 
Hipernatremia manejo
Hipernatremia manejoHipernatremia manejo
Hipernatremia manejo
 
hemorragia digestiva baja
hemorragia digestiva bajahemorragia digestiva baja
hemorragia digestiva baja
 
Laringotraqueitis Aguda (CRUP)
Laringotraqueitis Aguda (CRUP)Laringotraqueitis Aguda (CRUP)
Laringotraqueitis Aguda (CRUP)
 
Hipertensión Pulmonar Persistente en Recién Nacidos
Hipertensión Pulmonar Persistente  en Recién NacidosHipertensión Pulmonar Persistente  en Recién Nacidos
Hipertensión Pulmonar Persistente en Recién Nacidos
 
hidratacion en pediatria
hidratacion en pediatriahidratacion en pediatria
hidratacion en pediatria
 
22 Sepsis Neonatal 2009[1]
22  Sepsis  Neonatal 2009[1]22  Sepsis  Neonatal 2009[1]
22 Sepsis Neonatal 2009[1]
 
Asma en pediatría regAp 2021
Asma en pediatría regAp 2021Asma en pediatría regAp 2021
Asma en pediatría regAp 2021
 
Edema agudo de pulmon no cardiogenico
Edema agudo de pulmon no cardiogenicoEdema agudo de pulmon no cardiogenico
Edema agudo de pulmon no cardiogenico
 
Sepsis en pediatría
Sepsis en pediatríaSepsis en pediatría
Sepsis en pediatría
 
Taquipnea transitoria del recién nacido
Taquipnea transitoria del recién nacidoTaquipnea transitoria del recién nacido
Taquipnea transitoria del recién nacido
 
Ictericia-en-el-recién-nacido
Ictericia-en-el-recién-nacidoIctericia-en-el-recién-nacido
Ictericia-en-el-recién-nacido
 
Enterocolitis necrotizante
Enterocolitis necrotizanteEnterocolitis necrotizante
Enterocolitis necrotizante
 
Ictericia neonatal
Ictericia neonatal Ictericia neonatal
Ictericia neonatal
 
(2021 05-11) crisis hipertensiva (ppt)
(2021 05-11) crisis hipertensiva (ppt)(2021 05-11) crisis hipertensiva (ppt)
(2021 05-11) crisis hipertensiva (ppt)
 
Trali y taco
Trali y tacoTrali y taco
Trali y taco
 

Destacado

Prevalence in Hypertension in Children ADAMS
Prevalence in Hypertension in Children ADAMSPrevalence in Hypertension in Children ADAMS
Prevalence in Hypertension in Children ADAMSHMO Research Network
 
Hypertension in children vevey february 2010
Hypertension in children vevey february 2010Hypertension in children vevey february 2010
Hypertension in children vevey february 2010Francois Cachat
 
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitor
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitorHow to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitor
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitorBen-belle
 
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature review
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature reviewHandbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature review
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature reviewDr Iyan Darmawan
 
Pediatric Hypertension Nephrologist View
Pediatric Hypertension Nephrologist ViewPediatric Hypertension Nephrologist View
Pediatric Hypertension Nephrologist ViewDang Thanh Tuan
 
Pediatric hypertension clinical approach
Pediatric hypertension clinical approachPediatric hypertension clinical approach
Pediatric hypertension clinical approachMohammed Ayad
 
Pediatric hypertension
Pediatric hypertensionPediatric hypertension
Pediatric hypertensionAmlendra Yadav
 
Childhood hypertension
Childhood  hypertensionChildhood  hypertension
Childhood hypertensionHemraj Soni
 
Child with hypertension
Child with hypertensionChild with hypertension
Child with hypertensionDr Slayer
 
blood pressure
blood pressureblood pressure
blood pressureshabeel pn
 

Destacado (13)

Prevalence in Hypertension in Children ADAMS
Prevalence in Hypertension in Children ADAMSPrevalence in Hypertension in Children ADAMS
Prevalence in Hypertension in Children ADAMS
 
Pediatric hypertension
Pediatric hypertensionPediatric hypertension
Pediatric hypertension
 
Hypertension in children vevey february 2010
Hypertension in children vevey february 2010Hypertension in children vevey february 2010
Hypertension in children vevey february 2010
 
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitor
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitorHow to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitor
How to choose cuff and positioning the cuff for home blood pressure monitor
 
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature review
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature reviewHandbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature review
Handbook of parenteral fluid & nutrition therapy current literature review
 
Pediatric Hypertension Nephrologist View
Pediatric Hypertension Nephrologist ViewPediatric Hypertension Nephrologist View
Pediatric Hypertension Nephrologist View
 
Pediatric hypertension
Pediatric hypertensionPediatric hypertension
Pediatric hypertension
 
hypertension in pediatric
hypertension in pediatrichypertension in pediatric
hypertension in pediatric
 
Pediatric hypertension clinical approach
Pediatric hypertension clinical approachPediatric hypertension clinical approach
Pediatric hypertension clinical approach
 
Pediatric hypertension
Pediatric hypertensionPediatric hypertension
Pediatric hypertension
 
Childhood hypertension
Childhood  hypertensionChildhood  hypertension
Childhood hypertension
 
Child with hypertension
Child with hypertensionChild with hypertension
Child with hypertension
 
blood pressure
blood pressureblood pressure
blood pressure
 

Similar a HTA pediatria

Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatrico
Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatricoCrisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatrico
Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatricoDavid Enrique Montaña Manrique
 
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptx
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptxDiagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptx
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptxKARENJIMENEZ210161
 
HTA en pediatría
HTA en pediatríaHTA en pediatría
HTA en pediatríaAPap IB
 
HIPERTENSION ARTERIAL
HIPERTENSION ARTERIALHIPERTENSION ARTERIAL
HIPERTENSION ARTERIALPABLO ATZO
 
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...MedicinaMaterna
 
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...AnyelisUriana
 
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.Hipertensión arterial en poblaciones especiales.
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.Juan Tabone
 
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
FisiologíA Neonatal
FisiologíA NeonatalFisiologíA Neonatal
FisiologíA NeonatalIGSS
 
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptx
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptxTEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptx
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptxCarlosAndresChasingF
 
Hipertensión Secundaria
Hipertensión SecundariaHipertensión Secundaria
Hipertensión SecundariaAdryanaSL
 

Similar a HTA pediatria (20)

Hipertension Arterial en Niños 2021
Hipertension Arterial en Niños 2021Hipertension Arterial en Niños 2021
Hipertension Arterial en Niños 2021
 
Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatrico
Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatricoCrisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatrico
Crisis hipertensiva, enfoque del manejo en el paciente pediatrico
 
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptx
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptxDiagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptx
Diagnóstico y tratamiento de las crisis hipertensivas MI-1.pptx
 
Sesión clínica HTA .ppt
Sesión clínica HTA .pptSesión clínica HTA .ppt
Sesión clínica HTA .ppt
 
Cardiopatias congenitas
Cardiopatias congenitasCardiopatias congenitas
Cardiopatias congenitas
 
Hipertension arterial
Hipertension arterial Hipertension arterial
Hipertension arterial
 
Hipertension arterial ok
Hipertension arterial okHipertension arterial ok
Hipertension arterial ok
 
HTA en pediatría
HTA en pediatríaHTA en pediatría
HTA en pediatría
 
HIPERTENSION ARTERIAL
HIPERTENSION ARTERIALHIPERTENSION ARTERIAL
HIPERTENSION ARTERIAL
 
HTA.pptx
HTA.pptxHTA.pptx
HTA.pptx
 
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...
Influencia de la cardiopatía sobre gestación (parto pretérmino, retraso de cr...
 
CRISIS HIPERTENSIVA.pdf
CRISIS HIPERTENSIVA.pdfCRISIS HIPERTENSIVA.pdf
CRISIS HIPERTENSIVA.pdf
 
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...
1687310053466_1687310042125_1687309293434_1687309272897_Hipertensión Exposici...
 
hta ped.ppt
hta ped.ppthta ped.ppt
hta ped.ppt
 
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.Hipertensión arterial en poblaciones especiales.
Hipertensión arterial en poblaciones especiales.
 
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)
(2012-12-18) SAOS y comorbilidad cardiovascular (ppt)
 
FisiologíA Neonatal
FisiologíA NeonatalFisiologíA Neonatal
FisiologíA Neonatal
 
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptx
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptxTEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptx
TEMA 2.3 TRASTORNOS HIPERTENSIVOS...pptx
 
Hipertensión Secundaria
Hipertensión SecundariaHipertensión Secundaria
Hipertensión Secundaria
 
CRISIS-HIPERTENSIVA
CRISIS-HIPERTENSIVACRISIS-HIPERTENSIVA
CRISIS-HIPERTENSIVA
 

Más de Pediatriadeponent

Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Pediatriadeponent
 
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfRinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfPediatriadeponent
 
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPsicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPediatriadeponent
 
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Pediatriadeponent
 
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Pediatriadeponent
 
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdfSalut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdfPediatriadeponent
 
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfTira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfPediatriadeponent
 
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPediatriadeponent
 
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCALa alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCAPediatriadeponent
 
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaDermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaPediatriadeponent
 
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPrevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPediatriadeponent
 
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Pediatriadeponent
 
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Pediatriadeponent
 
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurNou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurPediatriadeponent
 
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Pediatriadeponent
 
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaIndicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaPediatriadeponent
 
Canvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaCanvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaPediatriadeponent
 
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Pediatriadeponent
 
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Pediatriadeponent
 
Circuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaCircuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaPediatriadeponent
 

Más de Pediatriadeponent (20)

Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
Enfermedades Autoinflamatorias en Pediatria. 2024
 
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdfRinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
Rinitis al·lèrgica en Pediatria. 2024.pdf
 
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdfPsicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
Psicoterapia básica para Pediatría de Atención Primaria.pdf
 
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
Anquiloglòssia: diagnòstic, tractament i implicacions. 2024
 
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
Malalties minoritàries. Què n'ha de saber el pediatre/a?
 
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdfSalut Planetària. Què podem fer des de les consultes?  UVIC 2024.pdf
Salut Planetària. Què podem fer des de les consultes? UVIC 2024.pdf
 
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdfTira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
Tira d'orina. De la teoria a la pràctica 2024.pdf
 
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdfPROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
PROTOCOL DE LA BRONQUIOLITIS AGUDA 2023.pdf
 
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCALa alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
La alimentación y sus trastornos. Detección y abordajes iniciales en TCA
 
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en PediatriaDermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
Dermatoscòpia. Aplicacions en Pediatria
 
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de PonentPrevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
Prevenció de la violència sexual a les escoles i instituts de Ponent
 
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
Drepanocitosi o Malaltia de cèl·lules falciformes. 2023
 
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
Hiperbilirubinèmia neonatal: novetats en l'abordatge. 2023
 
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematurNou paradigma d'atenció al nen prematur
Nou paradigma d'atenció al nen prematur
 
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
Intoxicacions en Pediatria: maneig general i novetats en intoxicació per para...
 
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtricaIndicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
Indicacions d’ús d’ondansetró a l’atenció primària en població pediàtrica
 
Canvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infànciaCanvi d'hàbits i resistències en infància
Canvi d'hàbits i resistències en infància
 
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
Diagnòstic i tractament de les parasitosis intestinals 2023
 
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
Cartera de serveis Pediatria Dietista Nutricionista APiC 2023
 
Circuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxiaCircuit d'atenció a la dislèxia
Circuit d'atenció a la dislèxia
 

HTA pediatria

  • 1. HIPERTENSIÓN ARTERIAL INFANTIL Guia diagnóstica y de derivación a especialista Zaira Ibars Servei Pediatria General i Nefrologia Infantil Setembre 2011
  • 2. ¿PORQUÉ ES TAN IMPORTANTE DETECTARLA? Etiologías graves y tratables La HTA en infancia-adolescencia influirá en riesgos cardiovasculares de la edad adulta Accidente Vascular Cerebral Arteriosclerosis I.A.M. o Insuficiencia Cardiaca o Míocardiopatía Hipertensiva Nefroangioesclerosis I.R.C. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 3. FACTORES DE RIESGO: Antecedentes familiares: ● Un padre hipertenso : 33 % ● Ambos padres : 50 % • Debido a: ¿Flujo eritrocitario de sodio, Excreción de calicreinas, Fenotipo de la haptoglobina, Sensibilidad a la sal, …? Antecedentes Perinatales ● Bajo peso de nacimiento ● Peso placentario ● Volumen del ventrículo izquierdo Otros: ● Resistencia a la insulina (correlación insulina en ayunas y nivel PA) ● Absorción de sodio en túbulo distal ● Estimulación de catecolaminas secundario a hipoglicemia Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 4. SÍNTOMAS ASINTOMÁTICOS Cefalea Vómitos Cambios visuales Fatiga Irritabilidad Epistaxis En lactantes: irritabilidad, vomitos, falta de medro, … Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 5. CON CAUTELA … No se pueden realizar recomendaciones basadas en la evidencia: ● No existen estudios similares a adultos ● Se basan en experiencias personales ● Se basan en resultados estadísticos ● Se basan en extrapolación de resultados de estudios en adultos Las recomendaciones deben realizarse siendo conscientes que no se dispone de información suficiente. Por ello se utilizan marcadores indirectos de daño orgánico derivado de la HTA: ● Cardiológico: Hipertrofia de Ventrículo izquierdo (HIV) ● Engrosamiento y endurecimiento de las arterias de gran tamaño ● Excreción urinaria de albúmina (EUA) Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 6. Edad cronológica Sexo DEFINICION DE HTA DEFINICION DE HTA Percentil de talla TA sistólica y diastólica TA normal < P90 TA normal-alta y/o ≥P90 pero <P95 PreHTA Adolescentes con TA>120/80 y/o ≥P95 en ≥ 3 ocasiones HTA Estadío 1: Entre P95-P99 + 5mm Hg Estadío 2: >P99 + 5mm Hg Criterios de: Task Force for Blood Pressure in Children: The Fourth Report on the Diagnosis, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure in Children and Adolescents Pediatrics 2004;114;555-576
  • 7. TOMADA EN TRES OCASIONES ● En algunos casos en domicilio MÉTODO AUSCULTATORIO ● Tablas basadas en auscultatorio PAS: primer ruido de Korotkoff. PAD: quito ruido (K5) MANGUITO: ● Anchura: 40% del perímetro del brazo ● Longitud: 4x8cm, 6x12cm, 9x18cms, 10x24cms que comprenda el 80- 100% perímetro del brazo
  • 8. Hipertensi nsió Niñ (Task Force). té pre- Modificado a partir del estudio del Grupo de Trabajo en Hipertensión en Niños y Adolescentes (Task Force). El término “pre- hipertensió presió alta-normal” guí hipertensión” se ha modificado a “presión alta-normal” de acuerdo con las guías de la ESH/ESC (2007).
  • 9. EJEMPLO: un niño de 5 años que presenta la TA de 110/70 ● Si su altura está en P5: …… (P99 TAS, P99 PAD): HTA ● Si su altura está en P95: …… (<P90 TAS, P90 TAD): Normotenso Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 10. OTRAS TABLAS: valores domiciliarios Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 11. MAPA: indispensable Detecta descenso de PA nocturna (dipping) Detecta HTA nocturna (no dipping) HTA de bata blanca (alta en la consulta) HTA enmascarada (normal en la consulta) Neuropatía autonómica Los valores de PA del MAPA pueden ser superiores a la PA en la consulta o en domicilio debido a la actividad física. (no estudios) CUANDO REALIZARLO: -previo al inicio de tratamiento antihipertensivo -control de pacientes en tratamiento antihipertensivo -enfermedad de base: diabetes I, nefropatía crónica, trasplante rión/hígado/corazón -sospecha de tumores secretores de catecolaminas Task Force. Pediatrics 2004 Graves JW et al. Pediatr Nephrol 2006 Lurbe E. J Hypertens 2007 Stabouli S et al. J Hypertens 2007 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 12. HIPERTENSION ENMASCARADA HIPERTENSION ENMASCARADA La HTA enmascarada ocurre en un 8% de los niños y adolescentes. Seguimiento: Persiste en un 38% Predispone al desarrollo de HTA sostenida Predispone al desarrollo de hipertrofia ventricular izquierda La HTA de bata blanca ocurre en 1% de niños y adolescentes E. Lurbe et al. Hypertension 2005;45: 493-498
  • 13. HIPERTENSION ENMASCARADA HIPERTENSION ENMASCARADA Implicaciones Diagnósticas Terapeúticas Niños normotensos Medidas de estilo de vida MAPA si Tratamiento para TA Hª familiar de HTA Iniciar si hipertrofia VI Obesidad Otros factores de riesgo C-V Considerar sin hipertrofia VI pero con factores de riesgo C-V Hipertrofia VI sin HTA en consulta E. Lurbe et al. Hypertension 2005;45: 493-498
  • 14. HIPERTENSION BATA BLANCA HIPERTENSION BATA BLANCA HTA persistente en la consulta y TA normal persistente en MAPA Prevalencia en estudios pediátricos: 10-60% Más frecuente en niños con HTA leve en la consulta (no severa) Más prevalente en obesos Mayor hipertrofia ventrículo izquierdo y grosor de pared carótida Significado pronóstico que normotensos pero menor que hipertensos Sorof JM et al. Am J Hypertens 2001 Stabouli S et al. Pediatr Nephrol 2005 Stabouli S et al. J Hypertens 2007
  • 15. ETIOLOGIA Primaria Hipertensión esencial Secundaria Renal • Glomérulonefritis aguda o crónica post-infecciosa • Púrpura de Schoenlein-Henoch • Uropatías obstructivas (con o sin I.T.U.) • Lupus eritematoso diseminado • Hipoplasia segmentaria (riñón de Ask-Upmark) • Nefritis Membranoproliferativa • Patología renovascular • Síndrome hemolítico urémico • Nefropatía familiar (Alport) • Nefropatía de reflujo • Post-trasplante renal Endocrinas • Feocromocitoma • Síndrome de Cushing • Tratamiento con Adrenocorticoides • Hipertiroidismo, Wilms, … Cardiologicas • Coartación de la aorta • Insuficiencia Cardiaca congestiva Neurológicas • Infecciones, tumores o acción de drogas sobre SNC, HTIC, … Misceláneas • Drogas o venenos, sobrecarga hídrica, quemaduras, … Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 16. Neonatos y lactantes Preescolares y escolares Adolescentes Enfermedad parenquimatosa Enfermedad parenquimatosa Trombosis arteria renal renal renal Trombosis vena renal Coartación de aorta ESENCIAL Coartación de aorta Enf. Renovascular Coartación de aorta Lesión renal congénita Esencial Hipercalcemia Estenosis arteria renal Neurofibromatosis Tumores neurogénicos Enfermedad Feocromocitoma Neurofibromatosis parenquimatosa renal Displasia broncopulmonar Mineralcorticoides Hipertiroidismo Post-Cirugía Mineralcorticoides Yatrogenia Cirugía Urológica
  • 17. PRIMERO: SEGUNDO: -Buen diagnóstico diagnó etiologí -Buscar etiología TERCERO: -Afectacion de órganos diana
  • 18. CONSIDERACIONES PREVIAS Valoración adecuada de las cifras tensionales en el niño Historia clínica dirigida Exploración física igualmente dirigida De acuerdo con la historia clínica y la exploración física, realizar las pruebas complementarias para un diagnostico correcto u orientación diagnostica para aplicar el tratamiento más adecuado en cada caso. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 19. ANTECEDENTES FAMILIARES: Historia familiar de HTA, toxemia preeclamsia, antecedentes familiares de nefropatía, tumores, enfermedades quísticas renales, historia familiar de complicaciones precoces de hta y ateroesclerosis, … PERSONALES: Historia neonatal (cateterización de vasos umbilicales): valorar vascularización renal. Patología nefrourológica: traumatismos renales, ITU, episodios febriles inexplicados, dolor lumbar, episodios de hematuria microscópica, sintomatología de disfunción miccional. Historia dietética (consumo calórico e ingesta de sodio) Estilo de vida (práctica deportiva, hábito de fumar, consumo de drogas) Consumo de medicamentos (antihistamínicos con pseudoefedrina, anticonceptivos orales, esteroides). Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 20. EXAMEN FISICO Talla, peso e Índice de masa corporal Cardiovascular: ● Toma de tensión arterial en: • ambos brazos y en pierna • Niño sentado, tumbado y de pie. ● Palpación pulsos perifericos, carotídeos. Soplos? • (valorar posible coartación de aorta) Abdominal: ● Descartar masas Examen neurológico: ● descartar posibles déficits neurológicos y agudeza visual. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 21. Pensar en …………… si nuestro paciente presenta: Ausencia pulsos femorales Coartación de aorta Antecedentes de pielonefritis aguda o quistes Enfermedad renales parénquima renal Obesidad y acúmulo da grasa abdominal, Síndrome metabólico resistencia a la acción de la insulina e hígado graso Signos de virilización Patología suprarrenal Calambres musculares, astenia, estreñimiento Hiperaldosteronismo con hipokaliemia. Pérdida de peso, sudoración profusa, Feocromocitoma palpitaciones Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 22. EVALUACION INICIAL ● LABORATORIO: • Hemograma completo • Bioquímica completa • Función renal: creatinina, urea, urato • En orina: balance completo con microalbuminuria. • Otros: colesterol (LDL,HDL), triacilglicéridos • Hormonal: tiroides +/- renina, Aldosterona, 17-Ohprogest. • Sedimento de orina, urocultivo DIRIGIDA: -sospecha de HTA renovascular: aldosterona, renina -sospecha de feocromocitoma: catecolaminas en plasma y orina -sospecha de HTA de origen suprarrenal:17-Oh progesterona, cortisol orina ● IMAGEN: • Ecografía renal • Ecocardiografía (también informa de afectación de órgano diana) • ECG Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 23. EVALUACIÓN POSTERIOR dirigida Exámenes adicionales ● ECOGRAFIA DOPPLER: será útil si se sospecha HTA de origen vasculorenal ● DMSA: nos ayudara a identificar cicatrices renales ● CISTOGRAFIA: si hay historia infecciones urinarias ó hidronefrosis ● Test con administración de captopril ● Medición de catecolaminas y esteroides urinarios y plasmáticos ● Estudio de Imágenes Angio TAC- Angio RM ● Arteriografía renal ●… Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 24. PRIMERO: SEGUNDO: -Buen diagnóstico diagnó etiologí -Buscar etiología TERCERO: -Afectacion de órganos diana Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 25. AFECTACION ORGANOS DIANA AFECTACION ORGANOS DIANA La repercusión sistémica de la HTA depende de: La repercusión sistémica de la HTA depende de: Edad La rapidez de instauración de la HTA Duración de la HTA Susceptibilidad individual Predisposición familiar Enfermedades subyacentes Debido al período relativamente corto de HTA, la presencia de daño en órgano diana en niños y adolescentes es usualmente la consecuencia de valores muy altos de TA. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 26. AFECTACION ORGANOS DIANA AFECTACION ORGANOS DIANA Ante una hipertensión severa de cualquier etiología: Vasoconstricción inicial Necrosis fibrinoide arteriolar Engrosamiento pared vasos y fibrosis Hipertrofia íntima y media Pérdida de elasticidad Reducción del diámetro intraluminal A la hora de afrontar el tratamiento hay que tener presente que los descensos bruscos de la TA pueden aumentar la isquemia de los órganos diana. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 27. AFECTACION ORGANOS DIANA AFECTACION ORGANOS DIANA Hemorragias retinianas y exudados Ojos Edema de papila Fallo ventricular izquierdo Corazón Edema pulmonar Isquemia miocárdica aguda Hematuria Riñón Proteinuria Insuficiencia renal Cerebro Encefalopatía aguda En niños y adolescentes no está establecido el nivel exacto de TA ni la duración de la HTA que provocan daño en los órganos diana. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 28. AFECTACION ORGANOS DIANA AFECTACION ORGANOS DIANA Ojos FONDO DE OJO Corazón ECOCARDIOGRAFIA Riñón BALANCE 24H Y ECOGRAFIA Cerebro RESONANCIA CEREBRAL En niños y adolescentes no está establecido el nivel exacto de TA ni la duración de la HTA que provocan daño en los órganos diana. Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 29. COMPLICACIONES OFTALMOLOGICAS COMPLICACIONES OFTALMOLOGICAS Retinopatía hipertensiva Coroidopatía hipertensiva Neuropatía hipertensiva La hipertensión en niños sigue un curso agudo y los efectos de la edad están ausentes. No hay signos de ateroesclerosis Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 30. COMPLICACIONES CARDIOVASCULARES COMPLICACIONES CARDIOVASCULARES La hipertrofia ventricular izquierda nnn constituye el daño más prominente causado por HTA en niños y adolescentes Se encuentra en 34-38% de niños y adolescentes con elevación leve TA, no tratada Belsha CW et al. Am J Hypertens 1998 La HTA Daniels SR et al. Circulation 1998 Sorof JM et al. Pediatrics 2003 esencial Hanevold C et al. Pediatrics 2004 también existe en Litwin M et al. Pediatr Nephrol 2006 Pediatría Stabouli S et al. J Hypertens 2007 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 31. VALORACION DAÑO VASCULAR VALORACION DAÑO VASCULAR Lo más habitual: Grosor arteria carótida Pocos estudios pediátricos: Tendencia a el grosor en niños hipertensos cIMT Otros estudios: no diferencias carotid intima-media thickness Puede predecir otros eventos C-V Correlación positiva con el IMC No se aconseja de rutina su determinación Sass C et al. J Hypertens 1998 Davis PH et al. Circulation 2001 Sorof JM et al. Pediatrics 2003 Task Force: Pediatrics 2004 Jourdan C et al. J Hypertens 2005 Stabouli S et al. Pediatr Nephrol 2005 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 32. ORGANO DIANA: RIÑON ORGANO DIANA: RIÑON ¿culpable ó Enfermedad renal HTA Instauración/progresión daño renal víctima? Teorías para explicar el daño renal: Hipoperfusión esclerosis Alteraciones hemodinámicas glomerular Hiperperfusión Alteraciones de base molecular: TGF-β1 (raza negra) Genética El papel del polimorfismo I/D del gen del ECA Otros factores Proteinuria Metabólicos Ofstad J et al. Kidney Int Suppl. 1992 Zucchelli P et al. Nephrol Dial Transplant 1994 Koomans HA et al. Nephrol Dial Transplant 1996 El alelo D podría ser un marcador Fernández Llama et al. Kidney Int 1998 precoz de afectación renal en Lurbe E et al. J Clin Hypertens. 2004 pacientes don HTA esencial. Pediatrics 2004;114;555-576 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 33. ORGANO DIANA: RIÑON ORGANO DIANA: RIÑON Microalbuminuria Hiperfiltración glomerular No se conocen marcadores precoces y fiables Bajo peso al nacimiento Genotipo DD de la ECA Niveles de TA El daño en estructuras renales depende de Persistencia en el tiempo Importante durante el período de sueño Monitorización ambulatoria TA “dipper” “nondipper” Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 34. Se debe: Diagnosticar la hipertensión Identificar causas curables Detectar niños con factores de riesgo Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 35. DATOS QUE APOYAN EL TRATAMIENTO: Se ha demostrado que el tratamiento: ● Precoz y eficaz 1. Reduce la mortalidad cardiovascular y en menos proporción la de la IRC. 2. Reducción de hipertrofia de Ventrículo Izquierdo 3. Reducción de excreción urinaria de albúmina 4. No existen estudios epidemiológicos a largo plazo en la población infantil que nos permitan establecer este tipo de afirmaciones Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 36. RESUMIENDO CONFIRMAR POR MÉTODO AUSCULTATORIO DERIVAR A CCEE DE NEFROLOGIA INFANTIL COORDINAR CON ENFERMERIA DE AMBULATORIO SEGUIMIENTO Y CAMBIOS DE ESTILO DE VIDA Y ALIMENTACIÓN DERIVAR CON PRUEBAS COMPLEMENTARIAS BÁSICAS realizadas 1. 40 minutos actividad física aeróbica de o solicitadas (si es posible): 3-5 días a la semana ● LABORATORIO: • Hemograma completo 2. Evitar más de 2h diarias de actividades • Bioquímica completa Bioquí sedentarias • Función renal: creatinina, urea, urato 3. Funció Evitar: azúcar, refrescos, sal, grasas • En orina: balance completo con microalbuminuria. • Otros: colesterol, triacilglicéridos triacilglicé saturadas. • Hormonal: tiroides 4. Tomar: frutas, verduras, cereales • Sedimento de orina 5. Valorar cambios conductuales (actividad ● IMAGEN: • Ecografía renal Ecografí física/dieta) • Ecocardiografía (también informa de afectación de órgano diana)LOS PADRES Ecocardiografí (tambié 6. Involucrar A afectació • ECG 7. Proporcionar apoyo y material educativo • Fondo de Ojo 8. Limitar deportes competitivos sólo si HTA grado 2 no controlada Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 37. CUÁNDO INICIAR EL TRATAMIENTO 1. TRATAMIENTO NO FARMACOLÓGICO: En todos los niños con HTA o TA normal-alta Mantenerlo aunque tenga tratamiento farmacológico 2. TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO: Si HTA sintomática Si daño orgánico Si HTA secundaria Si Diabetes mellitus 1 ó 2 OBJETIVO: 1. PA <P90 Manejo de la hipertension arterial en niños y adolescentes: recomendaciones de la Sociedad Europea 2. Si nefropatía crónica: de Hipertensión • sin proteinuria PA<P75 An Pediatr(Barc).2010;73(1):51.e1–51.e28 • Con proteinuria PA<P50 Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida
  • 38. MOLTES GRÀCIES MOLTES GRÀCIES Hospital Universitari Arnau de Vilanova de Lleida