SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 38
Avances en reumatología
pediátrica
Dra. Cecilia Coto Hermosilla
Servicio Nacional de Reumatología
Pediátrica
ARTRITIS JUVENIL
A C J Artritis Crónica Juvenil (Europa)
A R J Artritis Reumatoidea Juvenil (EEUU)
A I J ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL
(todos a partir del 2002)
Romicka AM.[Classification criteria and clinical picture of juvenile idiopathic arthritis]Pol Merkuriusz
Lek 2002 Feb;12(68):157-9}
The terms juvenile chronic arthritis and juvenile rheumatoid arthritis--have been replaced by juvenile
idiopathic arthritis (JIA). The term JIA was adapted to indicate a childhood onset (before the 16th. birthday)
characterized primarily by arthritis lasting for at least 6 weeks, and the cause haven't been found so far.
¿ES UNA SOLA ENFERMEDAD?
¿SON FORMAS VARIABLES DE PRESENTACIÓN
Y EVOLUCIÓN DE UNA MISMA ENFERMEDAD?
¿SON VARIAS ENFERMEDADES DE CAUSA
DIFERENTE ?
GENÉTICA
DRB1*08-DQA1*0401-DQB1*0402;
DRB1*11-DQA1*05- DQB1*03;
DRB1*1301-DQA1*01-DQB1*06,
DRB1*04-DQA1*03-DQB1*03
MAYOR
RIESGO
MENOR
RIESGO
3 HAPLOTIPOS
1 HAPLOTIPO
•Petty RE. Vinje O, Ramsey SE Hofer MF, Mouy R, Prieur AM, Merino
R validaron los criterios ILAR en sus paises Canada, Francia, Suecia,
España: cada patrón de asociación de HLA corresponde a un grupo
diferente.
Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group. Juvenile idiopathic arthritis classified by the ILAR
criteria: HLA associations in UK patients. Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
CADA SUBGRUPO DE LA CLASIFICACIÓN DE LA
ILAR PRESENTA PATRONES DE ASOCIACIONES
DIFERENTES DE HLA , LO QUE SUGIERE QUE EL
SISTEMA DE CLASIFICACIÓN DE LA ILAR DEBE
DEFINIR GRUPOS GENETICAMENTE DIFERENTES
DE PACIENTES .
Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group.
Juvenile idiopathic arthritis classified by the ILAR criteria:
HLA associations in UK patients.
Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
CADA SUBGRUPO DE ILAR ASOCIADO A
DIFERENTES PATRONES DE
HLA (HUMAN LEUCOCYTE ANTIGEN)
¿GRUPOS DE PACIENTES GENETICAMENTE DIFERENTES?
Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group.Juvenile
idiopathic arthritis classified by the ILAR criteria: HLA associations
in UK patients.Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
hasta 1996 no criterios estandarizados para
evaluar mejoría en niños con enfermedades
reumáticas
No variables definidas
No definición de mejoría
No uniformidad en trabajos presentados
Creación de PRINTO (Pediatric Rheumatology
International Trials Organization)
1.- Evaluación del médico de la actividad de la enfermedad (VAS).
2.- Evaluación de los padres o del niño de la sensación de bienestar
(VAS).
3.- Habilidad funcional (CHAQ).
4.- # de articulaciones con artritis activa
5.- # de articulaciones con limitación a los movimientos (LOM)
6.- Velocidad de sedimentación globular.
AL MENOS 30% DE MEJORÍA EN DATOS BASALES, EN 3
DE CUALQUIERA DE LAS 6 VARIABLES
NO MÁS DE 1 VARIABLE CON EMPEORAMIENTO > 30%
Giannini E, Ruperto N, Ravelli A, Lovell D et al. Preliminary Definition of improvement in Juvenile Artritis. Arthritis
Rheum 1997;40:7:1202-1209
Ruperto N, Ravelli A et al. Performance of the preliminary definition of improvement in JCA treated with
methotrexate. Ann Rheum Dis 1998;57:38-41
CRITERIOS PRELIMINARES DE MEJORÍA
ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL
Ruperto N, Ravelli A et al. Performance of the preliminary definition of improvement in
JCA treated with methotrexate. Ann Rheum Dis 1998;57:38-41
111 ARJ tratamiento metotrexate (10mg/m²/semana)
por 6 meses
Aplicación del perfil de 6 variables de respuesta al tto.
73 pacientes (66%) mejoraron
38 pacientes (34%) NO mejoraron
Validación de la definición de mejoría en 2/3 de
los pacientes
VALIDACIÓN DE DEFINICIÓN DE MEJORÍA
Esta definición se adoptó por la Dirección de Alimentos
y Medicinas (Food and Drug Administration [FDA]) como
el resultado primario de todas las pruebas clínicas
relacionadas con niños con JIA, y está
reconocida oficialmente como la Definición de mejoría
pediátrica 30 del Colegio Americano de Reumatología
(American College of Rheumatology [ACR]).
Albornoz MA. ACR formally adopts improvement criteria for
juvenile arthritis (ACR Pediatric 30). ACR News 2002;21(7):3.
Pediatric Rheumatology Online Journal
Vol 2, No. 2 (108-113) 2004 http://www.pedrheumonlinejournal.org
CRITERIOS PRELIMINARES DE RECAIDA
6 variables (CRV: core response variables)
empeoramiento en 2/6 variables > o = 40% sin mejoría
al menos en 1 variable
empeoramiento en 3/6 variables > o = 30%
cualquier empeoramiento del CHAQ, aumento de VSG,
empeoramiento articulaciones afectadas > o = 10%
Brunner HI, Lovell DJ, Finck BK, Giannini EH Preliminary definition of disease flare in
juvenile rheumatoid arthritis. J Rheumatol 2002 May;29(5):1058-64
51 pacientes con ARJ poliarticular
tratamiento con etarnecept
ARTHRITIS & RHEUMATISM Vol. 50, No. 7, July 2004, pp 2191–2201. 2004, American
College of Rheumatology
MTX (15 mg/m²/semana) versus
(30mg/m²/semana) con pacientes AIJ
poliarticular que fracasaron con dosis MTX (8–
12.5 mg/m2/semana).
A Randomized Trial of Parenteral
Methotrexate Comparing an Intermediate
Dose With a Higher Dose in Children With
Juvenile Idiopathic Arthritis Who Failed to
Respond to Standard Doses of Methotrexate
Nicolino Ruperto,1 Kevin J. Murray,2 Valeria Gerloni,3 Nico Wulffraat,4Sheila Knupp Feitosa de Oliveira,
5 Fernanda Falcini,6 Pavla Dolezalova,et al for the Pediatric Rheumatology International Trials Organization
METOTREXATE Y AIJ
595 pacientes de 20 países
Seguimiento por 6 meses
ACR pediatric 30 (mejoría en 30%) MTX más alta dosis 80 pac.
por 6 meses más
ACR pediatric 30 (mejoría en 30%)
ACR pediatric 50 (mejoría en 50 %)
ACR pediatric 70 (mejoría en 70%)
C
Control de la enfermedad: VSG normal,
no actividad articular
EFICACIA DEL METOTREXATE SE ALCANZA
CON DOSIS DE 15 mg/m²/semana
POR VÍA PARENTERAL
DOSIS MAYORES NO APORTAN MAYOR BENEFICIO
TERAPÉUTICO
9 A 12 MESES TIEMPO NECESARIO PARA EVALUAR
EFECTO TERAPÉUTICO TOTAL
METOTREXATE Y AIJ
Preliminary Criteria for Clinical
Remission for Select Categories
of Juvenile Idiopathic Arthritis
AIJ oligoarticular (persistente y extendida)
AIJ poliarticular (sero positiva y seronegativa)
AIJ sistémica
OBJETIVOS: CRITERIO DE ENFEMEDAD INACTIVA
CRITERIO DE REMISIÓN CLÍNICA
CAROL A. WALLACE, NICOLINO RUPERTO, and EDWARD H. GIANNINI for the Childhood Arthritis and
Rheumatology Research Alliance (CARRA), The Pediatric Rheumatology International Trials Organization
(PRINTO),
and The Pediatric Rheumatology Collaborative Study Group (PRCSG) The Journal of Rheumatology
2004; 31:2290-4
Cuestionarios de Delphi 130 pediátras reumatólogos
de 34 países
Argentina, Austria, Belgica, Brasil, Bulgaria, Cánada, Chile,
CUBA, República Checa, Dinamarca, Finlandia, Francia,
Germania, Grecia, Hungria, India, Israel, Italia, Luxemburgo,
Holanda, Noruega, Polonia, Arabia Saudita, Eslovaquia,
Eslovenia, Africa del Sur, Corea del Sur, España, Suecia,
Suecia, Turquia, Reino Unido, Estados Unidos, y Yugoslavia.
METODO
DEFINICIONES
ENFERMEDAD INACTIVA
NO articulaciones con artritis activa
NO fiebre, rash, serositis, esplenomegalia, o
linfoadenopatías generalizadas debidas a la AIJ
NO uveitis activa (a definir)
VSG o ProtCR NORMALES (si se hacen los 2, ambos deben
de ser normales)
Evaluación global del médico : NO ENFERMEDAD ACTIVA
DEFINICIONES
REMISIÓN CLÍNICA: 2 TIPOS
Remisión clinica CON medicamentos: los criterios de
enfermedad inactiva deben estar presentes al menos por 6 meses
seguidos mientras el paciente este CON medicamentos.
Remisión Clínica SIN medicamentos: Los criterios de
enfermedad inactiva deben de estar presentes al menos 12 meses
seguidos mientras el paciente esta SIN ningun medicamento anti
atrítico o contra la uveitis
TECNICAS DE CONSENSO
LOS CRITERIOS PRELIMINARES DE
ENFERMEDAD INACTIVA
Y REMISIÓN CLÍNICA CON
Y SIN MEDICAMENTOS
EN PROCESO DE VALIDACIÓN
The Journal of Rheumatology 2004; 31:2290-4
Validación de AIJ inactiva y en remisión
con y sin tratamiento
“ A randomised trial of 6 months versus
12 months withdrawal of methotrexate in
patients with juvenile idiopathic
arthritis in clinical remission”
Años 2005-2007
VALIDACIÓN DEL PERFIL DE ACTIVIDAD
DE LA ENFERMEDAD Y DEFINICIONES
PRELIMINARES DE MEJORÍA
DEL LUPUS ERITEMATOSO SISTÉMICO
JUVENIL (LESJ) Y DE LA
DERMATOMIOSITIS JUVENIL (DMJ)
Paediatric Rheumatology INternational
Trials Organization PRINTO
Camogli Italy September 27-30, 2003
Finalidad del proyecto
1.-Establecer perfil de las medidas fundamentales para la
actividad de la enfermedad
- lupus eritematoso sistémico juvenil (LESJ)
- dermatomiositis juvenil (DMJ)
2.-Validar ambos perfiles en amplio estudio internacional
3.-Establecer la definición de MEJORIA de LESJ y DMJ
para ser usada en ensayos clínicos futuros
Validación estadística
¿ SON LAS VARIABLES DEL CORESET
(PERFIL) RELEVANTES PARA MEDIR
LA ACTIVIDAD DE LA ENFERMEDAD ?
Datos demograficos y basales
Muestra (554 LESJ)
42 paises
Edad de comienzo (años) 12.0 ± 3.0
Edad media (años) 13.8 ± 2.7
Duración de la
enfermedad (años)
1.8 ± 2.4
Proporción femenina 445 (82%)
Aplicación de diversas técnicas estadísticas
para demostrar si son capaces de cambiar en el
tiempo, si discriminan entre pacientes
mejorados y no mejorados, si se relacionan
entre si y con el patrón estandar (Cronbach,
Pearson, regresión logística y otras)
Perfil final de la actividad de la
enfermedad (AE) en el LESJ
Evaluación global del médico de AE : 10 cm VAS
Calidad de vida relacionada con la salud: médico y/o padres
Evaluación global de padre/pacientes de AE: 10 cm VAS
Parámetro de laboratorio inmunológico: anti-ADN → solo
descriptivo
Evaluación renal: creatinina en el suero o proteinuria en 24horas
Instrumentos globales de AE: SLEDAI → ECLAM (or
SLEDAI or SLAM)
Definiciones preliminares de mejoría
2 de 5 variables mejoradas al menos un
50%, no más de 1 peor del 30%.
2 de 5 variables mejorados al menos un
50%, no más de 1 peor del 30%, QUE NO
PUEDE SER PROTEINURIA.
2 de 5 mejoradas ≥ 40%, no más de 1 peor de >
30%.
3 de 5 mejoradas ≥ 30%, no más de 1 peor de >
30%.
2 de 5 mejoradas ≥ 50%, no más de 2 peor de >
Demographic data at baseline
muestra (292 DMJ)
42 paises
Edad de comienzo (años) 7.6 ± 3.7
Edad media en 1era
consulta (años)
9.2 ± 3.9
Duración de la
enfermedad (años)
1.7 ± 2.3
Proporción femenina 229 (78%)
Perfil FINAL de la actividad de
la enfermedad en la DMJ
Evaluación final de AE por el médico :10 cmVAS
Fuerza muscular (100%): CMAS, MMT → CMAS
Evalución de laboratorio (98%): CPK, LDH, aldolase,
AST/SGOT, ALT/SGPT → solo descriptiva
Evaluación de la habilidad funcional (98%): DI-CHAQ
Evaluación global de la AE por los padres:10 cm VAS
Calidad de vida relacionada con la salud: médico o
padres
Instrumento global de AE (81%): DAS, MDAA → DAS
Criterios preliminares de mejoría
para la DMJ
3 de 6 mejor al menos 20%, no más de 1
peor más de 30%, el cual no puede del
CMAS.
3 de 6 mejor  20%, no más de 2 peor 
25%, el cual no puede ser MMT (CMAS)
(Lisa Rider’s project)
3 de 6 mejor al menos 20%, no más de 2 peor más de
30%, no puede ser CMAS.
2 de 6 mejor al menos 40%, no más de 1 peor más de
30%,no puede ser el CMAS.
Conclusiones finales
PRINTO propone:
Un perfil validado de medidas de
evaluación de la actividad de LESJ y
DMJ.
La definición de mejoría para evaluar
la respuesta a la terapia en futuros
estudios clínicos a corto plazo
PROYECTO DEL SITIO EN
INTERNET (WEBSITE)
El proyecto combinado PRINTO/PRES prepara un
sitio web dirigido a las familias con la información
siguiente
 Artículos de las enfermedades reumáticas en
pediatría
 Lista de los centros de reumatología pediátrica
 Lista de las asociaciones de ayuda familiar
LA INFORMACION ESTA TRADUCIDA
EN LOS IDIOMAS DE LOS PAISES QUE
PERTENECEN A PRINTO/PRES
PRINTO/PRES international website for
families of children with rheumatic diseases:
www.pediatric-rheumatology.printo.it
Ruperto, P Garcia-Munitis, L Villa, M Pesce, A Aggarwal, A Fasth, T Avcin, S-C Bae, Z
Balogh,C Li, J De Inocencio, for the Paediatric Rheumatology International Trials
Organisation (PRINTO) and the Paediatric Rheumatology European Society (PRES)
Ann Rheum Dis 2005;000:1–7 31-03-05
www.pediatric-
rheumatology.printo.it
Cuba 12/2003
Este sitio es el resultado de la colaboración entre PRINTO (Paediatric Rheumatology Trials Organisation, en español Organización Internacional de Estudios sobre
Fármacos en Reumatología Pediátrica) y PRES ( Paediatric Rheumatology European Society ,en español Sociedad Europea de Reumatología Pediátrica) realizado
con el financiamiento de la Unión Europea (contrato número 2001CVG4-808).
PRINTO es una red de investigación internacional, sin fines de lucro, creada en 1996 por 14 países Europeos (ahora son 43 países de Europa y extra-europeos).
El objetivo principal es el de promover, facilitar y coordinar el desarrollo, la gestión y el análisis de los estudios para evaluar la eficacia y la seguridad de las
terapias con fármacos y la calidad de vida y evolución de los niños con enfermedades reumáticas pediátricas. Forman parte de PRINTO universidades y hospitales
que están activamente comprometidos en las investigaciones y en la atención médica de niños con enfermedades reumáticas pediátricas.
PRES es una sociedad científica internacional que trabaja en el campo de la reumatología pediátrica. La misión de PRES es promover los conocimientos sobre
enfermedades reumáticas, estimular la investigación en esta rama, divulgar la información en congresos y publicaciones, proveer lineamientos guías y
estandarizados para la formación de médicos y personal sanitario relacionado con la práctica de la reumatología pediátrica. Además PRES facilita la coordinación
de las actividades de reumatología pediátrica dentro de Europa, por ejemplo el presidente de PRINTO y el presidente del comité de reumatología pediátrica de la
EULAR (European League Against Rheumatism, en español Liga europea contra el reumatismo) tienen un puesto permanente en el consejo directivo de PRES.
El sitio está dividido en 3 secciones:
La primera sección,llamada "informativa" tiene como objetivo informar a los padres de los niños acerca de las características más importantes de las principales
enfermedades reumáticas en pediatría. (¿que es?, ¿cuales son los tratamientos?). La segunda sección, llamada "centros" contiene las direcciones de los centros
de reumatología pediátrica, cuyos médicos son miembros de PRINTO y/o de PRES. Esta lista será actualizada regularmente y no pretende ser exhaustiva. En la
tercera sección, llamada "familia" encontrará las direcciones de las asociaciones de ayuda familiar con las que puede entrar en contacto. El principal objetivo de
estas asociaciones es dar consejos sobre como afrontar mejor los problemas de la vida diaria de las familias de niños reumáticos. Esta lista será actualizada
regularmente y no pretende ser exhaustiva.
Las informaciones presentadas en este sitio han sido recopiladas en un cuestionario sobre enfermedades reumáticas en pediatría creado por PRINTO, aprobado
por PRES y enviado a 43 países.
INTRODUCCIÓN
ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL
LUPUS ERITEMATOSO SISTÉMICO
Anticuerpos Antifosfolípido; Lupus Neonatal
DERMATOMIOSITIS JUVENIL
ESCLERODERMIA
ESPONDILOARTROPATÍAS JUVENILES
ENFERMEDAD DE KAWASAKI
PÚRPURA DE SCHÖNLEIN-HENOCH
VASCULITIS PRIMARIAS SISTÉMICAS JUVENILES POCO FRECUENTES
Poliarteritis nodosa; Arteritis de Takayasu; Granulomatosis de Wegener; Otras vasculitis
FIEBRE REUMÁTICA Y ARTRITIS REACTIVA POST-ESTREPTOCÓCICA
ENFERMEDAD DE BEHÇET
ARTRITIS DE LA ENFERMEDAD DE LYME
SÍNDROMES DOLOROSOS
Fibromialgia; Síndrome de dolor musculoesquelético idiopático localizado; Eritromelalgia; Dolores de Crecimiento; Hipermovilidad articular; Sinovitis Transitoria;
Síndrome Patelofemoral o Condropatía rotuliana; Epifisiolisis femoral; Osteocondrosis; Enfermedad de Perthes; Enfermedad de Osgood-Schlatter; Enfermedad de
Sever; Enfermedad de Freiberg; Enfermedad de Scheuermann
SINDROMES FEBRILES RECURRENTES ASOCIADOS A ANOMALÍAS GENÉTICAS
TRAPS (Síndrome Periódico Asociado al Receptor del TNF); MAPS (Síndrome Febril Periódico asociado a la Mevalonato Quinasa, Síndrome Hiper IgD); CINCA
(Síndrome Inflamatorio Crónico Neurológico, Cutáneo y Articular); Síndrome de Muckle-Wells y Urticaria familiar por frío; PFAPA (Síndrome de Fiebre Periódica,
Aftas, Faringitis y Adenitis)
FIEBRE MEDITERRÁNEA FAMILIAR
EFECTOS SECUNDARIOS DEL TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO
Antiinflamatorios no esteroideos (AINE); Ciclosporina A; Gammaglobulina Intravenosa; Corticosteroides; Azatioprina; Ciclofosfamida; Metotrexato; Hidroxicloroquina; Sulfasalazina;
Colchicina; Agentes Anti-TNF
TRADUCCION
PRINTO national coordinators who adapted the original
translation to the language of their country: Sulaiman Al-Mayouf, MD
(Riyadh, Saudi Arabia), Boel Andersson-Gare (Jonkoping, Sweden),
Rym Hajri Ben Ammar, MD (El Menzah, Tunisia), Ruben Burgos-Vargas,
MD (Mexico City, Mexico), Cecilia Coto Hermosilla, MD (Habana,
Cuba), Carmen de Cunto, MD (Buenos Aires, Argentina), Stella Maris
Garay, MD (La Plata, Argentina), Michae¨l Hofer, MD (Lausanne,
Switzerland), Christian Huemer, MD, Prof (Bregenz, Austria), Rik Joos,
MD (Gent, Belgium), Anton Jordi, MD (Barcelona, Spain), Claudia
Machado, MD (Botucatu, Brasil), Marta Miranda, MD (Providencia
Santiago de Chile, Chile), Kevin Murray, MB.BS., FRACP (Perth, WA,
Australia), Oscar Porras, MD, PhD Chief Immunology (San Jose, Costa
Rica), Madeleine Rooney, MD, MRCP (Belfast, Ireland), Yvonne See, MD
(Singapore, Singapore), Charles Spencer (Chicago, IL, USA).

Más contenido relacionado

Similar a reumatologia_pediaatrica.ppt

Osteocondritis disecante de rodilla
Osteocondritis disecante de rodillaOsteocondritis disecante de rodilla
Osteocondritis disecante de rodillafisioterapia_estudio
 
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptx
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptxSinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptx
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptxolmedoalmengor1
 
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...Conferencia Sindrome Metabolico
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoideasebato_0310
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoideasebato_0310
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoideasebato_0310
 
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractament
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractamentActualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractament
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractamentmiguelmolina2008
 
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...ManuelMesaRamos
 
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEA
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEATaller #1 ARTRITIS REUMATOIDEA
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEAandreabr16
 

Similar a reumatologia_pediaatrica.ppt (20)

Artritis Reumatoide
Artritis Reumatoide Artritis Reumatoide
Artritis Reumatoide
 
Osteocondritis disecante de rodilla
Osteocondritis disecante de rodillaOsteocondritis disecante de rodilla
Osteocondritis disecante de rodilla
 
Artritis reumatoide 2023
Artritis reumatoide 2023Artritis reumatoide 2023
Artritis reumatoide 2023
 
Artrosis
ArtrosisArtrosis
Artrosis
 
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptx
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptxSinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptx
Sinovitis temprana y artritis indiferenciada temprana [Autoguardado].pptx
 
121108 espondilitis anquilosante
121108 espondilitis anquilosante121108 espondilitis anquilosante
121108 espondilitis anquilosante
 
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...
Índices antropométricos e hipertensión arterial en pacientes con artritis reu...
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoidea
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoidea
 
Artritis reumatoidea
Artritis reumatoideaArtritis reumatoidea
Artritis reumatoidea
 
Sesión Académica del CRAIC "Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide"
Sesión Académica del CRAIC "Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide"Sesión Académica del CRAIC "Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide"
Sesión Académica del CRAIC "Artritis idiopática juvenil y artritis reumatoide"
 
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractament
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractamentActualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractament
Actualització breu de l'artrosi: de l’epidemiologia al tractament
 
Gbpc artrosis
Gbpc artrosisGbpc artrosis
Gbpc artrosis
 
CKD
CKDCKD
CKD
 
Espondiloartropatias seronegativas manejo
Espondiloartropatias seronegativas manejoEspondiloartropatias seronegativas manejo
Espondiloartropatias seronegativas manejo
 
Archivo recuperado 1
Archivo recuperado 1Archivo recuperado 1
Archivo recuperado 1
 
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...
I Congreso de la Medicina. Diagnóstico y tratamiento de la osteoporosis. Dr. ...
 
Artrosis de Rodilla
Artrosis de RodillaArtrosis de Rodilla
Artrosis de Rodilla
 
Taller #1
Taller #1Taller #1
Taller #1
 
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEA
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEATaller #1 ARTRITIS REUMATOIDEA
Taller #1 ARTRITIS REUMATOIDEA
 

Más de RobertojesusPerezdel1

vias acc 2.pptmedicina internacardiologia
vias acc 2.pptmedicina internacardiologiavias acc 2.pptmedicina internacardiologia
vias acc 2.pptmedicina internacardiologiaRobertojesusPerezdel1
 
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.ppt
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.pptcardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.ppt
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.pptRobertojesusPerezdel1
 
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024RobertojesusPerezdel1
 
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainterna
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainternadiabete m.pptx endocrinologiamedicinainterna
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainternaRobertojesusPerezdel1
 
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina interna
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina internatuberculosis pulmonar.pptxmedicina interna
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina internaRobertojesusPerezdel1
 
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina interna
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina internaNeuropatias Perifericas final.ppt medicina interna
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina internaRobertojesusPerezdel1
 
medicina ECV (I) DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptx
medicina ECV (I)  DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptxmedicina ECV (I)  DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptx
medicina ECV (I) DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptxRobertojesusPerezdel1
 
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un coma
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un comaConcepto 2007-2003.pptconducta ante un coma
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un comaRobertojesusPerezdel1
 
Epilepsia tercero ok.pptmedicina interna
Epilepsia tercero ok.pptmedicina internaEpilepsia tercero ok.pptmedicina interna
Epilepsia tercero ok.pptmedicina internaRobertojesusPerezdel1
 
Neuropatias Perifericas neurologia final.ppt
Neuropatias Perifericas neurologia final.pptNeuropatias Perifericas neurologia final.ppt
Neuropatias Perifericas neurologia final.pptRobertojesusPerezdel1
 
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptx
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptxENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptx
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptxRobertojesusPerezdel1
 
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.ppt
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.pptEXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.ppt
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.pptRobertojesusPerezdel1
 
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.ppt
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.pptVALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.ppt
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.pptRobertojesusPerezdel1
 
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.ppt
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.pptClase teorico y practica sobre del S.N.C.ppt
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.pptRobertojesusPerezdel1
 
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.ppt
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.pptRenalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.ppt
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.pptRobertojesusPerezdel1
 
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.ppt
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.pptCLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.ppt
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.pptRobertojesusPerezdel1
 
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfwee
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfweeconferencia de Respiratorio I..pptdfsfwee
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfweeRobertojesusPerezdel1
 
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..ppt
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..pptConferencia de Hemolinfo-endocrinzao..ppt
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..pptRobertojesusPerezdel1
 
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina internaRobertojesusPerezdel1
 
Confeencia de Renal2..ppt medicina interna
Confeencia de Renal2..ppt medicina internaConfeencia de Renal2..ppt medicina interna
Confeencia de Renal2..ppt medicina internaRobertojesusPerezdel1
 

Más de RobertojesusPerezdel1 (20)

vias acc 2.pptmedicina internacardiologia
vias acc 2.pptmedicina internacardiologiavias acc 2.pptmedicina internacardiologia
vias acc 2.pptmedicina internacardiologia
 
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.ppt
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.pptcardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.ppt
cardiologiaFARMACOS ANTIARRITMICOS 2004.ppt
 
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024
cirrosis hepatica.pptxmedicina interna 2024
 
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainterna
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainternadiabete m.pptx endocrinologiamedicinainterna
diabete m.pptx endocrinologiamedicinainterna
 
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina interna
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina internatuberculosis pulmonar.pptxmedicina interna
tuberculosis pulmonar.pptxmedicina interna
 
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina interna
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina internaNeuropatias Perifericas final.ppt medicina interna
Neuropatias Perifericas final.ppt medicina interna
 
medicina ECV (I) DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptx
medicina ECV (I)  DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptxmedicina ECV (I)  DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptx
medicina ECV (I) DOCENCIA 3ER AÑO 6-3-16.pptx
 
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un coma
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un comaConcepto 2007-2003.pptconducta ante un coma
Concepto 2007-2003.pptconducta ante un coma
 
Epilepsia tercero ok.pptmedicina interna
Epilepsia tercero ok.pptmedicina internaEpilepsia tercero ok.pptmedicina interna
Epilepsia tercero ok.pptmedicina interna
 
Neuropatias Perifericas neurologia final.ppt
Neuropatias Perifericas neurologia final.pptNeuropatias Perifericas neurologia final.ppt
Neuropatias Perifericas neurologia final.ppt
 
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptx
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptxENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptx
ENFERM DE PARKINSON medicina interna2016.pptx
 
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.ppt
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.pptEXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.ppt
EXAMEN RESPIRAT.teorico y practicoORIO Y SOMA.ppt
 
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.ppt
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.pptVALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.ppt
VALORACION GERIATRICA INTEGRALNervioso.ppt
 
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.ppt
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.pptClase teorico y practica sobre del S.N.C.ppt
Clase teorico y practica sobre del S.N.C.ppt
 
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.ppt
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.pptRenalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.ppt
Renalanatomia fisiologia aspectos clinicos yp.ppt
 
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.ppt
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.pptCLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.ppt
CLASE 2 ACTUALIZACION EN IMAGENOLOGIA FINAL.ppt
 
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfwee
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfweeconferencia de Respiratorio I..pptdfsfwee
conferencia de Respiratorio I..pptdfsfwee
 
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..ppt
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..pptConferencia de Hemolinfo-endocrinzao..ppt
Conferencia de Hemolinfo-endocrinzao..ppt
 
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna
1era. clase sistema urogenital.pptmedicina interna
 
Confeencia de Renal2..ppt medicina interna
Confeencia de Renal2..ppt medicina internaConfeencia de Renal2..ppt medicina interna
Confeencia de Renal2..ppt medicina interna
 

Último

Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfdelvallepadrob
 
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdfLIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdfFranc.J. Vasquez.M
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfTruGaCshirley
 
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdf
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdfClase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdf
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdfgarrotamara01
 
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxseminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxScarletMedina4
 
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfleechiorosalia
 
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdf
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdfOvario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdf
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdfALINJASSIVYBASILIORE
 
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024mariaercole
 
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgico
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgicoLimpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgico
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgicobritezleyla26
 
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdf
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdfSISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdf
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdfFabiTorrico
 
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA EN PACIENTES
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA  EN PACIENTESOXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA  EN PACIENTES
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA EN PACIENTESandrescacha
 
Histologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funcionesHistologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funcionesCarlosVazquez410328
 
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptxFISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptxLoydaMamaniVargas
 
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptxCuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptxguadalupedejesusrios
 
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADASACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADASjuanjosenajerasanche
 
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...irvingamer8719952011
 
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.sczearielalejandroce
 
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptx
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptxSangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptx
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptxCarlos Quiroz
 
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptxANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptxRazorzen
 

Último (20)

Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdfPsicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
Psicología: Revista sobre las bases de la conducta humana.pdf
 
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdfLIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
 
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdfSISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
SISTEMA OBLIGATORIO GARANTIA DE LA CALIDAD EN SALUD SOGCS.pdf
 
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdf
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdfClase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdf
Clase 15 Artrologia mmii 1 de 3 (Cintura Pelvica y Cadera) 2024.pdf
 
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptxseminario patología de los pares craneales 2024.pptx
seminario patología de los pares craneales 2024.pptx
 
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
(2024-04-30). ACTUALIZACIÓN EN PREP FRENTE A VIH (PPT)
 
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdfRevista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
Revista de psicología sobre el sistema nervioso.pdf
 
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdf
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdfOvario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdf
Ovario. Ciclo ovárico o ciclo menstrual.pdf
 
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024
REVISTA DIGITAL FARMA24+ EDICIÓN MAYO 2024
 
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgico
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgicoLimpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgico
Limpieza y Acondicionamiento del instrumental quirurgico
 
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdf
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdfSISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdf
SISTEMA NERVIOSO ORGANIZADOR GRAFICO.pdf
 
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA EN PACIENTES
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA  EN PACIENTESOXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA  EN PACIENTES
OXIGENO TERAPIA: AEROSOLTERAPIA EN PACIENTES
 
Histologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funcionesHistologia del sistema respiratorio y sus funciones
Histologia del sistema respiratorio y sus funciones
 
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptxFISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
FISIOLOGIA BACTERIANA y mecanismos de acción (1).pptx
 
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptxCuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
Cuadro-comparativo-Aparato-Reproductor-Masculino-y-Femenino.pptx
 
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADASACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
ACRONIMO TIMERS TRATAMIENTO DE HERIDAS AVANZADAS
 
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
Tuberculosis y Sarcoidosis. Enfermedades que al diagnóstico pueden darnos fal...
 
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.
Flashcard Anatomía del Craneo: Neurocráneo y Vicerocráneo.
 
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptx
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptxSangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptx
Sangrado Uterino Anormal. Dr Carlos Quiroz_052747.pptx
 
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptxANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
ANÁLISIS ORGANOLÉPTICOS EXPOSICION (2).pptx
 

reumatologia_pediaatrica.ppt

  • 1. Avances en reumatología pediátrica Dra. Cecilia Coto Hermosilla Servicio Nacional de Reumatología Pediátrica
  • 2. ARTRITIS JUVENIL A C J Artritis Crónica Juvenil (Europa) A R J Artritis Reumatoidea Juvenil (EEUU) A I J ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL (todos a partir del 2002) Romicka AM.[Classification criteria and clinical picture of juvenile idiopathic arthritis]Pol Merkuriusz Lek 2002 Feb;12(68):157-9} The terms juvenile chronic arthritis and juvenile rheumatoid arthritis--have been replaced by juvenile idiopathic arthritis (JIA). The term JIA was adapted to indicate a childhood onset (before the 16th. birthday) characterized primarily by arthritis lasting for at least 6 weeks, and the cause haven't been found so far.
  • 3. ¿ES UNA SOLA ENFERMEDAD? ¿SON FORMAS VARIABLES DE PRESENTACIÓN Y EVOLUCIÓN DE UNA MISMA ENFERMEDAD? ¿SON VARIAS ENFERMEDADES DE CAUSA DIFERENTE ?
  • 4. GENÉTICA DRB1*08-DQA1*0401-DQB1*0402; DRB1*11-DQA1*05- DQB1*03; DRB1*1301-DQA1*01-DQB1*06, DRB1*04-DQA1*03-DQB1*03 MAYOR RIESGO MENOR RIESGO 3 HAPLOTIPOS 1 HAPLOTIPO •Petty RE. Vinje O, Ramsey SE Hofer MF, Mouy R, Prieur AM, Merino R validaron los criterios ILAR en sus paises Canada, Francia, Suecia, España: cada patrón de asociación de HLA corresponde a un grupo diferente. Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group. Juvenile idiopathic arthritis classified by the ILAR criteria: HLA associations in UK patients. Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
  • 5. CADA SUBGRUPO DE LA CLASIFICACIÓN DE LA ILAR PRESENTA PATRONES DE ASOCIACIONES DIFERENTES DE HLA , LO QUE SUGIERE QUE EL SISTEMA DE CLASIFICACIÓN DE LA ILAR DEBE DEFINIR GRUPOS GENETICAMENTE DIFERENTES DE PACIENTES . Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group. Juvenile idiopathic arthritis classified by the ILAR criteria: HLA associations in UK patients. Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
  • 6. CADA SUBGRUPO DE ILAR ASOCIADO A DIFERENTES PATRONES DE HLA (HUMAN LEUCOCYTE ANTIGEN) ¿GRUPOS DE PACIENTES GENETICAMENTE DIFERENTES? Thomson W, et al. British Paediatric Rheumatology Study Group.Juvenile idiopathic arthritis classified by the ILAR criteria: HLA associations in UK patients.Rheumatology (Oxford) 2002 Oct;41(10):1183-9
  • 7. hasta 1996 no criterios estandarizados para evaluar mejoría en niños con enfermedades reumáticas No variables definidas No definición de mejoría No uniformidad en trabajos presentados Creación de PRINTO (Pediatric Rheumatology International Trials Organization)
  • 8. 1.- Evaluación del médico de la actividad de la enfermedad (VAS). 2.- Evaluación de los padres o del niño de la sensación de bienestar (VAS). 3.- Habilidad funcional (CHAQ). 4.- # de articulaciones con artritis activa 5.- # de articulaciones con limitación a los movimientos (LOM) 6.- Velocidad de sedimentación globular. AL MENOS 30% DE MEJORÍA EN DATOS BASALES, EN 3 DE CUALQUIERA DE LAS 6 VARIABLES NO MÁS DE 1 VARIABLE CON EMPEORAMIENTO > 30% Giannini E, Ruperto N, Ravelli A, Lovell D et al. Preliminary Definition of improvement in Juvenile Artritis. Arthritis Rheum 1997;40:7:1202-1209 Ruperto N, Ravelli A et al. Performance of the preliminary definition of improvement in JCA treated with methotrexate. Ann Rheum Dis 1998;57:38-41 CRITERIOS PRELIMINARES DE MEJORÍA ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL
  • 9. Ruperto N, Ravelli A et al. Performance of the preliminary definition of improvement in JCA treated with methotrexate. Ann Rheum Dis 1998;57:38-41 111 ARJ tratamiento metotrexate (10mg/m²/semana) por 6 meses Aplicación del perfil de 6 variables de respuesta al tto. 73 pacientes (66%) mejoraron 38 pacientes (34%) NO mejoraron Validación de la definición de mejoría en 2/3 de los pacientes VALIDACIÓN DE DEFINICIÓN DE MEJORÍA
  • 10. Esta definición se adoptó por la Dirección de Alimentos y Medicinas (Food and Drug Administration [FDA]) como el resultado primario de todas las pruebas clínicas relacionadas con niños con JIA, y está reconocida oficialmente como la Definición de mejoría pediátrica 30 del Colegio Americano de Reumatología (American College of Rheumatology [ACR]). Albornoz MA. ACR formally adopts improvement criteria for juvenile arthritis (ACR Pediatric 30). ACR News 2002;21(7):3. Pediatric Rheumatology Online Journal Vol 2, No. 2 (108-113) 2004 http://www.pedrheumonlinejournal.org
  • 11. CRITERIOS PRELIMINARES DE RECAIDA 6 variables (CRV: core response variables) empeoramiento en 2/6 variables > o = 40% sin mejoría al menos en 1 variable empeoramiento en 3/6 variables > o = 30% cualquier empeoramiento del CHAQ, aumento de VSG, empeoramiento articulaciones afectadas > o = 10% Brunner HI, Lovell DJ, Finck BK, Giannini EH Preliminary definition of disease flare in juvenile rheumatoid arthritis. J Rheumatol 2002 May;29(5):1058-64 51 pacientes con ARJ poliarticular tratamiento con etarnecept
  • 12. ARTHRITIS & RHEUMATISM Vol. 50, No. 7, July 2004, pp 2191–2201. 2004, American College of Rheumatology MTX (15 mg/m²/semana) versus (30mg/m²/semana) con pacientes AIJ poliarticular que fracasaron con dosis MTX (8– 12.5 mg/m2/semana). A Randomized Trial of Parenteral Methotrexate Comparing an Intermediate Dose With a Higher Dose in Children With Juvenile Idiopathic Arthritis Who Failed to Respond to Standard Doses of Methotrexate Nicolino Ruperto,1 Kevin J. Murray,2 Valeria Gerloni,3 Nico Wulffraat,4Sheila Knupp Feitosa de Oliveira, 5 Fernanda Falcini,6 Pavla Dolezalova,et al for the Pediatric Rheumatology International Trials Organization
  • 13. METOTREXATE Y AIJ 595 pacientes de 20 países Seguimiento por 6 meses ACR pediatric 30 (mejoría en 30%) MTX más alta dosis 80 pac. por 6 meses más ACR pediatric 30 (mejoría en 30%) ACR pediatric 50 (mejoría en 50 %) ACR pediatric 70 (mejoría en 70%) C Control de la enfermedad: VSG normal, no actividad articular
  • 14. EFICACIA DEL METOTREXATE SE ALCANZA CON DOSIS DE 15 mg/m²/semana POR VÍA PARENTERAL DOSIS MAYORES NO APORTAN MAYOR BENEFICIO TERAPÉUTICO 9 A 12 MESES TIEMPO NECESARIO PARA EVALUAR EFECTO TERAPÉUTICO TOTAL METOTREXATE Y AIJ
  • 15. Preliminary Criteria for Clinical Remission for Select Categories of Juvenile Idiopathic Arthritis AIJ oligoarticular (persistente y extendida) AIJ poliarticular (sero positiva y seronegativa) AIJ sistémica OBJETIVOS: CRITERIO DE ENFEMEDAD INACTIVA CRITERIO DE REMISIÓN CLÍNICA CAROL A. WALLACE, NICOLINO RUPERTO, and EDWARD H. GIANNINI for the Childhood Arthritis and Rheumatology Research Alliance (CARRA), The Pediatric Rheumatology International Trials Organization (PRINTO), and The Pediatric Rheumatology Collaborative Study Group (PRCSG) The Journal of Rheumatology 2004; 31:2290-4
  • 16. Cuestionarios de Delphi 130 pediátras reumatólogos de 34 países Argentina, Austria, Belgica, Brasil, Bulgaria, Cánada, Chile, CUBA, República Checa, Dinamarca, Finlandia, Francia, Germania, Grecia, Hungria, India, Israel, Italia, Luxemburgo, Holanda, Noruega, Polonia, Arabia Saudita, Eslovaquia, Eslovenia, Africa del Sur, Corea del Sur, España, Suecia, Suecia, Turquia, Reino Unido, Estados Unidos, y Yugoslavia. METODO
  • 17. DEFINICIONES ENFERMEDAD INACTIVA NO articulaciones con artritis activa NO fiebre, rash, serositis, esplenomegalia, o linfoadenopatías generalizadas debidas a la AIJ NO uveitis activa (a definir) VSG o ProtCR NORMALES (si se hacen los 2, ambos deben de ser normales) Evaluación global del médico : NO ENFERMEDAD ACTIVA
  • 18. DEFINICIONES REMISIÓN CLÍNICA: 2 TIPOS Remisión clinica CON medicamentos: los criterios de enfermedad inactiva deben estar presentes al menos por 6 meses seguidos mientras el paciente este CON medicamentos. Remisión Clínica SIN medicamentos: Los criterios de enfermedad inactiva deben de estar presentes al menos 12 meses seguidos mientras el paciente esta SIN ningun medicamento anti atrítico o contra la uveitis
  • 19. TECNICAS DE CONSENSO LOS CRITERIOS PRELIMINARES DE ENFERMEDAD INACTIVA Y REMISIÓN CLÍNICA CON Y SIN MEDICAMENTOS EN PROCESO DE VALIDACIÓN The Journal of Rheumatology 2004; 31:2290-4
  • 20. Validación de AIJ inactiva y en remisión con y sin tratamiento “ A randomised trial of 6 months versus 12 months withdrawal of methotrexate in patients with juvenile idiopathic arthritis in clinical remission” Años 2005-2007
  • 21. VALIDACIÓN DEL PERFIL DE ACTIVIDAD DE LA ENFERMEDAD Y DEFINICIONES PRELIMINARES DE MEJORÍA DEL LUPUS ERITEMATOSO SISTÉMICO JUVENIL (LESJ) Y DE LA DERMATOMIOSITIS JUVENIL (DMJ) Paediatric Rheumatology INternational Trials Organization PRINTO Camogli Italy September 27-30, 2003
  • 22. Finalidad del proyecto 1.-Establecer perfil de las medidas fundamentales para la actividad de la enfermedad - lupus eritematoso sistémico juvenil (LESJ) - dermatomiositis juvenil (DMJ) 2.-Validar ambos perfiles en amplio estudio internacional 3.-Establecer la definición de MEJORIA de LESJ y DMJ para ser usada en ensayos clínicos futuros
  • 23. Validación estadística ¿ SON LAS VARIABLES DEL CORESET (PERFIL) RELEVANTES PARA MEDIR LA ACTIVIDAD DE LA ENFERMEDAD ?
  • 24. Datos demograficos y basales Muestra (554 LESJ) 42 paises Edad de comienzo (años) 12.0 ± 3.0 Edad media (años) 13.8 ± 2.7 Duración de la enfermedad (años) 1.8 ± 2.4 Proporción femenina 445 (82%)
  • 25. Aplicación de diversas técnicas estadísticas para demostrar si son capaces de cambiar en el tiempo, si discriminan entre pacientes mejorados y no mejorados, si se relacionan entre si y con el patrón estandar (Cronbach, Pearson, regresión logística y otras)
  • 26. Perfil final de la actividad de la enfermedad (AE) en el LESJ Evaluación global del médico de AE : 10 cm VAS Calidad de vida relacionada con la salud: médico y/o padres Evaluación global de padre/pacientes de AE: 10 cm VAS Parámetro de laboratorio inmunológico: anti-ADN → solo descriptivo Evaluación renal: creatinina en el suero o proteinuria en 24horas Instrumentos globales de AE: SLEDAI → ECLAM (or SLEDAI or SLAM)
  • 27. Definiciones preliminares de mejoría 2 de 5 variables mejoradas al menos un 50%, no más de 1 peor del 30%. 2 de 5 variables mejorados al menos un 50%, no más de 1 peor del 30%, QUE NO PUEDE SER PROTEINURIA. 2 de 5 mejoradas ≥ 40%, no más de 1 peor de > 30%. 3 de 5 mejoradas ≥ 30%, no más de 1 peor de > 30%. 2 de 5 mejoradas ≥ 50%, no más de 2 peor de >
  • 28. Demographic data at baseline muestra (292 DMJ) 42 paises Edad de comienzo (años) 7.6 ± 3.7 Edad media en 1era consulta (años) 9.2 ± 3.9 Duración de la enfermedad (años) 1.7 ± 2.3 Proporción femenina 229 (78%)
  • 29. Perfil FINAL de la actividad de la enfermedad en la DMJ Evaluación final de AE por el médico :10 cmVAS Fuerza muscular (100%): CMAS, MMT → CMAS Evalución de laboratorio (98%): CPK, LDH, aldolase, AST/SGOT, ALT/SGPT → solo descriptiva Evaluación de la habilidad funcional (98%): DI-CHAQ Evaluación global de la AE por los padres:10 cm VAS Calidad de vida relacionada con la salud: médico o padres Instrumento global de AE (81%): DAS, MDAA → DAS
  • 30. Criterios preliminares de mejoría para la DMJ 3 de 6 mejor al menos 20%, no más de 1 peor más de 30%, el cual no puede del CMAS. 3 de 6 mejor  20%, no más de 2 peor  25%, el cual no puede ser MMT (CMAS) (Lisa Rider’s project) 3 de 6 mejor al menos 20%, no más de 2 peor más de 30%, no puede ser CMAS. 2 de 6 mejor al menos 40%, no más de 1 peor más de 30%,no puede ser el CMAS.
  • 31. Conclusiones finales PRINTO propone: Un perfil validado de medidas de evaluación de la actividad de LESJ y DMJ. La definición de mejoría para evaluar la respuesta a la terapia en futuros estudios clínicos a corto plazo
  • 32. PROYECTO DEL SITIO EN INTERNET (WEBSITE) El proyecto combinado PRINTO/PRES prepara un sitio web dirigido a las familias con la información siguiente  Artículos de las enfermedades reumáticas en pediatría  Lista de los centros de reumatología pediátrica  Lista de las asociaciones de ayuda familiar LA INFORMACION ESTA TRADUCIDA EN LOS IDIOMAS DE LOS PAISES QUE PERTENECEN A PRINTO/PRES
  • 33. PRINTO/PRES international website for families of children with rheumatic diseases: www.pediatric-rheumatology.printo.it Ruperto, P Garcia-Munitis, L Villa, M Pesce, A Aggarwal, A Fasth, T Avcin, S-C Bae, Z Balogh,C Li, J De Inocencio, for the Paediatric Rheumatology International Trials Organisation (PRINTO) and the Paediatric Rheumatology European Society (PRES) Ann Rheum Dis 2005;000:1–7 31-03-05
  • 35. Cuba 12/2003 Este sitio es el resultado de la colaboración entre PRINTO (Paediatric Rheumatology Trials Organisation, en español Organización Internacional de Estudios sobre Fármacos en Reumatología Pediátrica) y PRES ( Paediatric Rheumatology European Society ,en español Sociedad Europea de Reumatología Pediátrica) realizado con el financiamiento de la Unión Europea (contrato número 2001CVG4-808). PRINTO es una red de investigación internacional, sin fines de lucro, creada en 1996 por 14 países Europeos (ahora son 43 países de Europa y extra-europeos). El objetivo principal es el de promover, facilitar y coordinar el desarrollo, la gestión y el análisis de los estudios para evaluar la eficacia y la seguridad de las terapias con fármacos y la calidad de vida y evolución de los niños con enfermedades reumáticas pediátricas. Forman parte de PRINTO universidades y hospitales que están activamente comprometidos en las investigaciones y en la atención médica de niños con enfermedades reumáticas pediátricas. PRES es una sociedad científica internacional que trabaja en el campo de la reumatología pediátrica. La misión de PRES es promover los conocimientos sobre enfermedades reumáticas, estimular la investigación en esta rama, divulgar la información en congresos y publicaciones, proveer lineamientos guías y estandarizados para la formación de médicos y personal sanitario relacionado con la práctica de la reumatología pediátrica. Además PRES facilita la coordinación de las actividades de reumatología pediátrica dentro de Europa, por ejemplo el presidente de PRINTO y el presidente del comité de reumatología pediátrica de la EULAR (European League Against Rheumatism, en español Liga europea contra el reumatismo) tienen un puesto permanente en el consejo directivo de PRES. El sitio está dividido en 3 secciones: La primera sección,llamada "informativa" tiene como objetivo informar a los padres de los niños acerca de las características más importantes de las principales enfermedades reumáticas en pediatría. (¿que es?, ¿cuales son los tratamientos?). La segunda sección, llamada "centros" contiene las direcciones de los centros de reumatología pediátrica, cuyos médicos son miembros de PRINTO y/o de PRES. Esta lista será actualizada regularmente y no pretende ser exhaustiva. En la tercera sección, llamada "familia" encontrará las direcciones de las asociaciones de ayuda familiar con las que puede entrar en contacto. El principal objetivo de estas asociaciones es dar consejos sobre como afrontar mejor los problemas de la vida diaria de las familias de niños reumáticos. Esta lista será actualizada regularmente y no pretende ser exhaustiva. Las informaciones presentadas en este sitio han sido recopiladas en un cuestionario sobre enfermedades reumáticas en pediatría creado por PRINTO, aprobado por PRES y enviado a 43 países.
  • 36. INTRODUCCIÓN ARTRITIS IDIOPÁTICA JUVENIL LUPUS ERITEMATOSO SISTÉMICO Anticuerpos Antifosfolípido; Lupus Neonatal DERMATOMIOSITIS JUVENIL ESCLERODERMIA ESPONDILOARTROPATÍAS JUVENILES ENFERMEDAD DE KAWASAKI PÚRPURA DE SCHÖNLEIN-HENOCH VASCULITIS PRIMARIAS SISTÉMICAS JUVENILES POCO FRECUENTES Poliarteritis nodosa; Arteritis de Takayasu; Granulomatosis de Wegener; Otras vasculitis FIEBRE REUMÁTICA Y ARTRITIS REACTIVA POST-ESTREPTOCÓCICA ENFERMEDAD DE BEHÇET ARTRITIS DE LA ENFERMEDAD DE LYME SÍNDROMES DOLOROSOS Fibromialgia; Síndrome de dolor musculoesquelético idiopático localizado; Eritromelalgia; Dolores de Crecimiento; Hipermovilidad articular; Sinovitis Transitoria; Síndrome Patelofemoral o Condropatía rotuliana; Epifisiolisis femoral; Osteocondrosis; Enfermedad de Perthes; Enfermedad de Osgood-Schlatter; Enfermedad de Sever; Enfermedad de Freiberg; Enfermedad de Scheuermann SINDROMES FEBRILES RECURRENTES ASOCIADOS A ANOMALÍAS GENÉTICAS TRAPS (Síndrome Periódico Asociado al Receptor del TNF); MAPS (Síndrome Febril Periódico asociado a la Mevalonato Quinasa, Síndrome Hiper IgD); CINCA (Síndrome Inflamatorio Crónico Neurológico, Cutáneo y Articular); Síndrome de Muckle-Wells y Urticaria familiar por frío; PFAPA (Síndrome de Fiebre Periódica, Aftas, Faringitis y Adenitis) FIEBRE MEDITERRÁNEA FAMILIAR EFECTOS SECUNDARIOS DEL TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO Antiinflamatorios no esteroideos (AINE); Ciclosporina A; Gammaglobulina Intravenosa; Corticosteroides; Azatioprina; Ciclofosfamida; Metotrexato; Hidroxicloroquina; Sulfasalazina; Colchicina; Agentes Anti-TNF
  • 37.
  • 38. TRADUCCION PRINTO national coordinators who adapted the original translation to the language of their country: Sulaiman Al-Mayouf, MD (Riyadh, Saudi Arabia), Boel Andersson-Gare (Jonkoping, Sweden), Rym Hajri Ben Ammar, MD (El Menzah, Tunisia), Ruben Burgos-Vargas, MD (Mexico City, Mexico), Cecilia Coto Hermosilla, MD (Habana, Cuba), Carmen de Cunto, MD (Buenos Aires, Argentina), Stella Maris Garay, MD (La Plata, Argentina), Michae¨l Hofer, MD (Lausanne, Switzerland), Christian Huemer, MD, Prof (Bregenz, Austria), Rik Joos, MD (Gent, Belgium), Anton Jordi, MD (Barcelona, Spain), Claudia Machado, MD (Botucatu, Brasil), Marta Miranda, MD (Providencia Santiago de Chile, Chile), Kevin Murray, MB.BS., FRACP (Perth, WA, Australia), Oscar Porras, MD, PhD Chief Immunology (San Jose, Costa Rica), Madeleine Rooney, MD, MRCP (Belfast, Ireland), Yvonne See, MD (Singapore, Singapore), Charles Spencer (Chicago, IL, USA).