Treball presentat pel doctor Wilfer Rafael Fernández, metge resident de Medicina Familiar i Comunitària de BSA, a la XII Jornada de Casos Clínics d'Infeccions als Serveis d'Urgències, celebrada el 20 de març de 2024 a l'Acadèmia de Ciències Mèdiques de Catalunya i Balears.
Pòster "Dengue con signos de alarma: reporte de caso"
1. EVOLUCIÓNCLÍNICAYPRUEBASREALIZADASFUERADEURGENCIAS
Paciente femenino de 21 años de
edad, que acude a urgencias por
presentar cuadro clínico de 3 días de
evolución dado por fiebre persistente
cuantificada de hasta 39-40ªC que no
cede con antitérmicos, de
predominio nocturno asociado a
cefalea intensa, dolor retroorbitario,
artralgias, mialgias, náuseas, y en las
últimas 12 horas dolor abdominal
generalizado, deposiciones líquidas
en número de 3 sin moco ni sangre y
tos seca. Refiere haber llegado de
México 2 días antes del inicio de
síntomas, con múltiples picaduras de
mosquito en miembros inferiores.
Explica que había brote de dengue
en Cuernavaca (ciudad donde estuvo
de visita). Sin otra sintomatología
asociada.
MOTIVODECONSULTAY
ENFERMEDADACTUAL
TA 98/64 mmhg FC 90x´ FR 18x´ Sat
99% fio2 21% Temp 36.8ªC.
Aspecto general: Buen estado
general.
AR: Murmullo vesicular conservado.
No ruidos sobreagregados. AC: Tonos
rítmicos sin soplos.
Abdomen: Blando y depresible. No
doloroso a la palpación. No megalias.
No ascitis. No irritación peritoneal.
Neurológico: Sin alteraciones.
Glasgow 15/15.
Piel: Maculo pápulas con
escoriaciones por rascado en
miembros inferiores.
EXPLORACIÓNFISICA
BIBLIOGRAFÍARELACIONADA
WilferRafaelFernándezLea¹.BiancaAmbrosi².RosaAlonsoMartínez².EstherMorenoAriño²
¹ Médico Residente de Medicina Familiar y comunitaria. ² Adjunto de Servicio de urgencias Hospital Municipal de Badalona. Badalona Serveis
Assistencials.
PRUEBASCOMPLEMENTARIAS
REALIZADASENURGENCIAS
Analitica inicial: -Hemograma:
Leucocitos 1.94 x10 3/uI.
Neutrófilos totales 1.47 x10 3/uI.
Linfocitos totales 0.29 x10 3/uI.
Hemoglobina 12,8 g/dl.
Hematocrito 37.2%, Plaquetas 54
x10 3/uI. Recuento manual de
plaquetas: 40 x10 3/uI.
Aspartato aminotransferasa
(AST) 73 UI/I .
Proteína C reactiva (PCR) 6.10
mg/dl (normal 0.00-0.50).
(Resto de analítica normal).
PCR SARS Cov 2: Negativo
Antígeno Plasmodium: Negativo
Antígeno NS1 DENGUE: Positivo
DENGUE IGM e IGG: Pendiente.
Radiografía de Tórax sin
alteraciones
Radiografía de abdomen sin
alteraciones
-Hemograma de control a las 12
horas:
Leucocitos 1.68 x10 3/uI.
Neutrófilos totales 1.08 x10 3/uI.
Linfocitos totales 0.41 x10 3/uI.
Hemoglobina 13.1 g/dl.
Hematocrito 37.5%, Plaquetas 38
x10 3/uI.
Recuento manual de plaquetas:
30 x10 3/uI.
DIAGNÓSTICODIFERENCIAL
1. Dengue
2. Zika
3. Chikungunya
4. Malaria
5. Infección por Covid 19
Paciente con antecedente epidemiológico importante de viaje reciente a zona
endémica de dengue con Antígeno NS1 positivo. Por condición clínica y analítica
con progresión rápida de trombocitopenia se decide ingreso en planta en
contexto de infección por dengue con signos de alarma.
En hospitalización presenta deterioro clínico en fase de defervescencia, la
trombocitopenia desciende hasta 25 x10 3/uI, con sangrado en piel evidenciado
por petequias en miembros superiores, sin hemoconcentración, con leucopenia
de 1.67 x10 3/uI, neutropenia de 0.87 x10 3/uI, perfil hepático alterado, AST máxima
563 UI/I, ALT hasta 628 UI/I, náuseas y dolor abdominal persistente, con ecografía
de abdomen sin líquido libre ni hepatomegalia.
En fase de recuperación cede la sintomatología, aumentan los niveles de la serie
roja y blanca hasta llegar a niveles normales, disminuyen las transaminasas y los
reactantes de fase aguda de manera progresiva.
Durante toda la estancia permaneció estable hemodinámicamente, sin dificultad
respiratoria, ni déficit neurológico. Fue tratada con cristaloides y medicación
sintomática, se recomendó protección personal (uso de repelente en la
habitación). No requirió de transfusiones.
Los Anticuerpos IgM para dengue positivos después de 1 semana de síntomas.
Se da alta a los 9 días de ingreso en buenas condiciones.
Se despejan dudas sobre la vacunación de dengue.
DIAGNÓSTICOFINAL
1. Dengue virus infection: Clinical manifestations and diagnosis. AUTHORS:Stephen J Thomas, MDAlan L Rothman, MDAnon
Srikiatkhachorn, MDSiripen Kalayanarooj, MD. Oct 05, 2022
2. Dengue virus infection: Prevention and treatment. AUTHORS:Stephen J Thomas, MDAlan L Rothman, MDAnon
Srikiatkhachorn, MDSiripen Kalayanarooj, MD. Jul 11, 2023.
3. https://canalsalut.gencat.cat/ca/salut-a-z/d/dengue/
4. Dengue y dengue grave. Marzo 2023. Organizacion mundial de la salud. Brady, O.J., et al., Refining the global spatial limits of
dengue virus transmission by evidence-based consensus. PLOS Neglected Tropical Diseases, 2012. 6(8): p. e1760.
DISCUSIÓN
El dengue es una enfermedad febril viral aguda, endemo- epidémica, causada por la
infección con uno de los cuatro serotipos del virus del dengue (DENV) que es
transmitido por los mosquitos hembra Aedes aegypti o Aedes albopictus.
La infección puede ser asintomática, leve o incluso ocasionar un estado de choque
potencialmente mortal. En 2009 la OMS clasificó la infección por dengue en: sin
signos de alarma, con signos de alarma y dengue grave¹.
En el caso clínico la paciente presenta signos de alarma dado el dolor abdominal y la
rápida progresión de la trombocitopenia severa, con alto riesgo de sangrado, aunque
sin criterios de dengue grave por ausencia de choque y de falla orgánica.
En cuanto a la prevención en áreas endémicas incluye el control de los mosquitos,
medidas de protección personal y vacunación². En Cataluña, la mayoría de los casos
son importados, sin embargo se han notificado dos casos autóctonos (2018 y 2019)
ocasionados por el vector Aedes albopictus (capaz de transmitir la infección), por lo
que se establece la vigilancia específica de los casos y del vector durante la
temporada de actividad vectorial, para evitar casos autóctonos secundarios a casos
importados ³. Por lo que los casos sospechosos, probables y confirmados de dengue,
son de notificación obligatoria.
Se recomendó a nuestra paciente, el uso de repelente en la habitación, para evitar
picaduras de mosquitos y posible infección autóctona, que aunque no es necesario
el aislamiento, faltó el uso de una tela mosquitera en la habitación⁴.
Desde el 2015 se dispone de una vacuna contra el dengue (Dengvaxia-CYD-TDV) para
personas de 9 a 45 años residentes en zonas endémicas con infección previa por
algún serotipo de dengue³. De lo que podemos concluir que nuestra paciente no es
candidata de vacunarse, ya que vive en Cataluña y no es residente de una zona
endémica.
Dengue con signo de alarma
Fuente del contenido: Centers for Disease Control and Prevention,
National Center for Emerging and Zoonotic Infectious Diseases (NCEZID),
Division of Vector- Borne Diseades (DVBD)
Mapa de áreas con riesgo de dengue.
Centro para el Control y la Prevención de
Enfermedades. CDC 24/7